1
Metodyka prac pracodawczych
- to pojęcie oznaczające usystematyzowany zbiór zasad dotyczących sposobu
opracowywania aktów prawnych. Koresponduje ono silnie z pojęciem
racjonalnego prawodawcy.
- jest ona regulowana przede wszystkim w rozporządzeniu Prezesa RM z
20.6.2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz.
908):
ETAPY PRAC PRAWODAWCZYCH:
Podjęcie decyzji o przygotowaniu projektu aktu prawnego poprzedza się:
1) wyznaczeniem i opisaniem stanu stosunków społecznych w dziedzinie
wymagającej
interwencji organów władzy publicznej oraz
wskazaniem pożądanych kierunków ich zmiany;
- po pierwsze mowa zatem o opisaniu obecnego stanu faktycznego i
prawnego;
- następnie winno mieć miejsce zbadanie i opisanie aktualnego stanu
stosunków społecznych w wyznaczonej dziedzinie
- często kluczowe decyzje należą tu do polityków lub urzędników;
- wskazanie pożądanych kierunków zmian
- etap ten powinien być zrealizowany nawet wówczas, gdy wydanie aktu
prawnego jest obligatoryjne
2) ustaleniem potencjalnych, prawnych i innych niż prawne, środków
oddziaływania umożliwiających osiągnięcie zamierzonych celów
(ustalenie możliwych środków oddziaływania);
3) określeniem przewidywanych skutków społecznych, gospodarczych,
organizacyjnych, prawnych i finansowych każdego z rozważanych
rozwiązań;
4) zasięgnięciem opinii podmiotów zainteresowanych rozstrzygnięciem
sprawy (konsultacje społeczne, wysłuchanie publiczne);
2
5) ocena skutków regulacji
- chodzi o określenie przewidywanych skutków społ., gospodarczych,
prawnych, finansowych itd.
- mówi o tym UCHWAŁA Nr 49 RADY MINISTRÓW z dnia 19
marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z dnia 5
kwietnia 2002 r.)
§ 9. 1. Organ wnioskujący dokonuje oceny przewidywanych skutków (kosztów i
korzyści) społeczno gospodarczych regulacji przed opracowaniem projektu aktu
normatywnego. Zakres dokonywania oceny określa się w zależności od
przedmiotu i zasięgu oddziaływania projektowanego aktu normatywnego.
2. Oceny, o której mowa w ust. 1, dokonuje się zgodnie z określonymi odrębnie
przez Radę Ministrów zasadami dokonywania oceny przewidywanych skutków
(kosztów i korzyści) projektów rządowych aktów normatywnych. Koordynację
sporządzania tych ocen oraz zakresu konsultacji społecznych projektów
rządowych aktów normatywnych zapewnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
Odrębną część uzasadnienia stanowi syntetyczne przedstawienie wyników
oceny, o której mowa w §9 ust. 1, zwane dalej "oceną skutków regulacji
(OSR)", zawierające:
1) wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt normatywny,
2) wyniki przeprowadzonych konsultacji, w szczególności jeżeli obowiązek
zasięgnięcia takich
opinii wynika z przepisów prawa,
3) przedstawienie wyników analizy wpływu aktu normatywnego w
szczególności na:
a) sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego,
b) rynek pracy,
c) (konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw,
d) sytuację i rozwój regionalny,
4) wskazanie źródeł finansowania, zwłaszcza jeżeli projekt pociąga za sobą
obciążenie budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
3
6) dokonaniem wyboru sposobu interwencji organów władzy publicznej.
- chodzi o wybór optymalnych środków oddziaływania
- ma tu znaczenie art. 31 ust. 3 Konstytucji- statuujący zasadę
proporcjonalności
7) przygotowywanie projektu aktu prawnego
W przypadku podjęcia decyzji o przygotowaniu projektu ustawy, należy:
1) zapoznać się z dotychczasowym stanem prawnym, w tym z obowiązującymi
ustawami, umowami międzynarodowymi, którymi Rzeczpospolita Polska jest
związana, prawodawstwem organizacji i organów międzynarodowych, których
Rzeczpospolita Polska jest członkiem, oraz prawem Unii Europejskiej,
obowiązującym w regulowanej dziedzinie;
2) ustalić skutki dotychczasowych uregulowań prawnych obowiązujących w
danej dziedzinie;
3) określić cele, jakie zamierza się osiagnąć przez wydanie nowej ustawy;
4) ustalić alternatywne rozwiązania prawne, które mogą skutecznie służyć
osiągnięciu założonych celów;
5) sformułować prognozy podstawowych i ubocznych skutków rozważanych
alternatywnych rozwiązań prawnych, w tym ich wpływ na system prawa;
6) określić skutki finansowe poszczególnych alternatywnych rozwiązań
prawnych oraz ustalić źródła ich pokrycia;
7) dokonać wyboru optymalnego w danych warunkach rozwiązania prawnego.
Procedury legislacji administracyjnej
I.
Etapy stanowienia prawa
1) W zakresie administracji rządowej (Rada Ministrów, Prezydent i
KRRiT)
a) Rada Ministrów
4
-podstawowy akt prawny dotyczący stanowienia prawa w administracji
rządowej przez Radę Ministrów to UCHWAŁA Nr 49 RADY MINISTRÓW z
dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z dnia 5
kwietnia 2002 r.);
- akty prawne Rady Ministrów: powszechnie obowiązujące (rozporządzenia)
oraz wewnętrzne (zarządzenia, uchwały)
Etapy stanowienia prawa przez RM:
- 1 etap to zamysł stworzenia nowego aktu prawnego. Może mieć 3 źródła:
+ wejście w życie ustawy zawierającej normę kompetencyjną, na podstawie
której RM powinna wydać odpowiedni akt;
+ umieszczenie danej regulacji w programie prac legislacyjnych. RM
przyjmuje raz na pół roku plan swoich działań;
+ nagłe, nieprzewidziane zdarzenie;
- 2 etap- ma charakter formalny
+ podmiot zgłaszający projekt to podmiot wnioskujący (np. członek RM,
wojewoda itd.)
- organ wnioskujący dokonuje oceny przewidywanych skutków (kosztów i
korzyści) społeczno-gospodarczych regulacji przed opracowaniem projektu aktu
normatywnego. Zakres dokonywania oceny określa się w zależności od
przedmiotu i zasięgu oddziaływania projektowanego aktu normatywnego(§ 9. 1
REG RM.).
- projekt aktu normatywnego opracowuje się zgodnie z zasadami techniki
prawodawczej, ustalonymi w odrębnym trybie (§ 10. 1 REG RM)..
- do projektu aktu normatywnego dołącza się uzasadnienie obejmujące:
5
1) przedstawienie istniejącego stanu rzeczy w dziedzinie, która ma być unormowana, oraz
wyjaśnienie potrzeby i celu wydania aktu,
2) wykazanie różnic między dotychczasowym a proponowanym stanem prawnym,
3) charakterystykę i ocenę przewidywanych, związanych z wejściem w życie aktu skutków
prawnych, w tym w szczególności dotyczących ograniczenia uznaniowości i uproszczenia
stosowanych procedur
- odrębną część uzasadnienia stanowi syntetyczne przedstawienie wyników
oceny, o której mowa w § 9 ust. 1 REG. RM, zwane dalej „oceną skutków
regulacji (OSR)”, zawierające:
1) wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt normatywny,
2) wyniki przeprowadzonych konsultacji, w szczególności jeżeli obowiązek zasięgnięcia
takich opinii wynika z przepisów prawa,
3) przedstawienie wyników analizy wpływu aktu normatywnego w szczególności na:
a) sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu
terytorialnego,
b) rynek pracy,
c) konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki,
d) sytuację i rozwój regionalny,
4) wskazanie źródeł finansowania, zwłaszcza jeżeli projekt pociąga za sobą obciażenie
budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
- Do projektu należy także dołączyć, opracowaną przez organ wnioskujący,
wstępną opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, a jeżeli
projekt przewiduje wydanie aktów wykonawczych, należy dołączyć projekty
takich aktów o podstawowym znaczeniu dla proponowanej regulacji (§ 10. 6 i
REG RM).
- etap ten kończy się przesłaniem projektu z uzasadnieniem do Kancelarii
Prezesa RM w celu zaopiniowania;
- Ponadto (§ 11. 1.), przed skierowaniem do uzgodnień organ wnioskujący
przesyła projekt aktu normatywnego wraz z uzasadnieniem:
6
1) Rządowemu Centrum Legislacji do zaopiniowania
2) Rządowemu Centrum Studiów Strategicznych, które dokonuje oceny
skutków (kosztów i korzyści) społeczno-gospodarczych regulacji
- 3 etap- to uzgodnienia międzyresortowe
- polega na przedstawieniu projektu przez organ wnioskujący innym członkom
RM w celu wyrażenia przez nich opinii;
- projekt musi też być uzgodniony z członkami RM, Szefem Kancelarii RM a
pod względem prawnym i formalnym z Rządowym Centrum Legislacji.
§ 12 . 2 REG RM- Organ wnioskujący, kierujący do uzgodnień projekt ustawy
lub projekt innego aktu normatywnego o szczególnej doniosłości społecznej,
ekonomicznej lub prawnej, jest obowiązany wystąpić z wnioskiem do Szefa
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Sekretarza Rady Ministrów albo Prezesa
Rządowego Centrum Legislacji o skierowanie projektu do zaopiniowania przez
Radę Legislacyjną przy Prezesie Rady Ministrów. W razie wyrażenia opinii
przez Radę Legislacyjną, organ wnioskujący ma obowiązek odniesienia się do
opinii Rady oraz dołączenia tej opinii do projektu aktu normatywnego
kierowanego do rozpatrzenia przez stały komitet Rady Ministrów oraz Radę
Ministrów.
§ 12. 3 REG. RM- Organ wnioskujący, kierujący do uzgodnień projekt ustawy
lub projekt innego aktu normatywnego, którego przepisy
dotyczą
funkcjonowania samorządu terytorialnego, jest obowiązany przekazać go
Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przepis ust. 2 zdanie
drugie stosuje się odpowiednio. Szczegółowy tryb opiniowania dokumentów
przekazanych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego określa
regulamin pracy tej Komisji.
7
Projekty aktów normatywnych i innych aktów prawnych podlegają też badaniu
pod względem ich zgodności z prawem Unii Europejskiej w toku
postępowania uzgodnieniowego (REG. RM § 16. 1).
Terminy wyrażenia opinii:
§ 13. 1 REG RM- Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, organy
administracji rządowej, do których został skierowany projekt dokumentu
rządowego do uzgodnienia lub zaopiniowania, są obowiązane zająć stanowisko
w wyznaczonym terminie, zgłaszając uwagi lub opinię na piśmie.
2. Termin, o którym mowa w ust. 1, ustala się biorąc pod uwagę rodzaj i
przedmiot dokumentu oraz pilność sprawy. Termin ten nie powinien być
dłuższy niż 30 dni. Wyznaczenie terminu krótszego niż 7 dni, a dla projektów
ustaw krótszego niż 14 dni, wymaga szczególnego uzasadnienia.
3. Niezajęcie stanowiska przez organ administracji rządowej w wyznaczonym
terminie, dłuższym niż 7 dni, a dla projektów ustaw dłuższym niż 14jest
równoznaczne z uzgodnieniem projektu.
- 4 etap- ostateczne przygotowanie projektu aktu prawnego do rozpatrzenia
przez RM
- istotne jest tu działanie stałego komitetu RM, który rozpatruje projekty. Jest on
organem opiniodawczo-doradczym RM oraz Prezesa RM.
- jego zadania: to przygotowywanie, uzgadnianie i przedstawianie RM lub
Prezesowi RM projektów rozstrzygnięć lub stanowisk RM lub Prezesa RM
poprzez wyrażanie opinii albo udzielania rekomendacji projektom dokumentów
rządowych
8
- następnie (po rozpatrzeniu przez komitet stały RM) projekt jest kierowany do
Rządowego Centrum Legislacji w celu rozpatrzenia przez działającą w jego
strukturach Komisję Prawniczą. Prace Komisje kończy sporządzenie protokołu,
do którego załącza się ustalony w toku prac tekst projektu aktu prawnego.
Projekt taki organ wnioskujący kieruje do Sekretarza RM w celu rozpatrzenia
przez RM
- 5 etap- rozpatrzenie projektu przez RM
-wniosek o rozpatrzenie powinien uwzględniać przedmiot, istotę i cel
przewidywanego rozstrzygnięcia, informacje o przeprowadzonym postępowaniu
uzgadniającym oraz przewidywane skutki (społeczne, ekonomiczne itd.) mające
istotny wpływ na podjęcie rozstrzygnięcia.
RM taki projekt może:
- odrzucić
- przyjąć
- wprowadzić w nim zmiany
- skierować do rozstrzygnięcia
Etap ten kończy podpisanie aktu prawnego przez Prezesa RM.
- 6 etap- ogłoszenie aktu prawnego w Dz. Urz.