Ogólna charakterystyka litowców

Do 1 grupy układu okresowego, tzw. grupy litowców, należą następujące pierwiastki: lit(Li),
sód(Na), potas(K), rubid(Rb), cez(Cs) oraz nietrwały promieniotwórczy frans(Fr).
Atomy wszystkich wymienionych pierwiastków mają w zewnętrznej powłoce elektronowej jeden
elektron walencyjny zajmujący w stanie podstawowym orbital ns

1

, elektron ten łatwo jest

oddawany przez pierwiastki a atomy przechodzą w jony jednododatnie. W stanie wolnym są
najsilniejszymi reduktorami.
Litowce są pierwiastkami, od których rozpoczynają się poszczególne okresy w układzie
okresowym . Mają one zatem w danym okresie najmniejszy ładunek jądra. Pociąga to za sobą
najsłabsze przyciąganie zarówno elektronu walencyjnego jaki i elektronów znajdujących się w już
zamkniętych powłokach, i co za tym idzie, największy w danym okresie promień atomowy oraz
największy promień jonowy.
Z niską energią jonizacji i dużym promieniem atomowym wiążą się małe wartości
elektroujemności. Cez i frans są pierwiastkami, których elektroujemność jest w ogóle najmniejsza
spośród wszystkich pierwiastków.
Litowce mają niski potencjał jonizacyjny, tak że w temperaturze palnika gazowego elektrony
walencyjne ulegają wzbudzeniu do wyższych poziomów. Powracając do stanu podstawowego
elektrony wypromieniowują światło w zakresie widma widzialnego nadając płomieniowi
charakterystyczną barwę: lit- czerwoną, sód-żółtą, potas, rubid i cez- jasnofioletową.
Sole litowców są bezbarwne (pod warunkiem, że anion jest bezbarwny) i w ogromnej większości
łatwo rozpuszczalne w wodzie. W roztworach wodnych jony litowców ulegają hydratacji. Mały jon
litu jest silnie uwodniony, ale w miarę wzrostu promienia jonowego tendencja do wiązania wody
maleje i jony cezu i rubidu nie ulegają w ogóle hydratacji.
Pod względem chemicznym litowce odznaczają się dużą aktywnością chemiczną, która wzrasta w
szeregu od litu do cezu. Przechowuje się je pod warstwą nafty.
Reagują energicznie z wodą, wodorem i tlenem.

Litowce to ciała stałe o najmniejszej spośród pierwiastków gęstości, z których lit, sód i potas

mają mniejszą gęstość od wody. Wszystkie są miękkimi metalami o barwie srebrzystobiałej z
charakterystycznym połyskiem po przecięciu (ich twardość maleje w szeregu od litu do cezu) i
niskich temperaturach topnienia, obniżających się w tym samym kierunku.

Największe ilości soli litowców są zawarte w wodzie morskiej. jeden litr wody morskiej

zawiera przeciętniec11,4 g sodu oraz 0,4g potasu. Znaczne ilości tych pierwiastków, zwłaszcza
potasu, występują w skorupie ziemskiej w postaci glinokrzemianów. Lit, rubid i cez są znacznie
mniej rozpowszechnione, a frans pojawia się w przyrodzie w znikomych ilościach i tylko w postaci
promieniotwórczych izotopów. Sód jest niezbędnym składnikiem komórek organizmów
zwierzęcych, potas-komórek roślinnych.

Wydzielenie w stanie wolnym litowców, metali o najbardziej ujemnych potencjałach normalnych
przeprowadza się najczęściej metodą redukcji elektrolitycznej.