Stres kontrolowany i
Stres kontrolowany i
niekontrolowany
niekontrolowany
Aleksandra Klimczuk
Justyna Nosal
Grupa 7b
Definicja
Definicja
Jeżeli zwierzę/człowiek może
przerwać działanie stresora w
sytuacji stresowej mamy do czynienia
ze
STRESEM KONTROLOWANYM.
Jeżeli natomiast zwierzę/człowiek nie
ma wpływu na działanie stresora
mamy do czynienia ze
STRESEM
NIEKONTROLOWANYM
W 1971 roku Mason wysunął
hipotezę o nadrzędności
czynników psychogennych, takich
jak: stan emocji, zdolność do
kontrolowania sytuacji stresowej
nad intensywnością i czasem
działania stresora.
W stresie niekontrolowanym
występuje większy spadek
stężenia noradrenaliny i
serotoniny, większy przyrost
stężenia dopaminy i białek
opiatowych w OUN oraz większy i
dłużej trwający przyrost stężenia
tzw. hormonów stresu we krwi.
Na tej podstawie można
potwierdzić hipotezę Masona, że
zmiany biochemiczne w czasie
stresu nie są wyłącznie wynikiem
bezpośredniego, odbieranego
przez receptory działania stresora,
ale również, a może przede
wszystkim wynikiem
stanu emocji.
W eksperymentalnym modelu stresu
niekontrolowanego u zwierząt, które nie
mogły przerwać ani zmienić działania
stresora, rozwija się po kilku dniach stan
zwany
wyuczoną bezradnością
,
charakteryzujący się brakiem aktywności
ruchowej i brakiem reakcji ucieczki w czasie
działania bodźca bólowego. Zwierzę sprawia
wrażenie, że przestało już walczyć lub uciekać
i „jest mu wszystko jedno”, czyli rozwija się u
niego tzw.
pasywna akceptacja sytuacji
stresowej.
Przyjmuje się że ludzkim
odpowiednikiem sytuacji zwanej
stanem wyuczonej bezradności
jest
depresja.
Porównanie to potwierdza
wyjątkowa zbieżnośc
biochemicznych zmian
obserwowanych u zwierząt w
stresie niekontrolowanym i u ludzi
w depresji
Stan wyuczonej bezradności
wywiera negatywny wpływ na stan
zdrowia. Objawia się to:
- zmniejszeniem aktywności
układu immunologicznego
- upośledzeniem czynności
ośrodkowego układu nerwowego
Zasadniczą rolę w
psychofizjologicznej reakcji na
bodziec i w skutkach jego
działania odgrywa
indywidualne
rozpoznanie i ocena działającego
bodźca.
Bardziej podatne na stres są osoby
niecierpliwe, wrogo nastawione do otoczenia,
agresywne, żyjące w pośpiechu, nadmiernie
rywalizujące, dążące do celu za wszelką cenę.
Natomiast u osób o przeciwnych cechach
(cierpliwych, pokojowo nastawionym,
żyjących bez pośpiechu, skłonnych do
współpracy, zmierzających do celu bez walki)
rzadziej dochodzi do nasilenia stresu.
Negatywne skutki stresu
występują wtedy, kiedy działający
bodziec oceniany jest jako
niemożliwy do pokonania, mogący
spowodować zagrożenie lub je
powodujący.
Działanie pozytywne lub wręcz
mobilizujące aktywność życiową
może mieć bodziec oceniany jako
możliwy do przezwyciężenia.
"Całkowita wolność od
stresu to śmierć".
Hans Selye