Niepo

Niepo

żą

żą

dane reakcje

dane reakcje

polekowe

polekowe

Joanna Makowska

Joanna Makowska

Klinika Immunologii, Reumatologii i

Klinika Immunologii, Reumatologii i

Alergii

Alergii

Uniwersytet Medyczny w

Uniwersytet Medyczny w

Ł

Ł

odzi

odzi

−

−

Niepo

Niepo

żą

żą

dana reakcja polekowa

dana reakcja polekowa

(WHO)

(WHO)

Odpowied

Odpowied

ź

ź

na leki

na leki

szkodliwa i

szkodliwa i

niezamierzona

niezamierzona

pojawiaj

pojawiaj

ą

ą

ca si

ca si

ę

ę

po

po

zastosowaniu dawki wykorzystywanej w

zastosowaniu dawki wykorzystywanej w

profilaktyce, diagnostyce lub leczeniu

profilaktyce, diagnostyce lub leczeniu

chor

chor

ó

ó

b.

b.

-

-

Alergia na leki

Alergia na leki

-

-

gdy potwierdzony zostanie

gdy potwierdzony zostanie

mechanizm immunologiczny (humoralny

mechanizm immunologiczny (humoralny

lub kom

lub kom

ó

ó

rkowy) reakcj

rkowy) reakcj

ę

ę

mo

mo

ż

ż

na nazywa

na nazywa

ć

ć

alergi

alergi

ą

ą

na leki

na leki

(EAACI, WHO)

(EAACI, WHO)

Defin

Defin

icja

icja

ADR niepo

ADR niepo

żą

żą

dana reakcja

dana reakcja

polekowa

polekowa

DEFINICJA-szkodliwa i niezamierzona reakcja po zastosowaniu

terapeutycznej dawki

TYP A

TYP B

R.immunologiczne

R. nieimmunologiczne

•typ I

•typ II

•typ III

•typ IV

•przedawkowanie

•objawy uboczne

•interakcje leków

Niepo

żą

dane reakcje

polekowe

80%

20%

możliwe do
przewidzenia
niemożliwe do
przewidzenia

Teoria haptenu

Teoria haptenu

Landsteinera

Landsteinera

Powstanie haptenu

Uczulenie

początek reakcji

immunologicznej

Powstanie antygenu

hapten + nośnik

Biotransformacja leku

Biotransformacja leku

No

No

ś

ś

niki to g

niki to g

ł

ł

ó

ó

wnie bia

wnie bia

ł

ł

ka

ka

Wychwycenie antygenu (hapten + no

Wychwycenie antygenu (hapten + no

ś

ś

nik) przez

nik) przez

APC, pobudzenie limfocyt

APC, pobudzenie limfocyt

ó

ó

w T

w T

-

-

rozw

rozw

ó

ó

j reakcji

j reakcji

Typu I

Typu I

-

-

reakcja natychmiastowa

reakcja natychmiastowa

(pocz

(pocz

ą

ą

tek reakcji

tek reakcji

w ci

w ci

ą

ą

gu 15

gu 15

-

-

30 min po zastosowaniu leku)

30 min po zastosowaniu leku)

uk

uk

ł

ł

ad oddechowy

ad oddechowy

-

-

duszno

duszno

ść

ść

, kaszel

, kaszel

uk

uk

ł

ł

ad pokarmowy

ad pokarmowy

-

-

nudno

nudno

ś

ś

ci,

ci,

wymioty

wymioty

sk

sk

ó

ó

ra

ra

-

-

pokrzywka, obrz

pokrzywka, obrz

ę

ę

ki

ki

wstrz

wstrz

ą

ą

s anafilaktyczny

s anafilaktyczny

Leki wywo

Leki wywo

ł

ł

uj

uj

ą

ą

ce:

ce:

Peniciliny

Peniciliny

,

,

cefalosporyny

cefalosporyny

Insulina

Insulina

Enzymy (

Enzymy (

streptokinaza

streptokinaza

,

,

chymopapaina

chymopapaina

)

)

Przeciwcia

Przeciwcia

ł

ł

a

a

monoklonalne

monoklonalne

Protamina

Protamina

heparyna

heparyna

Wyci

Wyci

ą

ą

gi

gi

alergenowe

alergenowe

Reakcja typu I

Reakcja typu I

B

Y

Th2

Ag

B

Y

CD4

TCR

CD40L

IL4

IL13

MC

IL4

APC

MHC II

CD21

IL4R

CD21

FcERII

CD40

IgM

IgE

IgE production

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y MC

MC

Y

Y

Ag

MC

First

First

exposure

exposure

Second

Second

exposure

exposure

Mediators

Mediators

Typ II

Typ II

-

-

reakcja cytotoksyczna zale

reakcja cytotoksyczna zale

ż

ż

na od przeciwcia

na od przeciwcia

ł

ł

(

(

IgG

IgG

and

and

IgM

IgM

)

)

Mechanizmy

Mechanizmy

–

–

aktywacja dope

aktywacja dope

ł

ł

niacza, ADCC,

niacza, ADCC,

immunofagocytoza

immunofagocytoza

objawy:

objawy:

cytopenia

cytopenia

(anemia,

(anemia,

trombocytopenia,

trombocytopenia,

granulocytopenia

granulocytopenia

)

)

Leki: Niedokrwisto

Leki: Niedokrwisto

ść

ść

: penicyliny, chinidyna,

: penicyliny, chinidyna,

metyldopa

metyldopa

Ma

Ma

ł

ł

op

op

ł

ł

ytkowo

ytkowo

ść

ść

: chinina, chinidyna, heparyna

: chinina, chinidyna, heparyna

paracetamol,

paracetamol,

propylotiouracyl

propylotiouracyl

,

,

sole z

sole z

ł

ł

ota, sulfonamidy

ota, sulfonamidy

Granulocytopenia

Granulocytopenia

:

:

pyrazolony

pyrazolony

,

,

tiouracyl

tiouracyl

,

,

sulfonamidy ,

sulfonamidy ,

przeciwpadaczkowe

przeciwpadaczkowe

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Typ III

Typ III

-

-

kompleksy immunologiczne

kompleksy immunologiczne

Zapelenie

Zapelenie

naczy

naczy

ń

ń

-

-

sulfonamidy,

sulfonamidy,

allopurinol

allopurinol

,

,

antybiotyki

antybiotyki

Choroba posurowicza

Choroba posurowicza

-

-

penicyliny

penicyliny

, surowice

, surowice

Tocze

Tocze

ń

ń

polekowy

polekowy

-

-

hydralazyna

hydralazyna

,

,

prokainamid

prokainamid

,

,

izoniazyd

izoniazyd

, D

, D

-

-

penicilamina

penicilamina

Reakcje typu III

Reakcje typu III

YY

Y

Y

Y

Y

Kompleksy immunologiczne

Kompleksy immunologiczne

Odk

Odk

ł

ł

adanie w

adanie w

ś

ś

cianie naczy

cianie naczy

ń

ń

Nap

Nap

ł

ł

yw kom

yw kom

ó

ó

rek zapalnych

rek zapalnych

Zapalenie naczy

Zapalenie naczy

ń

ń

Typ IV

Typ IV

-

-

reakcje typu op

reakcje typu op

ó

ó

ź

ź

nionego

nionego

-

-

limfocyty T

limfocyty T

-

-

Kontaktowe zapalenie sk

Kontaktowe zapalenie sk

ó

ó

ry

ry

-

-

praktycznie po

praktycznie po

ka

ka

ż

ż

dym leku stosowanym miejscowo

dym leku stosowanym miejscowo

-

-

Rumie

Rumie

ń

ń

wielopostaciowy i z. Stevens

wielopostaciowy i z. Stevens

-

-

Johnsona

Johnsona

-

-

Toksyczna

Toksyczna

nekroliza

nekroliza

nask

nask

ó

ó

rka

rka

Typ IV (nowa klasyfikacja proponowana

Typ IV (nowa klasyfikacja proponowana

przez W.

przez W.

Pichlera

Pichlera

)

)

AGEP
Behcet disease

Wysypki
plamisto-
grudkowe
Reakcje
p

ę

cherzowe

Kontaktowe
zapalenie skóry

Wysypka plamisto-
grudkowa z
eozynofili

ą

Astma
Nie

ż

yt nosa

Kontaktowe
zapalenie skóry

Neutrofile

Limfocyty T c
bezpo

ś

rednio

niszcz

ą

heaptocyty
keratynocyty

Aktywacja
eozynofilów
(reakcje Th2)

Aktywacja
makrofagów
(Th1)

IVd

IVc

IV b

IVa

Reakcje sk

Reakcje sk

ó

ó

rne

rne

-

-

wysypki plamiste i

wysypki plamiste i

plamisto

plamisto

-

-

grudkowe

grudkowe

Zwykle po 7

Zwykle po 7

-

-

14 dniach stosowania leku

14 dniach stosowania leku

Zwykle ust

Zwykle ust

ę

ę

puj

puj

ą

ą

w przeci

w przeci

ą

ą

gu 1

gu 1

-

-

2 tygodni

2 tygodni

R

R

ó

ó

ż

ż

nicowanie z wysypkami w przebiegu

nicowanie z wysypkami w przebiegu

chor

chor

ó

ó

b zaka

b zaka

ź

ź

nych

nych

Leczenie: wycofanie leku, GKS,

Leczenie: wycofanie leku, GKS,

ew

ew

leki

leki

atyhistaminowe

atyhistaminowe

Najczęstsze przyczyny: antybiotyki (aminopenicyliny) i barbiturany

Reakcje sk

Reakcje sk

ó

ó

rne

rne

-

-

rumie

rumie

ń

ń

trwa

trwa

ł

ł

y

y

Po 1

Po 1

-

-

2 tygodniach leczenia

2 tygodniach leczenia

Po ponownej ekspozycji rumie

Po ponownej ekspozycji rumie

ń

ń

pojawia

pojawia

si

si

ę

ę

dok

dok

ł

ł

adnie w tym samym miejscu (po

adnie w tym samym miejscu (po

30min

30min

-

-

8

8

godz

godz

)

)

Leki: sulfonamidy, tetracykliny, NLPZ,

Leki: sulfonamidy, tetracykliny, NLPZ,

barbiturany,

barbiturany,

karbamazepina

karbamazepina

AGEP

AGEP

-

-

ostra uog

ostra uog

ó

ó

lniona

lniona

wysypka

wysypka

krostkowa

krostkowa

Pocz

Pocz

ą

ą

tek z wysok

tek z wysok

ą

ą

gor

gor

ą

ą

czk

czk

ą

ą

, wysypka,

, wysypka,

ś

ś

wi

wi

ą

ą

d,

d,

Zmiany trudne do r

Zmiany trudne do r

ó

ó

ż

ż

nicowania z

nicowania z

ł

ł

uszczyc

uszczyc

ą

ą

krostkow

krostkow

ą

ą

Po 2

Po 2

-

-

3 dniach stosowania leku

3 dniach stosowania leku

Najcz

Najcz

ęś

ęś

ciej po antybiotykach:

ciej po antybiotykach:

aminopenicyliny

aminopenicyliny

,

,

makrolidy

makrolidy

,

,

cefalosporyny

cefalosporyny

,

,

fluorochinolony

fluorochinolony

Dodatnie testy p

Dodatnie testy p

ł

ł

atkowe

atkowe

Leczenie: przeciwgor

Leczenie: przeciwgor

ą

ą

czkowe, leki

czkowe, leki

antyhistaminowe

antyhistaminowe

, miejscowe sterydy

, miejscowe sterydy

Toksyczna

Toksyczna

nekroliza

nekroliza

nask

nask

ó

ó

rka

rka

Sulfonamidy, chloramfenikol,

Sulfonamidy, chloramfenikol,

erytromycyna i penicyliny

erytromycyna i penicyliny

Oxykamy

Oxykamy

,

,

ibuprofen

ibuprofen

,

,

indometacyna

indometacyna

Fenobarbital

Fenobarbital

,

,

allopurinol

allopurinol

Rumie

Rumie

ń

ń

wielopostaciowy i

wielopostaciowy i

zesp

zesp

ó

ó

ł

ł

Stevens

Stevens

-

-

Johnsona

Johnsona

Sulfonamidy, NLPZ, barbiturany,

Sulfonamidy, NLPZ, barbiturany,

leki przeciwgru

leki przeciwgru

ź

ź

licze,

licze,

pyrazolony

pyrazolony

EM minor do grudki obrz

EM minor do grudki obrz

ę

ę

kowe na

kowe na

sk

sk

ó

ó

rze

rze

EM major do 10% cia

EM major do 10% cia

ł

ł

a ale te

a ale te

ż

ż

na

na

b

b

ł

ł

onach

onach

ś

ś

luzowych

luzowych

SJS

SJS

-

-

zmiany >10% cia

zmiany >10% cia

ł

ł

a, b

a, b

ł

ł

ony

ony

ś

ś

luzowe, zmiany nad

luzowe, zmiany nad

ż

ż

erkowe,

erkowe,

sw

sw

ę

ę

dz

dz

ą

ą

ce

ce

ADR mog

ADR mog

ą

ą

dotyka

dotyka

ć

ć

wi

wi

ę

ę

kszo

kszo

ś

ś

ci narz

ci narz

ą

ą

d

d

ó

ó

w i

w i

tkanek

tkanek

Algorytm diagnostyczny w alergii

Algorytm diagnostyczny w alergii

na leki

na leki

Dok

Dok

ł

ł

adny wywiad

adny wywiad

O co pyta

O co pyta

ć

ć

Nazwa leku , droga podania, dawka leku

Nazwa leku , droga podania, dawka leku

Inne leki przyjmowane w okresie wyst

Inne leki przyjmowane w okresie wyst

ą

ą

pienia

pienia

reakcji

reakcji

Czas od przyj

Czas od przyj

ę

ę

cia leku po kt

cia leku po kt

ó

ó

rym wyst

rym wyst

ą

ą

pi

pi

ł

ł

a

a

reakcja

reakcja

Jak d

Jak d

ł

ł

ugo uprzednio stosowany by

ugo uprzednio stosowany by

ł

ł

lek

lek

Dok

Dok

ł

ł

adny opis reakcji

adny opis reakcji

-

-

objawy, w jakiej

objawy, w jakiej

kolejno

kolejno

ś

ś

ci

ci

Czy by

Czy by

ł

ł

to jedyny incydent

to jedyny incydent

Czynniki predysponuj

Czynniki predysponuj

ą

ą

ce

ce

-

-

choroby

choroby

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

istniej

istniej

ą

ą

ce

ce

Po zebraniu wywiadu

Po zebraniu wywiadu

…

…

..

..

Kt

Kt

ó

ó

ry z lek

ry z lek

ó

ó

w przyjmowanych przez

w przyjmowanych przez

pacjenta najprawdopodobniej wywo

pacjenta najprawdopodobniej wywo

ł

ł

a

a

ł

ł

reakcj

reakcj

ę

ę

?

?

Jaki by

Jaki by

ł

ł

typ reakcji?

typ reakcji?

Czy u pacjenta mo

Czy u pacjenta mo

ż

ż

na zastosowa

na zastosowa

ć

ć

lek z

lek z

innej grupy?

innej grupy?

Algorytm diagnostyczny w alergii

Algorytm diagnostyczny w alergii

na leki

na leki

Dok

Dok

ł

ł

adny wywiad

adny wywiad

Testy sk

Testy sk

ó

ó

rne,

rne,

oznaczanie swoistych IgE

oznaczanie swoistych IgE

Testy p

Testy p

ł

ł

atkowe,

atkowe,

ew. LTT

ew. LTT

Dalsza diagnostyka reakcji

Dalsza diagnostyka reakcji

natychmiastowych

natychmiastowych

Wykonać testy skórne

- punktowe
- śródskórne

Wykonać oznaczenie obecności
swoistych przeciwciał w klasie IgE

Dalsza diagnostyka reakcji typu

Dalsza diagnostyka reakcji typu

IV

IV

Test transformacji blastycznej
limfocytów

Testy płatkowe

Algorytm diagnostyczny w alergii

Algorytm diagnostyczny w alergii

na leki

na leki

Dok

Dok

ł

ł

adny wywiad

adny wywiad

Testy sk

Testy sk

ó

ó

rne,

rne,

oznaczanie swoistych IgE

oznaczanie swoistych IgE

Testy p

Testy p

ł

ł

atkowe,

atkowe,

ew. LTT

ew. LTT

Rozwa

Rozwa

ż

ż

y

y

ć

ć

pr

pr

ó

ó

b

b

ę

ę

prowokacyjn

prowokacyjn

ą

ą

Pacjent nie jest uczulony

Pacjent nie jest uczulony

Pacjent uczulony

Pacjent uczulony

Znajd

Znajd

ź

ź

leki alternatywne

leki alternatywne

Post

Post

ę

ę

powanie

powanie

Odstawienie leku podejrzanego o

Odstawienie leku podejrzanego o

wywo

wywo

ł

ł

anie reakcji

anie reakcji

Post

Post

ę

ę

powanie objawowe w zale

powanie objawowe w zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ci

ci

od objaw

od objaw

ó

ó

w

w

Post

Post

ę

ę

powanie

powanie

Dalsze post

Dalsze post

ę

ę

powanie

powanie

Zaproponowanie i przetestowanie

Zaproponowanie i przetestowanie

alternatywnych lek

alternatywnych lek

ó

ó

w (wykluczenie

w (wykluczenie

reaktywno

reaktywno

ś

ś

ci krzy

ci krzy

ż

ż

owej)

owej)

Rozwa

Rozwa

ż

ż

enie

enie

desensytyzacji

desensytyzacji

je

je

ż

ż

eli lek

eli lek

musi by

musi by

ć

ć

przyjmowany przez pacjenta

przyjmowany przez pacjenta

Wskazania do

Wskazania do

desensytyzacji

desensytyzacji

Konieczno

Konieczno

ść

ść

zastosowania tego a nie innego

zastosowania tego a nie innego

leku

leku

-

-

np

np

. ki

. ki

ł

ł

a w ci

a w ci

ąż

ąż

y

y

-

-

penicyliny

penicyliny

Toksoplazmoza OUN u pacjent

Toksoplazmoza OUN u pacjent

ó

ó

w z AIDS

w z AIDS

-

-

sulfonamidy

sulfonamidy

NLPZ

NLPZ

-

-

pacjenci z wskazaniem do leku

pacjenci z wskazaniem do leku

przeciwp

przeciwp

ł

ł

ytkowego

ytkowego

, pacjenci z chorobami

, pacjenci z chorobami

reumatologicznymi

reumatologicznymi

W niekt

W niekt

ó

ó

rych przypadkach

rych przypadkach

desensytyzacja

desensytyzacja

mo

mo

ż

ż

e przynosi

e przynosi

ć

ć

inne korzy

inne korzy

ś

ś

ci

ci

np

np

. odczulanie

. odczulanie

na NLPZ,

na NLPZ,

Nadwra

Nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

na NLPZ

na NLPZ

Kwas

arachidonowy

LT B

4

LTA

4

LTC

4

LTD

4

LTE

4

PGG

2

PGH

2

5-LOX

PGE

2

ASA

COX-2

COX-1

Fosfolipidy błony komórkowej

PLA

LTC4s

EP

EP

-

-

R

R

Nadwra

Nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

na NLPZ

na NLPZ

Posta

ć

pokrzywkowo-obrz

ę

kowa

Posta

ć

bronchospastyczna

Najcz

ęś

ciej wyst

ę

puje krzy

ż

owa reaktywno

ść

mi

ę

dzy lekami z grupy NLPZ

Aspiryna

Ibuprofen

Piroksykam

Pyralgina

Ketoprofen

Naproksen

Paracetamol w dawce do 1000mg

Meloksikam

Nimesulid

Celekoksyb

Selektywno

Selektywno

ść

ść

NLPZ w blokowaniu

NLPZ w blokowaniu

enzym

enzym

ó

ó

w COX

w COX

-

-

1 i COX

1 i COX

-

-

2

2

COX-

1>COX-2

COX-1=COX-2

COX-1<COX-2

COX-1<<<COX-2

166

60

15

2,8

0,6

0,03

0,003

Aspirin

Indomethacin

Ibuprofen

Na Salicylate

Naproxen

Celecoxib

Rofecoxib

Swoistość

IC50 COX-

2/COX-1

Nazwa leku

Nadwra

Nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

na NLPZ

na NLPZ

Wywiad

Wywiad

Pr

Pr

ó

ó

by prowokacyjne:

by prowokacyjne:

donosowa

donosowa

,

,

doustna, wziewna

doustna, wziewna

Pr

Pr

ó

ó

by wprowadzenia test

by wprowadzenia test

ó

ó

w

w

in

in

vitro

vitro

:

:

AspiTest

AspiTest

-

-

uwalnianie 15

uwalnianie 15

-

-

HETE z

HETE z

leukocyt

leukocyt

ó

ó

w

w

Basotest

Basotest

-

-

oznaczanie aktywacji

oznaczanie aktywacji

bazofil

bazofil

ó

ó

w met

w met

cytometrii

cytometrii

Cast

Cast

-

-

uwalenianie

uwalenianie

leukorien

leukorien

ó

ó

w

w

cysteinylowych

cysteinylowych

przez leukocyty krwi

przez leukocyty krwi

obwodowej

obwodowej

Post

Post

ę

ę

powanie

powanie

Znalezienie alternatywnych lek

Znalezienie alternatywnych lek

ó

ó

w

w

przeciwb

przeciwb

ó

ó

lowych: paracetamol,

lowych: paracetamol,

nimesulid

nimesulid

,

,

meloksikam

meloksikam

,

,

celekoksyb

celekoksyb

Desensytyzacja

Desensytyzacja

Antybiotyki

Antybiotyki

PENICYLINY

PENICYLINY

Obok NLPZ najcz

Obok NLPZ najcz

ę

ę

stsza przyczyna zg

stsza przyczyna zg

ł

ł

aszanych reakcji

aszanych reakcji

niepo

niepo

żą

żą

danych polekowych

danych polekowych

najcz

najcz

ęś

ęś

ciej reakcje typu I ale mog

ciej reakcje typu I ale mog

ą

ą

by

by

ć

ć

te

te

ż

ż

inne postacie

inne postacie

wg

wg

Gella

Gella

Coombsa

Coombsa

Osutki plamisto grudkowe po

Osutki plamisto grudkowe po

aminopenicylinach

aminopenicylinach

-

-

nie I

nie I

typu

typu

CEFALOSPORYNY

CEFALOSPORYNY

Mog

Mog

ą

ą

krzy

krzy

ż

ż

owo uczula

owo uczula

ć

ć

z penicylinami

z penicylinami

Alergia na penicyliny

Alergia na penicyliny

Cz

Cz

ę

ę

sto

sto

ść

ść

wyst

wyst

ę

ę

powania 0,7

powania 0,7

-

-

10% leczonych

10% leczonych

penicylinami

penicylinami

Wstrz

Wstrz

ą

ą

s ( w Polsce 38,8% wstrz

s ( w Polsce 38,8% wstrz

ą

ą

s

s

ó

ó

w

w

polekowych jest wynikiem podania penicylin)

polekowych jest wynikiem podania penicylin)

Determinanty wi

Determinanty wi

ę

ę

ksze PPL

ksze PPL

(

(

penicyloilopolilizyna

penicyloilopolilizyna

)

)

-

-

uczulaj

uczulaj

ą

ą

80%

80%

pacjent

pacjent

ó

ó

w z alergi

w z alergi

ą

ą

oraz mniejsze MDM (6

oraz mniejsze MDM (6

r

r

ó

ó

ż

ż

nych antygen

nych antygen

ó

ó

w) ale uczulenie na MDM

w) ale uczulenie na MDM

cz

cz

ęś

ęś

ciej zwi

ciej zwi

ą

ą

zane z reakcjami

zane z reakcjami

anafilaktycznymi

anafilaktycznymi

Alergia na penicyliny

Alergia na penicyliny

Testy sk

Testy sk

ó

ó

rne, ew. prowokacja zaczynaj

rne, ew. prowokacja zaczynaj

ą

ą

c od

c od

1/100 dawki

1/100 dawki

Mo

Mo

ż

ż

na odczula

na odczula

ć

ć

: pacjenci z bakteryjnym

: pacjenci z bakteryjnym

zapaleniem wsierdzia, posocznica, zapalenie

zapaleniem wsierdzia, posocznica, zapalenie

opon m

opon m

ó

ó

zgowych, ki

zgowych, ki

ł

ł

a

a

Uwaga na ukryte

Uwaga na ukryte

ź

ź

r

r

ó

ó

d

d

ł

ł

a alergenu

a alergenu

Mo

Mo

ż

ż

e uczula

e uczula

ć

ć

wziewnie

wziewnie

Mleko

Mleko

Mi

Mi

ę

ę

so

so

Sulfonamidy

Sulfonamidy

Po penicylinach drugie najcz

Po penicylinach drugie najcz

ęś

ęś

ciej uczulaj

ciej uczulaj

ą

ą

ce

ce

antybiotyki

antybiotyki

Zmiany sk

Zmiany sk

ó

ó

rne: osutki grudkowe, rumienie,

rne: osutki grudkowe, rumienie,

wyprysk kontaktowy

wyprysk kontaktowy

Choroba posurowicza,

Choroba posurowicza,

granulocytopenia

granulocytopenia

i

i

TEN, zesp

TEN, zesp

ó

ó

ł

ł

Stevensa

Stevensa

-

-

Johnosona

Johnosona

Mo

Mo

ż

ż

emy odczula

emy odczula

ć

ć

-

-

pacjenci z AIDS

pacjenci z AIDS

-

-

zaka

zaka

ż

ż

enia

enia

Pneumocystis

Pneumocystis

carini

carini

lub

lub

Toxoplasma

Toxoplasma

Leki do znieczulenia

Leki do znieczulenia

miejscowego

miejscowego

Najcz

Najcz

ęś

ęś

ciej

ciej

-

-

to reakcje

to reakcje

wazo

wazo

-

-

wagalne

wagalne

spadek

spadek

ci

ci

ś

ś

nienia, utrata przytomno

nienia, utrata przytomno

ś

ś

ci,

ci,

Reakcje toksyczne wynikaj

Reakcje toksyczne wynikaj

ą

ą

ce z jednoczesnego

ce z jednoczesnego

podania adrenaliny: tachykardia, niepok

podania adrenaliny: tachykardia, niepok

ó

ó

j,

j,

zwroty g

zwroty g

ł

ł

owy, omdlenie)

owy, omdlenie)

Bardzo rzadko jest to reakcja typu I

Bardzo rzadko jest to reakcja typu I

Diagnostyka: testy punktowe,

Diagnostyka: testy punktowe,

ś

ś

r

r

ó

ó

dsk

dsk

ó

ó

rne i

rne i

podsk

podsk

ó

ó

rne podanie leku

rne podanie leku

Leki stosowane w znieczuleniu

Leki stosowane w znieczuleniu

og

og

ó

ó

lnym

lnym

Reakcje pokrzywkowe i anafilaksja

Reakcje pokrzywkowe i anafilaksja

W 10

W 10

-

-

20% s

20% s

ą

ą

przyczyn

przyczyn

ą

ą

powik

powik

ł

ł

a

a

ń

ń

znieczulenia

znieczulenia

Leki wywo

Leki wywo

ł

ł

uj

uj

ą

ą

ce (

ce (

opioidy

opioidy

, leki

, leki

zwiotczaj

zwiotczaj

ą

ą

ce, antybiotyki, leki

ce, antybiotyki, leki

wprowadzaj

wprowadzaj

ą

ą

ce do znieczulenia, lateks)

ce do znieczulenia, lateks)

Radiologiczne

Radiologiczne

ś

ś

rodki cieniuj

rodki cieniuj

ą

ą

ce

ce

Podzia

Podzia

ł

ł

ś

ś

rodk

rodk

ó

ó

w: jonowe i niejonowe

w: jonowe i niejonowe

Cz

Cz

ęś

ęś

ciej reakcje po

ciej reakcje po

ś

ś

rodkach jonowych (4

rodkach jonowych (4

-

-

7%):

7%):

reakcje natychmiastowe: pokrzywki, rzadziej

reakcje natychmiastowe: pokrzywki, rzadziej

anafilaksja,

anafilaksja,

reakcje sk

reakcje sk

ó

ó

rne op

rne op

ó

ó

ź

ź

nione: wysypka plamisto

nione: wysypka plamisto

grudkowa, rumie

grudkowa, rumie

ń

ń

Nie mo

Nie mo

ż

ż

na odczula

na odczula

ć

ć

, je

, je

ż

ż

eli konieczno

eli konieczno

ść

ść

zastosowania ponownego leku wskazana jest

zastosowania ponownego leku wskazana jest

premedykacja: 40mg

premedykacja: 40mg

prednisonu

prednisonu

12 h i 2 h przed

12 h i 2 h przed

zabiegiem i lek

zabiegiem i lek

antyhistaminowy

antyhistaminowy

2h przed

2h przed

zabiegiem

zabiegiem

Inhibitory

Inhibitory

konwertazy

konwertazy

angiotensyny

angiotensyny

Najcz

Najcz

ę

ę

stszy objaw niepo

stszy objaw niepo

żą

żą

dany

dany

-

-

kaszel

kaszel

-

-

nie jest to reakcja immunologiczna !!

nie jest to reakcja immunologiczna !!

dotyczy 15% pacjent

dotyczy 15% pacjent

ó

ó

w leczonych

w leczonych

nie wyst

nie wyst

ę

ę

puje po lekach blokuj

puje po lekach blokuj

ą

ą

cych receptor

cych receptor

Obrz

Obrz

ę

ę

k naczynioruchowy

k naczynioruchowy

-

-

patogeneza

patogeneza

nieznana

nieznana

R

R

ó

ó

wnie

wnie

ż

ż

po

po

blokerach

blokerach

receptora dla angiotensyny

receptora dla angiotensyny

1/500 os

1/500 os

ó

ó

b stosuj

b stosuj

ą

ą

cych lek

cych lek