II sprawozdanie niwelator

Budowa niwelatora:

1. Libellowego.

Ustawiany podobnie jak teodolit na trójnożnym statywie. Tak jak teodolit

podstawę stanowi spodarka (z trzema śrubami ustawczymi), na której jest
obrotowa alidada z lunetą, jednak ta nie ma już możliwości obrotu pionowego.
Czasem (w przypadku niwelatorów budowlanych) niwelator ma również limbus
koła poziomego.

Poziomowanie niwelatora wykonuje się korzystając z libelli pudełkowej

znajdującej się na alidadzie przy pomocy śrub ustawczych. Dokładniejszy poziom
osi celowej można uzyskać korzystając z dokładniejszej libelli rurkowej przy
lunecie, przy użyciu śruby elewacyjnej.

Libella rurkowa (niwelacyjna) może być obserwowana przez specjalne

urządzenie pryzmatyczne lub bezpośrednio. Uzyskuje się poziom gdy obraz końców
pęcherzyka znajduje się w koincydencji.

2. Samopoziomującego.

Różni się od libellowego tym, że ma tylko libellę pudełkową, za pomocą

której poziomuje się ją wstępnie, natomiast tzw. kompensator pod wpływem siły
ciężkości działającej na wahadło urządzenia, automatycznie ustawia układ
optyczny lunety w poziomie.

Odczyt polega na podaniu wartości jaką przecina na łacie pozioma kreska siatki
celowniczej (z dokładnością do 1mm stosując ogólnie przyjętą zasadę „na oko”).

Sprawdzanie warunków poziomości osi celowej

Na sprawdzenie składa się ciąg pewnych czynności. Najpierw ustawiamy na

pewnym obszarze, w pewnej odległości od siebie dwie łaty, potem ustawiamy niwelator w
połowie odległości. Poziomujemy i wykonujemy pomiar obu tyczek, przyjmując pierwszy
pomiar jako „wstecz”, a drugi jako „wprzód”. Poruszamy niwelatorem i ponownie
poziomujemy i wykonujemy pomiar. Następnie przestawiamy niwelator na 5m od łaty
oznaczonej przez nas jako „wstecz” i ponownie poziomując wykonujemy dwa pomiary.
Obliczając wyniki, obliczamy różnice między odczytem „wstecz” i „wprzód” poszczególnych
pomiarów, a następnie liczymy średnią z tych dwóch różnic. Jeżeli średnie pomiarów w
połowie odległości i 5m od łaty „wstecz” są takie same, znaczy to że oś celowa jest
wypoziomowana poprawnie.

Pomiary z ćwiczeń załączone oddzielnie

Wnioski:
Różnice wysokości są prawdopodobnie spowodowane błędem osób trzymających łaty
(odchylenie łaty od pionu). Możliwe jest również iż popełniliśmy błąd podczas odczytu
wartości z łat.

Źródło:
„Zielina L., Jamka M.:

Geodezja Inżynieryjna.

Podręcznik dla studentów wyższych szkół

technicznych, wydanie drugie, Kraków 2004”