1

w w w. o p e r o n . p l

Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do przyk∏adowego arkusza
egzaminacyjnego z j´zyka polskiego

Arkusz I

Cz´Êç I
Zadanie sprawdzajàce rozumienie czytanego tekstu

Spotkanie z Innym – jako wyzwanie XXI wieku.

Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogà przybieraç ró˝nà form´ j´zy-
kowà, ale ich sens musi byç synonimiczny wobec modelu. Oceniajàc prac´ ucznia, nale˝y stosowaç
punktacj´ z modelu.
Uwaga: Za pe∏nà odpowiedê przyznaje si´ maksymalnà liczb´ punktów, za niepe∏nà – wskazanà w ru-
bryce „punkty czàstkowe”. Nie nale˝y przyznawaç po∏ówek punktów. Za brak odpowiedzi lub odpo-
wiedê b∏´dnà nie przyznaje si´ punktów.

1.

C

1

0

Nr

zadania

Odpowiedzi

Maksymalna

liczba

punktów

Punkty czàstkowe

2.

np.:
a) Archeolodzy mówià, ˝e najpierwszymi grupami ludzkimi by∏y rodziny-
-plemiona liczàce trzydzieÊci – pi´çdziesiàt osób.
b) DoÊwiadczenie przebywania latami wÊród dalekich Innych uczy mnie,
˝e tylko ˝yczliwoÊç dla drugiej istoty jest tà postawà, która mo˝e poru-
szyç w niej strun´ cz∏owieczeƒstwa.

2

1 (za wypisanie

jednego zdania)

3.

PodkreÊlajà wag´ problemu. (Nadajà wypowiedzi subiektywny, emocjo-
nalny charakter).

1

0

4.

a) agresja, nienawiÊç (wojny, konflikty)
b) izolacja, wroga oboj´tnoÊç wynikajàca z poczucia wy˝szoÊci (budo-
wa chiƒskiego Wielkiego Muru)
c) ch´ç poznania, wspó∏praca, dialog (handel, wymiana myÊli)

2

1

5.

Sk∏onnoÊç do odgradzania si´ jest odwieczna i jest cz´Êcià ludzkiej na-
tury, nie jest przypisana ˝adnej konkretnej nacji. (Jest cechà kultury,
Êwiadczy o jej niedoskona∏oÊci).

2

1

(za niepe∏nà

odpowiedê)

6.

Podsumowuje dotychczasowe rozwa˝ania.

1

0

7.

np.:
WartoÊç cz∏owieczeƒstwa polega na zrozumieniu drugiego cz∏owieka,
na rezygnacji z przemocy, na kierowaniu si´ dobrem.

1

0

8.

diabelski pomiot, ofiara losu, nie-cz∏owiek, pies, szczur, pe∏zajàcy gad
i – w opozycji – bóg przyjmujàcy ludzkà postaç (zwierz´ta i bogowie)

1

0

9.

Zanegowanie cz∏owieczeƒstwa obcego otwiera drog´ dla nienawiÊci,
wstr´tu i pogardy wobec niego, natomiast podejrzenie, ˝e mo˝e on
byç bogiem ukrytym pod ludzkà postacià, ka˝e okazaç mu ˝yczliwoÊç
i zaofiarowaç goÊcin´.

2

1

(za niepe∏nà

odpowiedê)

10.

Badania Malinowskiego mia∏y s∏u˝yç prawdziwemu poznaniu, a nie pod-
bojowi. (By∏y próbà nawiàzania dialogu, wczucia si´ w Innego).

2

0

11.

np.:
Wszystkie kultury, nawet jeÊli sà ró˝ne, sà sobie równe i dlatego w rów-
nym stopniu zas∏ugujà na szacunek.

1

0

12.

Podró˝e (w∏asne doÊwiadczenia) oraz dzie∏a filozoficzne i naukowe
(lektura, ksià˝ki).

1

0

2

w w w. o p e r o n . p l

■

J ¢ Z Y K P O L S K I – P O Z I O M P O D S T A W O W Y

Cz´Êç II
Temat: „Sami swoi, polska szopa” – ch∏opi i inteligencja w

Weselu Stanis∏awa Wyspiaƒskie-

go. Scharakteryzuj na podstawie zacytowanych fragmentów te dwie grupy polskiego spo-
∏eczeƒstwa i ich wzajemne relacje. Wykorzystaj znajomoÊç ca∏ego dramatu.

I. Rozwini´cie tematu (0–25 pkt)
1. Rozpoznanie wst´pne (0–1 pkt)

2. Charakterystyka postaci

Akt I, scena 1 (0–6 pkt)
Dziennikarz:
a) przedstawiciel inteligencji
b) znudzony
c) unika tematów politycznych
d) niech´tnie rozmawia z Czepcem
e) lekcewa˝y aspiracje Czepca i jego ciekawoÊç Êwiata
f) poszukuje na wsi spokoju
Czepiec:
a) przedstawiciel ch∏opstwa
b) otwarty, zainteresowany Êwiatem
c) gotowy do dzia∏ania
d) ma poczucie w∏asnej wartoÊci
e) Êwiadomy w∏asnej tradycji historycznej (Z takich, jak my, by∏ G∏owacki)
f) przenikliwy (dostrzega uprzedzenia Dziennikarza)
g) krytycznie ocenia biernoÊç inteligencji (panowie duza by juz mogli mieç, ino oni nie chcom chcieç)
Akt I, scena 12 (0–6 pkt)
Pan M∏ody:
a) m∏odopolski poeta
b) ludoman
c) zafascynowany urodà i strojem swojej nowej, wywodzàcej si´ z ch∏opstwa ˝ony
d) sk∏onny do egzaltacji (gadulstwa)
e) nie zna, nie rozumie ch∏opskich obyczajów i tradycji
Panna M∏oda:
a) prosta, rzeczowa
b) nie poddaje si´ egzaltacji
c) znudzona gadulstwem m´˝a
d) rozumie rol´ tradycji
Akt III, Scena 7 (0–5 pkt)
Haneczka:
a) siostra Pana M∏odego
b) zauroczona atmosferà wiejskiej zabawy
c) zafascynowana energià i urodà ch∏opów
d) zdziwiona niech´tnym stosunkiem brata do poufa∏oÊci z ch∏opami
Pan M∏ody
a) poruszony zachowaniem i nastrojem siostry
b) lekcewa˝àco wyra˝ajàcy si´ o ch∏opach
c) traktujàcy swojà ludomani´ jako przywilej artysty
d) nakazuje siostrze zachowanie granic obyczajnoÊci
e) zdradzajàcy swojà mieszczaƒskà moralnoÊç

Na przyk∏ad:
a) dramat Wyspiaƒskiego przedstawia wesele inteligenta i ch∏opki
b) wesele jest okazjà do spotkania si´ przedstawicieli ró˝nych grup spo∏ecznych.

Razem

20

Uwaga: W nawiasach znajdujà si´ inne akceptowane odpowiedzi.

13.

Wspó∏czesne przemiany polityczne i kulturowe prowadzà nieuchronnie
do coraz cz´stszych kontaktów przedstawicieli ró˝nych kultur. Coraz
wi´cej te˝ kultur zostaje dopuszczonych do g∏osu. W interesie ludzko-
Êci le˝y przygotowanie si´ do dialogu z Innym.

3

2

(za niepe∏nà

odpowiedê)

3

w w w. o p e r o n . p l

A R K U S Z I – M O D E L E O D P O W I E D Z I

■

4. Wnioski (0–4 pkt)

Pe∏ny wniosek:
Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-
zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania. Za fasadà inteligenckiej fa-
scynacji wsià i ludem kryjà si´ niezrozumienie, lekcewa˝enie i strach. BiernoÊci, tchórzo-
stwa i nieszczeroÊci inteligencji przeciwstawione sà energia i si∏a ch∏opów, których jednak
Wyspiaƒski nie idealizuje, ukazujàc ich materializm, brutalnoÊç i niezdolnoÊç do samodziel-
nego dzia∏ania.

4

Cz´Êciowy wniosek:
Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-
zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania. Inteligencja jest bierna,
a ch∏opi, chocia˝ pe∏ni zapa∏u, niezdolni do samodzielnego dzia∏ania.

2

Próba podsumowania:
Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-
zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania.

1

3. Wykorzystanie kontekstu (0–3 pkt)

Na przyk∏ad:
a) przywo∏anie innych scen ukazujàcych wzajemne relacje inteligencji i ch∏opów,
b) przywo∏anie scen wyjaÊniajàcych przyczyny niemo˝noÊci porozumienia i autentycznego zbli˝enia obu warstw,
c) przywo∏anie scen ukazujàcych ludomani´ i powierzchownà fascynacj´ wsià,
d) przywo∏anie scen ukazujàcych brutalnoÊç, przyziemnoÊç i chciwoÊç ch∏opów.

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

III. STYL (0–5 pkt)

– jasny, ˝ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi; urozmaicona leksyka

5

– zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó∏ jasny; wystarczajàca leksyka

3

– na ogó∏ komunikatywny, dopuszczalne schematy j´zykowe

1

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

II. KOMPOZYCJA (0–5 pkt)

– podporzàdkowana zamys∏owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn´trznie, przej-
rzysta i logiczna; pe∏na konsekwencja w uk∏adzie graficznym

5

– uporzàdkowana wobec przyj´tego kryterium, spójna; graficzne wyodr´bnienie g∏ównych
cz´Êci

3

– wskazujàca na podj´cie próby porzàdkowania myÊli, na ogó∏ spójna

1

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

IV. J¢ZYK (0–12 pkt)

– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk∏adnia, poprawne: s∏ownic-
two, frazeologia i fleksja

12

– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawne: sk∏adnia, s∏ownictwo, frazeologia i fleksja

9

– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi´kszoÊci poprawne: sk∏adnia,
s∏ownictwo i frazeologia

6

– j´zyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów: sk∏adniowych, s∏ownikowych, frazeologicznych
i fleksyjnych

3

– j´zyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów fleksyjnych, licznych b∏´dów sk∏adniowych,
s∏ownikowych i frazeologicznych

1

Uwaga: Kompozycj´ wypracowania ocenia si´ wtedy, gdy przyznane zosta∏y punkty za rozwini´cie tematu.

4

w w w. o p e r o n . p l

■

J ¢ Z Y K P O L S K I – P O Z I O M P O D S T A W O W Y

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

V. ZAPIS (0–3 pkt)

– bezb∏´dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b∏´dy)

3

– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy II stopnia), na ogó∏ poprawna interpunkcja

2

– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy ró˝nego stopnia), interpunkcja niezak∏ócajàca komu-
nikacji (mimo ró˝nych b∏´dów)

1

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0–4 pkt)