1

Justyna Kowalczyk

Etyka

Wykład 2 – 27. X. 2008r.

Prof. dr hab. Włodzimierz Tyburski

1.

ETYKA NORMATYWNA

•

pokazuje jak być powinno,

•

pokazuje nam ku czemu mamy dążyć, jak również odwodzi nas od czegoś, przed czymś
nas powstrzymuje,

•

formułuje negatywne oceny,

•

przyjmuje postać dyscypliny oceniającej (wartościującej)

•

warto zaznaczyć że powstała wraz z narodzinami filozofii,

•

zauważmy że swój pełny wymiar uzyskała już w twórczości Arystotelesa,

•

daje nam uzasadnienie na to jak być powinno:
- czyli daje nam potrzebny zasób argumentacji na każdą tezę,
- mamy tu do czynienia z filozoficzną etyką normatywną,

•

Etyka normatywna przemawia do nas różnymi językami :

1.

Język wartości

•

operuje wartościami, wskazuje nam cel naszego działania oraz pokazuje
nam to co powinniśmy zrobić aby ten cel zrealizować,

•

działa głównie w sferze wartości

•

etyka antyku budowana jest na sferze wartości :

Arystoteles => szczęście jest to efekt mądrego dzielnego życia czyli eudajmonia,
etyka oparta na wartościach

Hedonizm odnajdujemy również u Arystypa, Epikura, Lukrecjusza,

Etyka wartości

– jest etyką dającą spore obszary wolności dla człowieka, nie kieruje nim lecz

mu sugeruję co należy zrobić i jak postąpić

2.

Język uformowany na normach – zakazów i nakazów

•

zakazy i nakazy reglamentują człowieka

•

starają się normować ludzkie życie, mówią co jest dobre a co złe,

•

pokazują to w postaci norm => to należy robić a tego unikać ,

•

normy => kodeks moralny

•

kodeksy mogą być bardzo rozbudowane (np. Kodeks Hammurabiego)
bądź zawierające ogólne wskazówki (np. Dekalog),
- Kodeks to zespół nakazów i zakazów o dużej ogólności,

Warto wspomnieć że Kant odrzucał etyki opisowe w tym wszelkie kodeksy, bo jak twierdził
człowiek tracił wtedy swą wolność, gdyż nie mógł sam podejmować decyzji tylko coś
podejmowało te decyzje z niego.
Dlatego był za kategorycznym imperatywem czyli za autonomią w podejmowaniu decyzji
przez człowieka. Chciał aby reguły tego postępowania były prawem ogólnym.

3.

Językowe wzorce osobowe

•

nie mówi się tu o wartościach ani o normach, lecz pokazuję się przedmiot
(obiekt), na którym należy się wzorować, gdyż jest on ucieleśnieniem
wszystkich wartości i norm w stopniu najwyższym => jest

ideałem

•

przemawia do nas za pośrednictwem obrazów,

•

wzory osobowe są różne ( np. literackie, realne, historyczne, wzięte z
panteonu wielkich osobowości, którzy w jakiś szczególny sposób
zaznaczyli się w dziejach kultury ludzkiej)

•

wzory osobowe mają duże zastosowanie w praktyce edukacyjnej,

•

ponadto posiadają duże walory wychowawcze,

2

4.

Język etyki cnót

•

jest to inaczej

etyka cnót,

•

zwraca uwagę na konkretne cnoty (np. cnota miłosierdzia)

•

zalicza się do etyki wzorów osobowych,

•

przy jej pomocy wzory osobowe dochodzą do doskonałości,

Języki swoiste formy wyrazu, zachowują swój walor, gdyż dotyczą tego samego ( kwestii ogólnych)

2. METAETYKA

•

3 dział etyki opisowej,

•

jako dziedzina jest najmłodsza, wykształciła się dopiero na początku XX w.

•

jej narodziny wiąże się z Georgiem Edwardem Moorem , gdyż zastosował on to pojęcie po
raz pierwszy w swoim dziele pt. „Principia Ethica”(pol. Zasady etyki), i od tego dzieła
zaczęła rozwijać się metaetyka,

•

metaetyka jest to jakby logika etyki i metodologia etyki, ponadto jest teoretyczną dziedziną
etyki,

•

zajmuję się następującymi zagadnieniami:

Czy sądy etyczne mogą być wypowiadane w kategorii prawdy i fałszu??

Czy sądom etycznym mogą być przypisywane wartości?

Jak rozstrzygnąć spory etyczne?

Jak uzasadniać spory wartościujące?

Wedle jakich kryteriów należy dokonywać wyborów dla sądów moralnych?

•

zajmuję się problematyką prawdy,

Czy sądom przysługuje prawda?

•

nurty w metaetyce:

naturalizm

– opowiadał się za tym, że sądom etycznym przysługuje prawda,

intuicjonizm –

opowiadał się za tym że sądom opartym na intuicji przysługuje

prawda,

emotywizm -

twierdził że o prawdzie w sądach etycznych nie można mówić, gdyż

wyraża się ona w uczuciach i emocjach,

3

.

ETYKA SZCZEGÓŁOWA (PRAKTYCZNA)

•

jest to 4 dział etyki opisowej

•

dotyczy różnych form życia i relacji z innymi elementami składowymi tego świata,

•

jest zaangażowana w sferę życia praktycznego => w nasze życie praktyczne,

•

warto zaznaczyć że co nie robimy w naszym życiu ma jakiś aspekt etyczny,

•

nawiązuje do konkretnych sytuacji w jakich się znajdujemy i z jakimi jesteśmy
związani ,(np. jesteśmy chorzy –=> lekarz, pomaga nam wrócić do zdrowia, czyli
rozwiązuje nasz problem)