• Kontrola norm przez Trybunał Konstytucyjny
- polega na orzekaniu o hierarchicznej zgodności aktów normatywnych niższego rządu z aktami
wyższego rzędu i na eliminowaniu tych pierwszych z systemu obowiązującego prawa w razie
stwierdzenia braku tej zgodności
- charakter następczy kontroli norm- może dotyczyć tylko aktów normatywnych, które już zostały
ustanowione i albo już nabrały mocy obowiązującej, albo znajdują się jeszcze w okresie vacatio
legis
- charakter prewencyjny kontroli norm- podmiotem uprawnionym do jej inicjowania jest prezydent
RP. Dotyczy umów międzynarodowych przedstawionych prezydentowi do ratyfikacji oraz ustaw
już uchwalonych przez Izby i przedstawionych prezydentowi do podpisania.

• Przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego są:
- ustawy- co do zgodności z konstytucją i umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi w
oparciu o ustawę akceptującą
- umowy międzynarodowe- gdy chodzi o ich zgodność z konstytucją
- inne przepisy prawa, wydawane przez centralne organy państwowe- w zakresie ich zgodności z
konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami

• Podstawą kontroli jest:
- konstytucja
- ratyfikowane umowy międzynarodowe
- ustawy (dotyczy to tylko kontroli aktów podustawowych)

• Kryteria dokonywania kontroli zgodności:
- zgodność materialna- badana jest treściowa zgodność regulacji zawartej w akcie niższym z
regulacjami zawartymi w aktach wyższych
- zgodność proceduralna- badane jest dochowanie trybu wymaganego przepisami prawa do
wydania atu lub zawarcia i ratyfikacji umowy
- zgodność kompetencyjna- trybunał bada, czy organ wydający dany akt miał do tego kompetencje

• Inicjatywa kontroli
- inicjatywa konkretna- związana z konkretną sprawą zawisłą przed sądami. Jeżeli w trakcie
rozpoznawania sprawy pojawi się wątpliwość co do zgodności z konstytucją przepisu prawnego,
który ma się stać podstawą rozstrzygnięcia sądowego, sąd może przedstawić TK odpowiednie
pytanie prawne
- inicjatywa abstrakcyjna- jest podejmowana w oderwaniu od konkretnych przypadków. Jej
wykonywanie wynika z ogólnej troski o stan praworządności w państwie lub z ogólnego interesu
wnioskodawcy. Musi być oznaczony krąg podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem
o zbadanie zgodności aktu czy normy z konstytucją.
- wnioskodawcą może być prezydent, marszałkowie sejmu i senatu, pierwszemu prezesowi SN,
prezesowi NSA, Prokuratorowi Generalnemu, prezesowi NIK, Rzecznikowi Praw Obywatelskich,
50 posłom, 30 senatorom
- Legitymacja szczególna oznacza- prawo kwestionowania tylko takich aktów czy norm, które
dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy. przysługuje ona Krajowej Radzie
Sądownictwa