ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA

ATRAKCYJNOSC INTERPERSONALNA- jest konstruktem społecznym, obecnym we wszystkich kulturach, choć odmiennie przez te kultury definiowanym.

konstrukt społeczny- tzn. że nie mamy w sobie zakodowanej atrakcyjności i poczucia czy odbioru atrakcyjności.

Okazuje się jednak, że to czy spostrzega się daną osobę jako atrakcyjną lub nie, wyznaczają także inne czynniki, takie jak pozytywnie oceniane cechy (zalety), przysługi i komplementy, wzajemne podobieństwo np. zgodność postaw, zainteresować, cech charakteru, komplementarność potrzeb.

W zakres atrakcyjności interpersonalnej wchodzą zalety, cechy, zgodność postaw, zainteresowań, komplementarność potrzeb. Czyli atrakcyjność interpersonalna to nie tylko wygląd zewnętrzny

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA WYBRANYCH TEORII PSYCHOLOGICZNYCH

NAZWA TEORII	GŁÓWNE ZAŁOŻENIA KSZTAŁTUJĄCE CZŁOWIEKA	GŁÓWNE ŹRÓDŁO WZAJEMNEJ ATRAKCYJNOŚCI
BEHAWIORYZM	Człowiek może zostać wyuczony każdego typu zachowania przez proces warunkowania	Wzajemne nagrody i kary podczas aktualnego kontaktu i w poprzednich kontaktach
PSYCHOLOGIA POSTACI (Gestalt)	Człowiek jest aktywną całością dążącą do rozwoju i doskonalenia siebie	Zgodność cech przypisywanych partnerowi z wzorcami idealnymi
PSYCHOANALIZA	Początkowo aspołeczne niemowlę uczy się kontrolować swe egoistyczne impulsy i może zostać altruistycznym, kochającym dorosłym	Możliwość zaspokojenia głównych potrzeb, podobieństw do wczesnodziecięcych modeli partnerów (rodziców)
TEORIA POLA	Brak konkretnych założeń	Ułatwienie osiągnięcia celów wewnętrznych i zewnętrznych
TEORIA RÓL	Całokształt zachowań zależy od społecznej definicji akceptowanej przez daną osobę	Takie dopasowanie zachowań, by partnerzy wzajemnie wspierali się w pełnieniu swoich ról

Obok przedstawionych powyżej teorii psychologicznych wyróżnia się dwie podstawowe ujęcia sformułowane przez psychologów społecznych, którzy atrakcyjność opisali na podstawie >>>

TEORIA WYMIANY SPOŁECZNEJ zakłada, że ludzie oceniają relacje interpersonalne (związki) z innymi ludźmi na podstawie:
1)bilansu gratyfikacji (nagród) jakie uzyskują oraz strat (kosztów) jakie muszą ponosić będąc w relacji
2)poglądów odnośnie tego, na jaki związek zasługują
3)oceny dotyczącej tego, jakie jest ich zdaniem prawdopodobieństwo nawiązania lepszych relacji z kimś innym

TEORIA RÓWNOŚCI
-zakłada, że ludzi czują się najlepiej w relacjach interpersonalnych, w których koszty i zyski będące udziałem jednej ze stron interakcji są w przybliżeniu takie same, jak koszty i zyski drugiej osoby
- w związkach intymnych podejście reprezentowane przez teorię równości nie zawsze sprawdza, ponieważ istnieją ludzie, którzy są zorientowani na zaspokojenie potrzeb drugiej osoby, a w tym samym gotowi są ponosić ogromne koszty pozostawania w relacji. Na przeciwnym biegunie znajdują się osoby, które ponoszą bardzo niskie koszty utrzymania relacji, wynoszą z niej ogromne zyski, koncentrując się przede wszystkim na zaspokojeniu własnych potrzeb

Inne ujęcie atrakcyjność interpersonalnej formułowane jest na gruncie psychologii stosunków międzyludzkich, wskazuje na szereg czynników społecznych, które definiują atrakcyjność i jej wymiary, a tym samym decydują o tym, kogo uzna się za atrakcyjnego w wymiarze interpersonalnym.

Czynniki społeczne:
1)Efekt częstości kontaktów- bliskość fizyczna oraz psychologiczna umożliwia oswojenie z osobami bardziej dostępnymi, poczucie bezpieczeństwa w kontakcie z nimi i chęć częstego przebywania w ich towarzystwie.

Mady Segal- zakwaterowano studentów do pokoi wg porządku alfabetycznego, ci którzy byli blisko siebie wykazywali do siebie większą sympatie.
Leon Fisinger, Stanley Schachter i Kurt Back- badanie przeprowadzone w kompleksie mieszkalnym studenckich par małżeńskich. Mieszkańcy przydzieleni do mieszkań w sposób losowy, 65% osób uznało za przyjaciół osoby, które mieszkały w tym samym budynku. 41% osób wskazało, że najbardziej lubi osoby z sąsiedniego mieszkania, 22% osób, które były oddzielone jednym mieszkanie odpowiedziało tak samo, oraz 10% osób, których mieszkania na przeciwnych końcach korytarza.

Na wybór partnera życiowego też ma wpływ efekt bliskości- większość ludzi żeni się lub wychodzi za mąż za osobę z sąsiedztwa, z pracy czy ze szkoły. Efekt częstej ekspozycji: zjawisko polegające na tym, że im częściej jesteśmy wystawiani na ekspozycję bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić. Zażyłość prowadzi do zwiększenia trakcyjności przyjaźni.

2)Atrakcyjność fizyczna- istotnie kształtuje pierwsze wrażenie i budowaną na jego podstawie ocenę spotkanej osoby, jest jedną z najbardziej pożądanych cech u partnera/partnerki.

Np. budowa twarzy

Wpływ atrakcyjności fizycznej na to, czy kogoś lubimy:
-Tylko powierzchowni ludzi oceniają po wyglądzie” Oscar Wilde

Założenia przyjmowane w stosunku do ludzi atrakcyjnych:
Funkcjonowanie stereotypu – „Piękne jest dobre” (K. Dion, E. Berscheid- w powszechnej świadomości to co piękne kojarzone jest z innymi pozytywnymi cechami. W szkole podstawowej popularność ucznia w znacznej mierze zależy od jego atrakcyjności fizycznej)

CECHY WYGLĄDU ZWIĄZANE Z ATRAKCYJNOŚCIĄ FIZYCZNĄ MĘŻCZYZNY:
1) Symetryczna twarz i symetryczne ciało: asymetria ciała i twarzy może być informacją o chorobach. Wiadomo także, że wraz z wiekiem rośnie asymetria budowy ciała- twarze i ciała ludzi starych są znacznie bardziej asymetryczne niż młodych

2) Czysta zdrowa skóra- oznaka zdrowia

3)Wzrost- jest silnie kojarzony z autorytetem: na przykład mężczyzna przedstawiony jako „profesor Kowalski” wydaje się ludziom wyższy (przeciętnie o 6cm) niż mężczyzna przedstawiony jako „pan kowalski”. Kobiety wydają się być bardziej wrażliwe na postawę wyprostowaną niż na wzrost, chociaż oba są elementami atrakcyjności.

4)Niska różnica między talią i biodrami- duża różnica między talią a barkami- wąskie biodra w stosunku do talii, także węższe niż barki, związane są z obecnością męskiego hormonu płciowego- testosteronu

5)zdrowe zęby- cechy twarzy mężczyzny, które sugerują dojrzałość, zdrowie i dominację kojarzone są z atrakcyjnością

6)duży podbródek- zarysowuje się w okresie dojrzewania
7)płaski brzuch
8)jędrne pośladki
9)wyraziste oczy

CECHY WYGLĄDU KOBIETY, ZWIĄZANE ZE SPOSTRZEGANIEM JEJ JAKO ATRAKCYJNEJ FIZYCZNIE:
1) Symetryczna twarz i symetryczne ciało: znaczenie może mieć, u u kobiet asymetria części ciała, związana z objętością tkanek miękkich) jest najmniejsza w trakcie owulacji

2)czysta, zdrowa skóra- gładka bez pryszczy, czy wyprysków, bez zmarszczek, łupieżu itp. Mężczyźni we wszystkich (lub prawie wszystkich) kulturach preferują kobiety o jaśniejszej skórze od przeciętnej
3)Długie nogi- związane z okresem dorastania, gdy zmienia się proporcja nóg z stosunku do całego ciała. Objaw dojrzałości płciowej.

4)Zaokrąglone biodra- badacze orliki, że dla spostrzeganej atrakcyjności ważny jest stosunek obwodu talii do obwodu bioder (WHR), nie zaś sama szerokość bioder; za najatrakcyjniejsze uważane są kobiety, których WHR wynosi 0,7; znaczne odstępstwa od tej wartości obniżały atrakcyjność fizyczną. Kobiece proporcje budowy bioder związane są z ilością żeńskich hormonów płciowych, produkowanych przede wszystkim przez jajniki- estrogenów; wcięcie w pasie rośnie wraz ze stężeniem tych hormonów w okresie dojrzewania; kobiety o takich proporcjach mają także mniej poronień, mniej kłopotów z zajściem w ciążę, rzadziej chorują na nowotwory jajników i piersi oraz szybciej dojrzewają.

5)Młodość- atrakcyjna kobieta to młoda kobieta; wszelkie cechy wyglądu i zachowania, które związane są z młodością; sprężysty krok, różowa skóra bez zmarszczek, błyszczące oczy, lśniące włosy, wigor- podnoszą atrakcyjność

6)Przeciętna twarz- badania dowiodły, że najbardziej atrakcyjne są twarze typowe, bliskie przeciętnym wymiarom. O tym, że twarze typowe są atrakcyjne świadczy także fakt o wiele częstszego mylenia między sobą twarzy ładnych i brzydkich. Brzydkim można być na wiele sposobów.

7)Gęste włosy- łysienie jest u mężczyzn cechą dominującą, u kobiet recesywną. Gęste włosy odczytywane mogą być jako oznaka „pełnej kobiecości”, podobnie jak łysienie może być oznaką męskości

8)Pełne usta- istnieje mit, jakoby kobiety o mięsistych usach były namiętne, te o wąskich ustach spostrzegane jako oziębłe

9)Mały nos i duże oczy- sprawiają, że twarz nabiera wyglądu dziecięcego. Jedna z prób wyjaśnienia związku tych cech wyglądu z atrakcyjnością głosi, że w toku ewolucji mężczyźni „nauczyli” się wiązać z kobietami wiernymi, bowiem inaczej wychowali nie swoje potomstwo, co przyczyniało się do „wymarcia” własnych genów. W związki z tym niewinny, dziecięcy, wyraz twarzy, jest kojarzony z uległością, pasywnością, podporządkowaniem, niesamodzielnością i brakiem dominacji. Innym przykładem wskazującym na preferowanie młodzieńczych cech u kobiet jest stosowanie depilacji.

10)wzrost- ma znaczenie u kobiet, chociaż mniejsze niż u mężczyzn. Mężczyźni wykazują większą preferencję kierunku kobiet o niższym od siebie wzroście. Badania wykazały również, że kobiety o wzroście poniżej średniej osiągają większy sukces reprodukcyjny. Przewaga niższego wzrosty może polegać na tym, że jest postrzegana jako cecha młodości, a takie cechy u kobiet są dla mężczyzn bardziej atrakcyjne.

11)wydatne piersi

W wielu kulturach (także zachodniej) dochodzi do celowego deformowania ciała w taki sposób, aby pasowało do obowiązujących wzorców urody – opalanie, piercing, gorsety, tatuaże, odsysanie tłuszczu, operacje plastyczne, wstrzykiwanie substancji porażających mięśnie (np. jad kiełbasiany), co prowadzi do czasowego ukrycia zmarszczek, itp.

Chińczycy krępowali dziewczynkom stopy w specjalny sposób (zobacz: krępowanie stóp). Majowie deformowali czaszki i wywoływali zeza, Aborygeni łamali sobie nosy, liczne plemiona afrykańskie deformują ciało, dzięki czemu staje się ono "piękniejsze".

W ubogich społeczeństwach, gdzie większość ludzi jest chuda lub szczupła, krągłe kształty spostrzegane są jako atrakcyjne. W kulturach sytych jako atrakcyjne są spostrzegane raczej szczupłe sylwetki.

EGZAMIN- 26.01.2011 godzina 9.00, 3 pytania, forma pisemna, pytania otwarte.

Ogromne znaczenie dla atrakcyjności interpersonalnej mają stereotypy płci, które przyswajane są od urodzenia, kształtują obraz własnej płci i przeciwnej, tego, co jest w niej atrakcyjne, pożądane i pociągające społecznie.

STRUKTURĘ STEREOTYPÓW ZWIĄZANYCH Z PŁCIĄ WYZNACZAJĄC CZERY OBSZARY:
1)Komponent cech osobowości (po osiem dla każdej płci)
a)stereotyp kobiecy: emocjonalność, zdolność do poświęceń, delikatność, czułość, troska o uczucia innych, umiejętność rozumienia innych, ciepło w relacjach z innymi, pomaganie
b)stereotyp męski: niezależność, aktywność, kompetencja, łatwość podejmowania decyzji, niezawodność, wiara w siebie, nieuleganie naciskowi, poczucie przywództwa.

2.Komponenta ról społecznych (po 4 dla każdej płci)
a)stereotyp kobiecy: jest źródłem wsparcia emocjonalnego dla innych, zarządza domem, opiekuje się dziećmi, odpowiada za urządzenie domu
b)stereotyp męski: jest głową domu, utrzymuje finansowo rodzinę, jest przywódcą, odpowiada za domowe naprawy!

3.Komponent wyglądu zewnętrznego (po cztery dla każdej płci)
a)stereotyp kobiecy: delikatny głos, schludność, wdzięk, miękkość ruchów
b)stereotyp męski: wysoki, silny, krzepki, szeroki w ramionach

4.Komponent zawodu (po pięć dla każdej z płci)
a)stereotyp kobiecy: terapeutka, telefonistka, logopeda, nauczycielka w szkole podstawowej, pielęgniarka
b)stereotyp męski: kierowca ciężarówki, agent ubezpieczeniowy, instalator telefonów, chemik, burmistrz miasta