Z POWÂCIÑGLIWOÂCIÑ typowo skandynawskà
pani Gro Harlem Brundtland, ówczesny dyrektor
generalny Âwiatowej Organizacji Zdrowia (WHO),
nie afiszowa∏a si´ z wi´kszoÊcià dzia∏aƒ podejmo-
wanych w zwiàzku z epidemià SARS. Zdawa∏a so-
bie jednak spraw´, ˝e konieczne sà zdecydowane
posuni´cia, do których ucieka∏a si´ w ubieg∏ym
roku trzykrotnie. Og∏osi∏a po raz pierwszy w hi-
storii stan globalnego zagro˝enia zdrowia, wyda-
∏a ostrze˝enie przed podró˝owaniem do Toronto i
innych miast, i otwarcie skrytykowa∏a rzàd chiƒ-
ski za zatajenie wiadomoÊci o wybuchu epidemii
w prowincji Guangdong.

Obowiàzek kwarantanny i zmiana pór roku za-

hamowa∏y epidemi´, tote˝ bezprecedensowà, twar-
dà decyzj´ o jego wprowadzeniu uwa˝a si´ dziÊ
za w pe∏ni uzasadnionà. Tak czy inaczej, tradycyj-
ne metody walki z epidemià pozwoli∏y zyskaç na
czasie, który biolodzy molekularni wykorzystali
na opracowanie lepszych testów diagnostycznych
i pierwszych szczepionek. Ponadto ustanawiajàc
precedens (wywar∏a presj´ na 192 paƒstwa cz∏on-
kowskie), Brundtland u∏atwi∏a zadanie swoim na-
st´pcom, gdyby znaleêli si´ kiedyÊ w podobnej sytuacji. Wspó∏pracowa∏a blisko z Davidem
Heymannem, dyrektorem Biura Chorób Zakaênych WHO, i z amerykaƒskà agencjà epidemio-
logicznà Centers for Disease Control and Prevention (CDC), której dyrektor, Julie Gerberding,
udzieli∏a WHO du˝ego wsparcia. Na czele zespo∏u, który szybko zidentyfikowa∏ koronawiru-
sa wywo∏ujàcego SARS, sta∏ Thomas Ksiazek, równie˝ z CDC.

Brundtland, z wykszta∏cenia lekarz, rozwija∏a swoje talenty polityczne, piastujàc w swej oj-

czyênie, Norwegii, wiele wysokich stanowisk, ∏àcznie z urz´dem premiera przez trzy kaden-
cje. W WHO wykorzysta∏a te umiej´tnoÊci, by uczyniç t´ organizacj´ bardziej widocznà i zdo-
byç dla niej wi´ksze poparcie ONZ. Dzi´ki energicznej akcji poszukiwania êróde∏ finansowania,
zw∏aszcza wÊród prywatnych fundacji, zwi´kszy∏a bud˝et WHO mniej wi´cej o dwie trzecie,
do kwoty oko∏o miliarda dolarów rocznie. Ze Êrodków tych finansowane sà zarówno starsze
programy, na przyk∏ad eliminacji heinemediny, jak i nowe, które zainicjowa∏a, m.in. udost´p-
niania tanich leków ubogim krajom i ulepszenia systemu wykrywania nowych chorób, jak
SARS. Choç pani Brundtland mia∏a du˝e szanse na drugà kadencj´, postanowi∏a odejÊç, mo-
tywujàc t´ decyzj´ wiekiem (ma 64 lata).

GRO HARLEM BRUNDTLAND

By∏y dyrektor generalny Âwiatowej Organizacji Zdrowia

Za koordynacj´ b∏yskawicznej globalnej akcji zapobiegajàcej
wybuchowi epidemii SARS

Na poczàtku kwietnia ub.r. dzieciom w Hongkongu zak∏adano
maski chirurgiczne w nadziei, ˝e uchroni je to przed SARS.

LIDER

DZIA¸ALNOÂCI

PUBLICZNEJ

2003

P

A

UL HIL

TON

EP

A Photo

(na gór

ze

); ANA

T GIVON

AP Photo

(na dole

)

80

ÂWIAT NAUKI STYCZE¡ 2004