Zabezpieczenia

Multimetry powinny spe³niaæ odpowiednie

normy europejskie i ich równowa¿niki doty-

cz¹ce bezpieczeñstwa pracy operatora. Dla-

tego te¿ w multimetrach stosuje siê bez-

pieczniki. W przyrz¹dach serii METRAhit 20

maj¹ one pr¹dy znamionowe 1,6  lub 16 A

i przerywaj¹ obwód przy wiêkszych od tych

wartoœci obci¹¿eniach trwa³ych oraz po po-

jawieniu siê udarów pr¹dów zwarciowych do

30 kA. Mog¹ one roz³¹czyæ przy napiêciu do

1000 V.

Wykorzystuje siê ponadto ró¿ne inne rozwi¹-

zania. Sygnalizuje siê dŸwiêkowo nieprawi-

d³owe do³¹czenie przewodów do gniazd

wejœciowych lub niew³aœciwy wybór zakre-

su. U¿ywa siê te¿ elementów nieliniowych

zabezpieczaj¹cych uk³ad przyrz¹du przed

nadmiernym obci¹¿eniem i zniszczeniem.

W multimetrach serii METRAhit stosuje siê

prosty, opatentowany przez firmê GMS, sy-

stem ochronny nazwany ABS. Polega on na

mechanicznej blokadzie tych gniazd prze³¹-

czeniowych, które nie s¹ u¿ywane dla dane-

go zakresu pomiarowego. Dokonuje siê to

dziêki sprzê¿eniu przes³ony gniazd z g³ów-

nym prze³¹cznikiem obrotowym. Rozwi¹-

zanie to zapobiega skutkom niew³aœciwego

do³¹czenia przewodów pomiarowych oraz

skutkom b³êdnego wyboru mierzonej wiel-

koœci. System ten chroni zarówno multi-

metr, jak i badane urz¹dzenie przed uszko-

dzeniem przy niew³aœciwych po³¹czeniach.

Dziêki takim rozwi¹zaniom multimetry chro-

nione s¹ niemal we wszystkich rodzajach

uk³adów pomiarowych, stosowanych

w przemyœle, a powsta³ych wskutek b³êdu

u¿ytkownika.

Wzorcowanie

Ostatnio do ka¿dego z dok³adnych multime-

trów przenoœnych do³¹cza siê œwiadectwo

wzorcowania. Do multimetrów METRAhit

dodaje siê obecnie tzw. Certyfikat Kalibracji

DKD (Deutscher Kaliber Dienst ) wa¿ny

przez 12 miesiêcy od chwili otrzymania

przyrz¹du przez u¿ytkownika, gdy¿ wytwór-

ca ten zapewnia stabilnoœæ parametrów

przyrz¹du w okresie jego przechowywania

po wyprodukowaniu.

Okres wa¿noœci œwiadectwa wzorcowania

przyrz¹du powinien pokrywaæ siê z okresem

ustalonym w systemach utrzymywania jako-

œci przy stosowaniu norm ISO 9000. Multi-

metry z takim œwiadectwem mo¿na te¿

PRZENOŒNE MULTIMETRY CYFROWE

(2)

wysokonapiêciowe, czujniki temperatury

i ciœnienia, ³adowarki do akumulatorów, ró¿-

ne przystawki,np. do pomiaru emisji pola

elektromagnetycznego i inne akcesoria.

Porównanie multimetrów

W tablicy podano parametry multimetrów

METRAhit 30M i 26 S/M oraz Tektronix TX1

i TX3. Multimetry METRAhit 26S oraz TX1

i TX3 s¹ do siebie bardzo zbli¿one. Pierw-

szy z nich, w cenie mieszcz¹cej siê

w przedziale cen multimetrów TX, ma nie-

co wiêcej funkcji i zakresów pomiarowych,

lepsz¹, gdy¿ dwustronn¹ zdaln¹ komuni-

kacjê w podczerwieni, podobn¹ dok³ad-

noœæ i rozdzielczoœæ (30 000 i 50 000 zna-

ków dla TX) oraz zbli¿one zakresy napiêæ

i pr¹dów, zarówno DC, jak i AC (przy podob-

nym paœmie czêstotliwoœci). Przy pomia-

rach rezystancji, czêstotliwoœci i pojemnoœci

dok³adnoœæ METRAhit 26S i 26S/M jest

nieco mniejsza ni¿ TX1. Przy pomiarach

temperatury, dziêki wykorzystaniu czujni-

ków  Pt 100/1000, multimetr METRAhit

26S umo¿liwia uzyskanie wiêkszej dok³ad-

wykorzystywaæ w zak³adowych laborato-

riach jako przyrz¹dy kontrolne do wzorcowa-

nia innych, mniej dok³adnych przyrz¹dów

pomiarowych.

Przy wspó³pracy ze specjalnym kalibrato-

rem, multimetry takie mog¹ te¿ byæ stosowa-

ne do wzorcowania przetworników pomia-

rowych, wzmacniaczy pomiarowych, sepa-

ratorów sygna³u (w tym optycznych), jak

równie¿ do okreœlania przebiegu charakte-

rystyk elementów pó³przewodnikowych

i czujników. Kalibrator generuje wówczas

zadany cyfrowo sygna³ wzorcowy dopro-

wadzany do wejœcia sprawdzanego urz¹-

dzenia, multimetr zaœ mierzy jego sygna³

wyjœciowy.

Proces wzorcowania mo¿na zautomatyzo-

waæ za pomoc¹ komputera PC z wykorzy-

staniem specjalnego oprogramowania w sy-

stemie Windows. Przebiega ono wówczas

w uk³adzie zamkniêtym, a z drukarki kom-

putera PC uzyskuje siê œwiadectwo kali-

bracji (rys. 4). Wraz z multimetrami zazwy-

czaj dostarcza siê tak¿e wiele dodatko-

wych, z nimi wspó³pracuj¹cych urz¹dzeñ,

w tym przek³adniki, cêgi pr¹dowe, sondy

r

MIERNICTWO

30

Radioelektronik Audio-HiFi-Video  3/2002

Rys. 4. Automatyczna kalibracja przetwornika lub wzmacniacza z u¿yciem dok³adnego 

multimetru cyfrowego i kalibratora

Wzmacniacz pomiarowy

Œwiadectwo kalibracji

Wzmacniacz separuj¹cy

0 ... 100

o

C

4 ... 20 mA

Przetwornik temperatury

Multimetr         Kalibrator

(z przystawkami)

t

I/U

31

Radioelektronik Audio-HiFi-Video  3/2002

noœci ni¿ multimetr TX3, mierz¹cy termoe-

lementem typu K. Pomiary termoelementem

s¹ natomiast niemal punktowe.

Oryginalne zalety u¿ytkowe wszystkich mul-

timetrów METRAhit to: system zabezpie-

czenia zacisków ABS, certyfikat kalibracji

DKD i bardzo bogate oprogramowanie apli-

kacyjne, a w przyrz¹dach oznaczonych do-

datkow¹ liter¹ M _ równie¿ pamiêæ wewnê-

trzna danych pomiarowych. Natomiast mul-

timetry TX1 i TX3 maj¹ wiêkszy ekran wska-

Ÿników ciek³okrystalicznych LCD, co u³a-

twia odczyt z dalszej odleg³oœci. Równie¿

maj¹ specjalizowane oprogramowanie 

(Wave Star) do rejestracji i przetwarzania

wyników pomiarów oraz firmowe œwiadec-

two kalibracji.

Parametry metrologiczne zbli¿one do tu

omówionych maj¹ te¿ najdok³adniejsze mul-

timetry innych firm, np.: przyrz¹dy serii 

APPA 300 (301, 303, 305) firmy APPA Tech-

nologies, M-4640A-4660Ai M-4650CR firmy

Metex, HP 974A firmy Hewlett Packard,

Unigor 380 i 390 firmy LEM Instruments 

(licencja GMC), przyrz¹dy serii ASYC II

(MX 54-56C) firmy Metrix (Chauvin Arnoux)

oraz Escort 95 i 97 (Taiwan).

Multimetr METRAhit 30M jest  przynajmniej

o rz¹d wielkoœci dok³adniejszy od poprze-

dnich i ma te¿ wiêksz¹ od nich rozdzielczoœæ

wskazañ (6 

½

cyfry). Ma natomiast mniej funk-

cji ni¿ poprzednie. Nadaje siê wiêc przede

wszystkim jako przyrz¹d kontrolny w laborato-

riach do spraw jakoœci i wzorcowania.

Wspó³czesne przenoœne, programowane

(inteligentne) multimetry cyfrowe, jako uni-

wersalne przyrz¹dy wielozadaniowe, od-

powiednio dok³adne, ekonomiczne i bez-

pieczne w u¿ytkowaniu, maj¹ du¿e mo¿liwo-

œci aplikacyjne, nie tylko w praktyce labora-

toryjnej, lecz przede wszystkim do pomiarów

w ruchu. Mog¹ s³u¿yæ do realizacji wielu

ró¿nych funkcji w systemach zbierania

i przetwarzania danych pomiarowych,

wspó³pracowaæ z sieciami jako pierwotne

przetworniki pomiarowe, oraz byæ wykorzy-

stywane do wzorcowania innych urz¹dzeñ

pomiarowych.

n

Zygmunt  L. Warsza

METRAhit     

METRAhit  METRAhit

METRAhit

30M

26 S/M

Wielkoœæ     

30M

26 S/M

TX1/TX3

TX1/TX3    

30M

26 S/M

TX1/TX3

mierzona
Napiêcie

±

(120 mV

÷

600 V)     

±

(300 mV

÷

1000 V)    

±

(500,0 mV/     

0,1 

µ

V    

10 

µ

V     

±

(0,005 + 

±

(0,05% + 1 j) 

(2)

±

(0,05% +

sta³e (DC)

6 ½ cyfry

5 ¾ cyfry

500,0

÷

1000 V)

0,0006 z)%

(1)

+1 j/0,07% + 1 j)

Napiêcie     

±

(120 mV

÷

600 V)     

±

(300 mV

÷

1000 V)     

±

(500,0 mV/     

1 

µ

V     

10 

µ

V    

±

(0,08 +    

±

(0,05% + 30 j)     

±

(0,06% + 2 j/

przemienne (AC) 5 ½ cyfry

5 ¾ cyfry

500,0

÷

1000 V)    

+ 0,06 z)%

(0,04% + 2 j)

Pr¹d sta³y (DC)    

±

(120 

µ

A

÷

120 mA)     

±

(30 

µ

A

÷

10 A)   

±

(500,0 

µ

A

÷

10,00 A)      100 pA

10 nA

±

(0,02 +   

±

(0,05% + 5 j)   

±

(0,2% + 2 j)

+ 0,002 z)%

Pr¹d zmienny    

±

(120 

µ

A

÷

120 mA)    

±

(30 

µ

A

÷

10 A)   

±

(500,0 

µ

A

÷

10,00 A)     100 pA

10 nA

±

(0,08 +    

±

(0,5% + 30 j)    

±

(0,6% + 2 j)

(AC)

0,06 z)%

Stosunek

napiêæ [dB]      

_58

÷

+63     

0,1      

±

0,1

Rezystancja    

100 

Ω÷

10 M

Ω

300 

Ω÷

30 M

Ω

50 

Ω÷

50 M

Ω

0,1 m

Ω

10 m

Ω

±

(0,005 +

±

(0,1% + 5 j)   

±

(0,1% + 2 j)

+ 0,001 z)% 

÷

±

(0,5 + 0,02 z)%

Pojemnoœæ    

3 nF

÷

30 mF    

5,000 nF

÷

50,00 mF     

1 pF    

±

(1% + 6 j)     

±

(1% + 3 j)

Czêstotliwoœæ      1 Hz

÷

100 kHz

300 Hz

÷

1 MHz     

0,5 Hz

÷

1 MHz     

1 

µ

Hz

÷

10 mHz

÷

±

(0,1% + 1 j)    

±

(0,002% + 1 j)

0,1 Hz 

1 Hz

Zliczanie      

999 999

impulsów      

(6 cyfr) 

±

1 impuls  

±

1 impuls

Temperatura

z u¿yciem:

_ termopary

typu J    

(_210,0

÷

+1200,0)

o

C

±

(0,7% + 0,3 K) 

(4)

_ termopary    

(_50

÷

+980)

o

C 

(3)

±

(0,7% + 0,3 K) 

(4)

±

3 K/

±

1K

typu K

(_270,0

÷

+1372,0)

o

C

przy kalibracji w 0

o

C

_ Pt 100    

(_200,00

÷

+850,00)

o

C

(_200,0

÷

+100,0)

o

C   

±

(0,05% + 

±

(1 K + 3j)

_ Pt 1000

(+100,0

÷

+850,0)

o

C 

+ 0,08 K) 

(4)

±

(0,5 K + 3 j)

(4)

Zakres czêstotliwoœci (AC) 15...45...65 Hz...20 kHz _  dla METRAhit 30M  do 100 kHz w zakresach (10

÷

100) V

Pomiar wartoœci skutecznych (RMS) przebiegów odkszta³conych AC, oraz wartoœci skutecznych (true RMS) przebiegów DC+AC z nieco gorsz¹ dok³adnoœci¹ przy maks. wspó³czyn-
niku szczytu 5 (10 _ dla METRAhit 30M)
Rezystancja wejœciowa zakresów napiêciowych: >20/30 M

Ω

i 10 M

Ω

dla METRAhit 30M, pojemnoœæ wejœciowa < 50 pF

(1) 

±

(% wskazania + % zakresu)

(2) 

j = wartoœæ jednoœci (kwantu) ostatniej wyœwietlanej cyfry.

(3)

dla TX3

(4)

bez uwzglêdnienia b³êdu czujnika

Porównanie w³aœciwoœci metrologicznych multimetrów

Typ multimetru

Parametr                                                    Zakresy pomiarowe                                                   Maks. rozdzielczoœæ                     Maksymalna niedok³adnoœæ (niepewnoœæ)