Dz.U.01.56.591 ze zm. ogł. w Dz.U.02.193.1621

ROZPORZ

Ą

DZENIE

MINISTRA SPRAWIEDLIWO

Ś

CI

z dnia 18 maja 2001 r.

w sprawie post

ę

powania mediacyjnego w sprawach nieletnich.

(Dz. U. z dnia 6 czerwca 2001 r.)

Na podstawie art. 3a § 3 ustawy z dnia 26 pa

ź

dziernika 1982 r. o post

ę

powaniu w sprawach

nieletnich (Dz. U. Nr 35, poz. 228, z 1992 r. Nr 24, poz. 101, z 1995 r. Nr 89, poz. 443, z 1998 r. Nr
106, poz. 668, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 91, poz. 1010) zarz

ą

dza

si

ę

, co nast

ę

puje:

§ 1. Rozporz

ą

dzenie okre

ś

la szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania mediacji, a w

szczególno

ś

ci:

1) warunki, jakim powinny odpowiada

ć

instytucje i osoby uprawnione do przeprowadzania

post

ę

powania mediacyjnego,

2) sposób rejestracji instytucji i osób uprawnionych do przeprowadzania post

ę

powania

mediacyjnego,

3) sposób szkolenia mediatorów,
4) zakres i warunki udost

ę

pniania mediatorom akt sprawy,

5) form

ę

i zakres sprawozdania z przebiegu i wyników post

ę

powania mediacyjnego.

§ 2. Do post

ę

powania mediacyjnego kieruje si

ę

w szczególno

ś

ci sprawy, których istotne

okoliczno

ś

ci nie budz

ą

w

ą

tpliwo

ś

ci.

§ 3. 1. S

ą

d mo

ż

e przekaza

ć

spraw

ę

, w celu przeprowadzenia post

ę

powania mediacyjnego,

instytucji, która została wpisana do wykazu, o którym mowa w § 7 ust. 1, z zastrze

ż

eniem ust. 2, oraz

zgodnie ze swoim statutem została powołana do wykonywania zada

ń

w zakresie:

1) mediacji,
2) resocjalizacji,
3) poradnictwa wychowawczego i pomocy psychologicznej,
4) diagnozy psychologicznej,
5) profilaktyki przest

ę

pczo

ś

ci,

6) ochrony wolno

ś

ci i praw człowieka.

2. Instytucj

ą

uprawnion

ą

do przeprowadzania post

ę

powania mediacyjnego jest równie

ż

rodzinny

o

ś

rodek diagnostyczno-konsultacyjny, utworzony na podstawie odr

ę

bnych przepisów, który nie

podlega wpisowi do wykazu, o którym mowa w § 7 ust. 1.

3. Post

ę

powanie mediacyjne w imieniu instytucji, o której mowa w ust. 1 i 2, prowadzi

upowa

ż

niony przez ni

ą

pisemnie przedstawiciel, który powinien odpowiada

ć

warunkom okre

ś

lonym w

§ 4 pkt 1-7.

§ 4. S

ą

d mo

ż

e przekaza

ć

spraw

ę

w celu przeprowadzenia post

ę

powania mediacyjnego osobie

godnej zaufania, która:
1) uko

ń

czyła 26 lat,

2) korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych,
3) biegle włada j

ę

zykiem polskim w mowie i pi

ś

mie,

4) posiada wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, resocjalizacji lub prawa oraz

ma do

ś

wiadczenie w zakresie wychowania lub resocjalizacji młodzie

ż

y,

5) posiada umiej

ę

tno

ś

ci rozwi

ą

zywania konfliktów oraz nawi

ą

zywania kontaktów mi

ę

dzyludzkich,

6) daje r

ę

kojmi

ę

nale

ż

ytego wykonywania obowi

ą

zków,

7) odbyła szkolenie dla mediatorów, o którym mowa w § 8,
8) została wpisana do wykazu, o którym mowa w § 7 ust. 1.

§ 5. Post

ę

powanie mediacyjne prowadzi osoba godna zaufania lub przedstawiciel instytucji, o

której mowa w § 3 ust. 1 lub 2, zwana dalej "mediatorem".

§ 6. 1. Mediatorem nie mo

ż

e by

ć

czynny zawodowo:

1) s

ę

dzia, prokurator, asesor i aplikant s

ą

dowy lub prokuratorski oraz inna osoba zatrudniona w

s

ą

dzie, prokuraturze, Policji lub w innej instytucji uprawnionej do

ś

cigania przest

ę

pstw,

2) adwokat i aplikant adwokacki, radca prawny i aplikant radcowski, notariusz, asesor i aplikant

notarialny,

3) komornik, aplikant komorniczy i pracownik jego kancelarii,
4) funkcjonariusz i pracownik Słu

ż

by Wi

ę

ziennej,

5) pracownik placówki opieku

ń

czo-wychowawczej, specjalnego o

ś

rodka szkolno-wychowawczego,

zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich,

6) pracownik instytucji lub członek organizacji zajmuj

ą

cych si

ę

ś

wiadczeniem pomocy dla ofiar

przest

ę

pstw lub działalno

ś

ci

ą

na ich rzecz.

2. Mediatorem nie mo

ż

e by

ć

równie

ż

ławnik s

ą

dowy w czasie trwania kadencji oraz społeczny

kurator s

ą

dowy.

3. Mediatorem w danej sprawie nie mo

ż

e by

ć

osoba, która w sprawie nieletniego była

ś

wiadkiem,

wydawała opini

ę

, sporz

ą

dzała wywiad

ś

rodowiskowy lub prowadziła terapi

ę

nieletniego, a tak

ż

e

osoba, co do której zachodzi okoliczno

ść

tego rodzaju,

ż

e mogłaby wywoła

ć

uzasadnion

ą

w

ą

tpliwo

ść

co do jej bezstronno

ś

ci.

§ 7. 1. W s

ą

dzie okr

ę

gowym prowadzi si

ę

wykaz instytucji i osób godnych zaufania,

uprawnionych do przeprowadzania post

ę

powania mediacyjnego.

2. Prezes s

ą

du okr

ę

gowego wpisuje do wykazu instytucj

ę

lub osob

ę

wyra

ż

aj

ą

c

ą

gotowo

ść

do

przeprowadzania post

ę

powania mediacyjnego, po stwierdzeniu spełnienia warunków okre

ś

lonych

odpowiednio w § 3 i 4, z zastrze

ż

eniem § 6 ust. 1 i 2.

3. Prezes s

ą

du okr

ę

gowego skre

ś

la z wykazu, o którym mowa w ust. 1, instytucj

ę

lub osob

ę

:

1) na jej pro

ś

b

ę

,

2) w razie

ś

mierci osoby godnej zaufania lub likwidacji instytucji,

3) w razie chocia

ż

by ograniczenia zdolno

ś

ci do czynno

ś

ci prawnych,

4) w razie pozbawienia praw publicznych prawomocnym wyrokiem s

ą

dowym,

5) w razie niewykonywania lub nienale

ż

ytego wykonywania obowi

ą

zków zwi

ą

zanych z

prowadzeniem post

ę

powania mediacyjnego,

6) która nie daje r

ę

kojmi nale

ż

ytego wykonywania obowi

ą

zków.

§ 8. 1. Szkolenie mediatorów polega na zaznajomieniu z problematyk

ą

post

ę

powania

mediacyjnego oraz uzyskaniu wiedzy potrzebnej do wykonywania czynno

ś

ci mediatora.

2. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje zaj

ę

cia teoretyczne i praktyczne.

3. Szkolenie przeprowadza si

ę

według standardów okre

ś

lonych w zał

ą

czniku do rozporz

ą

dzenia.

§ 9. 1. W postanowieniu o skierowaniu sprawy do post

ę

powania mediacyjnego s

ą

d rodzinny

okre

ś

la termin, w którym powinien otrzyma

ć

sprawozdanie z przebiegu i wyników post

ę

powania

mediacyjnego, nie dłu

ż

szy ni

ż

6 tygodni. W wyj

ą

tkowych przypadkach, gdy istnieje du

ż

e

prawdopodobie

ń

stwo zawarcia ugody, s

ą

d mo

ż

e termin ten przedłu

ż

y

ć

na czas okre

ś

lony, nie dłu

ż

szy

ni

ż

14 dni.

2. Termin, o którym mowa w ust. 1, biegnie od daty dor

ę

czenia osobie godnej zaufania lub

instytucji, o której mowa w § 3 ust. 1 lub 2, postanowienia o skierowaniu sprawy do post

ę

powania

mediacyjnego.

§ 10. W post

ę

powaniu mediacyjnym uczestnicz

ą

: nieletni, pokrzywdzony oraz rodzice lub

opiekun nieletniego, a je

ż

eli pokrzywdzonym jest małoletni - tak

ż

e jego rodzice lub opiekun, zwani

dalej "uczestnikami".

§ 11. Post

ę

powanie mediacyjne przeprowadza si

ę

za zgod

ą

wszystkich uczestników. Zgoda ta

mo

ż

e by

ć

cofni

ę

ta w ka

ż

dym stadium post

ę

powania mediacyjnego.

§ 12. Post

ę

powanie mediacyjne prowadzi si

ę

w sposób poufny, uniemo

ż

liwiaj

ą

cy osobom

postronnym dost

ę

p do informacji uzyskanych w jego toku. Odst

ą

pienie od poufno

ś

ci post

ę

powania

mediacyjnego jest mo

ż

liwe wył

ą

cznie za zgod

ą

wszystkich uczestników.

§ 13. Post

ę

powania mediacyjnego nie przeprowadza si

ę

w lokalu zajmowanym przez

uczestników lub ich rodziny, niezale

ż

nie od przeznaczenia tego lokalu oraz tytułu prawnego do jego

zajmowania, ani w budynku s

ą

du.

§ 14. Po skierowaniu sprawy do post

ę

powania mediacyjnego mediator:

1) zapoznaje si

ę

z informacjami zawartymi w aktach sprawy,

2) nawi

ą

zuje kontakt z uczestnikami i odbiera od nich zgod

ę

na udział w post

ę

powaniu

mediacyjnym,

3) przeprowadza z uczestnikami spotkania indywidualne, informuj

ą

c o istocie i zasadach

post

ę

powania mediacyjnego oraz roli i uprawnieniach uczestników,

4) przeprowadza spotkanie mediacyjne z udziałem wszystkich uczestników,
5) pomaga w sformułowaniu tre

ś

ci ugody mi

ę

dzy uczestnikami i sprawdza wykonanie wynikaj

ą

cych

z niej zobowi

ą

za

ń

,

6) sporz

ą

dza sprawozdanie dla s

ą

du rodzinnego z przebiegu i wyników przeprowadzonego

post

ę

powania mediacyjnego.

§ 15. Je

ż

eli nie jest mo

ż

liwe bezpo

ś

rednie spotkanie uczestników, mediator mo

ż

e prowadzi

ć

post

ę

powanie mediacyjne w sposób po

ś

redni, przekazuj

ą

c uczestnikom informacje, propozycje i

zajmowane przez ka

ż

dego z nich stanowisko, o ile wzgl

ę

dy oddziaływania wychowawczego na

nieletniego nie stoj

ą

temu na przeszkodzie.

§ 16. 1. S

ą

d rodzinny, kieruj

ą

c spraw

ę

do post

ę

powania mediacyjnego, udost

ę

pnia mediatorowi

informacje z akt sprawy w zakresie niezb

ę

dnym do przeprowadzenia post

ę

powania mediacyjnego, w

szczególno

ś

ci zawarte w postanowieniu o wszcz

ę

ciu post

ę

powania.

2. Nie udost

ę

pnia si

ę

mediatorowi, zawartych w aktach sprawy, materiałów obj

ę

tych tajemnic

ą

pa

ń

stwow

ą

, słu

ż

bow

ą

, materiałów dotycz

ą

cych stanu zdrowia nieletniego, a tak

ż

e danych o jego

karalno

ś

ci.

3. Udost

ę

pnienie mediatorowi informacji, o których mowa w ust. 1, nast

ę

puje w obecno

ś

ci

kierownika sekretariatu s

ą

du.

4. Odpisy i kserokopie dokumentów, a tak

ż

e notatki z akt sprawy i post

ę

powania mediacyjnego

mediator przechowuje w sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy zapoznanie si

ę

z nimi osobom postronnym i zwraca

do s

ą

du rodzinnego wraz ze sprawozdaniem z przebiegu i wyników post

ę

powania mediacyjnego.

§ 17. 1. Po przeprowadzeniu post

ę

powania mediacyjnego mediator sporz

ą

dza pisemne

sprawozdanie, które przedstawia s

ą

dowi rodzinnemu.

2. Sprawozdanie powinno zawiera

ć

:

1) sygnatur

ę

sprawy, nazwisko, imi

ę

i adres osoby godnej zaufania lub instytucji przeprowadzaj

ą

cej

post

ę

powanie mediacyjne,

2) informacje o liczbie, terminach i miejscach spotka

ń

indywidualnych oraz wspólnych, a tak

ż

e

wskazanie osób bior

ą

cych w nich udział,

3) informacj

ę

o wynikach post

ę

powania mediacyjnego.

3. Sprawozdanie nie mo

ż

e ujawnia

ć

przebiegu spotka

ń

ani te

ż

zawiera

ć

ocen zachowania

uczestników w ich trakcie oraz tre

ś

ci ich o

ś

wiadcze

ń

, chyba

ż

e uczestnik wyra

ź

nie wniesie o

ujawnienie tych danych odno

ś

nie do jego osoby.

4. W razie zawarcia ugody zał

ą

cza si

ę

j

ą

do sprawozdania.

§ 18. Rozporz

ą

dzenie wchodzi w

ż

ycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁ

Ą

CZNIK

STANDARDY SZKOLENIA MEDIATORÓW

I. Zakres tematów, które powinny by

ć

obj

ę

te szkoleniem:

1.

Prawne i organizacyjne aspekty funkcjonowania procedur mediacyjnych mi

ę

dzy

poszkodowanym a sprawc

ą

czynu zabronionego:

- podstawy prawne zastosowania procedur mediacyjnych w sprawach nieletnich z

elementami wiedzy o mediacji w post

ę

powaniu karnym,

- szczegółowe omówienie zasad prowadzenia post

ę

powania mediacyjnego,

- prawa i obowi

ą

zki mediatora,

- zagadnienia etyki zawodowej mediatorów,

- zagadnienia praktyczne zwi

ą

zane z organizacj

ą

post

ę

powania mediacyjnego,

- zasady współpracy z organami wymiaru sprawiedliwo

ś

ci,

- prowadzenie dokumentacji,
- mi

ę

dzynarodowe standardy post

ę

powania mediacyjnego.

2.

Psychologiczne mechanizmy powstawania, eskalacji i rozwi

ą

zywania konfliktów:

- wybrane zagadnienia z psychologii społecznej, w szczególno

ś

ci w zakresie praktycznego

zastosowania wiedzy psychologicznej o mechanizmach powstawania, eskalacji i
rozwi

ą

zywania konfliktów,

- procedury rozwi

ą

zywania konfliktów (negocjacje, mediacje, arbitra

ż

, s

ą

d) - podobie

ń

stwa

i ró

ż

nice,

- stosowanie procedur mediacyjnych w Polsce i na

ś

wiecie (spory zbiorowe, konflikty w

społeczno

ś

ciach lokalnych, konflikty s

ą

siedzkie, rodzinne, spory s

ą

dowe),

- ró

ż

ne modele mediacji pokrzywdzony-sprawca,

- wiedza o procesie mediacji (specyfika roli mediatora, etapy mediacji, rola satysfakcji

merytorycznej, psychologicznej i proceduralnej).

3.

Trening umiej

ę

tno

ś

ci mediacyjnych w zakresie:

- prowadzenia wst

ę

pnych spotka

ń

ze stronami oraz opanowania wypowiedzi otwieraj

ą

cych

mediacj

ę

,

- dokonania analizy i diagnozy konfliktu obj

ę

tego mediacj

ą

,

- prowadzenia sesji mediacyjnych i spotka

ń

na osobno

ś

ci z uczestnikami post

ę

powania

mediacyjnego (opanowania technik mediacyjnych),

- komunikowania si

ę

z uczestnikami w sposób umo

ż

liwiaj

ą

cy zrozumienie problemu

(aktywne słuchanie, zadawanie pyta

ń

),

- pomocy w doprowadzeniu do satysfakcjonuj

ą

cej obie strony ugody,

- opanowania terminologii umo

ż

liwiaj

ą

cej współprac

ę

i wymian

ę

do

ś

wiadcze

ń

z innymi

mediatorami.

II. Wymagania dotycz

ą

ce instytucji i osób prowadz

ą

cych szkolenie:

1.

Kwalifikacje osób prowadz

ą

cych szkolenie:

- wykształcenie wy

ż

sze oraz minimum dwuletnia praktyka mediacyjna,

- do

ś

wiadczenie dydaktyczne w prowadzeniu zaj

ęć

i treningów w zakresie rozwi

ą

zywania

konfliktów,

- znajomo

ść

i akceptacja zasad etyki zawodowej mediatora.

2.

Wymogi w zakresie organizacji szkolenia:
- opracowanie szczegółowego programu szkolenia wraz z kosztorysem oraz okre

ś

leniem

wysoko

ś

ci opłaty za uczestnictwo,

- przeprowadzanie w toku szkolenia sprawdzianów wiedzy z poszczególnych dziedzin

obj

ę

tych szkoleniem oraz ewidencjonowanie obecno

ś

ci uczestników,

- wydawanie za

ś

wiadcze

ń

o uko

ń

czeniu kursu okre

ś

laj

ą

cych jego zakres, liczb

ę

godzin,

wyniki poszczególnych sprawdzianów i osoby prowadz

ą

ce oraz opiniuj

ą

ce przydatno

ść

uczestnika do pełnienia funkcji mediatora.