199908 promyk dla cukrzykow

background image

Promyk dla cukrzyków

Wy∏àczenie pojedynczego genu

chroni myszy przed cukrzycà

typu II i oty∏oÊcià

P

omys∏, ˝e jedna tylko pigu∏ka po-
zwoli na zjedzenie wysokokalo-
rycznego posi∏ku bez przybrania

na wadze i w dodatku zapobiegnie cu-
krzycy typu II, brzmi jak bajka. Bada-
nia opublikowane w marcu br. wska-
zujà jednak, ˝e taki lek, choç ma∏o
prawdopodobny i trudny do otrzyma-
nia, jest teoretycznie mo˝liwy.

W laboratoriach Briana P. Kenne-

dy’ego i jego wspó∏pracowników z
Merck Frosst Center for Therapeutic Re-
search w Kirkland w prowincji Quebec
biegajà genetycznie zmodyfikowane
myszy, które przybierajà na wadze tyl-
ko po∏ow´ tego co ich „nie zmienieni”
towarzysze z tego samego miotu kar-
mieni t∏ustym po˝ywieniem. Po takim
obfitujàcym w kalorie posi∏ku myszy
mutanty funkcjonujà prawid∏owo, pod-
czas gdy ich grubsi bracia majà wysoki
poziom cukru – zwiastuna cukrzycy ty-
pu II (insulinoniezale˝nej cukrzycy typu
doros∏ych). Obie grupy zwierzàt ró˝nià
si´ jednym genem, który koduje enzym
zwany bia∏kowà fosfatazà tyrozyno-
wà-1B (PTP-1B – protein tyrosine pho-
sphatase-1B). Oty∏e i chore gryzonie ma-
jà PTP-1B, zdrowe mutanty – nie.

Wyniki badaƒ prowadzonych pod kie-

runkiem Michela L. Tremblaya, które
Kennedy i jego wspó∏pracownicy z
McGill University opublikowali w Science,
sà wa˝ne z dwóch powodów. Po pierw-
sze, obserwacja, ˝e brak PTP-1B chroni
przed oty∏oÊcià, jest zaskakujàca – mówi
Barbara C. Hansen, dyrektor OÊrodka
Badaƒ nad Oty∏oÊcià i Cukrzycà w Uni-
versity of Maryland. Opierajàc si´ na tym,
czego biologom uda∏o si´ dowiedzieç
o PTP-1B w ciàgu ostatnich 10 lat, nale˝a-
∏oby spodziewaç si´ czegoÊ odwrotnego.

Enzym ten jest obecny w komórkach

ca∏ego cia∏a. W mi´Êniach i wàtrobie –
wyjaÊnia Kennedy – „zdaje si´ dzia∏aç
jako wy∏àcznik”, który decyduje, jak
d∏ugo insulina b´dzie zmuszaç komór-
ki do wychwytywania glukozy z krwi.
„Kiedy insulina wià˝e si´ ze swoim re-
ceptorem na powierzchni komórki, po-
woduje, ˝e wewnàtrzkomórkowa cz´Êç
tego receptora zmienia kszta∏t” – kon-

tynuuje. To z kolei inicjuje reakcj´ ∏aƒcu-
chowà, w której fosforany i bia∏ka si´
skupiajà, tworzàc w b∏onie komórkowej
kana∏ do wychwytywania cukru z krà-
˝àcej krwi. W cukrzycy typu II komór-
ki te nie reagujà na insulin´, dlatego zbyt
wiele cukru pozostaje we krwi i niedo-
stateczna jego iloÊç zasila komórki.

„Uwa˝amy, ˝e PTP-1B zabiera fosfora-

ny z czynnych receptorów, zatrzymujàc
po pewnym czasie dzia∏anie insuliny” –
mówi Kennedy. Myszy pozbawione
PTP-1B sà znacznie wra˝liwsze na insu-
lin´, poniewa˝ brakuje im podstawowe-
go sposobu na wy∏àczenie jej dzia∏ania.
„Ale jeÊli uwra˝liwia to na dzia∏anie in-
suliny, powodujàc przenikanie glukozy
do komórek, to powinno zwi´kszaç od-
k∏adanie si´ tkanki t∏uszczowej” – za-
uwa˝a Hansen. Twierdzi te˝, ˝e ostatnio
zaakceptowany lek na cukrzyc´ typu II,
troglitazon, tylko nieznacznie odwraca
opornoÊç na insulin´, a cz´sto powodu-
je wzrost masy cia∏a.

Có˝ wi´c myszy mutanty robià z nad-

miarem kalorii, jeÊli nie przerabiajà ich
na t∏uszcz? Kennedy opowiada o ostat-
nich eksperymentach, jeszcze nie opubli-
kowanych, które wskazujà, ˝e „myszy te
spalajà wi´cej kalorii”. JeÊli tak, to mie-
libyÊmy nowy sposób walki z oty∏oÊcià:
zahamowanie produkcji PTP-1B.

Druga rewelacja wynikajàca z tych

doÊwiadczeƒ to fakt, ˝e myszy pozba-
wione owego genu wydajà si´ zdrowe
i ˝yjà d∏ugo pomimo ca∏kowitego bra-
ku PTP-1B. Otwiera si´ perspektywa
opracowania leku bezpieczniejszego od
aplikowanych w cukrzycy i oty∏oÊci.
Wiele z nich wycofano lub stosowanie
ich ograniczono.

Próby kliniczne z troglitazonem, le-

kiem na cukrzyc´ typu II, wykaza∏y, ˝e

jest on bezpieczny. Tymczasem FDA
ocenia, ˝e od kiedy zosta∏ zaaprobowa-
ny w 1997 roku i przepisany ponad
1.6 mln pacjentów w Stanach Zjedno-
czonych, „przypuszczalnie lub prawdo-
podobnie” spowodowa∏ Êmierç 26 osób
i by∏ przyczynà dziewi´ciu przeszcze-
pów wàtroby. Pod koniec marca br. ko-
misja ekspertów wyznaczonych przez
FDA zaleci∏a, by nie stosowaç w terapii
jedynie troglitazonu i regularnie badaç
wàtrob´ podczas jego za˝ywania.

Lek hamujàcy PTP-1B dzia∏a∏by w in-

ny sposób. Merck testuje obecnie tysià-
ce zwiàzków, Kennedy przyznaje jed-
nak, ˝e nie jest proste znalezienie leku,
który blokuje PTP-1B, ale nie inne PTP.
Ludzki genom mo˝e kodowaç nawet
100 takich enzymów, ró˝niàcych si´ od
siebie nieznacznie budowà chemicznà,
natomiast istotnie – dzia∏aniem.

„Nikt nie mo˝e przewidzieç skutków

ubocznych leków hamujàcych PTP-1B –
zauwa˝a Philip Gordon, dyrektor Natio-
nal Institute of Diabetes and Digestive
and Kidney Diseases. – Nale˝y jednak
braç to pod uwag´ podczas opracowy-
wania leków, które mogà ograniczaç
przyrost masy cia∏a.” A to, jak od dawna
wiadomo, jest najlepszà metodà zapo-
biegajàcà wystàpieniu cukrzycy typu II.

I chocia˝ PTP-1B kusi, Hansen ostrze-

ga, ˝e „jest ma∏o prawdopodobne, aby
próby zablokowania jednego enzymu
zakoƒczy∏y si´ sukcesem. Ale byç mo˝e
znajdziemy dwa lub trzy punkty, na
które ró˝ne leki b´dà dzia∏a∏y niezale˝-
nie, i wówczas b´dziemy mogli je po∏à-
czyç.” A zatem jeÊli nawet nie b´dzie to
tylko jedna pigu∏ka, nale˝y mieç nadzie-
j´ na wyprodukowanie odchudzajàce-
go koktajlu przeciwcukrzycowego.

W. Wayt Gibbs

12 Â

WIAT

N

AUKI

Sierpieƒ 1999

NAUKA

I

LUDZIE

BIOLOGIA MOLEKULARNA

OTY¸OÂå I CUKRZYCA idà najcz´Êciej w parze. Badania na myszach wskazujà,

˝e byç mo˝e uda si´ zapobiegaç obydwu schorzeniom.

STEPHEN FERRY

Gamma Liaison


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dieta dla Cukrzyków
Higiena jamy ustnej dla cukrzyków
Dla cukrzyków(1)
mieszanka ziół dla cukrzycy typu B
Higiena jamy ustnej dla cukrzyków
Przepisy kulinarne dla cukrzyków(1)
Ważne dla cukrzyków Cukier może wyleczyć rany szybciej niż antybiotyk
Dla cukrzyków 2
Bardzo ważna rada dla cukrzyków 2
otyłość i cukrzyca dla pielęgniarek na piątek
EFT dla osób cierpiących na cukrzycę, EFT
cukrzyca dla fizjoterapii
Cukrzyca dla WNoZ
ZESTAW DIET DLA CHORYCH NA CUKRZYCE TYPU2 1500kcal
ZESTAW DIET DLA CHORYCH NA CUKRZYCE TYPU 2 2000kcal
Cukrzyca seminarium dla studentów III r WL handouts

więcej podobnych podstron