Wykład IV
Zmiany a kultura organizacyjna
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Definicje kultury organizacyjnej
To zbiór dominujących wartości i norm postępowania
charakterystycznych dla danej organizacji podbudowany zało\
eniami co
do natury rzeczywistości i przejawiający się poprzez artefakty zewnętrzne,
sztuczne twory danej kultury.
To swoistego rodzaju kod genetyczny danej społeczności, zapisany w
świadomości społecznej i powodujący powtarzalność zarówno
indywidualnych, jak i zbiorowych zachowań, wyobra\
eń, emocji i postaw.
To system zało\
eń, wartości i norm społecznych będących
stymulatorami zachowań członków instytucji, które są istotne z punktu
widzenia realizacji formalnie określonych celów.
To rodzaj zbiorowego artefaktu (podzielane znaczenia, symbole,
rytuały, schematy poznawcze), nieustannie formowanego i
przekształcanego, w miarę jak organizacja stara się zrównowa\
yć wymogi
zachowania wewnętrznej spoistości z potrzebami reakcji wykrywanymi w
otoczeniu.
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Cechy kultury organizacyjnej wg. Bratnickiego
W przewa\
ającej mierze ukryta jest ona w umysłach
pracowników; nie jest czymś co istnieje samodzielnie,
niejako na zewnątrz przedsiębiorstwa.
Jest podzielana (idee, znaczenia i wartości) wspólnie przez
wszystkich pracowników.
Jest przekazywana za pomocÄ… procesu socjalizacji (jest
elementem Å‚Ä…czÄ…cym teraz
niejszość z przeszłością
przedsiębiorstwa, zachowując w ten sposób jego ciągłość).
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
1
Poziomy kultury organizacyjnej wg E. Schein a
widoczne
i uświadamiane
artefakty
częściowo widoczne
normy i wartości
i uświadamiane
całkiem niewidoczne
zało\
enia
i nieuświadamiane
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Poziomy kultury organizacyjnej wg E. Schein a, c.d.
Artefakty językowe (język, mity, legendy), behawioralne
(ceremonie, rytuały) i fizyczne (sztuka, wystrój wnętrz,
ubiór pracowników).
Normy i wartości deklarowane (np. w formie kodeksu
etycznego przedsiębiorstwa), postrzegane (te, które nie są
deklarowane, a jednak mają znaczny wpływ na relacje
międzyludzkie, np. pogląd, \
e wykształcenie jest wartością).
Zało\
enia kulturowe na temat natury człowieka (np.
zało\
enie, \
e jest on z natury dobry prowadzi do
postrzegania zaufania jako wartości), relacji
międzyludzkich, samej organizacji, natury otoczenia oraz
relacji organizacji z otoczeniem.
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Czynniki wpływające na kształt
kultury organizacyjnej
lider i jego zachowanie,
kryteria stosowane przy wyborze decyzji,
system nagradzania w organizacji, kryteria karania i rodzaj
wzmocnień,
zwyczaje związane ze statusem, zmianą ról, osobistym
uznaniem, utratą władzy, ułatwieniami społecznymi itp.,
technologie i struktury,
symbole: język, gesty, legendy, opowieści, mity,
struktura organizacyjna, systemy i procedury,
strona psychologiczna środowiska pracy
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
2
Typologia kultur korporacyjnych
wg Deal a i Kennedy ego
Kryteria Ryzyko podejmowanych działań
du\
e małe
Szybkość wolna kultura kultura
informacji hazardowa rutyniarzy
zwrotnej z szybka kultura kultura
rynku
indywidualistów zrównowa\
ona
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Typologia kultur organizacyjnych
wg Harrison a i Handy ego
Typologia ta wiÄ…\
e kulturę organizacyjną ze strukturą władzy w
organizacji (z
ródłami władzy)
kultura władzy (sieć pajęcza)
kultura roli (świątynia grecka)
kultura zadaniowa (siatka organizacyjna)
kultura osobowa (grono)
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Kultura organizacyjna a procesy zmian
1. Kultura ma i powinna ograniczać niepewność (funkcja
związana z dostosowaniem zewnętrznym).
2. Kultura organizacyjna ponadto daje wszystkim
uczestnikom wspólną wizję świata, a tak\
e etyczny punkt
oparcia (funkcja związana z dostosowaniem wewnętrznym):
zwiększa się przewidywalność organizacji;
kontrola zewnętrzna mo\
e w znacznej mierze zostać
zastÄ…piona przez samokontrolÄ™.
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
3
Kultura organizacyjna a procesy zmian, c.d.
Efektywne wdra\
anie zmian organizacyjnych do
przedsiębiorstwa jest związane z:
kreowaniem kultury organizacyjnej opartej na uczeniu
się i przedsiębiorczości;
całkowitym zaanga\
owaniem siÄ™ w sprawy firmy;
wspólną dla całej załogi wizją przyszłego, zmienionego
przedsiębiorstwa;
określeniem warunków pozwalających utrzymać zmiany
na po\
Ä…danym poziomie;
wspólną diagnozą problemów firmy;
umacnianiem stylu kierowania stawiajÄ…cego na ludzi;
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Zmiana kultury organizacyjnej
1. błędne koło (procesy wdra\
ania zmian majÄ… znikome
szanse powodzenia):
2. rewolucja kulturowa (zwrot o 180°):
3. zmiany ewolucyjne (inkrementalizm kulturowy) 
metoda powolnych kroków.
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Procedury zmiany kultury organizacyjnej
Procedura (podejście) R. H. Kilmann a
Procedura (podejście) K. Lewin a
Procedura (podejście) S.M. Davis a
Procedura (podejście) T. McKee
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
4
Etapy zmiany kulturowej wg R. H. Kilmann a
wydobycie na powierzchniÄ™ istniejÄ…cych norm;
wyznaczenie nowych kierunków;
ustalenie nowych norm;
identyfikacja tzw.  luki kulturowej ;
wyeliminowanie  luki kulturowej .
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Etapy zmiany kulturowej wg K. Lewin a
rozmro\
enie
zmienianie
zamro\
enie
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Etapy zmiany kulturowej wg S.M. Davis a
stworzenie przy pomocy narzędzi diagnostycznych
mapy kulturowej przedsiębiorstwa;
ocena kultury i określenie potrzeby jej zmian;
oszacowanie kulturowego ryzyka;
odmro\
enie istniejących wzorów;
budowanie poparcia ze strony naczelnego
kierownictwa co do zmian kulturowych;
selekcja i wybór strategii interwencyjnych;
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
5
Etapy zmiany kulturowej wg T. McKee
Poziom "turysty"
Poziom  turysty : Zmiana
jest ekscytujÄ…ca!
Poziom  obcokrajowca :
Poziom "obcokrajowca"
utrata poczucia
bezpieczeństwa i poczucia
doniosłości zmiany.
Poziom "sÄ…siada"
Poziom  sÄ…siada : Witaj
sÄ…siedzie!
Poziom "odkrywcy" Poziom  odkrywcy : Proces
odkrywania.
Poziom  obywatela : Stój!
Poziom "obywatela"
Właśnie zaczęło mi być
dobrze!
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
Techniki interwencyjne ułatwiające
zmianÄ™ kultury organizacyjnej
lider w roli wzorca,
lider w roli osoby zezwalającej na nowe pomysły i
innowacje,
lider w roli agenta zmian,
lider transformacyjny zabezpieczający środki
umo\
liwiające realizację wizji i nowych oczekiwań,
nowe struktury i procedury organizacyjne ułatwiające
uczestnictwo i zaanga\
owanie,
prozespołowe kryteria selekcji nowych pracowników,
projektowanie systemów zachęt zgodnych z
integracyjnymi priorytetami organizacyjnymi
Przygotowanie i prowadzenie
dr in\
. Anna Zarębska
6