1

KOLOKWIUM Z GRAMATYKI JĘZYKA STARO

-

CERKIEWNO

-

SŁOWIAŃSKIEGO

Oto tekst zapisany w języku staro-cerkiewno-słowiańskim:

pоимъ єпископъ клирикy и м2ж1 в7рьнy и пришєдъ ста на бр7з7 р7кy | и сє
просвьт7ш1 с1 кости св1тyихъ вь вод7 акъі и св7тильници | и аштє кдє
оставьєна бyваашє кость св7томъ јавyашє с1 | и тако събъравъшє кости
св1тъіихъ м2чєникъ положиш1 1 въ ракахъ | и сицє пострадавъшє в7ньчани
бъіш1 | и сија4тъ јако и зв7здy вь вьсємь мир7 богu в7ровавъшє христа
испов7давьшє св1тааго дuха нє отъврьгъшє с1 прославь9ни бъівъшє о христ7 |
пам1ть вь житии сємь оставиш1 на съпасєни9 вьс9мъ в7рu4штиімъ въ отьцъ и
съінъ и св1тyи дuхъ | 1ти жє бyш1 св1тии м2чєници на м2чєни9 о христ7
пр7ждє чєтъірь каландъ марта цир'чь въ кѕ фє

ѵроара

Zadanie 1. Który zapis w transkrypcji półfonetycznej tekstu oznaczonego szarym tłem
można uznać za prawidłowy i znormalizowany?

a)

sijajǫtъ bogu věrovavъše xrista ispovědavьše svętaago duva ne otъvrьgъše sę



b)

sijajǫtъ bogu věrovavъše xrista ispovědavъše svętajago duva ne otъvrьgъše sę



c)

sijajǫtъ bogou věrovavъše xrista ispovědavьše svętaago douva ne otъvrьgъše sę



d)

sijajętъ bogou věrovavъše xrista ispovědavьše svętaago douva ne otъvrьgъše sǫ



Zadanie 2. Po uważnym przeczytaniu tekstu ze zwróceniem uwagi na wartości fleksyjne
zawartych w nim form wyrazowych etc. proszę zakreślić prawidłową odpowiedź (litera P
oznacza prawdę, F – fałsz):

a) Biskup wziąwszy kleryków i mężów świętych stanął na brzegu.

P

F

b) Kości świętych jaśniały w wodzie jak pochodnia.

P

F

c) Oni zabrawszy kości, włożyli je do trumny.

P

F

d) Zostawili pamięć o tym życiu na zbawienie wszystkich wierzącym.

P

F

e) Cztery dni przed Kalendami marca to 24 luty.

P

F

Zadanie 3. W podanym wyżej tekście znajdują się m.in. wyrazy бр7з7, зв7здy,
пр7ждє, których postać scs. jest wynikiem najrozmaitszych procesów fonetycznych.
Proszę alfabetem półfonetycznym zrekonstruować wczesnoprasłowiańską postać tych
wyrazów i nazwać procesy, które doprowadziły do ich powstania (dla ułatwienia do
rekonstrukcji zostały podane formy podstawowe i znormalizowane).

br7g]



*bergъ, wykazany proces to: pdsłow. realizacja metatezy

зв7здa



*gvězda, wykazany proces to:

II palatalizacja w grupie nagłosowej *gvě

2

пр7ждє



*perdje wykazane procesy to: pdsłow. realizacja metatezy i płdsłow.

realizacja palatalizacji przez j spółgłoski d

C

IMIĘ I NAZWISKO

NR INDEKSU

GRUPA

2

KOLOKWIUM Z GRAMATYKI JĘZYKA STARO

-

CERKIEWNO

-

SŁOWIAŃSKIEGO

Zadanie 4. Proszę dokonać analizy fleksyjnej odmiennych wyrażeń w zdaniu кости sihъ
св1тъіихъ м2чєникъ авьјаh2 с1 въ вьseji вод7. Dla ułatwienia zanalizowano już
jedną z form.

Słowniczek:
(j)aviti sę, -vl’jǫ, -viši – pokazać się

ANALIZOWANA

FORMA

(w

transkrypcji)

TEMAT

FLEKSYJNY

(w

transkrypcji)

KOŃCÓWKA

FLEKSYJNA

(w

transkrypcji)

WARTOŚCI

KATEGORII

GRAMATYCZNYCH

CZĘŚĆ MOWY

DAWNY

(

PIE

.)

MORFEM

TEMATYCZNY

mǫčenikъ

mǫčenik-

-ъ

m. Gen. pl. (r.
m., D. l. mn.)

rzeczownik

-o-

kosti

kost-

-i

f. Nom. pl.

rzeczownik

-i-

sixъ

s-

-ixъ

m. Gen. pl

zaimek
wskazujący

miękkotematowa
–jo-

svętyjixъ

svęt-

-yjixъ

m. Gen. pl.
(złożona)

przymiotnik

-o-

javьjaxǫ sę

javьj-

-ax-ǫ sę

3. pl.
imperfectum

czasownik

-i-

vьseji

vь-

-seji

f. Loc. sg.

zaimek
nieokreślony

miękkotematowa
–ja-

vodě

vod-

-ě

f. Loc. sg

rzeczownik

-a-

Zadanie 5. W tekście występują różne imiesłowy. Proszę zaznaczyć prawidłową
odpowiedź.

a)

běnьčani to imiesłów bierny czasu przeszłego rodzaju męskiego w mianowniku

liczby pojedynczej w odmianie zaimkowej



b) věrujǫštijimъ to imiesłów czynny czasu teraźniejszego r

odzaju męskiego w

celowniku liczby mnogiej w odmianie zaimkowej



Zadanie 6. Proszę oznaczyć szereg, w którym umieszczono wyłącznie wyrażenia
południowosłowiańskie. Wszystkie wyrazy zapisano alfabetem łacińskim.

a. lakomý, dřevo, ovošč, pletla, vižu



b. dъrvo, lakom, viždam, plela, ovoški



c. vidím, ovoce, derevo, plela, łakomyj

