2012-10-22

1

Koncepcja
NDT-Bobath
Adult

wykład II, III

Zawartość:

- percepcja
- zasady terapii
- ochrona stawu barkowego
- czego unikać?
- alignment
- plastyczność CSN
- ICF
- IBITA

Zaburzenia percepcji

O problemach z percepcją wnioskujemy na podstawie
zachowania pacjenta

Zaburzenia percepcji

• Pacjenci z zaburzeniami percepcji ciała

często są błędnie oceniani jako pacjenci
bez motywacji czy niechętni do terapii.

• Często decyzja

(błędna)

o zmianie

terapeuty, lub wręcz zaniechanie terapii
w chwili gdy pacjent niechętnie
współpracuje.

2012-10-22

2

Zaburzenie percepcji ciała

Terapeuci powinni rozpoznać zaburzenia
percepcji ciała oraz dać pacjentom czas
do nauki. Powinni zagwarantować
systematyczną terapię.

Zaburzenie percepcji

- Skąd wiemy, że jesteśmy na dobrej drodze w

terapii?

Koncepcja NDT- Bobath - zasady terapii

Rozpoczynamy terapię tak wcześnie jak to jest możliwe,
Terapeuta pracuje z pacjentem indywidualnie,
Wspólne podejmowanie decyzji – pacjent partnerem
terapeuty (np. podczas wyboru celów terapeutycznych)
Podczas terapii uwzględniamy porażone części ciała,
Osiąganie samodzielności pacjentów w zakresie takich
czynności dnia codziennego jak: toaleta, higiena,
ubieranie się, spożywanie posiłków etc.. ,

Koncepcja NDT- Bobath - zasady terapii

•

Poprawa jakości życia- uśmiech na twarzy pacjenta
świadczy o skuteczności terapii,

Koncepcja NDT- Bobath -zasady terapii

• Terapeuta facilituje poprzez swoje ręce oraz poprzez

otoczenie,

• Zadaniem terapeuty jest dostarczyć pacjentowi jak

najwięcej RÓŻNORODNYCH bodźców,

Koncepcja NDT- Bobath -zasady

terapii

• Terapię rozpoczynamy od normalizacji

napięcia,

• torowanie prawidłowych wzorców

ruchowych,

• pacjent aktywnie uczestniczy w terapii,
• motywowanie pacjenta poprzez terapię

rozwiązywania problemów.

2012-10-22

3

Koncepcja NDT- Bobath -zasady terapii

• Facilitację prowadzimy od części proksymalnych ku

dystalnym poprzez pracę na odpowiednich punktach
kluczowych (mostek, kręgosłup, barki, miednica,…),

• prowadzenie pacjenta odbywa się przez 24 godziny w

ciągu doby

(uwzględnić wszystko co wpływa na pacjenta- środowisko,

opiekunowie),

• Planując terapię zwracamy uwagę na preferencje stylu

życia,

• zaproponować pacjentowi tyle pomocy ile trzeba i tak

mało jak to możliwe.

Koncepcja NDT- Bobath -zasady terapii

• Koncepcja zespołu interdyscyplinarnego

terapeutycznego

(możliwie najpełniejszy powrót funkcji)

• lekarz, pielęgniarki, fizjoterapeuta, logopeda,

neuropsycholog, technik zaopatrzenia ortopedycznego,
terapeuta zajęciowy

…

(wspólne ustalanie celów i strategii terapii,

prawidłowy sposób prowadzenia pacjenta),

• Bądź jednomyślny z pacjentem, opiekunami i ze swoim

zespołem.

• pacjent jest usprawniany jako cały człowiek-

uwzględnij WSZYSTKIE możliwe problemy pacjenta.

Ochrona stawu barkowego

• Staw barkowy powinien być zawsze uwzględniany

procesie rehabilitacji,

• Bolesny bark dotyka około 70% wszystkich

pacjentów z hemiplegią (WHO),

• Jak wskazują wyniki badań przyczyną bolesnego

barku jest często nieprawidłowa obsługa pacjenta,

• Prawidłowo prowadzona terapia (koncepcja 24)

może zapobiec bólowi barku.

Koncepcja Bobath

Czego powinniśmy unikać

• Podwyższonego zagłówka łóżka w leżeniu na

plecach,

• miękkich poduszek, zbyt miękkich materacy,

łóżek wodnych,

• uchwytów przy łóżku, drabinek,
• twardego podparcia stóp,
• przedmiotów w ręce niedowładnej/porażonej,
• infuzji w obrębie strony niedowładnej/porażonej.

Liniowość (alignment)

• Konieczna dla utrzymania prawidłowej

postawy oraz skoordynowanego,
ekonomicznego i celowego przebiegu
ruchu,

• Wszystkie części narządu ruchu

(kości, więzadła,

torebki stawowe, ścięgna, mięśnie, etc..)

muszą w

każdej chwili

(postawa/wzorzec ruchowy)

znajdować się względem siebie w ściśle
określonym położeniu.

2012-10-22

4

Plastyczność

„Jest to zdolność wszystkich komórek na

każdym poziomie ich rozwoju, do zmiany
każdego aspektu ich fenotypu, jako
odpowiedzi na odchylenie od normy w ich
warunkach wewnętrznych lub otoczeniu.”

Brown & Hardmann 1987

„Neuroplastyczność jest procesem, który odgrywa

dużą rolę w odbudowywaniu uszkodzonego CSN.
W tym wypadku następuje reorganizacja na
poziomie synaps jak i neuronów (...) z uwagi na
silne torowanie tych procesów przez bodźce
wstępujące jest ważne, aby torować plastyczność
odpowiednimi wyzwaniami (zadaniami).”

Annunciato N.

Plastyczność

Plastyczność

Reaktywacja struktur mózgowych może być

wywołana poprzez:

- mentalne wyobrażenie ruchu
- obserwację ruchu
- lub bierny trening

Plastyczność – znaczenie terapii

ruchowej

„Rehabilitacja jest właściwym treningiem

opartym na powtórkach zadania, w celu
facilitacji zjawiska plastyczności, które
prowadzi do pozytywnego wzmocnienia
jednego zadania przy hamowaniu innego.”

Robertson i Murre 1999

Plastyczność- zadania rehabilitacji

- Wzmocnić prawidłowe łańcuchy synaptyczne i

sieci neuronalne

- Kierować rozrost aksonalny
- Ułatwiać odkrywanie alternatywnych lub

poprzednio pomocnych dróg nerwowych w
CSN w celu podtrzymania prawidłowych
funkcji

Torowanie plastyczności

2012-10-22

5

…czy są granice plastyczności?

Zasady plastyczności nerwowej

- parę przykładów na zachętę do poszukiwań w temacie 

Używaj albo trać

Używaj i poprawiaj

Specyficzność ma znaczenie

Czas ma znaczenie

Wiek ma znaczenie

ICF

Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania,

Niepełnosprawności i Zdrowia

International Classification of Human Functioning,

Disability and Health

World Health Organization, 2001

(rezolucja WHA54.21).

Choroba / zaburzenie

Funkcje i struktury –

uszkodzenie / zaburzenie

ICD - 10

Czynniki osobiste

Przeszkody / czynniki ułatwiające

Aktywności

- utrudnienia

Partycypacja

- ograniczenia

Czynniki zewnętrzne

Przeszkody / czynniki ułatwiające

ICF

Funkcjonowanie
i niepełnosprawność

Czynniki wynikające
z kontekstu

Kodowanie ICF

http://www.who.int/classifications/icfbrowser/

ICF

Funkcjonowanie i
Niepełnosprawność

Komponenty czynników
wynikających z kontekstu

części

komponenty

Funkcje ciała

- b

i

struktury

– s

Aktywności i
uczestnictwo

- d

Czynniki

środowiskowe

– e

Czynniki
osobiste

Utrudnienia i

bariery

Zmiany w

funkcjach ciała

Zmiany w

strukturach

ciała

zdolności

wykonanie

Poziomy

1
2
3
4

Poziomy

1
2
3
4

Poziomy

1
2
3
4

Poziomy

1
2
3
4

Poziomy

1
2
3
4

Domeny/
Kategorie

–

cyfry :
jedna/dwie

Kwalifikacje/
Rozdziały

-

jedna cyfra

Kodowanie ICF

2012-10-22

6

Wykorzystanie ICF

Czy istnieje ograniczenie poziomu partycypacji w
codziennych czynnościach, w życiu społecznym,
w pracy?

Jakich aktywności funkcjonalnych brakuje
pacjentowi w celu pokonania tych ograniczeń?

Jakie uszkodzenia są odpowiedzialne za
ograniczenia?

Struktury i funkcje ciała -

jakie obszary oddziaływań? Jakie narzędzia pomiaru?

• Regulacja napięcia

•Torowanie czucia powierzchownego

i głębokiego

•Siła

•Mobilizacja struktur aktywnych/pasywnych

•Torowanie percepcji

• ……………………………

Aktywności –

jakie obszary oddziaływań? Jakie narzędzia pomiaru?

•Przejścia między różnymi pozycjami wyjściowymi

•Stanie

•Chodzenie

•Noszenie

•….

Uczestnictwo –

jakie obszary oddziaływań? Jakie narzędzia pomiaru?

•Stanie/ chodzenie w domu/w lesie/ w galerii handlowej

•Ubieranie się i rozbieranie różnych części garderoby

•Higiena

•……..

Aktywność i Uczestnictwo

(partycypacja)

Zdolność

Wykonanie

standardowe środowisko dowolne środowisko

IBITA

Struktura szkoleń

koncepcji NDT-Bobath

2012-10-22

7

www.ibita.org

International Bobath Instructors

Training Association

• IBITA rok powstania: 1984

• Obecnie IBITA zrzesza ponad 275 członków z 29

krajów

CELE i MISJA IBITA

• Planowanie, organizowanie i przeprowadzanie na

całym świecie kursów dla specjalistów

(np.:

fizjoterapeutów, terapeutów mowy, lekarzy, pielęgniarek…)

w zakresie badania i terapii pacjentów
z uszkodzeniem CSN,

• ustalanie statutów i wytycznych dotyczących

nauczania koncepcji Bobath na całym świecie,

• ciągła interakcja i dalsze szkolenie obecnych

instruktorów,

• szkolenie i uznawanie przyszłych instruktorów,

• nauczanie i praktyka kliniczna bazuje na

aktualnym stanie wiedzy w zakresie m.in.
biomechaniki, neurofizjologii, nauczania
motorycznego, która jest integrowana ramach
koncepcji Bobath,

• …

Instruktorzy IBITA

• Basic Course Instructor,

uprawniony do

prowadzenia kursów podstawowych koncepcji Bobath;

• Advanced Course Instructor,

uprawniony do

prowadzenia kursów podstawowych i rozwijających
koncepcji Bobath;

• Senior Instructor,

uprawniony do prowadzenia

kursów podstawowych i rozwijających koncepcji Bobath
oraz do certyfikowania instruktorów wszystkich trzech
poziomów.

IBITA - struktura szkoleń

• Kursy podstawowe – 3 tygodnie

(2 części)

110 godzin (1h=60min)

Proporcja instruktor/ student: 1/10 max 1/12

• Kursy rozwijające – 1 tydzień

Kursy specjalistyczne

(np. urazy czaszkowo-mózgowe)

2012-10-22

8

IBITA w Polsce

• 2002 – pierwszy kurs podstawowy uznany

przez IBITA

• 2005 Pierwszy kurs rozwijający uznany przez

IBITA

Piśmiennictwo

 Bassøe Gjelsvik, Bente E. :The Bobath Concept in Adult Neurology, Thieme 2007
 Bassøe Gjelsvik.: Die Bobath-Therapie in der Erwachsenenneurologie, Thieme 2007
 Bobath B. Adult hemiplegia: evaluation and treatment. Heinemann, London, 1990.
 Bobath B. The treatment of meuromuscular disorders by improwing patterns of coordination.

Physiotherapy, 1969, 55(1); 18-22.

 Boemer B. Skrypt kursu Bobath 2004.
 Davies M.P. "Step to follow" Springer, 1993.
 Davies M.P. "Right in the middle" Springer, 1993.
 Johansson Barbro B, „Brain plasticity and Stroke Rehabilitation, The Willis Lecture Stroke,

2000.

 Kossut M. Mechanizmy plastyczności mózgu, PWN, W-wa, 1994.


www.who.org

, 2012.



www.ibita.org

, 2012.