Poradnik dla Rodziców

dzieci ze szkó podstawowych
i

ł

średnich

ZNĘCANIE SiĘ

MOŻEMY JE POWSTRZYMAĆ

Polish

dotrze do ka dego ucznia

ć

ż

Skutki zn cania si si gaj poza
szkolne boisko. Na co powiniene
zwróci uwag jako Rodzic, co
mo esz zrobi i gdzie zwróci si
o pomoc.

ę

ę

ę

ą

ś

ć

ę

ż

ć

ć

ę

Na czym polega

Nowe zasady

znęcanie się

postępowania w

wypadkach znęcania się

?

Znęcanie się to przeważnie forma powtarzającego
się,

jednej lub więcej osób,

którego intencją jest wywołanie strachu i rozpaczy,

ż sama świadomość ż

może wywołać wymienione powyżej skutki).

ę

ę ma miejsce w sytuacji prawdziwego

lub postrzeganego braku r

ł.

uporczywego i agresywnego zachowania

wymierzonego przeciwko

spowodowanie krzywdy fizycznej, emocjonalnej,
zachwianie wiary w siebie lub zniszczenie reputacji
(lub te

, e takie zachowanie

Zn canie si

ównowagi si

Definicja znęcania się nad innymi zawarta w

Regulaminie/Adnotacja 144

Niezależnie od tego czy znęcanie się odbywa się
osobiście czy w in

órzy znęcają się nad innymi, włącznie z tzw.

„

ą być zawieszeni w prawach

ucznia. Odnosi się to zarówno do uczniów szkół
podstawowych jak i średnich.

ternecie (online), uczniowie,

kt

cyberbullying”, mog

•

•

•

•

Fizyczne
Ustne

Socjalne
Elektroniczne

- bicie, popychanie, kradzie lub niszczenie w asno ci

- przezywanie, szydzenie lub robienie uwag o pod o u seksualnym,

rasistowskim lub na temat orientacji seksualnej

- rozsiewanie plotek i podejrze

(powszechnie znane jako

) - rozsiewanie

plotek lub krzywdz cych uwag poprzez e-mail, telefony komórkowe lub
SMSy

ż

ł

ś

ł ż

ą

ń lub izolowanie innych od grupy

cyberbullying

„

”

Odejd ode mnie... Nie mo esz

p j

ze mn .

ź

ż

ó ść

ą

ZN CANIE SI

Ę

Ę

MO EMY JE POWSTRZYMA

Ż

Ć

Jak zorientowa si , e kto zn ca si nad moim
dzieckiem lub nastolatkiem

ć

ę ż

ś

ę

ę

ę

ę

ż

?

Czy zn canie si to u ywanie przemocy?

Ma e dziecko mo e nie zna s owa 'bully' (kto zn caj cy si nad s abszym), ale
czuje kiedy kto jest z o liwy, krzywdzi je, lub wywo uje u niego strach lub smutek.
Istniej oznaki, e kto zn ca si nad twoim dzieckiem, nawet je eli ono nie chce o
tym rozmawia . Mo e tobie ono o tym nie mówi poniewa boi si , e pogorszy
sytuacj , je eli 'naskar y' lub 'doniesie'.

Twój nastolatek równie niekoniecznie powie ci, e ma problem. M odzie
przewa nie woli za atwia sprawy po swojemu poniewa my li, e si zdenerwujesz
albo po prostu wstydzi si anga owa w swoje sprawy rodziców.

Zamiast czeka , a nastolatek ci powie, mo esz zacz

zwraca uwag na oznaki

zn cania si takie jak zmiany w zachowaniu, postawie, lub wygl dzie.

ł

ż

ć ł

ś

ę

ą

ę

ł

ś

ł ś

ł

ą

ż

ś

ę

ę

ż

ć

ż

ć

ż

ę ż

ę

ż

ż

ż

ż

ł

ż

ż

ł

ć

ż

ś

ż

ę

ę

ż

ć

ć

ż

ż

ąć

ć

ę

ę

ę

ą

ć

ę

ę

ę

ż

ż

ć

Dzieci, nad którymi kto si zn ca, mog nie chcie chodzi do szko y, mog p aka
lub chorowa w ci gu tygodnia. Nie chc udziela si w szkole lub w zaj ciach z
innymi dzie mi. Mog nagle zacz

gubi pieni dze lub przedmioty osobiste, albo

wraca do domu w podartych ubraniach lub z popsutymi rzeczami, na co nie maj
logicznego wyt umaczenia.

Nastolatki, które s ofiarami zn cania, mog mówi o rzuceniu szko y albo zaczynaj
opuszcza zaj cia, w których uczestnicz

nni uczniowie.

Zn canie si przybiera ró ne formy. Mo e by

ś

ę

ę

ą

ć

ć

ł

ą ł

ć

ć

ą

ą

ć

ę

ę

ć

ą

ąć

ć

ą

ć

ą

ł

ą

ę

ą

ć

ł

ą

ą i

:

2

•

•
•

•

•

•

•

•

Wys uchaj dziecka i zapewnij je, e to co si dzieje to nie jego wina.
Zbadaj fakty. Notuj co i kiedy si wydarzy o.
Pomó dziecku zrozumie ró nic mi dzy 'skar eniem' albo
'donoszeniem', a z o eniem raportu. Trzeba mie odwag aby z o y
raport, kt ry s ada si nie po to, aby komu zaszkodzi , ale po to aby
ochrania wszystkich uczniów.
Popro o spotkanie z wychowaw

dziecka, z innym nauczycielem

któremu dziecko ufa, kierownikiem lub zast pc kierownika szko .
Jakkolwiek jest to trudne, postaraj si zachowa spokój po to aby
by w stanie pomóc dziecku i zaplanowa przysz e post powanie.
Trzymaj si planu. Obserwuj zachowanie dziecka. Je eli twoje
spotkania z personelem szkolnym nie przynios y rezultatu, ponownie
porozmawiaj z kierownikiem szko y.

zgodnie z planem

ustalonym podczas spotkania, maj cym na celu

przeciwdzia anie zn

.

Porozmawiaj z instruktorem lub trenerem, je eli zn canie si ma
miejsce w czasie zaj

pozaszkolnych lub sportowych.

Zawiadom policj , je eli zn canie si zawiera elementy kryminalne,
takie jak np. przemoc seksualna lub u ycie broni, albo je eli istnieje
obawa co do bezpiecze stwa dziecka w jego rodowisku poza szko .

ł

ż

ę

ę

ł

ż

ć

ę

ę

ż

ł

ć

ę

ł ż ć

ł

ę

ś

ć

ć

ś

ę

ą

ły

ę

ć

ć

ę

ę

ż

ł

ł

Postępuj

działania

ą

ł

ęcaniu się

ę

ę

ęć

ę

ż

ę

ę

ż

ż

ń

ś

łą

ż

ż

ą

ć

ł

ż

ó

c

Kto zn ca si nad moim dzieckiem. Co mam robi

ś

ę

ę

ć

?

„Nie czuj si dobrze ...

”

ę

ę

Nie mog i

do szko y .

ę ść

ł

ZNĘCANIE SI

-

Możemy je powstrzymać

Ę

3

Jak pomóc dziecku przeciwstawi si zn caniu?

Czy jest mo liwe, e moje dziecko zn ca si nad
innymi?

ę

ę

ż

ż

ę

ę

ć

Wspó pracuj c ze szko

w celu rozwi zania problemu zn cania si , dajesz

przyk ad innym.

Bez wzgl du na wiek dziecka, mo esz mu pomóc zach caj c aby rozmawia o
o tym problemie, albo oferuj c nast puj ce wskazówki:

ł

ą

łą

ą

ę

ę

ł

ę

ż

ę

ą

ł

ą

ę

ą

Odwró si i odejd

zwierz si doros emu,

ć

ę

ź

ę

ł

w

ś

ę

ę

ę

ę

ł

ły

ś

ś

ę

ę

sytuacji kiedy kto zn ca si nad tob

tym co si sta o

któremu ufasz -

nauczycielowi, dyrektorowi szko , kierowcy szkolnego autobusu,
personelowi wietlicy -

czego

ą

ł

Nie oddawaj uderzenia

Rozmawiaj o tym

Znajd przyjaciela,

Zadzwo do Telefonu Pomocy Dzieciom (Kids Help Phone)

, nie odpowiadaj na zaczepk , nie wysy aj

odpowiedzi na e-mail
O

z bra mi, siostrami lub kolegami, aby nie czu si

samotnie

z którym mo esz przebywa w miejscach gdzie

czujesz si niebezpiecznie

pod

numer 1-800-668-6868, lub odwied ich stron internetow
www.kidshelpphone.ca.

Dzieci, które fizycznie zn caj si nad innymi uczniami te mog wraca do
domu z siniakami, zadrapaniami, lub w podartych ubraniach. Mog nagle mie
wi cej pieni dzy do wydania ni zwykle lub nowe przedmioty, na które
normalnie nie by oby je sta . Mog równie wypowiada si 'butnie' o innych
uczniach.

Dzieci, które zn caj si nad kim , czasami robi to zarówno w domu jak i w
szkole. Obserwuj i s uchaj co dzieje si w twoim w asnym domu. Czy s jakie
oznaki, e jedno z twoich dzieci zn ca si nad rodze stwem?

Zn canie si mo e rozwin

si w wyniku powa nych zmian, utraty kogo

, lub pora ek w yciu dziecka lub nastolatka. Czy które z twoich dzieci

mia o ostatnio tego rodzaju do wiadczenia?

Przemy l sposób w jaki rozwi zuje si problemy i konflikty w twoim domu.
Czy obszernie dyskutujecie o problemach jako rodzina? Dobry przyk ad oraz
uczenie dzieci jak rozwi zywa trudno ci bez odwo ywania si do przemocy
i agresji, odgrywa wa n rol w pot pianiu zn cania si nad innymi.

Równie wa ne jest zdecydowane stwierdzenie, e zn canie si nad innymi jest
po prostu z e.

ć

ś

ł

ę

ż

ć

ę

ź

ę

ą

ę

ą

ę

ż

ą

ć

ą

ć

ę

ę

ż

ł

ć

ą

ż

ć

ę

ę

ą

ę

ś

ą

ł

ę

ł

ą

ś

ż

ę

ę

ń

ę

ę

ż

ąć

ę

ż

ś albo

ż

ż

ś

ł

ś

ś

ą

ł

ą

ć

ś

ł

ę

ż ą

ę

ę

ę

ż

ż

ę

ę

ł

ź

ń

•

•

•

•

•

•

Poradnik dla rodziców

4

ZNĘCANIE SI

-

Możemy je powstrzymać

Ę

•

•

•

•

•

•

•

„Szepcz jak przechodz ko o nich ...
powiedzia y moim przyjacio om aby si do
mnie wi c j nie odzywali.”

ą

ł

ł

ł

ę

ę

ę e

Czego mog oczekiwa od szko y?

ę

ć

ł

Wychowawca dziecka, lub inny nauczyciel, któremu dziecko ufa,
mo e pomóc w rozwi zaniu problemu, albo mo e zasugerowa jakiej
pomocy dziecko potrzebuje. Nauczyciele i dyrektorzy

dnie przeszkolenie w kierunku przeciwdzia ania

Je eli chcesz dowiedzie si czego wi cej o us ugach oferowanych
przez szko , mo esz porozmawia z kierownikiem.
W ramach programu zapobiegania zn caniu si nad innymi,
nauczyciele powinni otwarcie dyskutowa o tym w klasie, oraz
powinni pomóc uczniom zrozumie znaczenie szacunku,

poszanowania uczu innych osób.

Zapytaj o regulamin zachowania w szkole, który okre la jak powinni
wzajemnie odnosi si do siebie uczniowie, nauczyciele oraz inni
cz onkowie rodowiska szkolnego.

regulamin

Regulamin okre la co szko a mo e zrobi w kierunku rozwi zania
tego problemu.
Pracownicy szko y maj za zadanie zrobi wszystko co tylko jest
mo liwe, aby zbada twoje podejrzenia, jednocze nie zachowuj c
dyskrecj w stosunku do ucznia.
Je eli po odpowiednim up ywie czasu odpowied otrzymana ze
szko y nie jest zadowalaj ca mo

skontaktowa si z nadrz dnym

oficerem z wydzia u o wiaty.

ż

ę

ż

ć

ź

ć

ś

ą

żesz

ą

ż

ć

szkół otrzymali

odpowie

ł

zjawisku

znęcania się.

ż

ć

ę

ś

ł

łę

ć

ę

ę

ć

ś

ć

ę

ł

ś

Poproś o szkolny

zapobiegający znęcaniu się nad innymi.

ś

ł

ż

ć

ą

ł

ą

ć

ż

ć

ę

ż

ł

ź

ł

ą

ć

ę

ę

ł

ś

przyja ni

oraz

5

Poradnik dla rodziców

Jedna trzecia uczniów doświadcza znęcania się nad nimi w szkole,
a prawie jedna trzecia przyznaje się do znęcania się nad innymi.

Centre for Addiction and Mental Health, 2005

, 2005

Centrum Na ogów i Zdrowia Psychicznego

ł

No tak, ale przynajmniej

dziecko nie ma nic

wspólneg ze zn caniem si ...

Jak powa ny jest problem zn cania si nad innymi?

moje

o

ę

ę

ż

ę

ę

Wszyscy cierpimy kiedy zn canie si ma miejsce. Ka dy mo e pomóc w jego
zapobieganiu. W 85 procentach zn canie odbywa si na oczach wiadków.

wiadkowie na ogó unikaj anga owania si w sytuacj , poniewa boj si i sami

zostan podmiotem zn cania si lub boj si , e pogorsz sytuacj ofiary.

Mo esz pomóc swojemu dziecku zrozumie , e zn cania si nie mo na akceptowa
i e mo e ono pomóc przez z o enie raportu doros emu.

Zn canie si nad innymi nigdy nie mo e by akceptowane. Nie powinno by
widziane jako 'cz

dorastania'. Badania naukowe i do wiadczenie wskazuj , e

zn canie si to powa ny problem, który ma daleko posuni te skutki dla uczniów,
ich rodzin i kolegów, oraz dla rodowiska, które ich otacza.

Uczniowie, nad którymi kto si zn ca, odczuwaj strach, samotno , usuwaj si z

ycia spo ecznego, cierpi na choroby fizyczne i maj niskie poczucie warto ci. Mog

równie rozwin

l ki, agresywne zachowanie, lub wpa

w depresj . Niektórzy

uczniowie opuszczaj lekcje, ich oceny spadaj , a nawet rzucaj szko .

Ci

ka jest równie droga tych, którzy zn caj si nad innymi. Dzieci i nastolatki,

które ucz si agresji i traktuj j jako si , generalnie przestaj dostrzega ró nic
mi dzy

ę

ę

ż

ż

ś

Ś

ł

ą

ż

ę

ę

ż

ą

ę ż

ą

ę

ę

ą

ę ż

ą

ż

ż

ę

ę

ć

ż

ż

ł ż

ł

ę

ę

ż

ęść

ś

ą ż

ę

ę

ż

ę

ś

ś

ę

ę

ą

ść

ą

ę

ż

ł

ą

ą

ś

ą

ż

ąć ę

ść

ą

ą

ą

łę

ęż

ż

ę

ą

ą

ę

ą ą

łę

ą

ż

ę

ę

ę

ę

ć

ż

ć

ć

ę

ę

ć

ę

ł

dobrem a z em. W ko cu, sami wyrastaj na doros ych ludzi, kt rzy zn caj

si nad innymi.

ł

ń

ą

ę

ą

ę

ó

Czy ch opcy i dziewczynki tak samo zn caj si nad innymi?

ł

ę

ą

ę

Zarówno ch opcy jak i dziewczynki mog zn ca si nad innymi. Ch opcy maj
tendencj do zn cania fizycznego, podczas gdy dziewczynki przewa nie nie robi
tego bezpo rednio, ale na przyk ad plotkuj na temat kolegów/kole anek lub
izoluj ich od zaj

lub grup. Ch opcy s przewa nie ofiarami zn cania si przez

ch opców, natomiast zarówno ch opcy jak i dziewczynki mog by ofiarami
zn cania si przez dziewczynki.

Bez wzgl du na form , zn canie si nad innymi jest niedopuszczalne.

ł

ą

ę

ć

ę

ł

ą

ę

ę

ż

ą

ś

ą

ż

ą

ęć

ł

ą

ę

ę

ł

ł

ą

ć

ę

ę

ę

ę

ę

ę

ł

ż

©

•

•

•

•

•

•

Wydrukowano na papierze z makulatury

ISBN 978-1-4249-9159-4 (Print)

Queen's Printer w Ontario

ISBN 978-1-4249-9160-0 (PDF)

, 2009

Polish

www.ontario.ca/safeschools

Po więcej informacji odwiedź stronę internetową

Co robimy aby

a szk

podnieść poziom

bezpieczeństw

ół w Ontario

Pozytywna atmosfera oraz bezpieczne

gania sukcesów w szkole.

j na temat:

środowisko do nauczania i nauki

są niezbędne do osią

Dowiedz się więce

Szkolnej Stra

y w Ontario.

Kodeksu zachowania.

Regulaminu/adnotacji 144.

Telefonu Pomocy Dzieciom (Kids Help Phone)

Jak zamówi dodatkowe kopie tej broszurki

tegii Bezpieczeństwa.

Nowego podejścia do dyscyplin

ć

Ta wszechstronna strategia

zawiera program zapobiegający nęcaniu się nad innymi w każdej
szkole, szkolne źródła informacji, szkolenie dla nauczycieli i

szkół, oraz współpracę z agencją Telefon Pomocy

Dzieciom.

angażuje całą szkołę, oraz sprzyja pozytywnej atmosferze

szkolnej. Umożliwia

szkoły wyciągani

mającą na celu

łaściwego

zachowania.

lnia role i obowiązki wszystkich członków

środowiska szkoolnego, włącznie z

środowiska pozaszkolnego.

dokładnie

wyszczególnia oczekiwania ze strony wydziałów oświaty w zakresie
zapobiegania znęcaniu się oraz interwencji.

ługi telefoniczne dostępne są 24 godziny na dobę. Odwiedź stronę

internetową

ń pod numer telefonu

1-800-668-6868.

roszura

dostępna jest

22 językach. Możesz znaleźć ją na poniżej podanej

amówić w wydawnictwie „

icznie pod bezpłatnym numerem 1-800-668-9938

z

dyrektorów

Progresywna

dyscyplina

to dyrektorowi

e odpowiednich

konsekwencji w stosunku do nieodpowiedniego zachowania uczniów,
oraz oferuje im pomoc

popieranie w

Nasz poradnik kodeksu zachowania w

Ontario wyszczegó

uczniami, rodzicami, personelem

szkolnym oraz partnerami ze

Adnotacja ta

. Te poufne

us

www.kidsphone.ca albo dzwo

. B

w

stronie internetowej, lub z

Publications

Ontario” na stronie www.serviceontario.ca/

lub

telefon

.

publications