1 

Justyna Kowalczyk  

 

Etyka 

Wykład 2 – 27. X. 2008r. 

Prof. dr hab. Włodzimierz Tyburski 

 

1.

 

ETYKA  NORMATYWNA 

•

 

pokazuje jak być powinno, 

•

 

pokazuje nam ku czemu mamy dążyć, jak również odwodzi nas od czegoś, przed czymś 
nas powstrzymuje,  

•

 

formułuje negatywne oceny, 

•

 

przyjmuje postać dyscypliny oceniającej (wartościującej)   

•

 

warto zaznaczyć że powstała wraz z narodzinami filozofii,  

•

 

zauważmy że swój pełny wymiar uzyskała już w twórczości Arystotelesa, 

•

 

 daje nam uzasadnienie na to jak być powinno:  
-  czyli daje nam potrzebny zasób argumentacji na każdą tezę,  
-  mamy tu do czynienia z filozoficzną etyką normatywną, 

•

 

Etyka normatywna przemawia do nas różnymi językami : 

1.

 

Język wartości  

•

 

operuje wartościami, wskazuje nam cel naszego działania oraz pokazuje 
nam to co powinniśmy zrobić aby ten cel zrealizować,  

•

 

działa głównie w sferze wartości  

•

 

etyka antyku budowana jest na sferze wartości : 

    Arystoteles => szczęście jest to efekt mądrego dzielnego życia czyli eudajmonia,  
                             etyka oparta na wartościach 

                              Hedonizm odnajdujemy również u Arystypa, Epikura, Lukrecjusza, 

     

Etyka wartości

 – jest etyką dającą spore obszary wolności dla człowieka, nie kieruje nim lecz 

mu sugeruję co należy zrobić i jak postąpić 

  

2.

 

Język uformowany na normach – zakazów i nakazów  

•

 

zakazy i nakazy reglamentują człowieka 

•

 

starają się normować ludzkie życie, mówią co jest dobre a co złe, 

•

 

pokazują to w postaci norm => to należy robić a tego unikać , 

•

 

normy => kodeks moralny  

•

 

kodeksy mogą być bardzo rozbudowane (np. Kodeks Hammurabiego) 
bądź zawierające ogólne wskazówki (np. Dekalog),  
- Kodeks to zespół nakazów i zakazów o dużej ogólności, 
 

Warto wspomnieć że Kant  odrzucał etyki opisowe w tym wszelkie kodeksy, bo jak twierdził 
człowiek tracił wtedy swą wolność, gdyż nie mógł sam podejmować decyzji tylko coś 
podejmowało te decyzje z niego.  
Dlatego był za kategorycznym imperatywem czyli za autonomią w podejmowaniu decyzji 
przez człowieka. Chciał aby reguły tego postępowania były prawem ogólnym. 
 

3.

 

Językowe wzorce osobowe  

•

 

nie mówi się tu o wartościach ani o normach, lecz pokazuję się przedmiot 
(obiekt), na którym należy się wzorować, gdyż jest on ucieleśnieniem 
wszystkich wartości i norm w stopniu najwyższym => jest 

ideałem 

 

•

 

przemawia do nas za pośrednictwem obrazów, 

•

 

wzory osobowe są różne ( np. literackie, realne, historyczne, wzięte z 
panteonu wielkich osobowości, którzy w jakiś szczególny sposób 
zaznaczyli się w dziejach kultury ludzkiej) 

•

 

wzory osobowe mają duże zastosowanie w praktyce edukacyjnej,  

•

 

ponadto posiadają duże walory wychowawcze, 

 

 

2 

 

                                                               

4.

 

Język etyki cnót  

•

 

jest to inaczej 

etyka cnót,

 

•

 

zwraca  uwagę na konkretne cnoty (np. cnota miłosierdzia)  

•

 

zalicza się do etyki wzorów osobowych,  

•

 

przy jej pomocy wzory osobowe dochodzą do doskonałości, 

 
Języki swoiste formy wyrazu, zachowują swój walor, gdyż dotyczą tego samego ( kwestii ogólnych) 
 

2. METAETYKA   

•

 

3 dział etyki opisowej,

 

•

 

jako dziedzina jest najmłodsza, wykształciła się dopiero na początku XX w.  

•

 

jej narodziny wiąże się z Georgiem Edwardem  Moorem , gdyż zastosował on to pojęcie po 
raz pierwszy w swoim dziele pt. „Principia Ethica”(pol. Zasady etyki), i od tego dzieła 
zaczęła rozwijać się metaetyka,  

•

 

metaetyka jest to jakby  logika etyki  i metodologia etyki, ponadto jest teoretyczną dziedziną 
etyki, 

•

 

zajmuję się następującymi zagadnieniami: 

 

Czy sądy etyczne mogą być wypowiadane w kategorii prawdy i fałszu?? 

 

Czy sądom  etycznym mogą być przypisywane wartości? 

 

Jak rozstrzygnąć spory etyczne? 

 

Jak uzasadniać spory wartościujące? 

 

Wedle jakich kryteriów należy dokonywać wyborów dla sądów moralnych? 

•

 

zajmuję się problematyką prawdy,  

 

Czy sądom przysługuje prawda? 

•

 

nurty w metaetyce:   

 

naturalizm 

– opowiadał się za tym, że sądom etycznym przysługuje prawda,

 

 

intuicjonizm – 

opowiadał się za tym że sądom opartym na intuicji przysługuje 

prawda,

 

 

emotywizm -

  twierdził że o prawdzie w sądach etycznych nie można mówić, gdyż 

wyraża się ona w uczuciach i emocjach, 

 

 
 
 

3

. 

ETYKA SZCZEGÓŁOWA (PRAKTYCZNA) 

•

 

jest to 4 dział etyki opisowej 

•

 

dotyczy różnych form życia i relacji z innymi elementami składowymi tego świata, 

•

 

jest zaangażowana w sferę życia praktycznego => w nasze życie praktyczne, 

•

 

warto zaznaczyć że co nie robimy w naszym życiu ma jakiś aspekt etyczny, 

•

 

nawiązuje do konkretnych sytuacji w jakich się znajdujemy i z jakimi jesteśmy 
związani ,(np. jesteśmy chorzy –=> lekarz, pomaga nam wrócić do zdrowia, czyli 
rozwiązuje nasz problem)