20/10/2012

1

Sektor usług

Wykład 2

1

Rynek usług

•

Rynek usług – relacje pomiędzy
usługodawcami (podaż) i usługobiorcami
(popyt)

•

Podmioty na rynku usług:

•

Gospodarstwa domowe (klienci, konsumenci)

•

Organizacje usługowe oraz instytucje rynkowe

•

Państwo

2



Czynniki prawne (m.in. koncesje i zezwolenia)



Czynniki wytwórcze (m. in. dostępność i
produktywność)



Czynniki ekonomiczne (m.in. cena, podatki i
popyt)



Czynniki konkurencyjne (m.in. innowacyjność)

Czynniki determinujące podaż usług

3

20/10/2012

2



Potrzeby i preferencje (sposoby zaspokajania
potrzeb- zakup, samoobsługa)



Cena



Podaż



Dochody (skłonność do korzystania z kredytu,
skłonność do wydatkowania pieniędzy lub
oszczędzania, dochody nominalne)

Czynniki determinujące popyt na usługi

4

Cechy rynku usług



Bezpośredni kontakt usługodawcy i
usługobiorcy



Bezpośrednia zależność pomiędzy liczbą usług
i popytem na nie



Wysoka elastyczność popytu względem
dochodów



Wyższe ceny niż w przypadku dóbr
materialnych

5

Otoczenie rynkowe organizacji
usługowej

6

20/10/2012

3

Warunki działania organizacji usługowych zdeterminowane są przez
następujące czynniki

•

•

intensywny rozwój technologii informatycznych i telekomunikacyjnych (co

obniża znacząco koszty działań na odległość oraz koszty transakcji do poziomu

działań lokalnych),

•

•

globalizacja i umiędzynarodowienie organizacji usługowych,

•

•

wzrost międzynarodowej mobilności usług i możliwości ich eksportowania,

•

•

unifikacja i liberalizacja reguł prawnych,

•

•

wzrost znaczenia wiedzy i informacji w procesie świadczenia usługi,

•

•

wzrost innowacyjności,

•

•

konieczność utrzymywania zdolności do świadczenia usług pozwalających na

zaspokojenie potrzeb klientów w okresach zwiększonego popytu,

•

•

stałe oraz czasowe uzależnienie świadczenia usług od czynników

zewnętrznych takich jak: warunki atmosferyczne, zagrożenia epidemiologiczne,

regulacje formalnoprawne,

•

•

dynamicznie zmieniające się wymagania i oczekiwania klientów na skutek

wpływu mody, nowości technicznych itp.,

•

•

dość duża kapitałochłonność inwestycji przy wydłużającym się cyklu zwrotu

nakładów,

•

•

wrażliwość na zmiany, które mają miejsce w otoczeniu organizacji, przemiany

społeczne oraz zmiany w zakresie infrastruktury technicznej.

7

Organizacja usługowa



Działalność produkcyjna zaspokaja materialne
potrzeby społeczeństwa, a jej efektem są nowo
powstałe dobra.



Działalność usługowa zaspokaja potrzeby
niematerialne. Efekt tej działalności (usługi) nie
ma charakteru materialnego.

8

Czynniki procesu produkcji usług -
Trójkąt usług

Komponenty

organizacyjne (procesy,

procedury, struktury,

infrastruktura materialna)

"kapitał strukturalny".

Umiejętności zawodowe

(umiejętności, wiedza,

doradzanie i prognozowanie)

Osobiste charakterystyki

(cechy charakteru,

motywacja, tożsamość)

Klient

9

20/10/2012

4

Proces produkcji usług

Proces

Wejście do

procesu

Wyjście z

procesu

Zasoby

Dostawca

Metody i kryteria oceny
jakości wejść procesu

Usługi

Klient

Spełnienie wymagań

Satysfakcja

Metody i kryteria oceny
skuteczności i efektywności
procesu

Metody i kryteria oceny
jakości efektów
procesu

10

Gospodarowanie w usługach

For

m

y

gos

pod

ar

owa

ni

a

w

us

łu

ga

ch

Formy prawne

Formy kooperacji

Formy organizacji

Formy

świadczenia usług

11

Formy prawne

•

Prywatne

•

Indywidulana

•

Spółka cywilna

•

Spółki prawa handlowego

•

Spółdzielnia

•

Stowarzyszenie

•

Fundacja

•

Publiczne

•

Przedsiębiorstwa samorządowe

•

Państwowe podmioty gospodarcze

•

Instytucje państwowe

12

20/10/2012

5

Formy kooperacji

•

Funkcje kooperacji

•

Zaopatrzenie

•

Sprzedaż usług

•

Produkcja usług

•

Formy współpracy

•

Alianse

•

Joint venture

•

Licencje

•

Franchising

•

Outsourcing

•

Klastry;

•

Organizacja sieciowa

•

Organizacja wirtualna

13

Formy organizacji



Pojedyncza forma organizacyjna



Złożone formy organizacyjne



Filialne



Franchising



Konglomeracje

14

Formy świadczenia usług



Oferta usług (liczba, rodzaj, jakość itp.)



Cel usługi (obiekt, człowiek)



Sposób ustalania ceny (rynkowy, cena
regulowana)

15

20/10/2012

6



Ministerstwo Gospodarki



Polska 2011 Raport o stanie gospodarki



Warszawa 2011



http://www.mg.gov.pl/files/upload/8436/RoG20
11.pdf

16

Rozwój sektora usług w Polsce

•

W 2010 roku sektor usług zatrudniał ok. 9,1
mln osób, czyli ok. 57% pracowników całej
gospodarki narodowej.

•

Wzrost liczby pracujących w sektorze usług
był nieznacznie szybszy niż w całej gospodarce,
odpowiednio 2,4% wobec 1,2%.

17



Sektor usług ma w Polsce największy wkład w

tworzenie wartości dodanej brutto i PKB (64,8%).

Polska plasuje się jednak wciąż poniżej średniej

dla krajów OECD, wynoszącej ponad 70%.



Zmiany struktury sektora usług w Polsce

utrzymały w 2010 r. swój trend w kierunku

struktury obserwowanej w krajach OECD, gdzie

usługi rynkowe partycypują w ok. 50% wartości

dodanej w gospodarce, a usługi nierynkowe w ok.

20% (w Polsce w 2010 roku odpowiednio 50,1% i

14,7%, a w I kw. 2011 odpowiednio: 48,9% i

17,5%).

18

20/10/2012

7



W strukturze podmiotowej gospodarki w roku

2010 (wg liczby zarejestrowanych w systemie

REGON) w sektorze usług działał dokładnie taki

sam odsetek przedsiębiorstw, co w roku

poprzednim: 76%.



Spośród nich ponad 99% to przedsiębiorstwa

prywatne, w głównej mierze z sekcji: handel;

naprawa pojazdów samochodowych (ponad 1,1

mln przedsiębiorstw), działalność profesjonalna

naukowa i techniczna (332 tys. przedsiębiorstw)

oraz transport i gospodarka magazynowa (265

tys. przedsiębiorstw).

19



W sektorze usług74 dominują
mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9
osób. Stanowią one 96,7%.



W sektorze działa również prawie 3%
przedsiębiorstw zatrudniających od 10 do 49
osób oraz niecały 1% dużych przedsiębiorstw.

20



M.Daszkowska, Usługi. Produkcja, rynek,
marketing. WN PWN Warszawa 1998



Marketing usług. A. Czubała, A. Jonas, T. Smoleń,
J.W. Wiktor, Oficyna Wolters Kluwer,
Warszawa 2012.



http://www.mg.gov.pl/files/upload/8436/RoG20
11.pdf

21

Literatura