DOWÓDZTWO SIŁ POWIETRZNYCH
WLOP
INSTRUKCJA
ORGANIZACJI LOTÓW
W LOTNICTWIE SIŁ ZBROJNYCH
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
(IOL-2010)
WARSZAWA
2010
DECYZJA Nr /MON
MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
z dnia
w sprawie wprowadzenia do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej „Instrukcji Organizacji Lotów w Lotnictwie Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (IOL-2010)”
Na podstawie § 2, pkt 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1996 r.
w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Obrony Narodowej
(Dz. U. nr 94, poz. 426), ustala się, co następuje:
1. Wprowadza się do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Pol-
skiej
2. Traci moc decyzja
3. Decyzja wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.
MINISTER OBRONY NARODOWEJ
/–/ Bogdan KLICH
MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
3
2010-
Spis treści
Wykaz skrótów ................................................................................................ 7
Rozdział 1. Przepisy ogólne ............................................................................. 11
§ 1 Zakres obowiązywania ............................................................ 13
§ 2 Definicje ................................................................................. 13
Rozdział 2. Zasady organizacji lotów ............................................................. 17
§ 3 Postanowienia ogólne ..................................................................... 19
§ 4 Zasady organizacji logistyki lotniska czynnego ............................. 21
§ 5 Planowanie lotów ............................................................................ 23
§ 6 Przygotowanie do lotów ................................................................. 25
§ 7 Przygotowanie ogólne ..................................................................... 27
§ 8 Treningi ........................................................................................... 31
§ 9 Weryfikacja i ocena poziomu wiedzy stosowanej
personelu latającego ........................................................................ 33
§ 10 Naziemne przygotowanie przed rozpoczęciem szkolenia
w powietrzu ..................................................................................... 35
§ 11 Kompleksowe przygotowanie do lotów .......................................... 37
§ 12 Przygotowanie wstępne .................................................................. 41
§ 13 Ogólne informowanie przed lotami (Master briefing) .................... 45
§ 14 Przygotowanie bezpośrednie .......................................................... 47
§ 15 Loty ................................................................................................. 51
§ 16 Służby organizacji lotów ................................................................. 53
§ 17 Podsumowanie lotów ...................................................................... 57
§ 18 Podsumowanie bieżące ................................................................... 59
§ 19 Podsumowanie organizacyjno-specjalistyczne ............................... 61
§ 20 Podsumowanie organizacji lotów i szkolenia lotniczego ............... 63
Rozdział 3. Zasady organizacji wylotów lotnictwa transportowego
w rejon misji Polskiego Kontyngentu Wojskowego (PKW)
Polskiej Jednostki Wojskowej (PJW) ........................................... 65
§ 21 Postanowienia ogólne ..................................................................... 67
§ 22 Przygotowanie do lotów ................................................................. 69
§ 23 Podsumowanie ................................................................................ 73
4
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
Rozdział 4. Obowiązki osób funkcyjnych ....................................................... 75
§ 24 Zarządzający loty ............................................................................ 77
§ 25 Organizator lotów ........................................................................... 79
§ 26 Instruktor ......................................................................................... 83
§ 27 Szkolący .......................................................................................... 85
§ 28 Szkolony ......................................................................................... 87
§ 29 Pilot operacyjny lotów (Supervisor Of Flying – SOF) ................... 89
§ 30 Asystent pilota operacyjnego lotów
(Operation Supervisor – Op/Sup) ................................................... 91
§ 31 Instruktor pilot (IP) ......................................................................... 93
§ 32 Instruktor pilot (IP) na poligonie .................................................... 95
§ 33 Instruktor pilot (IP) lotów pokazowych .......................................... 97
§ 34 Instruktor startów i lądowań (ISIL)
(Runway Monitoring Unit – RMU) ................................................. 99
§ 35 Dyżurny inżynier lotów (DIL) ........................................................ 101
§ 36 Dyżurny logistyki lotniska czynnego (DLLC) ............................... 103
§ 37 Dyżurny technicznego zabezpieczenia (DTZ) ................................ 105
§ 38 Dowódca grupy ratownictwa lotniskowego (DGRL) ..................... 107
§ 39 Debriefer ......................................................................................... 109
Rozdział 5. Dokumentacja ............................................................................. 111
§ 40 Dokumentacja organizacji lotów i szkolenia lotniczego ................. 113
§ 41 Zasady prowadzenia dokumentów organizacji lotów
i szkolenia lotniczego ...................................................................... 117
Rozdział 6. Przepisy końcowe ......................................................................... 119
§ 42 Przepisy przejściowe i dostosowujące ............................................. 121
§ 43 Rozpowszechnianie i aktualizacja IOL-2010 .................................. 123
§ 44 Postanowienia końcowe ................................................................... 125
Załączniki ....................................................................................................... 127
Załącznik 1 – Wariant punktu 6. rozkazu dziennego dowódcy
jednostki lotniczej o zamiarze organizacji lotów
w określonym terminie ............................................................. 129
Załącznik 2 – Schemat rozkazu do wykonania zadania lotniczego ................. 130
Załącznik 3 – Wzór planowej tabeli lotów ...................................................... 131
Załącznik 4 – Wariant schematu indywidualnej odprawy przedlotowej ......... 133
Załącznik 5 – Wzór dokumentacji kompleksowego przygotowania
do lotów ................................................................................... 137
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
5
2010-
Załącznik 6 – Wzór dokumentacji naziemnego przygotowania
przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu .......................... 141
Załącznik 7 – Wzór dziennika zadań ............................................................. 145
Załącznik 8 – Wzór książki podsumowań .................................................... 147
Załącznik 9 – Schemat podsumowania zadania lotniczego (debriefing) ....... 149
Załącznik 10 – Wzór planowej tabeli obsługi lotów ........................................ 151
Załącznik 11 – Wyposażenie miejsca pracy POL (SOF) ................................. 155
Załącznik 12 – Wzór graficzny karty oceny wykonania zadania ..................... 157
Załącznik 13 – Wzór książki meldunków DLLC ............................................ 159
Załącznik 14 – Schemat rozkazu w sprawie organizacji
szkolenia lotniczego ................................................................ 161
Załącznik 15 – Wzór długofalowego planu szkolenia w powietrzu ................ 163
Załącznik 16 – Wzór indywidualnego rocznego planu szkolenia
i treningu w powietrzu oraz na urządzeniach
treningowych i symulatorach .................................................. 167
Załącznik 17 – Wzór zeszytu pracy ................................................................. 177
Wykaz zmian .............................................................................................................. 181
Wykaz obowiązujących stron.................................................................................... 183
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
7
2010-
WYKAZ SKRÓTÓW
ACO
– (Airspace Control Order) – rozkaz o kontroli przestrzeni
powietrznej
ADS
– awaryjna droga startowa
AIP
– (Aeronautical Information Publication) – zbiór informacji
lotniczych
APOL
– (Operation Supervisor – Op/Sup) – asystent pilota operacyj-
nego lotów
ATO
– (Air Tasking Order) – rozkaz bojowy dla lotnictwa
AUP
– (Airspace Use Plan) – plan wykorzystania przestrzeni
powietrznej
BOZ
– biuro odpraw załóg
CPPS
– centralna płaszczyzna postoju samolotów
CRM
– (Crew Resources Management) współpraca w załodze
DGRL
– dowódca Grupy Ratownictwa Lotniskowego
DIL
– dyżurny inżynier lotów
DK
– droga kołowania
DLLC
– dyżurny logistyki lotniska czynnego
DML
– dyżurny meteorolog lotniska
DNEZLC
– dyżurny naziemnego elektronicznego zabezpieczenia lotniska
czynnego
DOKL
– dyżurny obiektywnej kontroli lotów
DS
– droga startowa
DSO DO SZ – Dyżurna Służba Operacyjna Dowództwa Operacyjnego
Sił Zbrojnych
DSP
– Dowództwo Sił Powietrznych
DTL
– dyżurny technik lotniska
DTZ
– dyżurny technicznego zabezpieczenia
DZ
– Dziennik zadań
GKS
– Grupa Kontroli Startowej Statków Powietrznych
GKU
– Grupa Kontroli Uzbrojenia
GRL
– Grupa Ratownictwa Lotniskowego
GTZ
– Grupa Transportowo-Załadunkowa
8
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
IFR
– (Instrument Flight Rules) – przepisy wykonywania lotów
według wskazań przyrządów
INOP
– Instrukcja operacyjna lotniska
IP
– instruktor pilot
ISiL
– instruktor startów i lądowań
Krl TWR – kontroler lotniska
KEL
– Książka ewidencji lotów
LDLC
– lekarz dyżurny lotniska czynnego
METAR
– (Meteorological Aerodrome Report) stan warunków meteoro-
logicznych na lotnisku
MOC
– (Maintenance Operations Center) sekcja zarządzania eksploatacją
mps
– materiały pędne i smary
MSD
– miejsce stałej dyslokacji
NEZL
– naziemne elektroniczne zabezpieczenie lotów
NOTAM
– (Notice to Airmen) informacje dla załóg
ODN
– Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania
OKL
– obiektywna kontrola lotów
Op/Sup
– patrz: APOL
ORM
– (Operational Risk Management) zarządzanie ryzykiem
w lotnictwie
PJW
– Polska Jednostka Wojskowa
PKW
– Polski Kontyngent Wojskowy
POL
– pilot operacyjny lotów (supervisor of flying – SOF)
PPS
– płaszczyzna postoju samolotów
PSzL
– program szkolenia lotniczego
PTL
– Planowa tabela lotów
PTOL
– Planowa tabela obsługi lotów
RMU
– (Runway Monitoring Unit) – patrz: ISiL
SIL
– służba inżynieryjno-lotnicza
SOF
– patrz: POL
SOP
– (Standing Operational Procedures) stałe procedury operacyjne
SP
– statek powietrzny
SPIN CSAR – (Special Instructions Combat Search and Rescue) instrukcje
specjalne bojowego poszukiwania i ratownictwa
SRL
– służba ruchu lotniczego
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
9
2010-
SZL
– służba zabezpieczenia lotów
TAF
– (Temporary Aerodrome Forecast) prognoza pogody dla lotniska
TSA
– (Temporary Segregated Area) strefa czasowo wydzielona
UUP
– (Updated Airspace Use Plan) zaktualizowany plan użytkowania
przestrzeni powietrznej
VFR
– (Visual Flight Rules) przepisy wykonywania lotów z widocz-
nością
VMC
– (Visual Meteorological Conditions) warunki meteorologiczne
do lotów z widocznością
WA
– WA – warunki atmosferyczne
WM
– WM – warunki minimalne
ZIB
– Zbiór informacji bieżących
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
11
2010-
Rozdział 1
PRZEPISY OGÓLNE
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
13
2010-
§ 1
Zakres obowiązywania
1. Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej, zwana dalej IOL-2010, jest dokumentem ustalającym zasady orga-
nizowania lotów.
2. Postanowienia IOL-2010 obowiązują personel lotnictwa Sił Zbrojnych RP
oraz pozostałe osoby wykorzystujące lub dysponujące wojskowymi statka-
mi powietrznymi.
3. Loty próbne organizuje się zgodnie z Instrukcją organizacji lotów próbnych
w lotnictwie Sił Zbrojnych RP.
4. Loty z pokładów okrętów organizuje się zgodnie z Instrukcją organizacji
lotów z pokładów okrętów, która podlega zatwierdzeniu przez dowódcę Ma-
rynarki Wojennej.
5. Zasady organizowania lotów bojowych, w tym lotów bojowych wykony-
wanych w ramach i na potrzeby Polskiego Kontyngentu Wojskowego poza
granicami kraju, określają stałe procedury działania pododdziału (oddziału,
komponentu) lotniczego – Standing Operational Procedures (SOP).
§ 2
Definicje
Użyte w IOL-2010 określenia należy rozumieć następująco:
Grupa szkoleniowa – najmniejsza jednostka organizacyjna w szkoleniu lotni-
czym: instruktor i co najmniej jeden szkolony.
IOLP-2005 – Instrukcja organizacji lotów próbnych w lotnictwie Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej stanowiąca załącznik do decyzji nr 342/MON Mi-
nistra Obrony Narodowej z dnia 14 października 2005 r.
Komponent lotniczy – wydzielone siły i środki z jednostki (jednostek) lotni-
czej oddane pod komendę jednemu dowódcy.
14
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
Organizator lotów – dowódca pododdziału (oddziału) lotniczego, dowódca
komponentu lotniczego lub osoba wyznaczona przez zarządzającego loty
odpowiedzialna za wszystkie fazy organizacji lotów.
Planowa tabela lotów – harmonogram lotów sporządzany w wersji elektronicz-
nej lub graficznej dla personelu latającego.
Planowa tabela obsługi lotów – harmonogram lotów sporządzany w wersji
elektronicznej lub graficznej dla SIL.
RL-2010 – Regulamin lotów lotnictwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Służby organizacji lotów – składają się ze służb ruchu lotniczego i służb za-
bezpieczenia lotów.
Służby ruchu lotniczego (Air Traffic Service – ATS) – wyrażenie ogólne ozna-
czające odpowiednio: służbę informacji powietrznej, służbę alarmową, służ-
bę kontroli ruchu lotniczego (służba kontroli obszaru, służba kontroli zbliża-
nia lub służba kontroli lotniska).
Służby zabezpieczenia lotów (SZL) – służby ustanowione w celu sprawnego
i bezpiecznego wykorzystania wydzielonych sił i środków dla osiągnięcia
celów lotów.
Szkolenie lotnicze – dotyczy personelu lotniczego oraz personelu zabezpiecza-
jącego, są to działania na ziemi i w powietrzu zakończone nabyciem właści-
wych uprawnień oraz dopuszczeń do wykonywania określonych obowiąz-
ków funkcyjnych, czynności i zadań na ziemi i (lub) w powietrzu. Szkolenie
lotnicze składa się ze szkolenia na ziemi i (lub) w powietrzu.
Szkolenie w powietrzu – dotyczy personelu latającego, są to działania w po-
wietrzu, których celem jest nabycie uprawnień oraz dopuszczeń do wykony-
wania określonych szkoleniem obowiązków funkcyjnych, czynności i zadań
w powietrzu.
Szkolenie na ziemi – dotyczy personelu lotniczego oraz personelu zabezpie-
czającego, są to działania na ziemi zakończone nabyciem uprawnień oraz
dopuszczeń do wykonywania określonych szkoleniem obowiązków funk-
cyjnych, czynności i zadań.
Zabezpieczenie lotów – system przedsięwzięć w procesie lotów mający na celu
umożliwienie sprawnego i bezpiecznego wykorzystania właściwości lotnych
i taktyczno-bojowych statków powietrznych w realizacji celów lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
15
2010-
Zadanie lotnicze – działanie załogi statku powietrznego, które należy wyko-
nać dla zrealizowania celu założonego przez przełożonego, może składać się
z wielu elementów (ćwiczeń, lotów).
Zarządzający loty – przełożony organizatora lotów (również dowódca okrętu
w odniesieniu do załóg i statków powietrznych oddanych w jego dyspozy-
cję).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
17
2010-
Rozdział 2
ZASADY ORGANIZACJI LOTÓW
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
19
2010-
§ 3
Postanowienia ogólne
1. Organizacja lotów jest najważniejszym przedsięwzięciem w jednostkach
lotniczych i jednostkach zabezpieczających ich działanie, któremu podpo-
rządkowane są wszystkie inne, z wyjątkiem osiągania wyższych stanów go-
towości bojowej.
2. Organizacja lotów obejmuje całość przedsięwzięć związanych z podjęciem
decyzji, planowaniem, przygotowaniem do lotów oraz realizacją i podsu-
mowaniem lotów.
3. Odpowiedzialnym za organizację lotów i logistyki lotów w jednostce lotni-
czej (jeżeli jej elementy posiada w swoim składzie) jest organizator lotów.
4. Odpowiedzialnym za organizację logistyki lotów w zakresie zabezpiecze-
nia nawigatorskiego jest dowódca jednostki realizującej to zabezpieczenie.
5. Odpowiedzialnym za organizację logistyki lotniska czynnego jest dowódca
jednostki zabezpieczającej na tym lotnisku.
6. Organizatorem lotów komponentu lotniczego jest dowódca tego komponentu.
7. Za organizację zabezpieczenia lotów komponentu lotniczego odpowie-
dzialna jest osoba określona rozkazem powołującym komponent lotniczy
(np. dowódca okrętu, z pokładu którego wykonywał będzie zadania kompo-
nent lotniczy) lub inna osoba określona odrębnymi przepisami (np. zarzą-
dzający lotniskiem cywilnym).
8. W przypadku organizowania lotów według PTL przez więcej niż jednego
organizatora lotów na jednym lotnisku w tym samym czasie, wyznacza się
jednego POL (SOF) za porozumieniem wszystkich organizatorów.
9. Podstawą właściwej organizacji lotów jest obsada służb organizacji lotów
personelem z wymaganymi uprawnieniami i dysponowanie środkami nie-
zbędnymi do zabezpieczenia lotów.
10. Decyzję o organizacji lotów zgodnie z § 5 ust. 1 podejmuje osobiście orga-
nizator lotów na podstawie:
1) zadań postawionych przez zarządzającego loty;
2) analizy przebiegu realizacji zadań;
3) analizy możliwości wykonania zadań przez personel lotniczy;
4) możliwości logistyki lotów;
20
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
5) możliwości jednostki zabezpieczającej w zakresie logistyki lotniska
czynnego;
6) oceny warunków atmosferycznych przewidywanych na czas lotów;
7) dostępności elementów przestrzeni powietrznej;
8) możliwości nawigatorskiego zabezpieczenia lotów.
11. Obowiązkiem dowódcy jednostki zabezpieczającej jest podjęcie wszelkich
działań oraz wykorzystanie podległych sił i środków w celu zapewnienia
organizatorowi lotów odpowiednich warunków do organizowania lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
21
2010-
§ 4
Zasady organizacji logistyki lotniska czynnego
1. Decyzję o wydzieleniu sił i środków logistyki lotniska czynnego podejmu-
je dowódca jednostki zabezpieczającej lub osoba pełniąca jego obowiązki,
uwzględniając możliwości jednostki zabezpieczającej w zakresie logistyki
lotniska czynnego.
2. Zarządzający lotniskiem publikuje informacje dotyczące lotniska w AIP Polska.
Tymczasowe odstępstwa powinny być podane do wiadomości w NOTAM.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
23
2010-
§ 5
Planowanie lotów
1. Loty organizuje się:
1) według PTL lub
2) na podstawie zadania postawionego w rozkazie, lub
3) jednocześnie według PTL i na podstawie zadania postawionego w rozkazie.
2. Podstawą realizacji zadań lotniczych jest zatwierdzona przez organizatora
lotów PTL lub jego rozkaz w formie pisemnej. Rozkaz o wykonaniu zadania
lotniczego wydawany jest odrębnie na zasadach, o których mowa w ust. 11.
3. Zamiar organizacji lotów na okres do 2 tygodni organizator lotów ogłasza
w rozkazie dziennym, który powinien zawierać:
1) godziny rozpoczęcia i zakończenia planowanych lotów w poszczegól-
nych dobach;
2) ogólne potrzeby zabezpieczenia, np.: liczbę SP, liczbę i rodzaj uzbrojenia;
3) służby organizacji lotów na pierwsze loty;
4) inne zagadnienia według uznania dowódcy.
4. Organizator lotów wyznaczone przez siebie służby organizacji lotów podaje
w kolejnych rozkazach dziennych poprzedzających loty w punkcie dotyczą-
cym służb.
5. W przypadku lotów według PTL organizator lotów składa zapotrzebowanie
zabezpieczenia lotów do godziny 10:00 czasu lokalnego dnia roboczego po-
przedzającego dzień wykonywania lotów.
6. Lotnisko czynne zapewnia logistyczne zabezpieczenie lotów środkami opu-
blikowanymi w AIP Polska lub innych dokumentach. Zapotrzebowania na
większą ilość środków i materiałów organizator lotów zgłasza dowódcy jed-
nostki zabezpieczającej lub osobie pełniącej jego obowiązki.
7. PTL sporządza się w przypadku, gdy konieczne jest zapewnienie koordyna-
cji zaplanowanych lotów. O potrzebie sporządzenia PTL decyduje organiza-
tor lotów.
8. PTL sporządza pilot operacyjny lotów (SOF) lub wyznaczona przez organi-
zatora lotów osoba.
24
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
9. PTL powinna zostać zatwierdzona przez organizatora lotów w terminie
umożliwiającym zapoznanie się personelu latającego, nawigatorskiego
i służb organizacji lotów z planowanymi zadaniami lotniczymi i przygoto-
wanie się do ich wykonania.
10. Służby organizacji lotów oraz personel latający mają obowiązek niezwłocz-
nego meldowania drogą służbową o okolicznościach uniemożliwiających
realizację lotów.
11. W lotach bez PTL organizator lotów zlecający wykonanie zadania lotniczego
w rozkazie, dane do wykonania zadania określa zgodnie z załącznikiem 2.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
25
2010-
§ 6
Przygotowanie do lotów
1. Przygotowanie do lotów obejmuje:
1) przygotowanie personelu latającego oraz personelu zabezpieczającego;
2) zapewnienie środków logistyki lotów i logistyki lotniska czynnego.
2. Za organizację przygotowania do lotów odpowiada:
1) organizator lotów – w odniesieniu do podległego mu personelu latające-
go oraz logistyki lotów;
2) dowódca jednostki zabezpieczającej – w odniesieniu do logistyki lotni-
ska czynnego,
3) osoba funkcyjna inna niż wymieniona w pkt 1 i 2 – w odniesieniu do
podległej mu logistyki lotów (np. dowódca ODN).
3. Przygotowanie do lotów dzieli się na:
1) ogólne – zapewniające utrzymanie poziomu wiedzy stosowanej i jej ak-
tualizację, zachowanie umiejętności personelu latającego oraz zabezpie-
czającego loty, niezbędnych w wykonywaniu zadań.
Szczególnymi formami ogólnego przygotowania są:
a) naziemne przygotowanie przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu;
b) kompleksowe przygotowanie do lotów;
2) wstępne – zapewniające przygotowanie personelu latającego i zabezpie-
czającego oraz sprzętu technicznego do wykonywania planowanych za-
dań w czasie najbliższych lotów;
3) bezpośrednie – zapewniające przekazanie personelowi latającemu i za-
bezpieczającemu loty aktualnych informacji dotyczących warunków wy-
konania zadania.
4. Za jakość osobistego przygotowania i zdolność psychofizyczną do lotów
ponosi odpowiedzialność każdy pilot (członek załogi) bez względu na zaj-
mowane stanowisko służbowe i stopień wojskowy. Pilot (członek załogi) nie
ma prawa wykonywania lotów bez przygotowania się do ich wykonania.
5. Osoby uczestniczące w procesie organizacji lotów ponoszą osobistą od-
powiedzialność za jakość przygotowania się i zdolność psychofizyczną do
wykonywania swoich obowiązków bez względu na zajmowane stanowisko
służbowe i stopień wojskowy.
26
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
6. W celu umożliwienia personelowi latającemu przygotowania się do lotów
na lotnisku (miejscu) bazowania należy udostępnić osobne pomieszczenie
(pomieszczenia) – salę przygotowania do lotów (poza BOZ) wyposażoną
w niezbędne schematy, mapy, środki łączności (telefon, faks), komputer
z dostępem do Internetu oraz z drukarką, kserokopiarkę kolorową, niszczar-
kę oraz inne środki określone przez organizatora lotów.
7. Dowódca jednostki zabezpieczającej odpowiada za zapewnienie wyposaże-
nia sali przygotowania do lotów zgodnie z wnioskiem organizatora lotów.
8. W celu umożliwienia personelowi latającemu przygotowania się do lotów
poza lotniskiem bazowania organizator lotów jest obowiązany wyposażyć
załogę w telefon komórkowy oraz komputer przenośny z dostępem do In-
ternetu, jeśli nie jest tam dostępny.
9. Załoga delegowana do innej jednostki lotniczej przygotowuje się do lotów
w sposób ustalony przez organizatora lotów w jednostce, do której została
delegowana.
10. Tryb przygotowania do lotów w czasie wyższych stanów gotowości bojo-
wej i w czasie osiągania tych stanów reguluje każdorazowo dowódca jed-
nostki lotniczej stosownie do złożoności zadań i czasu, jakim dysponuje.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
27
2010-
§ 7
Przygotowanie ogólne
1. Przygotowanie ogólne personelu latającego polega na aktualizacji wiedzy
stosowanej i utrzymaniu jej określonego poziomu, zachowaniu umiejętności
z wykorzystaniem urządzeń treningowych (symulatorów), utrzymaniu wy-
sokiej kondycji psychofizycznej oraz na doskonaleniu umiejętności pracy
zespołowej podczas grupowego wykonywania zadań lotniczych.
2. Sposób i zakres przygotowania ogólnego personelu zabezpieczającego okre-
śla ich przełożony.
3. Wiedza stosowana obejmuje:
1) wiadomości o środowisku fizycznym, w którym personel latający wy-
konuje zadania lotnicze;
2) znajomość praw fizycznych ruchu statku powietrznego;
3) algorytmy manualnych czynności podczas eksploatowania i sterowania
statkiem powietrznym;
4) procedury wykorzystania środków łączności i pomocy nawigacyj-
nych;
5) procedury w sytuacjach szczególnych;
6) przepisy ruchu lotniczego;
7) wpływ warunków atmosferycznych na lot statku powietrznego;
8) podstawowe nakazy higieny lotniczej;
9) ratownictwo lotnicze;
10) informacje o środkach i sposobach działania wojsk przeciwnika;
11) informacje o środkach i sposobach działania wojsk własnych;
12) zagadnienia związane ze współpracą w załodze (Crew Resources Ma-
nagement – CRM), jeżeli pilot wykonuje loty na statkach powietrznych
z załogą wieloosobową;
13) wykorzystanie uzbrojenia i wyposażenia własnego statku powietrznego;
14) taktykę użycia własnego rodzaju lotnictwa;
15) informacje o działaniach w operacjach połączonych;
16) zagadnienia związane z zarządzaniem ryzykiem w lotnictwie (Opera-
tional Risk Management – ORM).
28
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
4. Posiadanie wiedzy stosowanej na określonym poziomie jest obowiązkiem
personelu latającego.
5. W trakcie przygotowania ogólnego należy uczyć personel latający sytuacyj-
nego podejścia do problemów wiedzy stosowanej – umiejętności szybkiej
oceny sytuacji, precyzyjnej i jednoznacznej decyzji oraz umiejętności szyb-
kiego ustalania kolejności wykonywanych czynności dla każdego przyjęte-
go założenia.
6. Podstawowymi formami przygotowania ogólnego personelu latającego
w jednostce lotniczej są:
1) samokształcenie,
2) konsultacje,
3) treningi,
4) seminaria.
Inne formy, a zwłaszcza wykłady i informacje, wprowadzać należy tylko
w merytorycznie uzasadnionych przypadkach, szczególnie wówczas, gdy
z obiektywnych względów nie można w sposób kompleksowy zapewnić od-
powiednich warunków samokształcenia. Decyzję w tej sprawie podejmuje
dowódca jednostki lotniczej.
7. Głównym sposobem aktualizowania i podtrzymywania wiedzy stosowanej
personelu latającego jest indywidualne uczenie się załóg w ramach czasu
służbowego (samokształcenie).
8. Samokształcenie personelu latającego powinno odbywać się w warunkach
jego kompleksowego zabezpieczenia. Przez kompleksowe zabezpieczenie
warunków do samokształcenia należy rozumieć:
1) posiadanie przez personel latający każdego pododdziału oddzielnych po-
mieszczeń, z indywidualnymi stanowiskami pracy;
2) wyposażenie pododdziałowych sal przygotowania do lotów w zestaw
środków audiowizualnych i innych technicznych środków nauczania,
umożliwiających wykorzystanie dostępnych pomocy naukowych;
3) udostępnienie personelowi latającemu na czas samokształcenia pełnego
zestawu posiadanej literatury i innych materiałów pomocniczych, jak:
filmy szkoleniowe, nagrania, przeźrocza itp.;
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
29
2010-
4) zapewnienie odpowiednich warunków do nauki, a w szczególności wy-
eliminowanie wszelkich czynników zarówno wewnątrz sali, jak i w jej
otoczeniu, które mogą zakłócić przebieg samokształcenia;
5) udostępnienie personelowi latającemu na czas samokształcenia specja-
listycznych gabinetów metodycznych (np. taktyki i rozpoznania, kon-
strukcji i eksploatacji sprzętu lub innych) oraz zapewnienie mu swobody
korzystania z nich w tym czasie;
6) zapewnienie pomocy specjalistów – konsultantów na czas samokształce-
nia; konsultacje mogą być prowadzone indywidualnie i zbiorowo – sto-
sownie do potrzeb personelu latającego.
9. Samokształcenie należy traktować jako obowiązek służbowy. Natomiast
zakres samokształcenia i metoda jego realizacji nie podlegają ingerencji ze
strony przełożonych.
10. W czasie przeznaczonym na przygotowanie ogólne zabrania się prowadze-
nia zajęć tematycznych nieobjętych obowiązującym zakresem wiedzy sto-
sowanej.
11. Należy ograniczać przedsięwzięcia niezwiązane ze specjalnością lotniczą
personelu latającego, które ograniczają czas na przygotowanie ogólne.
12. Należy wyznaczyć imiennie osoby do prowadzenia konsultacji z zakresu
wiedzy stosowanej wymienionej w § 15 ust. 12 Regulaminu lotów lotnic-
twa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (RL-2010). Jednej osobie moż-
na podporządkować nie więcej niż dwa zakresy. Postanowienia określone
w niniejszym ustępie należy ogłosić w rozkazie w sprawie organizacji szko-
lenia lotniczego jednostki lotniczej na dany rok.
13. Personelowi latającemu należy zapewnić, poza przysługującym mu cza-
sem na samokształcenie, czas niezbędny na przygotowanie się do udziału
w konsultacjach.
14. Seminarium prowadzi wyznaczona przez organizatora lotów osoba po ogło-
szeniu tematu seminarium lub sformułowaniu problemu. Nie sporządza się
konspektu do seminarium.
15. Wykłady należy prowadzić na podstawie konspektu lub planu-konspektu,
zatwierdzonego przez organizatora lotów. Od tego obowiązku, zgodnie
z decyzją organizatora lotów, mogą być zwolnione osoby mające wieloletni
staż dydaktyczny.
30
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
16. Personel latający, bez względu na zajmowane stanowisko, należy angażo-
wać do czynnego współudziału w tworzeniu bazy dydaktycznej do eskadro-
wych sal przygotowania do lotów, obejmującej w szczególności:
1) graficzne zobrazowania interpretacyjnych zagadnień wiedzy stosowanej;
2) proste urządzenia i makiety treningowe;
3) zbiory algorytmów działania i czynności w szczególnych przypadkach
w locie;
4) zestawy sprawdzające dla egzaminatorów.
17. Przygotowanie ogólne podlega planowaniu tematycznemu i ewidencjono-
waniu wykonania. Na przeprowadzenie przygotowania ogólnego wymaga
się wydzielenia czasu.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
31
2010-
§ 8
Treningi
1. Rozróżnia się treningi:
1) z wiedzy stosowanej;
2) w kabinie statku powietrznego;
3) na urządzeniach treningowych;
4) na symulatorach;
5) połączenie ww. form.
2. Minimalną liczbę treningów każdego pilota, w skali rocznej, określają wy-
tyczne do szkolenia lotniczego lub programy szkolenia.
3. Treningi należy tak planować, aby wyprzedzały one potrzeby szkolenia
w powietrzu.
4. Zajęcia treningowe w kabinie statku powietrznego, do których przeprowa-
dzenia niezbędne jest podniesienie statku powietrznego na podnośnikach,
uruchomienie silnika, zrzut osłony kabiny itp. można przeprowadzać łącznie
z wykonywaniem czynności okresowych lub profilaktycznych, ewentualnie
podczas przygotowania sprzętu do lotów.
5. Organizatorem i koordynatorem realizacji treningów jest organizator lotów.
6. Zasady, metodyka i tematyka prowadzenia treningów w kabinie statku po-
wietrznego oraz treningów na urządzeniach treningowych i symulatorach
powinny być określone w programach szkolenia lotniczego lub w wytycz-
nych do szkolenia lotniczego.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
33
2010-
§ 9
Weryfikacja i ocena poziomu wiedzy stosowanej
personelu latającego
1. Organizator lotów powinien poddawać okresowej analizie poziom przygoto-
wania ogólnego personelu latającego.
2. Personel latający raz w roku obowiązany jest do zdania komisyjnych eg-
zaminów z wiedzy stosowanej (w zakresie niezbędnym do wykonywania
swoich obowiązków), zgodnie z § 15 ust. 12 RL-2010.
3. Członkom personelu latającego okresowo niedopuszczonym z różnych
przyczyn do wykonywania lotów należy umożliwić udział w przygotowaniu
ogólnym do lotów.
4. Pytania egzaminacyjne oraz zestawy sprawdzające należy formułować
w postaci testów.
5. Zdanie egzaminu następuje przez uzyskanie przynajmniej 70% poprawnych
odpowiedzi lub 70% maksymalnej punktacji z każdego przedmiotu wymie-
nionego w § 15 ust. 12 RL-2010.
6. Zdanie egzaminu z każdego przedmiotu wymienionego § 15 ust. 12 RL-2010
warunkuje dopuszczenie do wykonywania lotów.
7. Raz w miesiącu personel latający zobowiązany jest do potwierdzania znajo-
mości procedur awaryjnych, o których mowa w § 52 ust. 2 RL-2010 poprzez
naprzemienne stosowanie jednej z form: treningu w kabinie, pisemnej lub
ustnej.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
35
2010-
§ 10
Naziemne przygotowanie przed rozpoczęciem
szkolenia w powietrzu
1. Naziemne przygotowanie personelu latającego przed rozpoczęciem szkole-
nia w powietrzu, zwane dalej „naziemnym przygotowaniem”, jest szczególną
formą ogólnego przygotowania do lotów, którą stosuje się przed rozpoczę-
ciem szkolenia w powietrzu na nowym typie statku powietrznego. Decyzję
o przeprowadzeniu naziemnego przygotowania oraz jego zakresie podejmuje
organizator lotów lub zarządzający loty i zamieszcza w rozkazie dziennym.
2. Celem naziemnego przygotowania jest osiągnięcie przez szkolonych znajo-
mości elementów wiedzy stosowanej, koniecznych do rozpoczęcia szkole-
nia w powietrzu, szczególnie związanych z:
1) organizacją lotów;
2) eksploatacją sprzętu;
3) techniką pilotowania;
4) Instrukcją operacyjną lotniska (INOP);
5) sytuacją nawigacyjno-ruchową;
6) szczególnymi sytuacjami w locie;
7) dokumentami normującymi proces szkolenia lotniczego w niezbędnym
zakresie.
3. Szczegółowy zakres tematyczny i godzinowy naziemnego przygotowania
przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu ustala organizator lotów na pod-
stawie programów szkolenia.
4. Elementami naziemnego przygotowania są:
1) zajęcia teoretyczne;
2) treningi;
3) egzamin z wiedzy stosowanej przed dopuszczeniem do wykonywania
lotów.
4) Egzamin z wiedzy stosowanej, o którym mowa w pkt 3 obejmuje przed-
mioty określone w §15 ust. 12 RL-2010 oraz dodatkowo Instrukcję ope-
racyjną lotniska (INOP).
36
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
5. Komisję egzaminacyjną powołuje swoim rozkazem organizator lotów (za-
rządzający loty). Wyniki egzaminów umieszcza się w rozkazie dziennym,
a personel latający wpisuje do dokumentacji osobistej.
6. Wzory wpisów o rozpoczęciu i zakończeniu naziemnego przygotowania
przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu zawiera załącznik 6.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
37
2010-
§ 11
Kompleksowe przygotowanie do lotów
1. Kompleksowe przygotowanie do lotów personelu jest szczególną formą
ogólnego przygotowania do lotów, którą stosuje się przed rozpoczęciem
szkolenia w danym rodzaju lotów. Decyzję o przeprowadzeniu komplek-
sowego przygotowania do lotów oraz jego zakresie organizator lotów lub
zarządzający loty zamieszcza w rozkazie dziennym.
2. Podejmujący decyzję o przeprowadzeniu kompleksowego przygotowania
do lotów jest organizatorem tego przygotowania.
3. Kompleksowe przygotowanie do określonych rodzajów lotów organizator
przygotowania powinien organizować i prowadzić w terminie wynikającym
z bieżącej realizacji lotów. Przygotowanie należy zakończyć przed rozpo-
częciem wstępnego przygotowania do lotów objętych kompleksowym przy-
gotowaniem.
4. Celem kompleksowego przygotowania do lotów jest przygotowanie perso-
nelu latającego (szkolonego, szkolącego i instruktora) do praktycznego wy-
konywania określonego rodzaju lotów.
5. Czas trwania kompleksowego przygotowania do lotów określa organizator
przygotowania na podstawie złożoności zadań szkoleniowych oraz poziomu
wyszkolenia personelu latającego.
6. Kompleksowe przygotowanie szkolących odbywa się poprzez zrealizowa-
nie co najmniej jednego z następujących wariantów:
1) prowadzenie przygotowania szkolonych;
2) uczestnictwo w przygotowaniu szkolonych;
3) sprawowanie nadzoru nad przygotowaniem szkolonych;
4) zapoznanie się z dokumentacją przygotowania w razie braku możliwości
zrealizowania wariantów określonych w pkt 1–3.
7. Kompleksowe przygotowanie do lotów personelu latającego (szkolonego
i szkolącego) obejmuje:
1) przedstawienie planu przygotowania;
2) zajęcia z wiedzy stosowanej;
3) omówienie sposobu wykonania ćwiczeń (zadań) i warunków bezpie-
czeństwa lotów;
38
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
4) samodzielne przygotowanie;
5) treningi;
6) loty na symulatorach lub urządzeniach treningowych (jeżeli są dostępne);
7) sprawdzenie przygotowania do lotów.
8. Plan kompleksowego przygotowania do lotów personelu latającego (szko-
lonego i instruktora) przedstawia prowadzący przygotowanie, podając
uczestnikom w szczególności:
1) temat przygotowania;
2) wykaz ćwiczeń objętych przygotowaniem (rodzaj lotów);
3) imienny wykaz konsultantów i wykładowców;
4) czas trwania poszczególnych elementów przygotowania.
9. Tematyka i rodzaj zajęć z wiedzy stosowanej, prowadzonych w ramach
kompleksowego przygotowania do lotów, wynikają z zakresu przygoto-
wania. Tematykę zajęć teoretycznych określa zarządzający przygotowanie.
Zajęcia powinien prowadzić doświadczony personel lotniczy oraz w miarę
potrzeby specjaliści z innych dziedzin (jednostek).
10. Omówienie sposobu wykonania ćwiczeń (zadań) z zakresu, jaki obejmu-
je kompleksowe przygotowanie do lotów polega na podaniu szczegółowej
i jednolitej metodyki oraz sposobu wykonania określonych lotów (elemen-
tów lotu), z uwzględnieniem warunków bezpieczeństwa wynikających
z planowanych ćwiczeń (zadań).
11. Podczas samodzielnego przygotowania personelowi latającemu powinien
być zapewniony dostęp do instrukcji, programów, zarządzeń, opracowań
metodycznych, schematów, urządzeń treningowych, środków audiowizual-
nych itp. oraz pomoc konsultantów i wykładowców wymienionych w pla-
nie kompleksowego przygotowania do lotów.
12. W wyniku samodzielnego przygotowania realizowanego w ramach przygo-
towania kompleksowego, personel latający ma obowiązek:
1) znać sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa planowanych ćwi-
czeń (zadań);
2) przestudiować nakazaną literaturę ze szkolenia lotniczego;
3) umieć wykonać obliczenia i przygotowywać niezbędne dokumenty do
lotów;
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
39
2010-
4) znać kolejność czynności i rozłożenia uwagi na poszczególnych etapach
lotu, możliwe odchylenia od nakazanych warunków lotu, szczególne sy-
tuacje i ewentualne warianty swoich decyzji w takich sytuacjach;
5) posiadać umiejętność wykorzystywania wyposażenia statku powietrz-
nego.
13. Treningi można prowadzić następującymi metodami:
1) na symulatorach lotu, innych urządzeniach treningowych, indywidual-
nie lub grupowo pod nadzorem instruktora; szczególnie należy przećwi-
czyć elementy zadań, w których występowały charakterystyczne błędy
dla lotów objętych kompleksowym przygotowaniem; trening może być
połączony z prowadzeniem korespondencji radiowej;
2) w kabinie statków powietrznych, na statkach powietrznych tych wszyst-
kich typów, które są planowane do lotów, w zakresie dotyczącym ich
użytkowania i szczególnych sytuacji podczas lotu, z udziałem specja-
listów (inżynierów specjalności, szefa zabezpieczenia wysokościowo-
-ratowniczego itp.);
3) „pieszo latając” – zwłaszcza w odniesieniu do lotów grupowych; umow-
ne wykonanie lotu za pomocą tej metody może być prowadzone z wy-
korzystaniem środków łączności;
4) na statkach powietrznych rozstawionych na lotnisku w odstępach
i w odległościach, tak jak w lotach grupowych, w celu zapamiętania
właściwej projekcji statku powietrznego w określonym ugrupowaniu,
jak również w celu zapoznania się z projekcją przy starcie (lądowaniu);
5) innymi metodami lub kilkoma jednocześnie, w zależności od potrzeb.
14. Sprawdzenie przygotowania do lotów prowadzi się w celu określenia rezul-
tatów kompleksowego przygotowania personelu latającego do praktyczne-
go wykonywania lotów. Rozróżnia się:
1) sprawdzenie bieżące, które jest realizowane podczas samodzielnego
przygotowania i treningu; prowadzą go instruktorzy, którzy uczestniczą
w poszczególnych elementach przygotowania do lotów;
2) sprawdzenie kompleksowe przeprowadza osoba wyznaczona przez or-
ganizatora przygotowania.
15. W przypadku niedostatecznego przygotowania personelu latającego orga-
nizator przygotowania przeprowadza dodatkowe kompleksowe przygoto-
wanie do lotów i po powtórnym sprawdzeniu zezwala na planowanie lotów
40
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
objętych przygotowaniem lub zabrania ich planowania. Dodatkowe kom-
pleksowe przygotowanie do lotów może obejmować tylko wybrane ele-
menty tego przygotowania.
16. Kompleksowe przygotowanie do lotów dowódczych i instruktorskich jest
obowiązkowe.
17. Do lotów metodycznych nie prowadzi się kompleksowego przygotowania
do lotów (jedynie wstępne i bezpośrednie). Przygotowanie do lotów meto-
dycznych obejmuje poza elementami: „jak wykonywać”, np. pilotaż w stre-
fie, elementy: „jak nauczać wykonywania”, np. pilotażu w strefie.
18. Loty metodyczne wykonuje się w celu ujednolicenia szkolenia, doskonale-
nia metodologii nauczania i oceny wykonania zadań lotniczych lub wpro-
wadzenia nowych metod szkolenia.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
41
2010-
§ 12
Przygotowanie wstępne
1. Przygotowanie wstępne personelu latającego i zabezpieczającego loty rozpo-
czyna się z chwilą zapoznania z PTL lub z chwilą otrzymania zadania do wy-
konania lotu (zabezpieczenia lotu) od przełożonego (organizatora lotów).
2. Dla wstępnego przygotowania personelu latającego do lotów, w zależności
od charakteru planowanych lotów (rodzaju misji) czas trwania oraz formę
organizacyjną określa organizator lotów, przy czym wymiar czasu powi-
nien umożliwiać realizację wszystkich elementów wstępnego przygotowa-
nia do lotów.
3. Wstępne przygotowanie do lotów należy prowadzić każdorazowo przed pla-
nowanymi lotami (zadaniami lotniczymi).
4. Za jakość wstępnego przygotowania personelu latającego, właściwe i nale-
żyte przygotowanie do lotów, odpowiedzialni są:
1) osobiście każdy członek personelu latającego;
2) dowódca załogi, w odniesieniu do całej załogi;
3) dowódcy kluczy lotniczych (równorzędny lub wyznaczony przez organi-
zatora lotów) w odniesieniu do podległego personelu;
4) dowódcy grup taktycznego przeznaczenia (równorzędny lub wyznaczo-
ny przez organizatora lotów lub zarządzającego loty) w odniesieniu do
podległego personelu;
5) dowódcy eskadr (równorzędny lub wyznaczony przez zarządzającego
loty) w odniesieniu do podległego personelu.
5. W ramach wstępnego przygotowania personel latający zobowiązany jest za-
poznać się z:
1) Planową tabelą lotów (PTL);
2) wskazówkami wykonawczymi do planowanych ćwiczeń (misji) zawar-
tymi w programach szkolenia lotniczego oraz wskazówki bezpieczeń-
stwa do planowanych ćwiczeń (misji);
3) metodyką szkolenia lotniczego pod kątem planowanych ćwiczeń (misji);
4) kolejnością wykonywanych elementów ćwiczenia (misji) np. wiązanką
figur pilotażu, kolejnością użycia lotniczych środków bojowych itp.;
5) ograniczeniami eksploatacyjnymi statku powietrznego;
42
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
6) procedurami w sytuacjach szczególnych, mogących wystąpić na pokła-
dzie statku powietrznego;
7) procedurami wykorzystania środków łączności i pomocy nawigacyj-
nych;
8) sytuacją w zakresie ruchu lotniczego w planowanym rejonie wykonywa-
nia zadań;
9) prognozowanymi warunkami atmosferycznymi i ich wpływem na wyko-
nywanie planowanych lotów;
10) zasadami wykorzystania uzbrojenia i wyposażenia własnego statku po-
wietrznego;
11) zasadami ratownictwa lotniczego;
12) ustaleniami w zakresie współpracy w załodze (Crew Resources Manage-
ment – CRM), jeżeli pilot wykonuje loty na statkach powietrznych z za-
łogą wieloosobową, w tym z podziałem zadań podczas przygotowania;
13) ustaleniami w zakresie szacowania i zarządzania ryzykiem w lotnictwie
(Operational Risk Management – ORM), pod kątem planowanych ćwi-
czeń (misji), w tym opracować Kartę szacowania ryzyka do planowa-
nych ćwiczeń (misji) na podstawie dokumentów, o których mowa w § 16,
ust. 10 RL-2010.
6. W czasie wstępnego przygotowania do lotów personel latający powinien
przećwiczyć wybrane elementy planowanych lotów (misji) na symulatorach
lub urządzeniach treningowych (jeżeli są dostępne), kabinach statków po-
wietrznych, innych dostępnych urządzeniach specjalistycznych.
7. W wyniku wstępnego przygotowania do lotów personel latający musi:
1) znać:
a) treść i sposób wykonania zadań w powietrzu;
b) technikę i warunki wykonania poszczególnych elementów lotu, moż-
liwe błędy i sposób ich poprawiania;
c) prawidłową odpowiedź na „pytania dnia”;
d) stan i przewidywane zmiany WA i ich wpływ na planowane loty;
e) charakterystykę i właściwości rejonu wpływające na wykonywanie
lotów (góry, morze itp.),
f) procedury awaryjne w warunkach deficytu czasu (§ 52 ust. 2 RL-2010),
g) warunki bezpieczeństwa wykonywanych zadań;
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
43
2010-
2) posiadać przygotowane dane:
a) o pracy i rozmieszczeniu pomocy nawigacyjnych i środków łączno-
ści oraz o sposobach ich wykorzystania w locie,
b) o sytuacji nawigacyjno-ruchowej w rejonie wykonywanego zadania
(np. AIP, AUP, NOTAM, materiały wydawnictwa Jeppesen).
8. W przypadkach, gdy planowana jest realizacja zadań lotniczych w ramach
ćwiczeń, treningów itp. oraz zadań z udziałem przedstawicieli różnych ro-
dzajów wojsk (innych państw) wstępne przygotowanie do lotów prowadzi
dowódca lotniczy odpowiedzialny za wykonanie zadań w powietrzu (oficer
wyznaczony rozkazem przełożonych do kierownictwa ćwiczenia/treningu).
Przygotowanie rozpoczyna się z chwilą zapoznania z danymi z PTL (ATO)
i realizuje się według następującego układu:
1) ogólne przedstawienie zadań (rodzaj ćwiczeń, charakter misji itp.);
2) informacja meteorologiczna dotycząca rejonu wykonania zadań i lotnisk
bazowania oraz lotnisk zapasowych;
3) sytuacja ruchu lotniczego w rejonie lotnisk oraz rejonie wykonania za-
dań (ACO);
4) omówienie sposobu wykonania zadań;
5) wskazówki bezpieczeństwa;
6) samodzielne (indywidualne) przygotowanie;
7) przećwiczenie zadań przez personel biorący udział w przygotowaniu;
8) sprawdzenie;
9) inne według potrzeb.
9. Personel latający* uczestniczący we wstępnym przygotowaniu do lotów,
fakt ten dokumentuje w Zeszycie pracy**, odnotowując:
1) datę przeprowadzenia, czas trwania wstępnego przygotowania (od …
godz. …min do …godz. …min.) oraz jego zasadnicze elementy;
2) numery oraz krótką treść planowanych ćwiczeń (misji) zgodnie z progra-
mami szkolenia.
* Podchorążowie realizujący szkolenie lotnicze prowadzą Zeszyty przygotowania
do lotów zgodnie ze wzorem określonym przez zarządzającego loty (zarządzającego
szkolenie lotnicze).
** Wzór Zeszytu pracy został określony w załączniku 17.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
45
2010-
§ 13
Ogólne informowanie przed lotami
(Master briefing)
1. Informowanie ogólne przed lotami (master briefing) prowadzi się w dniu
lotów, przed bezpośrednim przygotowaniem do lotów.
2. Decyzję o przeprowadzeniu informowania ogólnego oraz czas jego trwania
określa organizator lotów.
3. Informowanie ogólne prowadzone jest w celu dostarczenia personelowi la-
tającemu i zabezpieczającemu loty informacji z następujących obszarów:
1) wprowadzenie do planowanych zadań – charakter wykonywanych lotów
(misji), liczbę i typ planowanych statków powietrznych itp.;
2) aktualne warunki oraz prognoza meteorologiczna dla lotniska bazowania,
lotnisk zapasowych oraz planowanych rejonów wykonywania zadań;
3) informacje dotyczące sytuacji w ruchu lotniczym na lotnisku bazowania, lot-
niskach zapasowych oraz w planowanych rejonach wykonywania zadań;
4) wskazówki bezpieczeństwa do planowanych zadań;
5) inne zagadnienia w zależności od potrzeb.
4. Informowanie ogólne prowadzi POL (SOF).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
47
2010-
§ 14
Przygotowanie bezpośrednie
1. Bezpośrednie przygotowanie do lotów prowadzi się przed ich rozpoczęciem.
Czas jego trwania uzależniony jest od rodzaju wykonywanych zadań oraz
charakteru zaplanowanych lotów i powinien zapewniać realizację niezbęd-
nych czynności przygotowawczych (personelu latającego i zabezpieczające-
go) do terminowego i bezpiecznego wykonania zadań.
2. Decyzję o rozpoczęciu bezpośredniego przygotowania do lotów według
PTL podejmuje POL (SOF) w czasie umożliwiającym właściwe wykonanie
wszystkich czynności bezpośredniego przygotowania. Podjętą decyzję POL
(SOF) podaje oficerom dyżurnym jednostki lotniczej i zabezpieczającej.
3. Do wykonywania lotów szkolnych według PTL lub (i) na rozkaz wymiar
czasu bezpośredniego przygotowania do lotów powinien wynosić nie mniej
niż 1,5 godziny. Decyzję o wydłużeniu czasu podejmuje instruktor (szkolą-
cy) lub dowódca grupy.
4. Do wykonywania lotów innych niż szkolne wymiar czasu bezpośredniego
przygotowania do lotów powinien wynosić nie mniej niż 1 godzinę. Decyzję
o wydłużeniu czasu podejmuje dowódca statku powietrznego lub grupy.
5. Bezpośrednie przygotowanie do lotów obejmuje:
1) zapoznanie się personelu latającego z:
a) ZIB,
b) TAF,
c) METAR,
d) AUP/UPP,
/
e) NOTAM,
f) innymi niezbędnymi danymi do wykonania zadania;
2) indywidualną odprawę przedlotową;
3) w przypadku lotów według PTL informowanie aktualizujące przed lotem
(step briefing);
4) sprawdzenie i przyjęcie statku powietrznego.
48
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
6. Przed indywidualną odprawą przedlotową piloci i nawigatorzy latający mają
obowiązek zapoznać się ze Zbiorem informacji bieżących (ZIB), potwier-
dzając podpisem zapoznanie się z nowymi informacjami. Zakres informacji
włączanych do Zbioru informacji bieżących określa § 40 ust. 11.
7. Miejsce przechowywania i osobę odpowiedzialną za prowadzenie Zbioru
informacji bieżących określa organizator lotów.
8. W celu umożliwienia personelowi latającemu właściwego przygotowania
się do lotów na lotnisku bazowania należy wyznaczyć osobne pomieszcze-
nie – salę odpraw i podsumowań (briefingowo-debriefingową) z wyposaże-
niem zapewniającym przeprowadzenie przygotowania.
9. W sali odpraw i podsumowań (briefingowo-debriefingowej) powinno znaj-
dować się następujące wyposażenie:
1) zestaw komputerowy z dostępem do Internetu, z drukarką i rzutnikiem;
2) zestaw komputerowy z dostępem do TAF, METAR oraz zobrazowaniem
sytuacji pogodowej (np. Mikołajek);
3) urządzenia do analizy lotów w oparciu o materiały przygotowane przez
OKL;
4) tablica ścienna;
5) mapa sytuacji nawigacyjnej;
6) schemat lotniska;
7) schemat rejonu poligonu – w zależności od potrzeb;
8) schemat lotu na lotniska zapasowe – w zależności od potrzeb;
9) inne wyposażenie zgodnie z decyzją organizatora lotów.
Wyposażenie wymienione w pkt 1. i 2. może znajdować się w innym
pomieszczeniu niż w sali odpraw i podsumowań, określonym przez or-
ganizatora lotów i umożliwiającym wykorzystanie przez kolejne załogi.
10. Dowódca jednostki zabezpieczającej (oddziału gospodarczego) odpowiada
za zapewnienie wyposażenia sali odpraw i podsumowań (briefingowo-de-
briefingowej) zgodnie z wnioskiem organizatora lotów.
11. Indywidualną odprawę przedlotową prowadzi dowódca statku powietrzne-
go lub grupy.
12. W indywidualnej odprawie przedlotowej uczestniczą wszyscy członkowie
załóg. Dopuszcza się przeprowadzenie indywidualnej odprawy przedloto-
wej za pomocą technicznych środków łączności w przypadku wykonywa-
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
49
2010-
nia lotów we wspólnym ugrupowaniu z różnych lotnisk (lądowisk, innych
miejsc startów i lądowań).
13. Prowadzący indywidualną odprawę zadaje personelowi latającemu „pyta-
nia dnia” oraz sprawdza jego przygotowanie do wykonania zadania. Brak
poprawnej odpowiedzi stanowi podstawę do niedopuszczenia do wykony-
wania lotów w tym dniu. Decyzję podejmuje prowadzący indywidualną od-
prawę przedlotową.
14. W przypadku wykonywania takiego samego zadania przez kilku szkolonych
w ramach czasu startowego instruktora (szkolącego), zezwala się instruk-
torowi (szkolącemu), na przeprowadzenie jednej indywidualnej odprawy
przedlotowej dla wszystkich wykonujących z nim to zadanie.
15. W przypadku wykonywania takiego samego zadania przez tę samą grupę,
zezwala się dowódcy grupy na przeprowadzenie jednej indywidualnej od-
prawy przedlotowej.
16. Indywidualną odprawę przedlotową przeprowadza się zgodnie z załączni-
kiem 4. Zaleca się organizatorowi lotów opracowanie szczegółowych sche-
matów indywidualnej odprawy przedlotowej w zależności od charakteru
wykonywanych zadań lotniczych.
17. Stanowiska pracy i sprzęt do zabezpieczenia lotów przygotowują wszystkie
osoby zaangażowane w realizację lotów, zgodnie z postawionymi zadaniami.
18. W lotach według PTL decyzję o zmianach, ograniczeniach lub niewyko-
nywaniu lotów podejmuje POL (APOL po akceptacji POL), na podstawie
informacji i meldunków o gotowości do realizacji lotów, uzyskanych od
osób funkcyjnych.
19. W lotach bez PTL decyzje o zmianach, ograniczeniach lub niewykonywa-
niu lotów podejmuje dowódca statku powietrznego w porozumieniu z orga-
nizatorem lotów.
20. Wszelkie zmiany w PTL wprowadza POL (SOF). Dopuszcza się wprowa-
dzanie zmian w PTL przez APOL po uzyskaniu akceptacji lub (i) na polece-
nie POL.
21. Zmiany w PTL wprowadza się poprzez przekreślenie treści, której zmiana
dotyczy, wpisanie powodu zmiany oraz potwierdzenie jej podpisem POL
(APOL) w rubryce „uwagi”.
50
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
22. Informowanie aktualizujące przed lotem (step briefing) przeprowadza POL
(SOF) lub APOL (Op/Sup). Ma ono na celu zapoznanie załóg ze zmianami,
które nastąpiły po indywidualnej odprawie przedlotowej.
23. Miejsce prowadzenia informowania aktualizującego przed lotem (step brie-
fing) określa organizator lotów.
24. Dowódca statku powietrznego potwierdza przygotowanie załogi do wyko-
nania zadania podpisem w planowej tabeli lotów.
25. W lotach bez PTL dowódca statku powietrznego potwierdza przygotowanie
załogi do wykonania zadania podpisem w Dzienniku zadań.
26. Dziennik zadań znajduje się w miejscu określonym przez organizatora lotów.
27. Pilotowi można zaplanować dodatkowe loty w PTL pod warunkiem zapew-
nienia czasu na przeprowadzenie bezpośredniego przygotowania. W tym
przypadku cele wstępnego przygotowania do lotów osiąga się w czasie bez-
pośredniego przygotowania.
28. Dowódca statku powietrznego może zażądać od DML wydania komunikatu
meteorologicznego lub dokumentacji lotniczo-meteorologicznej dla wska-
zanego rejonu.
29. Złożenie podpisu w PTL lub Dzienniku zadań obowiązuje przed każdym
lotem. W przypadku wykonywania lotów łączonych (kilka startów i lądo-
wań) lub lotów poza lotniskiem bazowania dowódca statku powietrznego
ma obowiązek złożyć podpisy przed pierwszym startem.
30. W przypadku stwierdzenia niewłaściwego (niepełnego) przygotowania do
lotu (lotów), członka personelu latającego, dowódca klucza lotniczego, in-
struktor szkolący (równorzędny) jest zobowiązany do odsunięcia od wyko-
nywania lotu (lotów), do wykonania którego (których) członek personelu
latającego nie jest należycie przygotowany. O fakcie tym informuje POL
(SOF), który dokonuje wpisu w PTL, w kolumnie „uwagi” oraz Książce
podsumowań lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
51
2010-
§ 15
Loty
1. Lot – zadanie wykonywane przez personel latający w powietrzu – jest naj-
ważniejszym przedsięwzięciem personelu latającego i zabezpieczającego.
Wykonaniu lotu muszą być podporządkowane działania wszystkich służb
w jednostce lotniczej oraz w jednostkach zabezpieczających.
2. Decyzję o rozpoczęciu lotów według PTL podejmuje POL (SOF) i poda-
je do wiadomości kontrolera lotniska, specjaliście kierowania lotnictwem
w ODN, dyżurnemu logistyki lotniska czynnego oraz dyżurnemu inżynie-
rowi lotów.
3. Decyzję o wykonaniu lotu bez PTL podejmuje dowódca statku powietrzne-
go lub dowódca grupy.
4. Maksymalny nalot i liczbę lotów szkoleniowych w zależności od rodzaju
lotów, wykonywanych przez jednego pilota w ramach czasu startowego,
określają programy szkolenia lotniczego.
5. Ewidencji lotów dokonuje się w Książce ewidencji lotów (KEL), którą prowa-
dzi dyżurny ewidencji lotów lub osoba określona przez organizatora lotów.
6. Ewidencji lotów na urządzeniach treningowych dokonuje się w Książce ewi-
dencji lotów na urządzeniach treningowych, którą prowadzi dyżurny ewi-
dencji lotów lub osoba określona przez organizatora lotów.
7. Dowódca statku powietrznego (grupy) może zmienić zadanie na inne
w przypadku, gdy zostało ono omówione w czasie bezpośredniego przygo-
towania.
8. W lotach szkolnych podczas jednego zadania lotniczego dopuszcza się, za
zgodą organizatora lotów, jednoczesne szkolenie poszczególnych członków
załogi pod warunkiem, że każdy ze szkolonych posiada instruktora (szkolą-
cego) na pokładzie SP. W lotach ratowniczych jeden instruktor (szkolący)
może szkolić jednocześnie dwóch szkolonych (ratownik i lekarz lub dwóch
ratowników).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
53
2010-
§ 16
Służby organizacji lotów
1. Organizacja lotów to działania organów służby ruchu lotniczego i służb za-
bezpieczenia lotów zapewniające sprawne i bezpieczne wykonanie zadań
lotniczych.
2. Zadania i obowiązki organów służby ruchu lotniczego określają odrębne
przepisy i instrukcje.
3. Służby zabezpieczenia lotów wchodzą w skład personelu zabezpieczającego.
4. Służbami zabezpieczenia lotów są:
1) dyżurny logistyki lotniska czynnego (DLLC);
2) dyżurny naziemnego elektronicznego zabezpieczenia lotniska czynnego
(DNEZLC);
3) dyżurny technik lotniska (DTL);
4) Grupa Ratownictwa Lotniskowego (GRL);
5) dyżurny wysokościowo-ratowniczego zabezpieczenia lotniska czynnego;
6) grupa zbierania i dostarczania spadochronów hamujących;
7) lekarz dyżurny lotniska czynnego (LDLC);
8) dyżurny meteorolog lotniska (DML);
9) dyżurny obserwator;
10) dyżurny technicznego zabezpieczenia (DTZ);
11) pilot operacyjny lotów (POL, ang. SOF);
12) asystent pilota operacyjnego lotów (APOL, ang. Op/Sup);
13) instruktor startów i lądowań (ISiL);
14) instruktor pilot (IP);
15) debriefer;
16) dyżurny inżynier lotów (DIL);
17) dyżurny ewidencji lotów;
18) dyżurny wysokościowo-ratowniczego zabezpieczenia lotów;
19) Grupa Kontroli Startowej Statków Powietrznych (GKS);
20) Grupa Kontroli Uzbrojenia Lotniczego (GKU);
21) dyżurny obiektywnej kontroli lotów (DOKL).
54
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
5. Skład służby zabezpieczenia lotów, stosownie do potrzeb, z zastrzeżeniem
ust. 10, określa i imiennie wyznacza:
1) dowódca jednostki zabezpieczającej – osoby funkcyjne spośród wymie-
nionych w ust. 4 pkt l–10;
2) organizator lotów – osoby funkcyjne spośród wymienionych w ust. 4
pkt 11–21.
6. Dowódca jednostki zabezpieczającej odpowiedzialny jest za przeprowadze-
nie dwa razy w roku szkolenia służb organizacji lotów. Obowiązkiem każ-
dej osoby wyznaczanej do składu służb organizacji lotów jest uczestnictwo
przynajmniej w jednym z tych szkoleń.
7. Do składu służb zabezpieczenia lotów organizator lotów może dodatkowo
wyznaczyć:
1) instruktora pilota na poligonie;
2) instruktora pilota lotów pokazowych;
3) lub innego instruktora pilota.
8. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień
POL, APOL, IP, ISiL wymienionych w ust. 4 pkt 11–14 oraz ust. 7 pkt 1–2
jest organizator lotów lub zarządzający loty. Nadanie uprawnień potwierdza
się w rozkazie dziennym dowódcy jednostki oraz wpisem do Osobistego
dziennika lotów.
9. IP wymienionego w ust. 7 pkt 3 wyznacza się spośród przeszkolonych pilo-
tów posiadających uprawnienia na danym typie (typach) statku powietrznego
oraz dopuszczenia do wykonywania lotów, dla których jest wyznaczony.
10. Obowiązki IP wymienionego w ust. 7 pkt 3 określa organizator lotów
w zależności od charakteru wykonywanego zadania.
11. Wyznaczenie instruktora pilota wymienionego w ust. 7 pkt 3 organizator
lotów zamieszcza w rozkazie dziennym.
12. Na loty według PTL organizator lotów wyznacza:
1) pilota operacyjnego lotów (POL, ang. Supervisor Of Flying – SOF);
2) dyżurnego inżyniera lotów;
3) dyżurnego ewidencji lotów;
4) dodatkowo według potrzeb:
a) asystenta pilota operacyjnego lotów (APOL, ang. Operation Super-
visor – Op/Sup);
b) instruktora pilota;
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
55
2010-
c) instruktora startów i lądowań;
d) grupę kontroli startowej statków powietrznych;
e) dyżurnego wysokościowo-ratowniczego zabezpieczenia lotów;
f) Grupę Kontroli Uzbrojenia Lotniczego,
g) dyżurnego obiektywnej kontroli lotów.
13. Na loty bez PTL nie wyznacza się służb określonych w ust. 12 pkt 1–3, na-
tomiast potrzebę wyznaczenia służb zabezpieczenia lotów wymienionych
w ust. 12 pkt 4 określa organizator lotów.
14. W przypadku organizacji lotów poza lotniskiem czynnym skład służb orga-
nizacji lotów określa organizator lotów według potrzeb.
15. Pilota operacyjnego lotów (POL, SOF) wyznacza organizator lotów, spo-
śród doświadczonych i przeszkolonych pilotów lub nawigatorów latają-
cych.
16. POL (SOF) kieruje organizacją lotów z upoważnienia organizatora (organi-
zatorów) lotów, nie ingeruje w działania SRL, informuje SRL o zmianach
w PTL.
17. POL pełni obowiązki APOL i IP, jeżeli zostały mu powierzone.
18. APOL pełni obowiązki IP, jeżeli zostały mu powierzone.
20. W razie potrzeby organizator lotów może wyznaczyć do składu SZL in-
struktora pilota (IP) na czas wykonania określonego zadania (zadań) lub na
cały czas lotów.
21. IP powinien być wyposażony w przenośne środki łączności z POL (SOF),
APOL (Op/Sup), ISiL, załogami w powietrzu oraz niezbędne instrukcje po-
stępowania w sytuacjach szczególnych.
22. IP udziela drogą radiową profesjonalnej pomocy załodze SP w sytuacjach,
gdy załoga tego zażąda.
23. W razie potrzeby organizator lotów wyznacza instruktora startów i lądowań
podczas wykonywania lotów samodzielnych.
24. Miejscem pracy ISiL jest pomocnicze stanowisko kierowania (PSK), które
rozwija się w rejonie najlepszej widoczności startów i lądowań.
25. Zadaniem ISiL jest kontrola prawidłowości startów oraz obliczenia do lą-
dowania i lądowania. W razie potrzeby ISiL udziela wskazówek za pomocą
środków łączności. Strefa odpowiedzialności ISiL ograniczona jest zasię-
giem jego widzialności wzrokowej.
26. ISiL pełni obowiązki IP, jeżeli zostały mu powierzone.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
57
2010-
§ 17
Podsumowanie lotów
1. Podsumowanie lotów jest jedną z form szkolenia personelu uczestniczącego
w lotach i niezbędnym elementem organizacji lotów.
2. Celem podsumowania lotów jest:
1) ocena jakości organizacji lotów;
2) omówienie przyczyn zaistniałych błędów i niedociągnięć;
3) podjęcie decyzji zmierzających do usprawnienia organizacji i poprawy
jakości szkolenia lotniczego;
4) zapobieganie powtarzaniu się błędów i niedociągnięć w kolejnych lotach;
5) wykorzystanie pozytywnych doświadczeń w organizacji następnych lotów.
2. Dokonując podsumowania lotów, należy wykorzystywać:
1) meldunki osób funkcyjnych służb lotów i kadry dowódczo-instruktorskiej;
2) meldunki załóg;
3) materiały OKL.
3. Ze względu na termin i zakres, podsumowanie lotów dzieli się na:
1) bieżące;
2) organizacyjno-specjalistyczne;
3) podsumowanie organizacji lotów i szkolenia lotniczego.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
59
2010-
§ 18
Podsumowanie bieżące
1. Bieżącego podsumowania dokonuje się w trakcie lotów w celu wyelimino-
wania zdarzeń lotniczych, błędów i niedociągnięć, mogących mieć wpływ
na bezpieczeństwo lotów lub pracy na lotnisku.
2. Każde zadanie lotnicze należy podsumować (debriefing) w składzie załogi
lub grupy, jeśli wykonywano lot grupowy, według schematu podsumowania
zadania lotniczego, którego wariant zawiera załącznik 7.
3. Podsumowanie zadania lotniczego oraz zadań taktycznych i bojowych może
zawierać wnioski i zalecenia co do sposobu wykonania kolejnych zadań
przez załogę i grupę.
4. Podczas podsumowania zadań lotniczych należy wykorzystać materiały
obiektywnej kontroli lotu (OKL) w zakresie niezbędnym, ustalonym przez
dowódcę statku powietrznego, grupy lub organizatora lotów.
5. Analizę jakości pracy SP, przekroczeń parametrów, norm i ograniczeń pro-
wadzi laboratorium OKL.
6. Pełną analizę materiałów OKL w bieżącym podsumowaniu lotów należy
przeprowadzać, gdy:
1) zaistniało zdarzenie lotnicze;
2) wystąpiły błędy pilotażowo-nawigacyjne zagrażające bezpieczeństwu lotu;
3) nastąpiło przekroczenie ograniczeń eksploatacyjnych;
4) wystąpiła niewłaściwa praca SP.
7. W razie zaistnienia zdarzenia lotniczego, lub gdy nastąpiło przekroczenie
ograniczeń eksploatacyjnych statku powietrznego, o możliwości wykonania
kolejnego zadania lotniczego przez załogę decyduje POL (SOF) lub organi-
zator lotów.
8. W przypadku stwierdzenia błędów oraz niedociągnięć, zagrażających bez-
pieczeństwu lotów i pracy na lotnisku, POL (SOF) powinien określić nie-
zbędne przedsięwzięcia profilaktyczne i zlecić ich wykonanie.
9. W przypadku naruszenia warunków bezpieczeństwa w działaniach na poli-
gonie, zrzutowisku, rejonie rozpoznania itp., IP właściwy dla miejsca zda-
rzenia powinien przekazać informację o zaistniałym zdarzeniu POL (SOF)
lub organizatorowi lotów bezpośrednio po zaistnieniu naruszenia.
60
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
10. Istotne uwagi mające wpływ na wykonywanie zadań lotniczych dowódca
statku powietrznego (grupy) przekazuje POL (SOF).
11. Uwagi dotyczące sprawności eksploatowanego SP pilot wpisuje w Książce
obsługi statku powietrznego (lub innym odpowiednim dokumencie) bezpo-
średnio po wykonanym locie.
12. Służby organizacji lotów mają obowiązek bieżącego przekazywania POL
(SOF) uwag dotyczących realizacji lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
61
2010-
§ 19
Podsumowanie organizacyjno-specjalistyczne
1. Celem podsumowania organizacyjno-specjalistycznego jest ocena jakości
pracy służb organizacji lotów, sprawności statków powietrznych i środków
zabezpieczenia lotów.
2. Podsumowania organizacyjno-specjalistycznego dokonuje się po zakończe-
niu lotów według PTL.
3. W podsumowaniu organizacyjno-specjalistycznym uczestniczą POL (SOF),
DLLC i DIL oraz, w miarę potrzeb, inne służby organizacji lotów.
4. Podsumowanie organizacyjno-specjalistyczne lotów POL (SOF) polega na
dokonaniu wpisu w Książce podsumowań.
5. POL (SOF) wpisuje uwagi dotyczące organizacji wykonanych lotów w Książ-
ce meldunków DLLC, a także przekazuje uwagi i dokonane zmiany w PTL
oraz wnioski organizatorowi lotów w ustalonym przez niego terminie.
6. W lotach bez PTL nieprawidłowości dotyczące logistyki lotniska czynnego
dowódca statku powietrznego wpisuje w Książce meldunków DLLC.
7. DLLC ma obowiązek przekazać uwagi dowódcy jednostki zabezpieczającej
lub osobie pełniącej jego obowiązki.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
63
2010-
§ 20
Podsumowanie organizacji lotów i szkolenia lotniczego
1. Podsumowania organizacji lotów i szkolenia lotniczego dokonuje organiza-
tor lotów w terminach przez siebie określonych, jednak nie rzadziej niż raz
w miesiącu.
2. Celem podsumowania jest:
1) analiza negatywnych zdarzeń występujących w podsumowywanym okresie;
2) uzyskanie pełnej informacji o jakości wykonywanych zadań w powietrzu;
3) wyjaśnienie błędów i niedociągnięć popełnionych podczas lotów oraz okre-
ślenie sposobu zapobiegania;
4) ustalenie przedsięwzięć i zaleceń dotyczących metodyki szkolenia oraz za-
sad postępowania personelu latającego w określonych sytuacjach w locie;
5) wyeksponowanie pozytywnych doświadczeń uzyskanych podczas dotych-
czasowego organizowania lotów i szkolenia lotniczego.
3. W podsumowaniu udział bierze personel z jednostki lotniczej i jednostek
zabezpieczających, według decyzji organizatora lotów.
4. Źródłami informacji do podsumowania są:
1) sporządzona dokumentacja wykonanych lotów;
2) karty ocen wykonanych zadań;
3) materiały OKL;
4) spostrzeżenia i uwagi personelu latającego oraz innych osób biorących
udział w podsumowaniu, dotyczące przebiegu i rezultatów lotów.
5. W czasie podsumowania organizator lotów udziela wytycznych i zaleceń
dotyczących organizacji lotów i szkolenia lotniczego, które są zamieszczane
w Zbiorze informacji bieżących (ZIB).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
65
2010-
Rozdział 3
ZASADY ORGANIZACJI WYLOTÓW
LOTNICTWA TRANSPORTOWEGO
W REJON MISJI POLSKIEGO
KONTYNGENTU WOJSKOWEGO (PKW)
POLSKIEJ JEDNOSTKI
WOJSKOWEJ (PJW)
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
67
2010-
§ 21
Postanowienia ogólne
1. Organizacja wylotów w rejon misji PKW, PJW obejmuje całość przedsię-
wzięć związanych z podjęciem decyzji, planowaniem, przygotowaniem do
wylotów oraz realizacją i podsumowaniem wylotów.
2. Decyzję o organizacji wylotów podejmuje osobiście organizator lotów na
podstawie:
1) zadań postawionych w rozkazie wydanym przez zarządzającego wylot;
2) zapotrzebowania otrzymanego od zarządzającego wylot;
3) analizy materiałów informacyjnych o rejonie działań PKW, PJW;
4) analizy przebiegu realizacji zadań;
5) analizy możliwości wykonania zadań przez personel lotniczy;
6) możliwości czasowych wykonania zadania;
7) możliwości jednostki zabezpieczającej przygotowanie ładunku;
8) oceny warunków panujących w rejonie działania PKW, PJW;
9) dostępności elementów przestrzeni powietrznej;
10) możliwości nawigatorskiego zabezpieczenia lotów.
3. Organizacja wylotu rozpoczyna się z chwilą otrzymania zapotrzebowania oraz
uaktualnionych materiałów informacyjnych o rejonie działania PKW, PJW.
4. Dokumentacja rozkazodawcza organizacji wylotów powinna zawierać:
1) zapotrzebowanie na wylot;
2) rozkaz zarządzającego wykonanie wylotu;
3) rozkaz organizatora wylotu.
5. W celu właściwego przygotowania wylotów w rejon działań PKW, PJW orga-
nizator wylotu określa w swoim rozkazie:
1) cel lotu;
2) imienny skład załogi (załóg);
3) dowódcę grupy – przy dwóch i więcej statkach powietrznych;
4) dysponenta statku powietrznego, liczbę pasażerów oraz ładunek;
5) miejsce załadunku towaru lub pasażerów;
6) dowodzenie załogą;
7) obieg informacji pomiędzy elementami współuczestniczącymi w zadaniu;
8) sposób łączności z jednostką macierzystą.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
69
2010-
§ 22
Przygotowanie do wylotów
1. Przygotowanie do lotów w rejon PKW, PKJ obejmuje:
1) przygotowanie personelu latającego oraz personelu zabezpieczającego,
w tym Grupy Transportowo-Załadunkowej (GTZ);
2) zapewnienie środków logistycznych i GTZ lotniska załadunku i wyładunku.
2. Za organizację przygotowania wylotu odpowiada:
1) Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych (DO SZ) – w zakresie:
a) podjęcia decyzji o potrzebie wykonania wylotu;
b) złożenia zapotrzebowania na wylot do zarządzającego wylot;
c) koordynacji przygotowania wylotu z dysponentami limitu nalotu
oraz zarządzającym wylot;
d) określenia dysponenta statku powietrznego;
e) uzgodnienia z dowódcą Sił Powietrznych zmian zadań transporto-
wych realizowanych przez załogi w rejonie wykonywania misji przez
PKW, PJW – w przypadku interwencyjnej konieczności ich zmiany;
2) zarządzający wylot w zakresie:
a) analizy możliwości wykonania wylotu w zakresie dostępności i moż-
liwości załóg i statków powietrznych;
b) postawienia zadań organizatorowi wylotu w formie decyzji (rozkazu)
– zgodnie ze złożonym przez DO SZ zapotrzebowaniem;
c) zorganizowania i uaktualniania bazy danych informacyjnych o stre-
fach działań wojennych oraz dostarczania aktualnych informacji do
organizatora wylotu;
d) przekazania Dyżurnej Służbie Operacyjnej (DSO) DO SZ informacji
o gotowości załogi w miejscu stałej dyslokacji (MSD) do wykonywa-
nia zadań;
e) zbierania meldunków o przebiegu wylotów i wdrażania wniosków
w przygotowaniu kolejnych wylotów;
f) organizacji systemu dystrybucji dla organizatorów wylotów materia-
łów rozpoznawczych (ocena zagrożenia), aktualnych SPIN CSAR
oraz procedur lotniskowych w rejonie działań PKW (ang. TACTI-
CAL APR/DEP/RWY);
70
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
3) organizator lotów – w zakresie:
a) zapewnienia warunków do przygotowania załóg do wykonywania
zadań w powietrzu;
b) przygotowania taktyczno-bojowego załóg do wykonywania zadań
w strefie działań wojennych;
c) przygotowania statków powietrznych do realizacji wylotów;
d) opracowania niezbędnej dokumentacji do wylotu;
e) dostarczenia do DO SZ oraz sekcji zabezpieczenia lotów PKW, PJW
aktualnych informacji o załogach (Isolated Personel Report – ISO-
PREP) oraz planu działania niezbędnych do wykonywania zadań
bojowego poszukiwania i ratownictwa (Combat Search and Rescue
– CSAR) przez siły i środki sojusznicze;
f) określenia zadań dla załóg w rozkazie dziennym, zgodnie z decyzją
(rozkazem) zarządzającego wylot;
g) przekazania informacji do zarządzającego wylot o gotowości załóg
do wylotu;
h) zbierania meldunków o przebiegu wylotów i wdrażania wniosków
w przygotowaniu kolejnych wylotów;
4) dysponent limitu nalotu – w zakresie:
a) złożenia zapotrzebowania na wylot do DO SZ;
b) terminowego, zgodnego z procedurami przygotowania ładunku i pa-
sażerów do załadunku;
c) przekazania DSO DO SZ informacji o terminie gotowości ładunku
lub pasażerów do załadunku na lotnisku załadunku;
5) dowódca PKW, PJW – w zakresie:
a) realizacji przedsięwzięć wynikających z pełnienia funkcji dysponen-
ta statku powietrznego,
b) zapewnienia załodze dostępu do Internetu, środków łączności oraz
wyznaczenia miejsca na bezpośrednie przygotowanie do lotów
w przypadku potrzeby przeprowadzenia takiego przygotowania,
c) zmiany lub postawienia nowego zadania załodze statku powietrzne-
go na teatrze działań – po przygotowaniu niezbędnej dokumentacji,
po akceptacji przez Dowódcę Operacyjnego SZ;
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
71
2010-
d) zapewnienia załodze warunków do przygotowania do lotów zgodnie
z obowiązującymi przepisami – w przypadku zmiany zadania na te-
atrze;
e) nadzoru nad dostarczeniem do DSP materiałów rozpoznawczych, ak-
tualnych SPIN CSAR oraz procedur lotniskowych (ang. TACTICAL
APR/DEP/RWY) w rejonie działań PKW, PJW (w strefie działań wo-
jennych).
3. W ramach przygotowania do wylotów załoga realizuje przedsięwzięcia
określone w § 6 oraz dodatkowo zapoznaje się z:
1) właściwościami rejonu wpływającymi na wykonywanie zadania (teren,
możliwości oddziaływania przeciwnika);
2) procedurami awaryjnymi oraz CSAR;
3) sytuacją rozpoznawczą w rejonie misji PKW, PJW;
4) zagrożeniami mogącymi wystąpić podczas wykonywania zadania.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
73
2010-
§ 23
Podsumowanie
1. Po wykonaniu zadań w rejonie misji PKW, PJW organizuje się podsumowa-
nie, którego celem jest:
1) ocena jakości organizacji wylotu;
2) omówienie zaistniałych błędów i niedociągnięć;
3) podjęcie decyzji zmierzających do usprawnienia organizacji i poprawy
jakości wylotów.
2. Uwagi, wnioski i doświadczenia organizator wylotu przekazuje zarządzają-
cemu wylot.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
75
2010-
Rozdział 4
OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
77
2010-
§ 24
Zarządzający loty
1. Zarządzający loty – zarządza loty, stawiając zadania organizatorom lotów
w formie pisemnej.
2. Zarządzający loty ma obowiązek uzyskać zgodę od ministra obrony narodo-
wej na wykonanie zadania lotniczego, którego realizacja wymaga odstępstw
od przepisów zawartych w RL-2010.
3. Zarządzający loty może:
1) zarządzić przeprowadzenie naziemnego przygotowania do lotów;
2) zarządzić przeprowadzenie kompleksowego przygotowania do lotów;
3) zamówić elementy przestrzeni powietrznej niezbędne do wykonywania
lotów zgodnie z obowiązującymi przepisami służby ruchu lotniczego.
4. Zarządzający loty ma obowiązek zapewnić organizatorom lotów dostęp do
informacji niezbędnych do zabezpieczenia wykonania zarządzonych lotów
(zadań lotniczych).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
79
2010-
§ 25
Organizator lotów
Organizator lotów:
1. Organizuje loty na podstawie zadań postawionych przez zarządzającego
loty.
2. Podejmuje osobiście decyzję o organizacji lotów.
3. Decyduje o sposobie organizacji lotów według rozkazu lub (i) PTL.
4. Ogłasza zamiar organizacji lotów według PTL na okres do 2 tygodni, jeżeli
nie ogłosił tego zarządzający loty.
5. Wyznacza osobę do sporządzenia PTL.
6. Zatwierdza PTL.
7. Zamawia elementy przestrzeni powietrznej niezbędne do wykonywania lo-
tów zgodnie z obowiązującymi przepisami służby ruchu lotniczego w za-
leżności od potrzeb.
8. Wyznacza skład służby zabezpieczenia lotów zgodnie z § 16.
9. Organizuje raz w roku dla podległego personelu latającego egzaminy z wie-
dzy stosowanej (w zakresie niezbędnym do wykonywania swoich obowiąz-
ków), zgodnie z § 15 ust. 12 RL-2010.
10. Wyznacza w sprawie organizacji szkolenia lotniczego jednostki lotniczej
na dany rok imiennie specjalistów do prowadzenia konsultacji z zakresu
wiedzy stosowanej wymienionej w § 15 ust. 12 RL-2010.
11. Podaje w kolejnych rozkazach dziennych poprzedzających loty w punkcie
dotyczącym służb wyznaczone przez siebie służby zabezpieczenia lotów.
12. Wyznacza grupy szkoleniowe w rozkazie w sprawie organizacji szkole-
nia lotniczego na dany rok; w przypadku konieczności dokonania zmian
w składzie grup szkoleniowych podaje je w rozkazie dziennym.
13. Odpowiada za organizację przygotowania do lotów podległego mu perso-
nelu latającego oraz podległej mu logistyki lotów.
14. Ma prawo stawiania i zmiany zadań załogom znajdującym się w powietrzu.
15. Decyduje o przeprowadzeniu naziemnego przygotowania personelu lata-
jącego przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu, jeżeli nie zdecydował
o tym zarządzający loty.
80
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
16. Decyduje o przeprowadzeniu i czasie trwania kompleksowego przygotowa-
nia personelu latającego, jeżeli nie zdecydował o tym zarządzający loty.
17. Decyduje o przeprowadzeniu dodatkowego kompleksowego przygotowania do
lotów w przypadku niedostatecznego przygotowania personelu latającego.
18. Nadaje na wniosek instruktora (szkolącego) uprawnienia personelowi lata-
jącemu w rozkazie dziennym.
19. Jest organizatorem i koordynatorem treningów w trakcie przygotowania do
lotów.
20. Okresowo analizuje poziom przygotowania ogólnego personelu latającego.
21. Określa sposób potwierdzania znajomości procedur awaryjnych, o których
mowa w § 52 ust. 2 RL-2010.
22. Jest odpowiedzialny za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień
do wykonywania funkcji POL (SOF), APOL (Op/Sup), ISiL oraz IP z wy-
jątkiem wymienionego w § 16 ust. 7 pkt 3.
23. Może ustalić niezbędne materiały obiektywnej kontroli lotu (OKL) podczas
prowadzenia podsumowania bieżącego.
24. Decyduje o możliwości wykonania kolejnego zadania lotniczego przez za-
łogę w razie zaistnienia zdarzenia lotniczego lub, gdy nastąpiło przekrocze-
nie ograniczeń eksploatacyjnych statku powietrznego.
25. Dokonuje podsumowania organizacji lotów i szkolenia lotniczego w termi-
nach przez siebie określonych.
26. Określa osoby z jednostki własnej i jednostek zabezpieczających uczestni-
czące w podsumowaniu organizacji lotów i szkolenia lotniczego.
27. Określa elementy wyposażenia sali przygotowania do lotów oraz sali od-
praw i podsumowań (briefingowo-debriefingowej) poza standardowymi
określonymi w § 6 ust. 6 oraz § 14 ust. 7 i 8.
28. W przypadku lotów według PTL składa zapotrzebowanie zabezpieczenia
lotów do godziny 10:00 czasu lokalnego dnia roboczego poprzedzającego
dzień wykonywania lotów.
29. W przypadku wykonywania lotów bez PTL składa zapotrzebowanie w jed-
nostce zabezpieczającej na środki i materiały, jeżeli potrzebne są większe
niż opublikowane.
30. Określa miejsce przechowywania i osobę odpowiedzialną za prowadzenie
Zbioru informacji bieżących.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
81
2010-
31. Określa miejsce znajdowania się Dziennika zadań w lotach bez PTL.
32. Organizuje raz w miesiącu czynny wypoczynek (zajęcia sportowo-rekre-
acyjne, odnowa biologiczna itp.) dla podległego personelu latającego.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
83
2010-
§ 26
Instruktor
1. Instruktorem jest wyznaczony przez organizatora lotów członek personelu
latającego, któremu przydzielono rozkazem przynajmniej jednego szkolo-
nego. Instruktor musi posiadać uprawnienia instruktorskie.
2. Instruktor powinien znać charakterystyki swoich szkolonych, ich zdyscypli-
nowanie, poziom przygotowania ogólnego, doświadczenie lotnicze, predys-
pozycje psychofizyczne do służby w powietrzu, cechy osobowe itp.
3. Na podstawie analizy bieżącej realizacji planu szkolenia w powietrzu in-
struktor zwraca się do przełożonego z wnioskiem o przeprowadzenie kom-
pleksowego przygotowania do określonych rodzajów lotów.
4. Instruktor:
1) prowadzi ogólne i wstępne przygotowanie do lotów ze szkolonym, chy-
ba że przygotowanie wstępne przeprowadzi szkolący;
2) podejmuje decyzję o przebiegu dalszego szkolenia w przypadku nie-
zaliczenia danego zadania lotniczego przez szkolącego oraz wnioskuje
o zmianę planu szkolenia w przypadku braku postępów;
3) odpowiada za właściwy przebieg i jakość szkolenia szkolonego;
4) podsumowuje wykonane loty ze szkolonym;
5) wypełnia Kartę oceny wykonania zadania;
6) nadaje dopuszczenia oraz wnioskuje o nadanie uprawnień.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
85
2010-
§ 27
Szkolący
1. Szkolący to członek personelu latającego posiadający uprawnienia instruk-
torskie, który wykonuje lot ze szkolonym. Szkolący nie musi mieć przydzie-
lonego rozkazem szkolonego.
2. Szkolący załogę (członków załogi) wchodzi w skład załogi SP. Szkolący
dowódcę statku powietrznego jest dowódcą statku powietrznego. Szkolący
w locie pozostałych członków załogi (poza pilotami) nie jest przełożonym
dowódcy statku powietrznego i ponosi odpowiedzialność za wykonanie za-
dania w zakresie swojej specjalności.
3. Szkolący:
1) odpowiada za bezpośrednie przygotowanie do lotów szkolonego, a w razie
potrzeby może również przeprowadzić wstępne przygotowanie do lotów
ze szkolonym;
2) odpowiada za czynności lotnicze szkolonego;
3) podsumowuje wykonane loty ze szkolonym;
4) wypełnia Kartę oceny wykonania zadania;
5) nadaje dopuszczenia oraz wnioskuje o nadanie uprawnień.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
87
2010-
§ 28
Szkolony
1. Szkolony ma obowiązek uczestniczyć w przygotowaniach do lotów i osią-
gać cele tych przygotowań.
2. Szkolony melduje instruktorowi (szkolącemu) o przygotowaniu się do lo-
tów.
3. Szkolony:
1) wykonuje loty zgodnie z postawionym zadaniem;
2) po każdym locie uczestniczy w podsumowaniu bieżącym, melduje szko-
lącemu o wszystkich zdarzeniach mogących mieć wpływ na bezpieczeń-
stwo lotów;
3) realizuje zalecenia szkolącego, wynikające z bieżącego podsumowania
lotów;
4) prowadzi na bieżąco osobistą dokumentację lotniczą;
5) dba o właściwą kondycję psychofizyczną.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
89
2010-
§ 29
Pilot operacyjny lotów
(Supervisor Of Flying – SOF)
1. Na loty według PTL organizator lotów wyznacza pilota operacyjnego lotów
(POL, ang. SOF).
2. POL (SOF) wyznacza organizator lotów, spośród doświadczonych i prze-
szkolonych w wykonywaniu tych obowiązków pilotów lub nawigatorów
latających.
3. POL (SOF) kieruje organizacją lotów z upoważnienia organizatora (organi-
zatorów) lotów w czasie podanym w PTL, podejmując samodzielnie decyzje
i nie ingeruje w działania SRL.
4. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień do
wykonywania funkcji POL (SOF) jest organizator lotów lub zarządzający
loty. Nadane uprawnienia, potwierdzone w rozkazie dziennym jednostki, pi-
lot (nawigator latający) wpisuje do Osobistego dziennika lotów.
5. Obowiązki POL (SOF):
1) sporządza PTL, jeżeli nie zostało to zadanie powierzone innej osobie
wyznaczonej przez organizatora lotów;
2) podejmuje decyzję o rozpoczęciu bezpośredniego przygotowania do
lotów i podjętą decyzję podaje oficerom dyżurnym jednostki lotniczej
i zabezpieczającej;
3) obowiązany jest do obecności na stanowisku pracy nie później niż jedną
godzinę przed planowanym w PTL startem pierwszego statku powietrz-
nego;
4) podejmuje decyzję o rozpoczęciu lotów i podaje ją do wiadomości kontro-
lera lotniska, specjaliście kierowania lotnictwem w ODN, DLLC i DIL;
5) kieruje realizacją lotów i na bieżąco uaktualnia PTL;
6) informuje DIL o dokonanych zmianach w PTL;
7) podejmuje decyzję o działaniach związanych z organizacją lotów w sy-
tuacjach nieplanowanych (np. wystąpienie niebezpiecznych zjawisk po-
gody);
8) prowadzi nasłuch korespondencji radiowej w celu posiadania orientacji
co do postępu lotów;
90
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
9) wpisuje na bieżąco do Książki podsumowań uwagi dotyczące organizacji
lotów;
10) przeprowadza podsumowanie organizacyjno-specjalistyczne po zakoń-
czonych lotach;
11) przekazuje uwagi i dokonane zmiany w PTL oraz wnioski organizatoro-
wi lotów w ustalonym przez niego terminie;
12) wpisuje do Książki meldunków DLLC uwagi z organizacji lotów dotyczą-
ce jednostki zabezpieczającej loty;
13) określa szczegółowo obowiązki APOL (Op/Sup) na loty;
14) pełni obowiązki IP, jeżeli zostały mu powierzone;
15) pełni obowiązki APOL (Op/Sup), jeżeli zostały mu powierzone;
16) przekazuje załogom przez APOL (Op/Sup) lub osobiście istotne informa-
cje dotyczące wykonywanego zadania.
6. POL (SOF) przystępuje do pełnienia obowiązków z chwilą podejmowania
decyzji o rozpoczęciu bezpośredniego przygotowania do lotów lub w mo-
mencie przyjęcia obowiązków od poprzedniego POL (SOF).
7. Pełnienie obowiązków POL (SOF) kończy się po przekazaniu obowiązków
następnemu POL (SOF) lub po zakończeniu organizacyjno-specjalistyczne-
go podsumowania lotów.
8. POL (SOF) pełni swoje obowiązki nie dłużej niż 10 godzin.
9. Przy zmianie POL (SOF) w czasie lotów, zdający obowiązki pełni je
w obecności przyjmującego w czasie nie krótszym niż trzydzieści minut.
10. Miejscem pracy POL (SOF) jest pomieszczenie pracy operacyjnej kontroli
lotniska (lądowiska).
11. Miejscem pracy POL (SOF) podczas działań na poligonie jest pomieszcze-
nie pracy operacyjnej kontroli poligonu lub stanowisko kierowania (SK)
przy Kierowniku Ćwiczenia (lub Zastępcy Kierownika Ćwiczenia ds. Dzia-
łań Taktycznych i Ogniowych).
12. Wyposażenie miejsca pracy POL (SOF) określa załącznik 11.
13. Organizator lotów ma prawo uszczegółowić obowiązki POL (SOF).
14. Zezwala się POL (SOF) na stawianie i zmianę zadań załogom znajdującym
się w powietrzu.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
91
2010-
§ 30
Asystent pilota operacyjnego lotów
( Operation Supervisor – Op/Sup)
1. W razie potrzeby na loty według PTL organizator lotów wyznacza asystenta
pilota operacyjnego lotów (APOL, ang. Op/Sup).
2. APOL (Op/Sup) wyznacza się spośród pilotów i nawigatorów latających
jednostki lotniczej.
3. APOL (Op/Sup) w czasie pełnienia obowiązków jest w stałym kontakcie
z POL (SOF) i wykonuje jego polecenia.
4. APOL (Op/Sup) odpowiada za:
1) przekazanie załogom, w czasie informowania aktualizującego (step
briefing) informacji o zmianach istotnych do wykonania zadania;
2) nadzór nad podpisami dowódców statków powietrznych w PTL po-
twierdzającymi gotowość załóg do wykonania zadania;
3) bieżące uaktualnianie PTL po uzyskaniu akceptacji lub (i) na polecenie
POL;
4) nadzorowanie pracy dyżurnego ewidencji lotów;
5) przekazywanie uwag do POL (SOF) dotyczących organizacji lotów.
5. APOL (Op/Sup) przystępuje do pełnienia obowiązków nie później niż jedną
godzinę przed planowanym w PTL startem pierwszego statku powietrzne-
go.
6. Przy zmianie APOL (Op/Sup) należy zapewnić czas niezbędny do przeka-
zania wszelkich istotnych informacji. O przekazaniu obowiązków należy
poinformować POL (SOF).
7. O zakończeniu pełnienia obowiązków przez APOL (Op/Sup) decyduje POL
(SOF).
8. APOL (Op/Sup) pełni obowiązki nie dłużej niż 10 godzin.
9. APOL (Op/Sup) pełni obowiązki IP, jeżeli zostały mu powierzone.
10. Służbę APOL (Op/Sup) pełni wyznaczona osoba. Jego obowiązki można
powierzyć POL, jeśli tak zdecyduje organizator lotów.
92
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
11. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień
APOL (Op/Sup) jest organizator lotów lub zarządzający loty. Nadanie
uprawnień APOL (Op/Sup) potwierdza się w rozkazie dziennym jednostki
oraz wpisem do Osobistego dziennika lotów.
12. APOL (Op/Sup) ma być wyposażony w przenośne środki łączności zapew-
niające bieżącą wymianę informacji z POL (SOF) oraz innymi służbami
lotów (radiotelefon, telefon komórkowy i ręczną radiostację z zakresem
częstotliwości lotniczych).
13. Za uszczegółowienie obowiązków APOL (Op/Sup) na loty odpowiada POL
(SOF).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
93
2010-
§ 31
Instruktor pilot (IP)
1. Organizator lotów może wyznaczyć instruktora pilota (IP) do składu SZL na
czas wykonania określonego zadania (zadań) lub na cały czas lotów.
2. IP podlega bezpośrednio POL (SOF) lub w lotach bez PTL – organizatorowi
lotów. IP przebywa w miejscu wyznaczonym przez organizatora lotów, wy-
posażonym w środki łączności z załogami w powietrzu i POL (SOF) oraz
niezbędne instrukcje i dokumenty odpowiednie do typu statku powietrznego.
3. IP wyznacza się spośród doświadczonych i przeszkolonych pilotów posiada-
jących ważne uprawnienia do wykonywania lotów na danym typie (typach)
statku powietrznego.
4. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień IP
jest organizator lotów lub zarządzający loty. Nadanie uprawnień IP potwier-
dza się w rozkazie dziennym jednostki oraz wpisem do Osobistego dzienni-
ka lotów.
5. Służbę IP pełni wyznaczona osoba. Jego obowiązki można powierzyć POL
(SOF) lub APOL (Op/Sup) lub IsiL (RMU), jeśli tak zdecyduje organizator
lotów.
6. Do obowiązków IP należy:
1) prowadzenie nasłuchu korespondencji radiowej załóg SP na odpowied-
niej częstotliwości;
2) udzielanie profesjonalnej pomocy załogom SP, drogą radiową, w sytu-
acjach, gdy załoga tego zażąda.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
95
2010-
§ 32
Instruktor pilot (IP) na poligonie
1. Organizator lotów może wyznaczyć instruktora pilota (IP) na poligonie do
składu SZL na czas wykonania określonego zadania (zadań) lub na cały czas
lotów.
2. IP na poligonie wyznacza się spośród doświadczonych i przeszkolonych pi-
lotów posiadających ważne dopuszczenia do wykonywania zadań na poligo-
nie na danym typie (typach) statku powietrznego.
3. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień IP na
poligonie jest organizator lotów lub zarządzający loty. Nadanie uprawnień
IP na poligonie potwierdza się w rozkazie dziennym jednostki oraz wpisem
do Osobistego dziennika lotów.
4. IP na poligonie przebywa na stanowisku kierowania poligonu lub w miejscu
wydzielonym umożliwiającym obserwację płaszczyzny roboczej poligonu
i przestrzeni powietrznej nad poligonem, wyposażonym w środki łączności
z załogami w powietrzu, a także w niezbędne instrukcje i dokumenty.
5. Strefa odpowiedzialności IP na poligonie ograniczona jest zasięgiem jego
widzialności wzrokowej.
6. Do obowiązków IP na poligonie należy:
1) osobiste przygotowanie się do pełnienia obowiązków IP na poligonie po-
przez:
a) zapoznanie się z instrukcją użytkowania poligonu,
b) zapoznanie się z warunkami i sposobami wykonania zadań,
c) zameldowanie POL (SOF) o gotowości do pełnienia obowiązków;
2) prowadzenie nasłuchu korespondencji radiowej załóg SP na odpowied-
nich częstotliwościach;
3) obserwowanie działań załóg wykonujących zadania na poligonie;
4) reagowanie na zauważone odchylenia od nakazanych warunków lotu,
mające wpływ na bezpieczeństwo;
5) udzielanie pomocy załodze statku powietrznego drogą radiową w sytu-
acjach, gdy załoga tego zażąda;
96
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
6) przekazanie POL (SOF) informacji o przypadku naruszenia warunków bez-
pieczeństwa bezpośrednio po stwierdzeniu zaistnienia tego naruszenia;
7) przekazanie POL (SOF) lub organizatorowi lotów rezultatów działań na
poligonie, istotnych do omówienia wykonanego lotu, bezpośrednio po
zakończeniu działań.
7. W sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu wykonania zadania IP ma pra-
wo zmienić lub zabronić wykonywania zadania.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
97
2010-
§ 33
Instruktor pilot (IP) lotów pokazowych
1. Organizator lotów wyznacza instruktora pilota (IP) lotów pokazowych do
składu SZL na czas wykonania określonego zadania.
2. IP lotów pokazowych wyznacza się spośród pilotów.
3. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień IP
lotów pokazowych jest organizator lotów lub zarządzający loty. Nadanie
uprawnień IP lotów pokazowych potwierdza się w rozkazie dziennym jed-
nostki oraz wpisem do Osobistego dziennika lotów.
4. IP lotów pokazowych przebywa w miejscu umożliwiającym obserwację
przebiegu pokazu i jest wyposażony w środki łączności z załogami w po-
wietrzu.
5. Strefa odpowiedzialności IP lotów pokazowych ograniczona jest zasięgiem
jego widzialności wzrokowej.
6. Do obowiązków IP lotów pokazowych należy:
1) osobiste przygotowanie się do pełnienia obowiązków IP lotów pokazo-
wych poprzez zapoznanie się z dokumentacją lotów pokazowych;
2) prowadzenie nasłuchu korespondencji radiowej załóg SP na odpowied-
nich częstotliwościach;
3) obserwowanie działań załóg wykonujących pokaz i udzielanie wskazó-
wek załogom statków powietrznych w wykonaniu pokazu;
4) reagowanie na zauważone odchylenia od nakazanych warunków wyko-
nania pokazu, mających wpływ na bezpieczeństwo;
5) udzielanie pomocy załodze statku powietrznego drogą radiową w sytu-
acjach, gdy załoga tego zażąda.
7. IP lotów pokazowych nie ingeruje w działania organów służby ruchu lotni-
czego.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
99
2010-
§ 34
Instruktor startów i lądowań (ISiL)
(Runway Monitoring Unit – RMU)
1. W razie potrzeby organizator lotów wyznacza instruktora startów i lądowań
ISiL (RMU) podczas wykonywania lotów samodzielnych.
2. Zadaniem ISiL (RMU) jest kontrola prawidłowości startu oraz obliczenia do
lądowania i lądowania. ISiL (RMU) udziela w razie potrzeby wskazówek
załogom statków powietrznych za pomocą środków łączności.
3. Strefa jego odpowiedzialności ograniczona jest zasięgiem jego widoczności
wzrokowej.
4. Miejscem pracy ISiL (RMU) jest stanowisko, które rozwija się w rejonie
najlepszej widoczności startów i lądowań.
5. Miejsce pracy ISiL (RMU) ma być wyposażone w lornetkę, wskaźnik kie-
runku i prędkości wiatru lub przenośnych stacji pomiarowych posiadających
wymagane atesty techniczne* oraz środki łączności zapewniające łączność
z załogami statków powietrznych i bieżącą wymianę informacji z POL
(SOF) oraz kontrolerem lotniska.
6. Do obowiązków ISiL (RMU) należy:
1) znajomość aktualnych warunków atmosferycznych w rejonie startu i lą-
dowania;
2) zameldowanie POL (SOF) lub w lotach bez PTL – organizatorowi lotów
o gotowości do pełnienia obowiązków;
3) prowadzenie nasłuchu korespondencji załóg statków powietrznych będą-
cych w czasie startu oraz obliczenia do lądowania i lądowania;
4) reagowanie na błędy popełnione przez pilotów w czasie startu oraz obli-
czenia do lądowania i lądowania;
5) sprawdzanie (osobiście lub poprzez dyżurnego obserwatora) wypuszcze-
nia podwozia, wychylenia klap i innych urządzeń przez załogi SP wyko-
nujących podejście końcowe – jeśli ma zastosowanie;
* W przypadku braku możliwości wyposażenia miejsca pracy ISiL (RMU) we
wskaźnik kierunku i prędkości wiatru, należy zapewnić możliwość przekazywania da-
nych o kierunku i prędkości wiatru (z wieży WPL).
100
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
6) zameldować POL (SOF) lub w lotach bez PTL – organizatorowi lotów
o zakończeniu pełnienia obowiązków;
7) przekazać POL (SOF) lub w lotach bez PTL – organizatorowi lotów
uwagi do podsumowania lotów.
7. Przystępuje do pełnienia obowiązków nie później niż 10 min przed plano-
wanym startem pierwszego statku powietrznego, dla którego wyznaczono
ISiL (RMU).
8. Przy zmianie ISiL (RMU) należy zapewnić czas niezbędny do przekaza-
nia obowiązków. O przekazaniu obowiązków należy poinformować POL
(SOF) lub w lotach bez PTL – organizatora lotów.
9. O zakończeniu pełnienia obowiązków ISiL (RMU) decyduje POL (SOF)
lub w lotach bez PTL – organizator lotów.
10. ISiL (RMU) pełni obowiązki nie dłużej niż 10 godzin.
11. ISiL (RMU) pełni obowiązki IP, jeżeli zostały mu powierzone.
12. Odpowiedzialnym za określenie zakresu szkolenia i nadania uprawnień
ISiL jest organizator lotów lub zarządzający loty. Nadanie uprawnień ISiL
potwierdza się w rozkazie dziennym jednostki oraz wpisem do Osobistego
dziennika lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
101
2010-
§ 35
Dyżurny inżynier lotów (DIL)
1. Na loty według PTL dyżurnego inżyniera lotów (DIL) wyznacza organizator
lotów na wniosek szefa techniki lotniczej (dowódcy Grupy Obsługi, równorzęd-
nego) jednostki lotniczej. W trakcie organizacji lotów DIL podlega POL (SOF).
2. W trakcie organizacji lotów DIL kieruje inżynieryjno-lotniczym zabezpie-
czeniem lotów oraz koordynuje z DLLC (MOC) techniczne zabezpieczenie
lotów zgodnie z ustalonym porządkiem i przepisami bezpieczeństwa.
3. DIL ma prawo wydawania poleceń wynikających z jego obowiązków, pod-
ległemu personelowi SIL.
4. Podczas wstępnego przygotowania do lotów DIL:
1) otrzymuje wytyczne od szefa właściwego do spraw techniki lotniczej
(równorzędnego) jednostki lotniczej;
2) na podstawie PTL sporządza Planową tabelę obsługi lotów (PTOL)
zgodnie z załącznikiem 10. O potrzebie sporządzenia PTOL decyduje
szef techniki lotniczej (odpowiedni) jednostki lotniczej.
5. Podczas bezpośredniego przygotowania do lotów DIL:
1) nadzoruje organizację bezpośredniego przygotowania do lotów persone-
lu SIL;
2) uszczegóławia zasady współdziałania z DLLC (MOC);
3) udziela bezpośrednich wskazówek personelowi SIL oraz:
4) dowódcy grupy kontroli startowej statków powietrznych;
5) dowódcy grupy kontroli uzbrojenia lotniczego;
6) dopuszcza do użytkowania PPS (CPPS) oraz płaszczyzny i drogi koło-
wania w strefie rozśrodkowania samolotów (SRS) przed rozpoczęciem
ustawiania na niej sprzętu lotniczego i w razie zastrzeżeń do czystości
i stanu technicznego wstrzymuje ustawianie SP na PPS (CPPS) oraz mel-
duje pilotowi operacyjnemu lotów o powziętej decyzji;
7) dopuszcza do użytkowania płaszczyzny: Grupy Kontroli Startowej Stat-
ków Powietrznych (EOR Inspection) oraz Grupy Kontroli Uzbrojenia
(ang. ARM/DARM) i w razie zastrzeżeń do czystości i stanu techniczne-
go wstrzymuje użytkowanie ww. płaszczyzn oraz melduje pilotowi ope-
racyjnemu lotów (POL) o powziętej decyzji;
102
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
8) uczestniczy osobiście lub wyznacza kompetentnego przedstawiciela SIL
do udziału w kontroli jakości paliwa lotniczego przeprowadzanej przez
przedstawiciela służby mps i odnotowuje wyniki kontroli w orzeczeniu
laboratoryjnym;
9) zbiera meldunki od podległych osób funkcyjnych o gotowości SP do lotów;
10) przyjmuje od pilotów, osobiście lub za pomocą środków łączności radio-
wej informacje o statusie statku powietrznego.
6. Podczas lotów DIL:
1) kieruje organizacją obsługi SP w czasie lotów;
2) nadzoruje wykonanie zaplanowanych obsług zgodnie z PTOL w nakaza-
nym czasie, zapewniając niezbędny poziom bezpieczeństwa obsługi SP;
3) ewidencjonuje w PTOL wszystkie przypadki naruszenia dyscypliny
obsługi i użytkowania SP oraz zaistniałe niesprawności, stwierdzone
w powietrzu i wykryte na ziemi; niezwłocznie podejmuje przedsięwzię-
cia mające na celu ich usunięcie;
4) niezwłocznie przekazuje do sekcji zarządzania eksploatacją (Maintenan-
ce Opreations Center – MOC) dane dotyczące zaistniałych niesprawno-
ści, koordynuje z MOC przedsięwzięcia mające na celu ich usunięcie
(w przypadku występowania MOC);
5) przekazuje POL (SOF) informacje o zaistniałych niesprawnościach stat-
ków powietrznych;
6) na żądanie IP pomaga mu w sytuacjach szczególnych;
7) przy zmianie DIL w czasie lotów, zdający obowiązki pełni je w obecno-
ści przyjmującego w czasie nie krótszym niż trzydzieści minut.
7. Po lotach DIL:
1) organizuje zakończenie obsługi technicznej lotów;
2) przekazuje POL (SOF) uwagi dotyczące realizacji lotów;
3) zapoznaje się z uwagami POL (SOF) w trakcie podsumowania organiza-
cyjno-specjalistycznego;
4) przekazuje szefowi techniki lotniczej (odpowiedniemu) jednostki lotni-
czej uwagi o zrealizowanych lotach.
8. DIL powinien posiadać środki łączności umożliwiające nieprzerwaną łączność
z POL oraz ze służbami, którymi kieruje, i których działania koordynuje.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
103
2010-
§ 36
Dyżurny logistyki lotniska czynnego (DLLC)
1. Dyżurnego logistyki lotniska czynnego wyznacza się spośród żołnierzy za-
wodowych jednostki zabezpieczającej (pododdziału zabezpieczającego).
2. DLLC kieruje działaniami służb logistyki lotniska czynnego.
3. Szczegółowe obowiązki DLLC określa dowódca jednostki zabezpieczającej.
4. Obowiązki DLLC w trakcie lotów według PTL powinny uwzględniać:
1) udzielenie instruktażu podległym służbom zabezpieczenia lotów;
2) konieczność koordynowania swoich działań z DIL;
3) współdziałanie z POL (SOF), krl TWR;
4) uczestnictwo w organizacyjno-specjalistycznym podsumowaniu lotów;
5) przekazanie uwag POL (SOF) organizatorowi logistyki lotniska czynnego;
6) przyjęcie informacji od przedstawiciela pododdziału obsługi lotniska
bazy lotniczej z przeprowadzonej inspekcji DS, ADS, DK, CPPS, (PPS),
płaszczyzn Grupy Kontroli Startowej (EOR Inspection) oraz Grupy Kon-
troli Uzbrojenia (ang. ARM/DARM).
5. Obowiązki DLLC poza lotami według PTL powinny uwzględniać:
1) zapewnienie możliwości odtworzenia gotowości statków powietrznych
(paliwem, lotniskowym źródłem zasilania);
2) zapewnienie dodatkowych środków i materiałów po wpłynięciu zamó-
wienia od załóg lub organizatora lotów;
3) przyjęcie informacji od przedstawiciela pododdziału obsługi lotniska
bazy lotniczej z przeprowadzonej inspekcji DS, ADS, DK, CPPS, (PPS),
płaszczyzn Grupy Kontroli Startowej (EOR Inspection) oraz Grupy Kon-
troli Uzbrojenia (ARM/DARM).
6. DLLC powinien posiadać środki łączności umożliwiające nieprzerwaną
łączność ze służbami, którymi kieruje i których działania koordynuje.
7. DLLC podlega krl TWR, a podczas lotów POL.
8. Miejscem pracy DLLC jest pomieszczenie pracy operacyjnej kontroli lotni-
ska (lądowiska).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
105
2010-
§ 37
Dyżurny technicznego zabezpieczenia (DTZ)
1. Na loty według PTL wyznacza się dyżurnego technicznego zabezpieczenia
spośród podoficerów pododdziału zabezpieczenia lub technicznego.
2. DTZ podlega bezpośrednio dyżurnemu logistyki lotniska czynnego.
3. DTZ:
1) ma prawo wydawania poleceń wynikających z jego obowiązków, pod-
ległemu personelowi biorącemu udział w zabezpieczeniu technicznym
lotów;
2) odpowiada za terminowe dostarczenie zapotrzebowanego zabezpiecze-
nia technicznego lotów;
3) uczestniczy w instruktażu prowadzonym przez DLLC.
4. Szczegółowe obowiązki DTZ określa dowódca jednostki zabezpieczającej.
5. DTZ powinien posiadać środki łączności umożliwiające nieprzerwaną łączność
z DLLC oraz podległymi elementami technicznego zabezpieczenia lotów.
6. Obowiązki DTZ powinny uwzględniać:
1) sprawdzenie technicznego i ilościowego przygotowania wydzielonego
sprzętu;
2) nadzorowanie terminowości wyjazdu na loty sprzętu zabezpieczającego
oraz powrót po ich zakończeniu;
3) kontrolę czystości pojazdów przed wjazdem na roboczą część lotniska
(usuwanie zanieczyszczeń, mycie podwozia);
4) przekazanie po lotach dyżurnemu logistyki lotniska czynnego uwag do-
tyczących realizacji technicznego zabezpieczenia.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
107
2010-
§ 38
Dowódca grupy ratownictwa lotniskowego (DGRL)
1. DGRL wyznacza się spośród żołnierzy wojskowej straży pożarnej.
2. DGRL podlega DLLC.
3. DGRL uczestniczy w instruktażu prowadzonym przez DLLC.
4. Obowiązki DGRL:
1) sprawdza stan sił i środków wydzielonych do GRL;
2) udziela instruktażu składowi GRL;
3) określa miejsce postoju sił i środków GRL na lotnisku (po konsultacji
z krl TWR) jeśli miejsce to jest inne niż określono w Instrukcji opera-
cyjnej lotniska;
4) składa meldunek DLLC o gotowości GRL;
5) prowadzi akcję ratowniczą na sygnał i w koordynacji z krl TWR zgodnie
z zasadami określonymi w Operacyjnym planie ratownictwa lotniskowe-
go (Instrukcji operacyjnej lotniska).
5. DGRL powinien posiadać środki łączności umożliwiające nieprzerwaną
łączność z krl TWR oraz z personelem, którego działanie koordynuje.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
109
2010-
§ 39
Debriefer
1. Na loty według PTL debriefera wyznacza organizator lotów na wniosek
szefa techniki lotniczej (dowódcy grupy obsługi, odpowiedniego) jednostki
lotniczej. W trakcie lotów debriefer podlega DIL.
2. Podczas bezpośredniego przygotowania do lotów debriefer:
1) uczestniczy (na polecenie DIL) w sprawdzeniu jakości produktów mps,
o którym składa meldunek DIL;
2) na polecenie DIL sprawdza stan techniczny i czystość PPS (CPPS) oraz
melduje o przyjęciu płaszczyzn postoju statków powietrznych DIL.
3. Podczas lotów debriefer:
1) przebywa w wyznaczonym miejscu, przeprowadza wywiad (debriefing)
z załogami statków powietrznych po wykonanej misji;
2) na podstawie przeprowadzonych wywiadów z załogami SP:
a) ustala status statków powietrznych;
b) melduje o statusie statków powietrznych DIL;
c) tworzy karty niesprawności statków powietrznych wykorzystywa-
nych w szkoleniu lotniczym;
d) nadzoruje prawidłowość wpisów w AFTO FORM 781;
e) wypełnia formularz debriefera.
4. Po zakończeniu lotów DIL dokonuje sprawdzenia poprawności i kompletno-
ści wypełnienia formularza debriefera.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
111
2010-
Rozdział 5
DOKUMENTACJA
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
113
2010-
§ 40
Dokumentacja organizacji lotów i szkolenia lotniczego
1. W jednostce lotniczej prowadzi się następujące dokumenty organizacji lotów:
1) rozkaz dowódcy jednostki lotniczej o organizacji lotów – załącznik 1;
2) rozkaz do wykonania zadania lotniczego – załącznik 2;
3) Planowa tabela lotów – załącznik 3;
4) Planowa tabela obsługi lotów – załącznik 10;
5) dokumentacja naziemnego przygotowania przed rozpoczęciem szkolenia
w powietrzu – załącznik 6;
6) dokumentacja kompleksowego przygotowania do lotów – załącznik 5;
7) Dziennik zadań – załącznik 7;
8) Książka ewidencji lotów;
9) Książka ewidencji lotów na urządzeniach treningowych i symulatorach;
10) Zbiór informacji bieżących (ZIB) – według ust. 11;
11) Książka podsumowań – załącznik 8.
2. Szkolenie lotnicze dokumentuje się w:
1) rozkazie w sprawie organizacji szkolenia lotniczego – załącznik 14;
2) długofalowym planie szkolenia w powietrzu – załącznik 15;
3) indywidualnym rocznym planie szkolenia i treningu w powietrzu oraz na
urządzeniach treningowych i symulatorach – załącznik 16;
4) Osobistym dzienniku lotów;
5) Karcie oceny wykonania zadania – załącznik 12.
3. Dokumentowanie planowania lotów polega na sporządzeniu:
1) rozkazu o organizacji lotów w terminie określonym w § 5 ust. 3;
2) rozkazu do wykonania zadania lotniczego według § 5 ust. 11 (zgodnie
z załącznikiem 2);
3) Planowej tabeli lotów (PTL), według § 5 ust. 7 (zgodnie z załącznikiem 3);
4) Planowej tabeli obsługi lotów (PTOL), według § 35 ust. 4 pkt 2 (zgodnie
z załącznikiem 10).
4. Dokumentowaniu podlegają przygotowania:
1) naziemne przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu;
2) kompleksowe.
114
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
5. Dokumentowanie naziemnego przygotowania przed rozpoczęciem szkole-
nia w powietrzu polega na sporządzeniu:
1) rozkazu o przeprowadzeniu naziemnego przygotowania przed rozpo-
częciem szkolenia w powietrzu, który powinien zawierać co najmniej:
a) listę osób objętych przygotowaniem;
b) skład komisji egzaminacyjnej;
2) planu przeprowadzenia przygotowania, zawierającego co najmniej:
a) harmonogram zajęć teoretycznych i treningów specjalistycznych
z miejscem na adnotację o ich wykonaniu;
b) tematykę zajęć teoretycznych i treningów specjalistycznych;
c) wykaz prowadzących zajęcia teoretyczne i treningi specjalistyczne;
3) protokołu z przeprowadzonych egzaminów kończących przygotowanie.
6. Dokumentowanie kompleksowego przygotowania do lotów polega na spo-
rządzeniu dokumentacji, zgodnie z załącznikiem 5.
7. Dokumentowanie podsumowania organizacyjno-specjalistycznego lotów
polega na wpisaniu uwag do Książki podsumowań (zgodnie z załącznikiem
8) oraz do Książki meldunków DLLC (zgodnie z załącznikiem 13).
8. Dokumentacja podsumowania szkolenia lotniczego z lotów szkolnych
w postaci Karty oceny wykonania zadania jest prowadzona przez instruk-
tora (szkolącego) indywidualnie dla każdego pilota według wzoru określo-
nego w załączniku 9.
9. Programy szkolenia lotniczego powinny zawierać elementy podlegające
ocenie dla każdego ćwiczenia.
10. Podsumowanie organizacji lotów i szkolenia lotniczego jest dokumentowa-
ne w Zbiorze informacji bieżących (ZIB).
11. Zbiór informacji bieżących zawiera:
1) informacje i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa lotów;
2) materiały do indywidualnego zapoznania;
3) wytyczne i zalecenia organizatora lotów dotyczące organizacji lotów
i szkolenia lotniczego.
12. Dokumentowanie wykonania lotów prowadzi się poprzez ich ewidencjono-
wanie w Książce ewidencji lotów, natomiast lotów na urządzeniach trenin-
gowych w Książce ewidencji lotów na urządzeniach treningowych.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
115
2010-
13. Dokumentacja organizacji lotów pokazowych powinna zawierać:
1) Część I – zatwierdzoną na czas określony przez zatwierdzającego doku-
mentację szkolenia do lotów pokazowych – składającą się z:
a) planu szkolenia pilotów do wykonania lotów pokazowych;
b) szczegółowego opisu wykonania pilotażu;
c) schematów wykonania pilotażu;
d) wariantów wykonania pokazu;
e) warunków bezpieczeństwa.
Część I dokumentacji sporządza się w przypadku, gdy lot pokazowy za-
wiera elementy lotu, w których pilot nie szkoli się na podstawie PSzL.
Wykonanie lotu pokazowego, zawierającego wyłącznie elementy lotu,
w których pilot szkoli się na podstawie PSzL, nie wymaga uzyskania
dopuszczeń do lotów pokazowych.
2) Część II – dokumentację wykonania lotu pokazowego – składającą się z:
a) rozkazu (wyciągu) zarządzającego loty pokazowe;
b) rozkazu (wyciągu) organizatora lotów pokazowych zawierającego:
– imienny skład wykonujących loty pokazowe;
– imienny skład personelu zabezpieczającego loty pokazowe (in-
struktor pilot lotów pokazowych, kamerzysta, komentator);
– imienny skład personelu technicznego zabezpieczającego loty po-
kazowe – w razie potrzeby;
– wskazówki bezpieczeństwa;
c) planu miejsca wykonania pokazu;
d) obliczeń inżynieryjno-nawigacyjnych – w razie potrzeby;
e) innych według potrzeb.
14. Dokumentacja organizacji lotów specjalnych powinna zawierać:
1) rozkaz (wyciąg) zarządzającego wykonanie lotu specjalnego zawierający:
a) cel wykonania lotu specjalnego;
b) limit nalotu;
c) wymagane kwalifikacje personelu latającego wykonującego lot spe-
cjalny – w razie potrzeby;
d) oczekiwany rezultat lotu specjalnego;
e) termin realizacji;
116
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
2) rozkaz (wyciąg) organizatora lotów specjalnych zawierający w szcze-
gólności:
a) wykaz załóg wyznaczonych do wykonania zadania;
b) termin i rejon realizacji lotów;
c) liczbę i typ statku powietrznego;
d) liczbę lotów;
e) elementy pilotażowe wykonywane w locie specjalnym;
f) opis nowych elementów lotu specjalnego;
g) proponowany zakres wysokości wykonania lotu;
h) warunki minimalne;
i) wskazówki bezpieczeństwa;
j) wykonawcę i termin sporządzenia sprawozdania.
15. Dokumentacja lotów metodycznych powinna zawierać:
1) decyzję (rozkaz) zarządzającego loty – wyciąg lub rozkaz organizatora
lotów – wyciąg;
2) wykaz uczestników;
3) plan przeprowadzenia lotów;
4) plan-konspekt opisujący sposób wykonania zaplanowanych lotów,
w tym – „jak nauczać wykonywania”;
5) sprawdzenie – „jak wykonywać”;
6) Planową tabelę lotów;
7) meldunek z przeprowadzonych lotów do zarządzającego loty.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
117
2010-
§ 41
Zasady prowadzenia dokumentów organizacji lotów
i szkolenia lotniczego
1. Organizator lotów wyznacza osoby odpowiedzialne za prowadzenie i archi-
wizację poszczególnych dokumentów organizacji lotów i szkolenia lotnicze-
go w rozkazie w sprawie organizacji szkolenia lotniczego z uwzględnieniem
§ 40 ust. 8.
2. Zmiany w zatwierdzonych dokumentach mogą być wprowadzane przez oso-
by zatwierdzające lub ich przełożonych, z zastrzeżeniem § 14 ust. 19.
3. Zmiany w dokumentach niepodlegających zatwierdzeniu ma prawo wnieść
podpisujący.
4. Osoby kontrolujące przebieg organizacji lotów i szkolenia lotniczego w jed-
nostkach lotniczych dokonują wpisu w Książce kontroli jednostki wojskowej.
5. Ustala się następujące okresy archiwizacji dokumentów organizacji lotów
i szkolenia lotniczego:
1) Planowa tabela lotów – do końca następnego roku kalendarzowego;
2) rozkaz o wykonaniu zadania lotniczego – do końca następnego roku ka-
lendarzowego;
3) Planowa tabela obsługi lotów – do końca następnego roku kalendarzowego;
4) dokumentacja naziemnego przygotowania przed rozpoczęciem szkolenia
w powietrzu – do zakończenia szkolenia zgodnie z długofalowym pla-
nem szkolenia;
5) dokumentacja kompleksowego przygotowania do lotów – do końca na-
stępnego roku kalendarzowego, licząc od daty zakończenia szkolenia ob-
jętego tym przygotowaniem;
6) Dziennik zadań – 30 dni po zakończeniu wpisów;
7) Książka ewidencji lotów – do końca następnego roku kalendarzowego po
zakończeniu wpisów;
8) Książka ewidencji lotów na urządzeniach treningowych – do końca na-
stępnego roku kalendarzowego po zakończeniu wpisów;
9) Zbiór informacji bieżących – nie podlega archiwizacji;
10) Książka podsumowań – do końca następnego roku kalendarzowego po
zakończeniu wpisów;
118
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
11) długofalowy plan szkolenia w powietrzu – do końca następnego roku
kalendarzowego, licząc od daty zakończenia szkolenia objętego tym pla-
nem;
12) indywidualny roczny plan szkolenia i treningu w powietrzu oraz na urzą-
dzeniach treningowych – do 31 stycznia następnego roku;
13) Osobisty dziennik lotów – do zakończenia zawodowej służby wojskowej;
14) Karta oceny wykonania zadania – do zakończenia szkolenia lotniczego
zgodnie z długofalowym planem szkolenia; dotyczy również Kart ocen
wykonania zadania ze szkoły lotniczej;
15) dokumentacja lotów pokazowych (część II) – do końca następnego roku
kalendarzowego, w którym dokumentacja ta została opracowana;
16) pozostała dokumentacja (niewyszczególniona w pkt 1–14) – do końca
następnego roku kalendarzowego, w którym dokumentacja ta została
opracowana.
6. Dopuszcza się sporządzanie dodatkowej planowej tabeli lotów w formie in-
nej niż określona w załączniku 3 według decyzji organizatora lotów. Tak
sporządzona tabela lotów nie podlega zatwierdzeniu i archiwizacji.
7. W przypadku organizowania lotów przez więcej niż jednego organizatora
lotów na jednym lotnisku w tym samym czasie sporządza się oddzielną do-
kumentację dla każdego organizatora lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
119
2010-
Rozdział 6
PRZEPISY KOŃCOWE
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
121
2010-
§ 42
Przepisy przejściowe i dostosowujące
Programy szkolenia lotniczego wprowadzane do użytku w związku z wpro-
wadzeniem RL-2010 muszą zawierać w opisie ćwiczeń wyszczególnienie ele-
mentów podlegających ocenie, o których mowa w § 40 ust. 9.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
123
2010-
§ 43
Rozpowszechnianie i aktualizacja IOL-2010
1. Zarówno IOL-2010, jak również zmiany w tym dokumencie, podlegają roz-
powszechnianiu zgodnie z rozdzielnikiem. Za wprowadzenie do każdego
z posiadanych egzemplarzy IOL-2010 zmian przesłanych przez dowódcę Sił
Powietrznych odpowiedzialni są dowódcy (szefowie) jednostek organiza-
cyjnych ujętych w rozdzielniku.
2. Zmiany powinny zostać włączone do posiadanych w danej jednostce lotni-
czej (jednostce wojskowej, instytucji) egzemplarzy IOL-2010 w trybie na-
tychmiastowym, jeżeli wraz z nimi nie zostaną przesłane inne wytyczne.
Zdezaktualizowane i wycofane z użytku strony IOL-2010 należy zniszczyć.
3. Użytkownicy IOL-2010 w działalności lotniczej obowiązani są do posługi-
wania się zaktualizowanym dokumentem.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
125
2010-
§ 44
Postanowienia końcowe
1. W jednostkach lotnictwa Sił Zbrojnych RP, pozostających w strukturze puł-
kowej (dywizjonowej), obowiązki dowódcy jednostki zabezpieczającej po-
zostają w kompetencji dowódcy pułku lotniczego (dywizjonu).
2. Z dniem wejścia w życie IOL-2010 traci moc Instrukcja organizacji lotów
w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (IOL-2008), wprowadzo-
na decyzją nr 539/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 listopada 2007 r.
w sprawie wprowadzenia do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypo-
spolitej Polskiej Instrukcji organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych Rze-
czypospolitej Polskiej (DzUrz MON nr 23, poz. 237), zmieniona decyzją nr
553/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 11 grudnia 2008 r. zmieniającą
decyzję w sprawie wprowadzenia do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych Rze-
czypospolitej Polskiej Instrukcji organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej (DzUrz MON nr 24, poz. 306).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
127
2010-
ZAŁĄCZNIKI
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
129
2010-
Załącznik 1
Wariant punktu 6. rozkazu dziennego dowódcy jednostki
lotniczej o zamiarze organizacji lotów
w określonym terminie
Pkt 6. Sprawy szkoleniowe:
W okresie od dd-mm-rrrr do dd-mm-rrrr wykonywać loty:
– dn. dd-mm-rrrr od godz. gg:mm do godz. gg:mm – loty dzienne,
– dn. dd-mm-rrrr od godz. gg:mm do godz. gg:mm – loty dzienno-nocne,
– dn. dd-mm-rrrr od godz. gg:mm do godz. gg:mm – loty nocne.
Dla zabezpieczenia lotów zapewnić:
– na dd-mm-rrrr do lotów dziennych – 20 szt. F-16 Jastrząb, 4 szt. SW-4
Puszczyk;
– na dd-mm-rrrr do lotów na poligon – uzbrojenie bombardierskie i strzelec-
kie;
– na dd-mm-rrrr do lotów rozpoznawczych – zasobniki typu DB-110.
Na dd-mm-rrrr do służb organizacji lotów wyznaczam
:
– na POL (SOF) – (stopień, imię i nazwisko),
– na APOL (Op/Sup) – (stopień, imię i nazwisko),
– na DIL – (stopień, imię i nazwisko),
– na IP – (stopień, imię i nazwisko),
– na ISiL (RMU) – (stopień, imię i nazwisko),
– inne – według potrzeb.
130
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
Załącznik 2
Schemat rozkazu do wykonania zadania lotniczego
ROZKAZ NR ......... DO WYKONANIA ZADANIA LOTNICZEGO
1. Cel lotu:
a) Zadanie ..................................................................................................................
b) Termin realizacji ....................................................................................................
c) Trasa lotu ...............................................................................................................
d) Inne dane według potrzeb ......................................................................................
2. Załoga statku powietrznego
a) Typ statku powietrznego ........................................................................................
b) Dowódca grupy .....................................................................................................
c) Dowódca (dowódcy) statku powietrznego ............................................................
d) Pozostali członkowie załogi (załóg) statku powietrznego wpisywani imiennie,
zgodnie z instrukcją użytkowania (eksploatacji) statku powietrznego z określe-
niem ich funkcji na pokładzie ...............................................................................
e) Szef pokładu i pozostały personel pokładowy ......................................................
f) Osoby kontrolujące, szkolące lub oceniające działanie statku powietrznego .......
3. Sprawy logistyczne
a) Dysponent statku powietrznego.............................................................................
b) Liczba pasażerów oraz ładunek .............................................................................
c) Miejsce bazowania oraz logistyczne zabezpieczenie wykonania zadania ............
d) Sposób łączności z jednostką macierzystą ............................................................
4. Inne dane według potrzeb.
U
waga
Rozkaz zachowuje ważność do zakończenia zadania.
ORGANIZATOR
LOTÓW
....................... .................................... ..........................
(miejscowość, data)
DOWÓDCA GRUPY/
STATKU POWIETRZNEGO
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
131
2010-
Lp.
Załoga
In
de
ks
(call-sign
)
Ty
p
SP
Nr
ka
dłubow
y
Nr
ćwiczenia
St
re
fy
,
trasy
T
st
T
ląd
Inne – według potrzeb
Minimalne
w
ar
un
ki
at
m
os
fe
ry
cz
ne
do
w
ód
cy
st
at
ku
powietrznego
Załoga do lotów przygotowana (podpis dowódcy
załogi
)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1
Kowalski
23 100
Su- 22M4
8818
123/234/
345/456
MR
T 1
8:10
9:20
350/4
2
Nowak
Maliniak
PNY
103
AN-28
11
17
355, 333
TSA-16
8:15
9:45
50/0,5
3
Polecka
Chojnacka
Bielicka
Halama
PLF 101
Tu-154
102
58
FPL
8:12
9:00
60/0,8
Załącznik 3
ZA
TWIERDZAM
............................................
„....”
......................
r.
Planowa tabela lotów
Objaśnienia Na
arkuszu
PTL
w
kolumnie
„Załoga”
wpisuje
się
nazwiska
wszystkich
członków
załogi.
W
kolumnie
„Inne
–
według
potrzeb”
można zamieszczać inne informacje niezbędne do zabezpieczenia lotów według decyzji or
ganizatora lotów
.
Sporządzajacy
....................................
podpis
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
133
2010-
Załącznik 4
Wariant schematu indywidualnej odprawy przedlotowej
1. Zadanie:
1) opis ogólny;
2) ogólna sytuacja rozpoznawcza;
3) dostępność przestrzeni powietrznej.
2. Informacje o grupie:
1) indeksy;
2) numer SP i miejsce postoju;
3) zapasowy statek powietrzny;
4) konfiguracja SP (uzbrojenie), ograniczenia SP;
5) dowódca ugrupowania – zastępca.
3. Wyposażenie osobiste:
1) sprzęt wysokościowo-ratowniczy;
2) wyposażenie nawigatorskie.
4. Warunki atmosferyczne:
1) na lotnisku;
2) po trasie;
3) w miejscu przeznaczenia;
4) na lotniskach zapasowych.
5. Dane czasowe:
1) uruchomienie silników;
2) start;
3) oczekiwana długotrwałość lotu;
4) godzina zgłoszenia się nad:
a) punktem kontaktowym;
b) punktem początkowym;
c) nad celem;
5) czas patrolowania w strefie;
6) kontrola czasu.
6. Dane przedlotowe:
1) kontrola podwieszonego uzbrojenia;
2) procedury radiowe;
3) IFF (transponder);
4) sposób kołowania i zajmowania miejsca na pasie;
5) minimalne wymagania dotyczące SP przed wykonaniem zadania.
134
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
7. Start:
1) dane do startu i lądowania;
2) procedury startu;
3) sposób zbiórki;
4) sposób odejścia od lotniska;
5) ugrupowanie.
8. Charakterystyka zadania:
1) zadanie defensywne;
2) zadanie ofensywne;
3) wsparcie.
9. Zadanie zapasowe.
10. Spotkania:
1) tankowiec powietrzny;
2) samolot wczesnego ostrzegania (AWACS);
3) grupa zwalczania OPL;
4) przekazanie danych z rozpoznania;
5) eskorta.
11. Procedury związane z paliwem:
1) pozostałość do natychmiastowego powrotu na lotnisko (BINGO FUEL);
2) pozostałość do lotu na lotnisko zapasowe (DIVERSION FUEL);
3) pozostałość nieco większa niż BINGO, przy której należy kończyć zadanie
(JOKER FUEL).
12. Zbiórka grup i powrót:
1) typ i procedury;
2) lotniska zapasowe.
13. Lądowanie:
1) procedury lądowania,
2) dane środków NEZL na lotnisku lądowania.
14. Czynności po lądowaniu:
1) rozbrojenie statku powietrznego;
2) postój.
15. Procedury awaryjne:
1) radio – IFF;
2) procedury przy utracie prowadzonego;
3) sygnały wzrokowe;
4) procedury powrotu, które mają być zachowane zgodnie z typem statku powietrz-
nego (rodzajem zagrożenia).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
135
2010-
16. Procedury na statku powietrznym z załogą wieloosobową:
1) odpowiedzialność za decyzje w sytuacjach awaryjnych;
2) procedury opuszczania SP;
3) przekazywanie sterowania SP.
17. Inne elementy użyteczne podczas wykonywania zadania.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
137
2010-
Załącznik 5
Wzór dokumentacji kompleksowego przygotowania do lotów
ZATWIERDZAM
DOWÓDCA
...........................
(stopień, imię i nazwisko)
Dnia .............r.
DOKUMENTACJA
kompleksowego przygotowania do lotów
…………………………
grupa szkoleniowa
Rodzaj lotów: ……………………………………………………………………………
Opracował
…………………………
(stopień, imię i nazwisko)
Plan kompleksowego przygotowania
Lp.
Przedsięwzięcia
Data
Czas Miejsce Prowadzący
(funkcja)
Uwagi
1
Przedstawienie planu przygotowania
2
Zajęcia z wiedzy stosowanej
3
Omówienie sposobu wykonania
ćwiczeń i warunki bezpieczeństwa
4
Samodzielne przygotowanie
5
Treningi
6
Loty na symulatorach lub
urządzeniach treningowych
(jeżeli są dostępne)
7
Sprawdzenie przygotowania
szkolonego
138
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
Wytyczne dla instruktorów (szkolących) i innych specjalistów..........................................
.............................................................................................................................................
Zadania na samodzielne przygotowanie ............................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Kompleksowe przygotowanie nadzoruje ...........................................................................
Plan zajęć z wiedzy stosowanej
Lp.
Temat zajęć
Data
Czas
Miejsce Metoda
Prowadzący
(stopień,
imię
i nazwisko)
Uwagi
Lp.
Temat treningu
Data
Czas
Miejsce Metoda
Prowadzący
(stopień,
imię
i nazwisko)
Uwagi
Plan treningów
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
139
2010-
Sprawdzenie przygotowania
Lp.
Stopień, imię
i nazwisko
Treść pytania
Ocena zna (nie zna)
Wniosek: …………………………………………………………………………………
Przeprowadził
………………………
(stopień, imię i nazwisko)
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
141
2010-
Załącznik 6
Wzór dokumentacji naziemnego przygotowania przed
rozpoczęciem szkolenia w powietrzu
ZATWIERDZAM
DOWÓDCA
.................................
(stopień, imię i nazwisko)
Dnia .............r.
DOKUMENTACJA
naziemnego przygotowania przed rozpoczęciem szkolenia w powietrzu
………………………………………………………………………..………..
(funkcja, stopień, imię i nazwisko, typ SP)
Opracował
…………………………
(stopień, imię i nazwisko)
Spis treści
Lp.
Spis treści naziemnego przygotowania
Str.
1
Wykaz wykładowców
2
Wykaz przedmiotów z wiedzy stosowanej
3
Plan zajęć z wiedzy stosowanej
4
Plan treningów
5
Skład komisji egzaminacyjnej
6
Karta egzaminacyjna
7
Godzinowy rozkład zajęć
142
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
Wykaz wykładowców
Lp.
Przedmiot
Wykładowca
(stopień, imię i nazwisko)
Wykaz przedmiotów z wiedzy stosowanej
Lp.
Przedmiot
Liczba
godzin
Razem godzin
U
waga
Listę przedmiotów i liczbę godzin należy uzależnić od pełnionej funkcji na pokładzie
statku powietrznego i decyzji zarządzającego przeprowadzenie naziemnego przygoto-
wania.
Plan zajęć z wiedzy stosowanej
Lp.
Przedmiot
Temat zajęć
Liczba
godzin
Metoda
Prowadzący
(stopień, imię
i nazwisko)
Data
i podpis
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
143
2010-
Plan treningów
Lp.
Temat treningu
Liczba
godzin
Metoda
Prowadzący
(stopień, imię i nazwisko)
Data
i podpis
Skład komisji egzaminacyjnej
• przewodniczący komisji: .............................................................................................
• z-ca przewodniczącego komisji: ..................................................................................
• członkowie komisji: .....................................................................................................
Karta egzaminacyjna
………………………………………………………………………..………..
(funkcja, stopień, imię i nazwisko, typ SP)
Lp.
Przedmiot
Egzaminator
(stopień, imię i nazwisko)
Ocena
Data i podpis
Godzinowy rozkład zajęć
(Przykład)
Zajęcia prowadzone będą w godzinach zgodnych z porządkiem dnia jednostki:
1 godzina zajęć – 08.00–08.45;
2 godzina zajęć – 08.55–09.40;
3 godzina zajęć – 09.45–10.30;
4 godzina zajęć – 11.10–11.55;
144
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
5 godzina zajęć – 12.00–12.45;
6 godzina zajęć – 12.50–13.35;
7 godzina zajęć – 13.40–14.25.
W porządku dnia uwzględniono dłuższą przerwę (40 minut) do dyspozycji szkolonych.
Wyciąg z rozkazu dziennego o rozpoczęciu naziemnego przygotowania
Do celów ewidencyjno-szkoleniowych stwierdzam, że w dniu ..............................
(stopień, imię i nazwisko) ........................... rozpoczął naziemne przygotowanie przed
rozpoczęciem szkolenia w powietrzu w charakterze ............................... na samolocie
(śmigłowcu)....................(typ SP). Na instruktora wyznaczam ...................................
(stanowisko, stopień, imię i nazwisko).
Po zrealizowaniu naziemnego przygotowania przed rozpoczęciem szkolenia w po-
wietrzu egzaminy przyjmie komisja w składzie:
– przewodniczący komisji: .............................................................................................
– z-ca przewodniczącego komisji: ..................................................................................
– członkowie komisji: .....................................................................................................
Wyciąg z rozkazu dziennego o zakończeniu naziemnego przygotowania
Po zakończeniu naziemnego przygotowania przed rozpoczęciem szkolenia w po-
wietrzu komisja powołana moim rozkazem nr ................ z dnia ......................... przyję-
ła w dniach ….................. egzamin z wiedzy stosowanej od ...........................................
(stopień, imię i nazwisko) z następujących przedmiotów:
1. …………………………………
2. …………………………………
Na podstawie zaliczonego egzaminu dopuszczam ww. do rozpoczęcia szkolenia
w powietrzu w charakterze .................... na samolocie (śmigłowcu) ................. (typ SP).
U
waga
Listę przedmiotów objętych egzaminem określi organizator lotów lub zarządzający loty
zgodnie z RL-2010 § 15 ust. 12. Szkolony wyniki egzaminów wpisuje do dokumentacji
osobistej.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
145
2010-
Załącznik 7
Wzór dziennika zadań
Lp.
Typ statku
powietrz-
nego
Skład załogi
Nr ćwiczenia
lub (i) zadanie
Załoga do
lotów przygo-
towana (podpis
dowódcy załogi)
1
MiG-29
Ablewicz
125,127, 133/55
2
Su-22M4 Gocłowski
Przelot Okęcie – Kraków
– Okęcie
3
F-16
Płoski
BFM-1
4
Jak-40
Śliwiński, Nycz,
Michalik
Zgodnie z rozkazem
lotu nr.…
5
Mi-8
Macharski, Ziółek,
Wielgus
Desantowanie
ćwiczenie 308
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
147
2010-
Załącznik 8
Wzór książki podsumowań
PODSUMOWANIE
ORGANIZACYJNO-SPECJALISTYCZNE PODSUMOWANIE LOTÓW
PRZEPROWADZONYCH W DNIU .........
1. Zdarzenia organizacyjne:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
2. Spostrzeżenia i uwagi dotyczące działalności służb organizacji lotów:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
149
2010-
Załącznik 9
Schemat podsumowania zadania lotniczego (debriefing)
1. Meldunek o wykonanym zadaniu.
1) czas startu;
2) skład załogi;
3) nr statku powietrznego, lotnisko bazowania;
4) sposób dolotu do miejsca wykonania zadania;
5) warunki atmosferyczne;
6) czas rozpoczęcia i zakończenia zadania;
7) uwagi o sposobie wykonania zadania;
8) sposób powrotu na lotnisko;
9) czas lądowania.
2. Analiza lotu na podstawie dostępnych materiałów OKL oraz innych dostępnych źródeł
informacji.
3. Osiągnięte cele szkoleniowe:
1) nauczono;
2) utrwalono;
3) ugruntowano;
4) wytrenowano.
4. Wnioski i zalecenia dotyczące sposobu wykonania kolejnych lotów przez pilota (załogę).
5. Inne elementy wynikające z charakteru wykonanego zadania.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
155
2010-
Załącznik 11
Wyposażenie miejsca pracy POL (SOF)
Środki łączności POL (SOF) muszą być funkcjonalne i gotowe do natychmiastowego
użycia. Na wyposażenie składa się:
1) wielozakresowa radiostacja lotnicza z płynnym strojeniem UHF, VHF, HF (jeśli
wymagana), zapewniająca możliwość komunikacji z załogami w powietrzu;
2) łączność telefoniczna kablowa i komórkowa;
3) radiotelefon;
4) zestaw komputerowy z dostępem do TAF, METAR oraz zobrazowaniem sytuacji
pogodowej (np. Mikołajek);
5) samochód wyposażony w radiotelefon;
6) listy czynności realizowanych w trakcie pełnienia obowiązków normalnych oraz
awaryjnych opracowywane lokalnie w zależności od potrzeb i typu użytkowanych
statków powietrznych;
7) lornetka;
8) niezbędne instrukcje i dokumenty w zależności od eksploatowanych statków powietrz-
nych i charakteru wykonywanych zadań, które określa organizator lotów.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
157
2010-
Karty oceny wykonania zadania
Uwagi i spostrzeżenia
instruktora (szkolącego).
Wpisać wszelkie
niedociągnięcia i uwagi
co do techniki pilotowania
szkolonego
Nr zadania
Typ SP
Warunki
atmosfe-
ryczne
Procedura
Data
Szkolony
stopień, imię i nazwisko
Rodzaj lotu
Szk.
Egz.
Instruktor
(szkolący)
stopień, imię i nazwisko
Ocena
Elementy podlegające ocenie*
5 4 3 2
Elementy dodatkowe
Zalecenia po locie
Jeżeli wystąpiły uwagi co
do techniki pilotowania,
należy podać zalecenia
lub propozycje odnośnie
ich usunięcia
Ocena końcowa ………………………………………
Szkolony
podpis
Instruktor (szkolący)
podpis
* Elementy podlegające ocenie dla każdego zadania zawarte są w PSzL.
Załącznik 12
Wzór graficzny karty oceny wykonania zadania
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
159
2010-
Załącznik 13
Wzór książki meldunków DLLC
MELDUNEK
DYŻURNEGO LOGISTYKI LOTNISKA CZYNNEGO (DLLC)
1. Sprawy organizacyjne przebiegu lotów:
Loty ................................................... w dniu ............................................
DLLC ................................................................................................................................
Meldunki osób funkcyjnych jednostki zabezpieczającej (bazy) o gotowości do lotów:
a) roboczą część lotniska sprawdził (uwagi): ..................................................................
• środki LLC – dyżurny DTZ (uwagi) .....................................................................
• środki NEZLC – dyżurny NEZLC (uwagi) ...........................................................
• lotnisko – krl TWR (uwagi) ..................................................................................
• zabezpieczenie medyczne – LDLC (uwagi) ..........................................................
• ratownictwo lotniskowe – dowódca GRL (uwagi) ...............................................
b) początek lotów, godzina ......................................wariant ............................................
c) przerwy, zmiany w lotach, przyczyny zmian i kto ich dokonał:
.............................................................................................................................................
d) koniec lotów, godzina/nalot: ........................................................................................
2. Uwagi DLLC (z przebiegu zabezpieczenia lotów):
Lp.
Niedociągnięcia
Zalecenia i termin usunięcia
3. Niedociągnięcia w organizacji logistyki lotniska czynnego
Lp.
Niedociągnięcia
Zalecenia i termin usunięcia
160
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
Uwagi POL (SOF) do organizacji zabezpieczenia lotów (z omówienia organizacyjno-
-specjalistycznego).
.............................................................................................................................................
DLLC
POL (SOF)
...................................... ........................................
DOWÓDCA
(jednostki zabezpieczającej)
....................................
ZAPOZNAŁEM SIĘ:
(skład osób funkcyjnych zapoznających się z emeldunkiem DLLC określa
dowódca jednostki zabezpieczajacej).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
161
2010-
Załącznik 14
Schemat rozkazu w sprawie organizacji szkolenia lotniczego
1. Skład grup szkoleniowych.
2. Wykaz personelu latającego objętego szkoleniem, np.:
a) w lotach VFR,
b) w lotach w górach,
c) w lotach na zastosowanie bojowe:
•
pokonywanie OPL,
•
zwalczanie obiektów naziemnych,
d) itp.
3. Skład zespołu (komisji) bezpieczeństwa lotów.
4. Skład nieetatowego zespołu analizy wyników obiektywnej kontroli lotów.
5. Wykaz uprawnień i dopuszczeń personelu latającego do wykonywania lotów i peł-
nienia funkcji w składzie służb organizacji lotów.
6. Wykaz osób do prowadzenia konsultacji z zakresu wiedzy stosowanej.
7. Sposób potwierdzania znajomości procedur awaryjnych oraz osoba (osoby) odpo-
wiedzialne za przeprowadzenie sprawdzenia.
8. Skład komisji egzaminacyjnej do przyjęcia egzaminu z przedmiotów wiedzy stoso-
wanej.
9. Wykaz osób odpowiedzialnych za prowadzenie i archiwizację dokumentów organi-
zacji lotów i szkolenia lotniczego.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
177
2010-
Załącznik 17
Wzór zeszytu pracy
…………………………………………………………………………………….
(nazwa jednostki wojskowej)
RWD nr ………….
ZESZYT PRACY
………………………………………………………………………………………….
(stanowisko służbowe żołnierza)
178
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
2010-
SPIS TREŚCI*
1. Główne zadania i zamierzenia szkoleniowe jednostki
(dotyczy jednostki macierzystej).
2. Plan udziału w ćwiczeniach, treningach
(wyciąg z „Planu zasadniczych przedsięwzięć na dany rok” w zakresie dotyczącym
jednostki macierzystej).
3. Struktury organizacyjne
(dotyczy jednostki macierzystej).
4. Stany etatowe i uzupełnienia
(dotyczy podległego personelu jednostki macierzystej).
5. Stan sprzętu i środków bojowych
(dotyczy jednostki macierzystej).
6. Zakres obowiązków
(własny oraz bezpośrednio podległego personelu jednostki macierzystej).
7. Plan urlopów, WOSzK i kursów specjalistycznych
(własny oraz podległego personelu jednostki macierzystej).
8. Aktualności w realizacji zadań lotniczych
(własne oraz podległego personelu jednostki macierzystej).
9. Ewidencja szkolenia uzupełniającego
(własne oraz podległego personelu jednostki macierzystej).
10. Ewidencja przygotowań do lotów.
11. Notatki.
* Dotyczy żołnierzy zawodowych (członków personelu latającego) zajmujących stanowiska
służbowe w jednostkach lotniczych do szczebla eskadry (równorzędnego).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
179
2010-
SPIS TREŚCI*
1.
Główne zadania i zamierzenia szkoleniowe jednostki
(dotyczy jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej i podległych jednostek/ko-
mórek organizacyjnych).
2. Plan udziału w ćwiczeniach, treningach
(wyciąg z „Planu zasadniczych przedsięwzięć na dany rok” w zakresie dotyczącym
jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej i podległych jednostek/komórek or-
ganizacyjnych).
3. Infrastruktura lotniskowa i dyslokacja
(dotyczy podległych struktur).
4. Struktury organizacyjne
(dotyczy jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej i podległych jednostek/ko-
mórek organizacyjnych).
5. Stany etatowe i uzupełnienia
(dotyczy jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej i podległych jednostek/ko-
mórek organizacyjnych).
6. Cele Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
(w zakresie dotyczącym jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej i podległych
jednostek/komórek organizacyjnych).
7. Stan sprzętu i środków bojowych
(w zakresie dotyczącym jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej i podległych
jednostek/komórek organizacyjnych).
8. Zakres obowiązków
(własny oraz bezpośrednio podległego personelu jednostki/komórki organizacyjnej
macierzystej i podległych jednostek/komórek organizacyjnych).
9. Plan urlopów, WOSzK i kursów specjalistycznych
(w zakresie dotyczącym jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej).
10. Ewidencja szkolenia uzupełniającego
(w zakresie dotyczącym jednostki/komórki organizacyjnej macierzystej).
11. Ewidencja przygotowań do lotów.
12. Notatki.
* Dotyczy żołnierzy zawodowych (członków personelu latającego) zajmujących stanowiska
służbowe w jednostkach lotniczych do szczebla bazy (równorzędnego).
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
181
2010-
WYKAZ ZMIAN
Numer
kolejny
zmiany
Sygnatura i data decyzji
zatwierdzenia zmiany
Strona i numer punktu
podlegającego zmianie
Potwierdzenie
wprowadzenia zmiany
(imię, nazwisko, data
i podpis dokonującego
zmiany)
1
2
3
4
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP
183
2010-
WYKAZ OBOWIĄZUJĄCYCH STRON
Strona
Data
Strona
Data
Strona
Data
1
2
3
4
5
6
3
2010-