background image

1.Co to jest metrologia i czym się zajmuje? Metrologia – nauka o pomiarach. Przedmiotem
metrologii   są:   -   jednostki   miar   oraz   ich   etalony   (ustalanie,   odtwarzanie,   konsensacja   i
przekazywanie) – pomiar (metody, ocena, wykonywanie, ocena dokładności itd.)  - narzędzia
pomiarowe (właściwości badane z punktu widzenia przeznaczenia narzędzi)   - obserwatory
(ich   kwalifikacje   odnoszące   się   do   wykonywania   pomiarów,   np.   odczytywania   wskazań
narzędzi pomiarowych)
metrologia obejmuje wszystkie zagadnienia zarówno teoretyczne jak i praktyczne odnoszące
się do pomiarów niezależnie od ich dokładności.
2.Podział i zastosowanie metrologii. Zależnie od rodzaju mierzonej wielkości metrologia
dzieli się na metrologię długości i kąta.
Do zadań naukowych należą: - określenie długości miar,           - odtwarzanie jednostek miar,
-   opracowanie   państwowych   wzorców,     -   opracowanie   metod   pomiaru,     -   opracowanie
naukowych podstaw teorii, - prowadzenie prac badawczych  mających  na celu znalezienie
nowych dokładniejszych metod realizacji i odtwarzania jednostek miar.
Zadania   metrologii   wynikające  z   udziału   w   procesach   produkcji   przemysłowej   są
następujące:  - ustalenie dokładnych danych odniesienia dotyczących własności technicznych
i użytkowych surowców i materiałów produkcyjnych,   - wprowadzenie metod racjonalnego
projektowania   wyrobów,     -   wprowadzenie   techniczne   i   ekonomiczne   uzasadnionych
procesów technologicznych.
3.Omówić pojęcia : cecha, podział cech , wielkość , wartość , układ wielkości. 
Cechą  ciała lub zjawiska nazywamy charakterystyczną wyróżniającą ją od innych ciał lub
zjawisk tego samego rodzaju.
Wartością  cechy jest konkretny stan określony ilościowo lub jakościowo. Ze względu  na
sposób oceny rozróżnia się:  cechy  mierzalne  których  wartości można  zmierzyć  i określić
liczbowo(np.   długość,   masa,   prędkość)   i  cechy   niemierzalne  nie   dające   się   zmierzyć   za
pomocą znanych środków pomiarowych( np. estetyka wyglądu, smak, zapach).
Wielkość  jest abstrakcyjnym uogólnieniem wszystkich wartości tej samej cechy mierzalnej.
Wartość wielkości jest więc jej poszczególną realizacją. Np. gdy rozważaną wielkością jest
długość, jej poszczególnymi wartościami mogą być 1m 2m 5m itd. tj. wartości określające
konkretne długości ciał, stanowiące jedną z charakteryzujących je cech.
Wartość   rzeczywista   wielkości  –   określa   się   jako   wartość   istniejącą   tej   wielkości
charakteryzującą ją w warunkach jednoznacznie określonych.
Wartość   poprawna   wielkości   –   jest   wartością   w   takim   stopniu   przybliżoną   do   wartości
rzeczywistej, że różnicą pomiędzy tymi wartościami można pominąć.
Wartości nominalne są to wartości względem których ocenia się odchyłki, tolerancje.
Układ   wielkości  usystematyzowany   zespół   wielkości   podstawowych   i   zależnych   od   nich
wielkościpochodnych.
4. Co to jest błąd pomiaru . Podział błędów i źródła powstawania błędów .
Błąd pomiaru- jest to różnica wartości wielkości rzeczywistej i wielkości mierzonej danego
przedmiotu.  Błąd   to   niezgodność   wyniku   pomiaru   z   wartością   wielkości   mierzonej.
Przyczyny   tej   niezgodności   która   występuje   przy   każdym   pomiarze   ,   stanowią   wpływy,
różnych   nieuniknionych   czynników   zakłócających   pomiar.   Wpływ   każdego   czynnika
powoduje   błąd   cząstkowy,   zaś   ze   współdziałania   wszystkich   czynników   zakłócających,
występujących w pomiarze otrzymujemy błąd sumaryczny(całkowity).
Błędy związane z narzędziem pomiarowym, błędy instrumentalne:
-  błędy wzorcowania  (np. niewłaściwe umieszczenie kresek na podziałce),   - błędy tarcia(z
działania   czynników   hamujących),     -   błędy   wskutek   luzów,     -   błędy   temperaturowe(np.
zmiana   wymiarów   elementów   narzędzi,   właściwości),     -  błędy  ustawienia(np.   odchylenie
części od pionu lub poziomu).

background image

W zależności od źródła powstania dzielimy na:
-   błędy   przyrządów   pomiarowych,     -   błędy   metody   pomiarowej     -   błędy   obliczeń   i
przetwarzania danych pomiarowych,  - bł obserwatora,  - wynikające z wpływu otoczenia.

Rodzaje błędów
-błędy przypadkowe
 z przypadkowości pomiaru zmieniają się wg nieustalonego prawa
-błędy systematyczne przy wielokrotnym wykonaniu pomiarów w tych samych warunkach są
stałe bądź zmieniają się wg pewnego prawa 
-błędy nadmierne powstają na skutek nieprawidłowego wykorzystania pomiarów
5. Co to jest prawdopodobieństwo , zmienna losowa .., funkcja gęstości, parametr rozkładu.
Rachunek   prawdopodobieństwa  –   dział   metrologii   stosowanej   zajmujący   się   problemami
teoretycznymi   rozpatrywanego   doświadczenia   lub   obserwacji.   Prawdopodobieństwo
zdarzenia A jest stosunkiem liczby m przypadków sprzyjających jego zajściu do liczby n
ogółu zdarzeń  P(A)=m/n
Zmienna   losowa  –   funkcja   określona   na   przestrzeni   zdarzeń   elementarnych
przyporządkowująca tym zdarzeniom wartości liczb rzeczywistych.
Funkcja gęstości prawdopodobieństwa zmiennej losowej
Jeżeli   funkcja   gęstości   f(x)   jest   ciągła   w   punkcie   x   to   jest   ona   w   punkcie   x   pochodną
dystrybuanty f(x)=F’(x)
F(x)=       f(t)dt
Parametr   rozkładu  –   stała   wielkość   charakteryzująca   funkcję   tego   rozkładu.   Parametrem
rozkładu jest stała występująca w funkcji tego rozkładu.
6. Metoda wyznaczania próbki dla danej populacji.
mierzalna jest zmienną losową określoną w populacji.
Próbka – dowolny skończony podzbiór populacji podlegający bezpośredniemu badaniu
ze względu na badaną właściwość tej populacji. W zależności od tego czy populacja jest
zbiorem   przedmiotów   czy   wartości   próbka   jest   podzbiorem   przedmiotów   lub
podzbiorem wartości.
Warstwa   –   część   populacji   generalnej,   z   której   oddzielnie   pobiera   się   jednostki
losowania do próbki.

7. Co to jest populacja i jak się ją szacuje.
Populacja generalna (pierwotna, zbiorowość generalna) – zbiór mający  przynajmniej jedną
właściwość wspólną dla wszystkich jego elementów kwalifikującą je do tego zbioru oraz
przynajmniej jedną właściwość, ze względu na którą elementy tego zbioru mogą różnić się
między sobą. 
Liczebność populacji – ilość elementów populacji N
Właściwość   (cecha)   badana   populacji   generalnej   podlegająca   badaniu   właściwości   jej
elementów ze względu na którą mogą się one różnić między sobą.
Właściwość (cecha) niemierzalna – właściwość ze względu na którą każdy element populacji
generalnej   można   zakwalifikować   do   jednej   z   wielu   kategorii,   którym   nie   przypisuje   się
wartości liczbowej.
Właściwość  mierzalna  – właściwość ze  względu na  którą każdemu  elementowi  populacji
generalnej można przyporządkować pewna miarę liczbową i jednostkę miary. Właściwość
mierzalna jest zmienną losową określoną w populacji.
Próbka – dowolny skończony podzbiór populacji podlegający bezpośredniemu badaniu ze
względu na badaną właściwość tej populacji. W zależności od tego czy populacja jest zbiorem
przedmiotów czy wartości próbka jest podzbiorem przedmiotów lub podzbiorem wartości.

background image

Warstwa – część populacji generalnej, z której oddzielnie pobiera się jednostki losowania do
próbki.
9. Rozkład Gaussa.
Gdy rozpatrywana zmienna losowa jest sumą wielu innych zmiennych losowych z których
każda   ma   bardzo   wąskie   granice   zmienności   np.   odchylenie   wymiaru   rzeczywistego
przedmiotu obrabianego na automacie
Podstawowa funkcja rozkładu gęstości prawdopodobieństwa 
 Y=p(x)=
h- stała (wsp dokładności ) a –inna stała

1.  Przedstawić za pomocą iloczynu  potęgowego związek pomiędzy jednostką pochodnej, a
jednostkami podstawowymi dla:

Newtona 

2

2

=

=

s

m

kg

s

m

kg

N

 

Pascala

2

1

2

=

=

s

m

kg

s

m

kg

Pa

2.Empiryczne odchylenie standardowe (błąd średni kwadratowy) dla serii pomiarów (n=16)
wynosi 
a) 0.012=s  ;  b) 0.028=s
 Obliczyć:
a) błąd pojedynczego pomiaru z prawdopodobieństwem P=0.98
b) błąd serii pomiaru z prawdopodobieństwem P=0.98
Ad :a) 

ϕ

(t) = P/2 = 0.49 => t = 2.35

         Sp = t * s = 2.35 * 0.012 = 0.0282
Ad :b) 

007

,

0

16

028

,

0

=

=

=

n

s

Sr

35

,

2

49

,

0

2

)

(

=

=

=

t

P

t

φ

Srp = t * Sr = 2,35 * 0,007 = 0,01645
3. Obliczyć prawdopodobieństwo, że pojedynczy pomiar ze średnią arytmetyczną znajdzie się
w przedziale:
a)15.020 – 15.044 ; b)15.021 – 15.033
znając średnią arytmetyczną  x = 15.028
Ad :a) t

= x

– x/s = 15.020-15.028/0.012 t

= - 0.666

t

= x

2

 – x/s = 15.044 – 15.028/0.012

t

= 1.333

P(x

1

<x<x

2

) = 

φ

(t

2

)-

φ

(t

1

) = 0.6553

Ad :b) t

= x

– x/Sr = 15.021-15.028/0.007 t

= - 1

t

= x

2

 – x/Sr = 15.033 – 15.028/0.007

t

= 0.714

P(x

1

<x<x

2

) = 

φ

(t

2

)-

φ

(t

1

) = 0.6025

10.   Jednostki   podstawowe   układu   SI.   Podać   jednostki   pochodne   .   Wymienić   przedrostki
wartości. 
Długość 

metr

m

http://notatek.pl/metrologia-wyklady-1?notatka