Wyk!ad 5:

Atrakcyjno"# interpersonalna

dr Dariusz Rosi$ski

•

Co sprawia, %e jeste"my atrakcyjni dla innych?

•

kierunki poszukiwa$ odpowiedzi:

1.obszar cech, w!a"ciwo"ci osobowo"ciowych danego cz!owieka

2.mo#e atrakcyjni s$ fizycznie !adni, przystojni, ci co dobrze si%

ubieraj$ i ogólnie !adnie si% prezentuj$?

3.trzeci obszar wyja"nie& – kwestia odleg!o"ci, która nas na co

dzie& dzieli – efekt blisko"ci!

Atrakcyjno"#

•

nie wiadomo do ko$ca, jakie cechy fizyczne decyduj& o atrakcyjno"ci fizycznej

•

wiadomo, %e wi&%e si' ona z:

•

prototypowo"ci& twarzy

•

domnieman& p!odno"ci&

•

!atwo"ci& nawi&zywania kontaktu, sygnalizowan& przez dziecinne cechy twarzy

oraz mimik'

Atrakcyjno"# fizyczna

•

ludzie atrakcyjni fizycznie wywieraj& na innych bardziej pozytywne wra%enie,

je"li chodzi o:

•

umiej'tno"ci spo!eczne

•

przystosowanie

•

dominacj'

•

zdolno"ci intelektualne

•

wra%enia zale%ne od atrakcyjno"ci fizycznej mog& wp!ywa# na:

•

decyzje o zatrudnieniu

•

wyroki w procesach s&dowych

•

mog& prowadzi# do samospe!niaj&cych si' przepowiedni

Atrakcyjno"# fizyczna

wygl$d fizyczny - niektóre elementy s& wzgl'dnie sta!e (niezale%nie od

kulturowych przes!anek atrakcyjno"ci i zmieniaj&cych si' kanonów pi'kna):

•

wzrost

•

smuk!a sylwetka

•

muskulatura u m'%czyzn

•

ma!y nos

•

du%e oczy, kszta!tne brwi u kobiet

•

Generalna prawid!owo"# – mamy sk!onno"# do wnioskowania, %e je"li kto" jest

pi'kny fizycznie, to musi by# tak%e „pi'kny” psychicznie!

•

Hipoteza dopasowywania si% (N'cki)

Atrakcyjno"# fizyczna

•

wzajemna atrakcyjno"# (atrakcyjno"# interpersonalna) to bardzo intensywnie

badany problem psychologii spo!ecznej

•

kto lubi kogo i z jakich powodów?

•

pierwsi badacze to: J.L. Moreno (sympatia i antypatia), T.M. Newcomb (przyja($

poddaje si' badaniom naukowym!)

•

w literaturze przewa%aj& badania nad kszta!towaniem si' sympatii do nowo

poznanych osób i nad atrakcyjno"ci& romantyczn& w trakcie zalotów i

ma!%e$stwa, a tak%e badania nad przyja(ni& (studenci i dzieci)

•

atrakcyjno"# jest cz'sto pojmowana jako postawa w stosunku do innej osoby:

•

przekonania dotycz&ce innej osoby (aspekt poznawczy)

•

uczucia w stosunku do tej osoby (aspekt emocjonalny)

•

zachowania wobec tej osoby (aspekt behawioralny)

Atrakcyjno"# interpersonalna

W badaniach

rzadko

rozró#niano te

trzy sk!adniki

•

uwa%a si', %e deklaracja:

„lubi% osob% X” (najcz'stszy wska(nik

atrakcyjno"ci) - wyra%a wszystkie trzy elementy postawy (szczególnie wczesne

teorie - np. równowag i zgodno"ci jako wyja"niaj&ce atrakcyjno"# - podkre"la!y

naturaln& sk!onno"# ludzi do równowa%enia, uzgadniania trzech sk!adników

postawy)

•

próbuj&c podsumowa# te prawid!owo"ci mo%na wskaza# na u%yteczno"#

za!o%enia: %e

lubimy tych, którzy dostarczaj$ nam ró#nego rodzaju

nagród - im wi%cej tym bardziej lubimy; atrakcyjno"' osoby

spada w miar% kosztów, na jakie nas nara#a

Atrakcyjno"# interpersonalna

•

kto jest atrakcyjny dla kogo i z jakiego powodu? - cztery zasady

•

LUBIMY OSOBY PODOBNE DO NAS (kto jest bardziej atrakcyjny)

•

LUBIMY OSOBY B)D*CE BLISKO (kto jest bardziej atrakcyjny)

•

LUBIMY TYCH, KTÓRZY NAS LUBI* (kto jest bardziej atrakcyjny)

•

ATRAKCYJNO+, INNYCH RO+NIE W WARUNKACH WZBUDZAJ*CYCH

L)K (kiedy jeste"my bardziej atrakcyjni)

Atrakcyjno"# interpersonalna

•

Konsekwencje zmian czyjej" sympatii do nas:

efekt zysku – straty:

•

tym bardziej lubimy dan& osob', im wi'cej wysi!ku musieli"my w!o%y# w zmian'

jej pierwotnej opinii o nas (tj. nie lubiani na pocz&tku znajomo"ci teraz jeste"my

lubiani),

•

natomiast tym mniej lubimy dan& osob', im wi'cej jej pierwotnej sympatii

stracili"my (tj. je%eli na pocz&tku znajomo"ci nas lubi!a, a teraz nas nie lubi) –

dlaczego zysk daje w rezultacie lepsze efekty w porównaniu ze sta!& pozytywn&

ocen&, dlaczego strata jest bardziej dotkliwa ni% sta!a negatywna ocena?

Atrakcyjno"#

•

po pierwsze – zysk albo strata nie powstaje w wyniku dzia!ania jakiejkolwiek

sekwencji pozytywnych czy negatywnych twierdze$ – konieczna jest

zintegrowana sekwencja prowadz&ca do zmiany istoty rzeczy tzn. je%eli na

pocz&tku okre"licie kogo" jako osob' g!upi& i nieszczer&, a nast'pnie

stwierdzicie, %e jest ona wspania!omy"lna i wysportowana, to zjawisko zysku nie

powstanie, poniewa% w gr' wchodz& zupe!nie ró%ne atrybuty!!! Je%eli natomiast

na pocz&tku dana osoba zostanie oceniona jako g!upia i nieszczera, a nast'pnie

stwierdzicie, %e zmienili"cie zdanie i %e ta osoba jest m&dra i szczera, to mamy

tu do czynienia z prawdziwym zyskiem!!! (w tej ostatniej sytuacji postawy

negatywne zosta!y zast&pione postawami dok!adnie odwrotnymi)

•

po drugie – aby efekt zysku i straty móg! si' ujawni#, zmiana postaw musi

zachodzi# stopniowo (nag!a zmiana jest odbierana podejrzliwie – ingracjacja)

Atrakcyjno"#

•

Warunki straty:

•

ci&g nies!abn&cych negatywnych ocen, chocia% bolesny, mo%na uzasadni#,

przypisuj&c osobie oceniaj&cej cechy mizantropa, czyli uwa%aj&c j& za osob'

skwaszon&, wiecznie niezadowolona, która nie lubi nikogo i niczego.

•

Natomiast sytuacj', w której na pocz&tku obdarowano nas pozytywnymi

uczuciami, ale przechodz&cymi nast'pnie coraz bardziej negatywne, trudno zby#

stwierdzeniem, %e osoba wypowiadaj&ca takie opinie jest kompletnie

nieodpowiedzialna. Przecie% mimo wszystko by!a ona dla nas bardzo mi!a na

pocz&tku. Tak wi'c warunki straty, w porównaniu z warunkami ca!kowitej

negacji,

stwarzaj$ sytuacj% bardziej dokuczliw$ i prowadz$ w

efekcie do ujawniania si% silniejszych uczu' o zabarwieniu

negatywnym.

Atrakcyjno"#

•

TEORIA WYMIANY SPO-ECZNEJ – du%e znaczenie nagród spo!ecznych (im

wi'cej nagród od danej osoby tym bardziej j& lubimy. Je%eli koszty utrzymywania

zwi&zku (np. w kategoriach niepokoju emocjonalnego) znacznie przewy%sza

zyski (np. w kategoriach otrzymywania pochwa! czy wsparcia), to

najprawdopodobniej nie potrwa on zbyt d!ugo!!! (Homans, Kelley, Thibaut).

•

Czy zwi$zek jest satysfakcjonuj$cy – zale#y od poziomu

odniesienia (jakiego efektu oczekujemy od konkretnego

zwi$zku) i porównawczego poziomu odniesienia (dla zwi$zków

alternatywnych)

Atrakcyjno"#

•

TEORIA RÓWNO+CI: - ludzie czuj& si' najszcz'"liwsi w zwi&zkach, w których

zarówno koszty, jak i zyski b'd&ce udzia!em jednej ze stron s& w przybli%eniu

takie same jak koszty i zyski przypadaj&ce drugiej stronie (Walster, Berscheid,

Homans).

•

Poj'cie równo"ci stanowi wa%n& norm' spo!eczn& – ludzie b'd& si' czu#

niezr'cznie, a nawet do"wiadcza# poczucia winy, je%eli otrzymaj& wi'cej, ni% na

to zas!u%yli! W praktyce brak równo"ci jest odbierany jako problem wtedy, gdy

dotyczy osób osi&gaj&cych za ma!e korzy"ci.

Atrakcyjno"#

•

Co zrobi', #eby dana osoba polubi!a ciebie?

•

powiniene" cz'sto przebywa# w jej pobli%u (sta$ si' osob&, któr& dobrze zna)

•

zachowuj si' w sposób dla niej gratyfikuj&cy

•

podkre"laj wasze wzajemne podobie$stwo

•

korzystaj z pochlebstw (ale je"li jeste" m&dry, to na pocz&tku znajomo"ci b&d(

nieco krytyczny, a nast'pnie nie szcz'd( komplementów)

•

Wszystkie te rady odwo!uj& si' do poj'cia PIERWSZEGO WRA.ENIA! (jakie

wywieramy na drugiej osobie).

•

Czy te techniki s& równie skuteczne przy nawi&zywaniu zwi&zków uczuciowych?

•

Czy w przypadku zakochania si' i zawi&zywania d!ugotrwa!ego zwi&zku

uczuciowego liczy si' co" wi'cej poza BLISKO+CI*, PODOBIE/STWEM I

NAGRODAMI SPO-ECZNYMI?

Atrakcyjno"# - zwi&zki uczuciowe