Podstawy zarządzania - żółte tło to te informacje, o których mówił na wykładzie, że będą na egzaminie
Temat: Przesłanki, rozwój naukowego zarządzania.
Prawo: Kark Fisher gospodarka Sektor I naturalna (rolnictwo, rybołówstwo); największe
zatrudnienie do XVII w. Sektor II industrialna (komunikacja, przemysł); nowe potrzeby, powstanie
maszyn i urządzeń. Sektor III usługi (edukacja, bezpieczeństwo).
Robert Owen- właściciel fabryk tkackich, bogacz angielski. Doszedł do wniosku, że należy wprowadzić
przerwę w czasie pracy, stosował to tylko w swoich zakładach.
t
Początek 2-3h przerwa Koniec zmiany
zmiany
Wydajność A+A
1
> A+ B
XIX/ XX w. rewolucja w procesach pracy; Taylor( 1856-1915): norma, instrukcja, akord.
1. Przesłanki naukowego zarządzania- rewolucyjny rozwój zasobów (wynalezienie maszyny parowej,
a potem elektryczności. Rozwój ewolucyjny, potem rewolucyjny= popyt na nowe, nie wynikające
tylko z doświadczenia metody działania. Zapewnienie optymalnego wykorzystania zasobów,
optymalnej ich produktywności.
Zasoby: ludzie, technika, ziemia, dobra naturalne, surowce i komponenty, kapitał, informacje i wiedza.
(zmienna ranga zasobów w czasie)
2. Kierunki naukowego zarządzania:
a) fizjologiczno- techniczny:
- F. W. Taylor (1856-1915) norma, instrukcja, akord system Taylora w dużych zakładach, ojciec
naukowego zarządzania.
- H. Ford (1863-1947) taśma.
- Karol Adamiecki (1866-1933) wąskie gardła i harmonogramy( harmonizacja procesów produkcji).
Następstwa: wzrost wydajności idący w parze ze wzrostem wielkości podmiotów gospodarczych
(małych nie stać na innowacje), wzrost stopy życiowej robotników mających pracę, koncentracja
produkcji i kapitału, łączenie kapitałów (spółki). !!!!!
b) administracyjny:
- H. Fayol (1841-1925) funkcje wymagające specjalizacji w zarządzaniu: techniczna, finansowa,
handlowa, zabezpieczeniowa( ubezpieczeniowa), ewidencyjno- rozrachunkowa, administracyjna.
Czynniki administracyjne ( kierownicze): przewidywanie (planowanie); organizowanie (tworzenie
struktur procedur); rozkazywanie (motywowanie); koordynowanie (przeciwdziałanie i/lub usuwanie
zakłóceń); kontrola.
A
B
Jedność: kompetencje= uprawnieniom= odpowiedzialność.
Droga służbowa:
Jedność rozkazodawstwa
- Max Weber (1864-1920)- rodzaje władzy (charyzmatyczna, tradycjonalna, legalna), model idealnego
biura. Dla obsługi władcy: formalizacja w zatrudnieniu, zapewnienie nadrzędności interesu instytucji
nad indywidualnym( depersonalizacja), sformalizowana pragmatyka, sformalizowane ,,bezosobowe’’
interakcje międzyludzkie. Krytyka następstwa: dalszy wzrost wielkości instytucji, wzrost sprawności
zarządzania.
c) Human Relations:
- Elton Mayo jego eksperyment i jego następstwa.
- D. McGregor i jego teoria X i Y
Następstwa: wzrost wydajności , zadowolenie ludzi, spadek nastrojów sprzyjających rewolucji
proletariackiej, ,,szlaban’’ dla bolszewizmu w USA i innych wysokorozwiniętych krajów.
3. Nurty metodologiczne w zarządzaniu : systemowy i sytuacyjny. Współcześnie oba- inwentyka.
4. Współczesne podstawowe zagadnienia zarządzania: zarządzanie kapitałem intelektualnym i wiedzą,
zarządzanie wartością firmy, zarządzanie konkurencyjnością, zarządzanie relacjami z otoczeniem,
zarządzanie talentami.
ZASADY ZARZĄDZANIA WG TEORII HUMAN RELATIONS
1. Praca jest działalnością zespołową . Ważne jest nie tylko zorganizowanie stanowiska pracy, ale i
jego społeczne otoczenie, które tworzą ludzie kontaktujący się z pracownikiem i interesujący się jego
pracą.
2. Relacje współpracy, wzajemnego zrozumienia, poszanowania opinii, wytwarzają u pracowników
zadowolenie i satysfakcję. Jeżeli te relacje zachodzą w miejscu pracy to satysfakcja i zadowolenie
kojarzą się w psychice człowieka z pracą.
3. Dodatnio na zadowolenie z pracy wpływa też zmniejszenie dystansu władzy między pracownikiem,
a jego przełożonymi.
4. Na zadowolenie z pracy wpływają również doświadczenia człowieka poza miejscem pracy:
rodzinne, koleżeńskie, towarzyskie ( tam tradycyjnie człowiek szuka radości życia). Gdy są one
pozytywne pracownik przychodzi do pracy wypoczęty psychicznie, pozytywnie nastawiony do
życia- także do tej części życia, która spędza w zakładzie, pracy.
5. Wzrost zadowolenia i satysfakcji pracownika determinuje wzrost jego zaangażowania w
wykonywaną pracę i wzrost wydajności pracy.
6. Zadaniem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom takich pozytywnych doświadczeń, co
zaowocuje wysoką wydajnością i zaangażowaniem w pracę, co w efekcie pomnoży wynik (zyski)
całego przedsiębiorstwa.
Przedsięwzięcia z wdrażaniem teorii HR
1. Rozwój szeroko rozumianej działalności socjalno- bytowej:
- domy i osiedla zakładowe
- komunikacja zakładowa
- stołówki, ochrona zdrowia
- czas wolny i rozrywki organizowane przez zakład pracy itd.
2. Wkraczanie w sferę osobistą pracownika, kopiowanie tradycyjnych zachowań rodzinnych;
- spotkania świąteczne
- rocznice
- ważne momenty życia (śluby, pogrzeby, chrzciny, itp.)
3. Pobudzanie w psychice pracownika odwiecznego ,,mechanizmu rewanżu’’
- zakład pracy i przełożeni postrzegani prawie jak członkowie rodziny, a członkom rodziny nie robi się
przykrości.
- w odbiorze pracownika ; zakład pracy czyni mu dobro, człowiek honoru musi się zrewanżować.
Pracownika ,,stać’’ na rewanż w postaci wydajnej i zaangażowanej pracy.
HR jest bardzo kapitałowo- chłonny, ale wszystkim stanom się opłaca.
Definicje organizacji
1. Organizacja w sensie rzeczowym- dowolna całość posiadająca uporządkowaną strukturę
(organizacja= system)
2. Organizacja w sensie czynnościowym- ciąg czynności prowadzących do osiągnięcia określonego
3. Organizacja w sensie atrybutowym- całość złożona z elementów, które się współ przyczyniają do
D. McGregor- model X,Y McGregora.
Czyli podział ludzi na 2 grupy:
X- pracy nie lubię, pracuję bo muszę
Y- osoba lubiąca pracę, zaangażowana.
Zadanie: każdego pracownika traktować jak ,,Y’’
Organizacja =system
Instytucja- to organizacja złożona z ludzi powiązanych wiązką celów, wykorzystujących do realizacji tych
celów wyodrębnione zasoby. (uczelnia, małżeństwo, państwo)
Rodzaje instytucji:
1. Wg kryterium celu- trwałe (powtarzalność) i nietrwałe (jednorazowość).
2. Wg kryterium charakteru instrumentów zarządzania: proste i wyodrębnione (WSB, Sejm) i
instrumenty imienne i ogólne.
Ogólny cel zarządzania instytucjami : uczynienie z nich organizacji atrybutowych o możliwie najwyższym
stopniu synergii. 2+2>4 –efekt współ przyczynienia. Całość jest większa od sumy jej części.
Instytucje trwałe( spółka, jeśli nawet by splajtowała po tygodniu) i nietrwałe( jednorazowy cel, turnieje,
olimpiady itp.).
Definicja zarządzania instytucjami: zarządzanie to działanie zmierzające do spowodowania działań ludzi
będących interesariuszami instytucji , w możliwie najwyższym stopniu współ przyczyniających się do
powodzenia instytucji.
Determinanty w zarządzaniu instytucjami: na egzamin!!!!
1. Sprawność działań realizowanych w instytucji.
2. Wysoki stopień zorganizowania.
3. Wysoki stopień zintegrowania.
4. Wysoki efekt organizacyjny.
5. Odpowiednie składniki zarządzania.
6. Odpowiedni stopień sformalizowania.
7. Odpowiednia architektura organizacyjna (struktura + miejsce w łańcuchu wartości).
8. Kompetentne kierownictwo.
Instytucja dąży do realizowania określonych celów.
Cele- wartości pożądane, dla których osiągnięcia podmiot działa.
Działanie- zachowanie dowolne (wybieranie) prowadzące do jakiegoś celu.