Polityka pieni

ęż

na

Polityka pieni

ęż

na (monetarna)

Polityka monetarna – polityka pa

ń

stwa

maj

ą

ca na celu dostosowanie odpowiedniej

ilo

ś

ci pieni

ą

dza w obiegu do aktualnych

ilo

ś

ci pieni

ą

dza w obiegu do aktualnych

wymaga

ń

gospodarki w celu stabilizowania

cen.

Ilo

ś

ciowe równanie pieni

ą

dza (IrvingFisher 1867

Ilo

ś

ciowe równanie pieni

ą

dza (IrvingFisher 1867--1947)

1947)

P

×

Q = V

×

M

Ile pieni

ą

dza potrzeba w gospodarce ?

P

×

Q = V

×

M

M – ilo

ść

pieni

ą

dza (w uj

ę

ciu nominalnym)

V – szybko obiegu pieni

ą

dza

P – poziom cen

Q – ilo

ść

towarów (ilo

ść

transakcji)

Cel polityki pieni

ęż

nej

Jeszcze w latach 60. – polityka pełnego

zatrudnienia

Pogl

ą

d zarzucony dzi

ę

ki pracom m.in.

E.S. Phelpsa (nagroda Nobla z ekonomii 2006)

E.S. Phelpsa (nagroda Nobla z ekonomii 2006)

Od lat 70. – coraz szersze dostrzeganie

znaczenia inflacji

Obecnie dominujacy poglad: stabilizacja

inflacji na niskim poziomie

Inflacja – co to?

wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług

spadek siły nabywczej pieni

ą

dza

„Lubo niezliczone upadku królestw, ksi

ę

stw i

rzeczypospolitych mo

ż

na by naznaczy

ć

przyczyny, te

jednak cztery: niezgoda,

ś

miertelno

ść

, niepłodno

ść

ziemi i

jednak cztery: niezgoda,

ś

miertelno

ść

, niepłodno

ść

ziemi i

spodlenie monety, s

ą

, według mojego zdania,

najgłówniejsze. Trzy pierwsze s

ą

tak jasne, i

ż

nikt prawie

ich nie zaprzeczy; czwarta za

ś

, to jest spodlenie monety,

niektórzy tylko i to gł

ę

biej si

ę

zastanawiaj

ą

cy uznaj

ą

, z

powodu ze nie naraz, gwałtownie, lecz z wolna i ukrytymi
niejako drogami przyprawia pa

ń

stwa o upadek.”

Mikołaj Kopernik, „Sposób urz

ą

dzenia monety”, 1528

Cel polityki pieni

ęż

nej zale

ż

y od przyj

ę

tej

strategii przez bank centralny

Strategia po

ś

redniego celu inflacyjnego

-kontrola poda

ż

y pieni

ą

dza (wzrost okre

ś

lonego

agregatu poda

ż

y pieni

ą

dza (M1, M2, M3 )

- kursu walutowego (utrzymanie ustalonego

- kursu walutowego (utrzymanie ustalonego

poziom kursu walutowego)

Strategia bezpo

ś

redniego celu inflacyjnego

– zapoczatkowana przez BC Nowej Zelandii w

1989, obecnie dominuj

ą

ca)

Strategia polskiej polityki

pieni

ęż

nej

„...celem polityki pieni

ęż

nej po 2003 r. jest ustabilizowanie stopy

inflacji na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem waha

ń

+/- 1 punkt procentowy. Zdaniem Rady, okre

ś

lony wy

ż

ej ci

ą

gły cel

inflacyjny jest w warunkach polskich spójny szybkim wzrostem
gospodarczym.”

Ocena stopnia realizacji ci

ą

głego celu inflacyjnego na poziomie

Ocena stopnia realizacji ci

ą

głego celu inflacyjnego na poziomie

2,5% z dopuszczalnym przedziałem waha

ń

+/- 1 punkt procentowy

b

ę

dzie si

ę

opiera

ć

na wska

ź

niku wzrostu cen towarów i usług

konsumpcyjnych (CPI) w uj

ę

ciu rok do roku.”

W razie ukształtowania si

ę

inflacji poza przedziałem

dopuszczalnych waha

ń

w wyniku pojawienia si

ę

nieoczekiwanych

wstrz

ą

sów polityka pieni

ęż

na b

ę

dzie prowadzona w taki sposób,

aby umo

ż

liwi

ć

powrót inflacji do poziomu zgodnego z wyznaczonym

celem w srednim horyzoncie czasowym.”

Cele polityki pieni

ęż

nej wybranych

krajów

European Central Bank 2%

Bank of Canada 1-3%

Reserve Bank of New Zealand 0-3%

Reserve Bank of New Zealand 0-3%

Reserve Bank of Australia 2-3%

Riksbank (Szwecja) 1-3%

Bank of England 2,5%

Kto realizuje polityk

ę

pieni

ęż

n

ą

?

Narodowy Bank Polski

Ustawa o NBP:

„Podstawowym celem działalno

ś

ci NBP jest utrzymanie

stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu
polityki gospodarczej rz

ą

du, o ile nie ogranicza to

polityki gospodarczej rz

ą

du, o ile nie ogranicza to

podstawowego celu NBP.”

Konstytucja RP (Art. 220 ust. 2):

„Ustawa bud

ż

etowa nie mo

ż

e przewidywa

ć

pokrywania

deficytu bud

ż

etowego przez zaci

ą

ganie zobowi

ą

zania w

centralnym banku pa

ń

stwa”

Narodowy Bank Polski

Prezes NBP

Rada Polityki Pieni

ęż

nej

Zarz

ą

d NBP

Zarz

ą

d NBP

Prezes NBP , Zarz

ą

d NBP

Do 10.04.2010 Prezesem był Sławomir Skrzypek.

zast

ę

pstwo do nowych wyborów : Piotr Wiesiołek

kadencja Prezesa NBP trwa 6 lat,

kadencja Prezesa NBP trwa 6 lat,

Prezesa NBP powołuje Sejm na wniosek

Prezydenta RP, Prezes NBP mo

ż

e by

ć

wybrany na

maximum 2 kadencje.

Zarz

ą

d NBP, 6-8 członków Zarz

ą

du

(w tym 2 vice-prezesów).

Rada Polityki Pieni

ęż

nej (RPP)

Skład

- Przewodnicz

ą

cym RPP jest Prezes NBP, 9 członków RPP powołuj

ą

w równej

liczbie : Prezydent RP ,Sejm i Senat.Członkowie Rady powoływani s

ą

na 6 lat).

Członkowie Rady Polityki Pieni

ęż

nej na kadencj

ę

2010-2016

Andrzej Bratkowski

El

ż

bieta Chojna-Duch

Jerzy Hausner

Andrzej Rzo

ń

ca

Jan Winiecki

Anna Zieli

ń

ska-Gł

ę

bocka

Zyta Gilowska

Adam Glapi

ń

ski

Andrzej Ka

ź

mierczak

Zadania

- ustala wysoko

ść

stóp procentowych NBP, zasady i stopy rezerwy

obowi

ą

zkowej, ustala zasady operacji otwartego rynku, co roku przygotowuje

zało

ż

enia polityki pieni

ęż

nej, przedkładane Sejmowi do wiadomo

ś

ci równocze

ś

nie z

rz

ą

dowym projektem bud

ż

etu, przedstawia Sejmowi sprawozdanie z wykonania

zało

ż

e

ń

polityki pieni

ęż

nej.

Mechanizm oddziaływanie BC na

poziom cen w gospodarce

A

ZMIANA

POLITYKI

B

ZMIANA

POZIOMU

STÓP

C

ZMIANA

ZACHOWAŃ

BANKÓW

POLITYKI

MONETARNEJ

STÓP

PROCENTOWYCH

NBP

BANKÓW

KOMERCYJNYCH

(ZMIANA ILOŚCI

UDZIELANYCH

KREDYTÓW)

D

ZMIANA

PODA

Ż

Y

PIENI

Ą

DZA

E

ZMIANA

POZIOMU

CEN

Narz

ę

dzia polityki monetarnej

1.Stopy procentowe:

- referencyjna;

- lombardowa;

- redyskontowa;

- redyskontowa;

- depozytowa.

2. Operacje otwartego rynku

3. Inne

ś

rodki oddziaływania

- stopa rezerw obowi

ą

zkowych;

- kredyt techniczny BC;

- narz

ę

dzia administracyjne np. plafony przyrostu kredytów, interwencje

słowne.

Stopa rezerw obowi

ą

zkowych

Stopa rezerw obowi

ą

zkowych (ro)- minimalna relacja

rezerw gotówkowych do wkładów, jak

ą

musz

ą

utrzymywa

ć

banki komercyjne na mocy decyzji banku

centralnego.

centralnego.

Podniesienie (ro) powoduje spadek poda

ż

y pieni

ą

dza

Obni

ż

enie (ro) powoduje wzrost poda

ż

y pieni

ą

dza

Stopa lombardowa

Stopa po której NBP udziela krótkookresowego

Stopa po której NBP udziela krótkookresowego
kredytu bankom komercyjnym pod zastaw

kredytu bankom komercyjnym pod zastaw
papierów warto

ś

ciowych.

papierów warto

ś

ciowych.

St.lombardowa okre

ś

la kra

ń

cowy koszt

St.lombardowa okre

ś

la kra

ń

cowy koszt

St.lombardowa okre

ś

la kra

ń

cowy koszt

St.lombardowa okre

ś

la kra

ń

cowy koszt

pozyskania pieni

ą

dza na rynku przez banki

pozyskania pieni

ą

dza na rynku przez banki

komercyjne.

komercyjne.

Jest to stopa maksymalna, o

Jest to stopa maksymalna, o

granicza od góry

wahania stóp overnight (jednodniowych)

Stopa depozytowa

Okre

ś

la oprocentowanie jednodniowych depozytów,

Okre

ś

la oprocentowanie jednodniowych depozytów,

składanych przez banki komercyjne w NBP.

składanych przez banki komercyjne w NBP.

Lokaty takie maj

ą

na celu zagospodarowanie nadwy

ż

ek ,

Lokaty takie maj

ą

na celu zagospodarowanie nadwy

ż

ek ,

jakimi dysponuj

ą

od czasu do czasu banki komercyjne.

jakimi dysponuj

ą

od czasu do czasu banki komercyjne.

Ogranicza od dołu wahania stóp overnight

Stopa redyskontowa

Stopa redyskontowa okre

ś

la cen

ę

, po jakiej

bank centralny skupuje weksle handlowe od

banków komercyjnych. Wcze

ś

niej weksle te

banków komercyjnych. Wcze

ś

niej weksle te

zostały nabyte przez banki komercyjne od

swoich klientów.

Stopa referencyjna

Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy
banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmuj

ą

one

warunkow

ą

i bezwarunkow

ą

sprzeda

ż

lub kupno papierów

warto

ś

ciowych lub dewiz, a tak

ż

e emisje własnych papierów

dłu

ż

nych banku centralnego.

Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez

Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez
Narodowy Bank Polski polegaj

ą

na emisji własnych papierów

dłu

ż

nych (7-dniowych bonów pieni

ęż

nych), których minimalna

rentowno

ść

jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Rad

ę

Polityki Pieni

ęż

nej.

Stopa referencyjna – minimalna rentowno

ść

podstawowych

operacji otwartego rynku (emisja 7-dniowych bonów pieni

ęż

nych)

Aktualne stopy procentowe

stopa referencyjna 3,5% w skali rocznej;

stopa lombardowa 5,0 % w skali rocznej;

stopa depozytowa 2,0 % w skali rocznej;

stopa redyskonta weksli 3,75% w skali rocznej.

stopa rezerw obowi

ą

zkowych 3,0%

Polityka monetarna w warunkach inflacji

(p. ekspansywana) i recesji (p. restrykcyjna)

W warunkach inflacji

W warunkach recesji

zmniejszenie podaży pieniądza

zwiększenie podaży pieniądza

zmniejszenie podaży pieniądza
przez:
-

podwyższenie stóp %,

-

podwyższenie stóp rezerw
obowiązkowych,

-

sprzedaż papierów
wartościowych.

zwiększenie podaży pieniądza
przez:
-

obniżenie stóp %,

-

obniżenie stóp rezerw
obowiązkowych,

-

zakup papierów wartościowych.