SZKOŁY I KIERUNKI

W PSYCHOTERAPII

Na podstawie wykładów:

Dr Dariusz Kuncewicz, dr Anna Braniecka

CZĘŚĆ I

CZĘŚĆ I

WPROWADZENIE:

systematyzacja pojęć

Czym jest psychoterapia?

= psyche

(dusza)

+ therapein

(leczyć)



metoda poprawiania samopoczucia?



zmienianie pacjenta/klienta przez terapeutę?



okazja do „wyrzucenia” z siebie trudnych przeżyć?



sposób na lepsze zrozumienie siebie?



kupowanie przyjaźni?



forma powtórnego rodzicielstwa?



współczesna forma szamanizmu?



…

Psychoterapia to:



Świadome i zamierzone stosowanie metod klinicznych
i zabiegów interpersonalnych,
pochodzących ze sprawdzonych twierdzeń nauk
psychologicznych,
w celu towarzyszenia ludziom w modyfikacji ich
zachowań, właściwości poznawczych, emocji i/lub innych
cech
na takie, które wydają się uczestnikom tego procesu
pożądane.

Norcross (1990)

Czyli:



Podstawową cechą psychoterapii jest

kontakt międzyludzki



Psychoterapia to nie tylko „przyjazna rozmowa”,

ale

planowe, systematyczne oddziaływania



Opiera się na stosowaniu różnych sprawdzonych

metod i technik



Pacjent/klient jest nie tylko leczony, ale przede wszystkim

leczy siebie



Najważniejszy cel to doprowadzenie do takich
zmian w przeżywaniu i funkcjonowaniu chorego, które pozwolą na

ustąpienie problemu (objawów zaburzeń) i poprawę funkcjonowania

Co nie jest psychoterapią?



coaching



poradnictwo



treningi umiejętności społecznych



ustawienia systemowe Hellingera



trening uważności (Mindfulness)



choreoterapia/muzykoterapia/arteterapia



treningi relaksacyjne



psychiatria środowiskowa



oddziaływania psychologiczne wobec sportowców



…

podejście

szkoła

teoria

metoda

PODEJŚCIA

PODEJŚCIA

(orientacje / kierunki)



Definicja:

zbiór ogólnych założeń i pojęć dotyczących

natury człowieka, jego rozwoju oraz relacji z otoczeniem



4 podstawowe podejścia:



psychoanalityczne



humanistyczno-egzystencjalne



behawioralno-poznawcze



systemowe

SZKOŁY:

SZKOŁY:



Definicja:

grupa teorii pokrewnych ze względu na

założenia i pojęcia (często wiązane są z określonym

nazwiskiem bądź regionem geograficznym)



Przykłady szkół podejścia systemowego:



strategiczna (Haley)



strukturalna (Minuchin)



mediolańska (Palazzoli)



postmediolańska (Cecchin i in.)

TEORIE

TEORIE

(koncepcje / modele)



Definicja:

model funkcjonowania człowieka



Przykłady teorii (koncepcji) charakterystycznych dla
szkoły mediolańskiej



cyrkularność



gry rodzinne



pozytywna konotacja objawu

Po co są

teorie psychoterapii

teorie psychoterapii

?

Dzięki nim możemy:



selekcjonować informacje

selekcjonować informacje



dostrzegać związki między faktami

dostrzegać związki między faktami



wyjaśniać i przewidywać zachowania

wyjaśniać i przewidywać zachowania



projektować i wywoływać zmiany

projektować i wywoływać zmiany

Struktura teorii psychoterapii



Teoria „osobowości”



psychologiczne koncepcje natury człowieka



geneza, mechanizmy i proces kształtowania się zdrowia
psychicznego



Teoria psychopatologii



geneza, mechanizmy i proces kształtowania się zaburzeń
psychicznych



Teoria procesów terapeutycznych



zasady tworzenia relacji terapeutycznych



interwencje, strategie, programy



specyficzne czynniki leczące

M E T O D Y



Definicja: zbiór reguł dotyczących
interweniowania w funkcjonowanie człowieka
(praktyczna warstwa teorii)



Przykład metody, opartej na teorii
cyrkularności:



pytania cyrkularne

Typowa metodologia

teorii psychoterapeutycznych



uogólnienie doświadczenia klinicznego –

rozumowanie indukcyjne



weryfikacja przez kliniczną użyteczność

rozumowanie dedukcyjne



na ile, w oparciu o określoną teorię kliniczną możemy

prognozować

sposób funkcjonowania człowieka?



na ile możemy

zapobiegać

nawrotom choroby, wystąpieniu

objawów, etc.?



wreszcie na ile w oparciu o tę teorię możemy skutecznie

uzyskiwać poprawę

zdrowia pacjenta

Składniki procesu psychoterapii:



Ustalanie celów, formułowanie kontraktu

(psychoterapeuta

dokonuje konceptualizacji problemu, zadaje sobie pyt. o mechanizmy

zaburzenia, stawia hipotezy…)



Motywowanie, przygotowywanie do procesu zmian

(radzenie sobie z lękiem przed zmianą, budowanie relacji terapeutycznej)



Osiąganie wglądu



Zmiana funkcjonowania (zachowań, myślenia, przeżywania)



Zakończenie terapii

Tu największe

zróżnicowanie w zakresie
stosowanych metod i technik

Różne podejścia a różne strategie oddziaływań…



terapeuta dyrektywny

vs ukierunkowujący



koncentracja na świadomości

vs nieświadomości



przeszłość vs teraźniejszość

vs przyszłość



koncentracja na emocjach

vs na myśleniu/zachowaniu



koncentracja na aktywności

w trakcie sesji vs poza sesją

Dziękuję za uwagę