:: PRAWO :: WYKA
AD 3
PRAWO
dr Piotr Lewandowski
W Y K A
A D  3  2009-10-18
Specyfika posługiwania się pojęciem systemu polega na:
1. ujmowaniu opisu elementów systemu nie jako części niezależnych od siebie lecz jako
określonego kompleksu, który dopiero dzięki organizacji wewnętrznej posiada charakter
samoistny.
2. założeniu, że cechy charakterystyczne systemu wynikają z cech jego elementów i odwrotnie,
istnieje zależność cech elementów od ogólnej charakterystyki całego systemu.
3. przyjęciu tezy, że badanie systemu niemożliwe jest bez uwzględnienia warunków, w jakich on
działa i funkcjonuje.
System prawa:
1. Więz
statyczna - opierają się na założeniu że normy. Wyznaczają nam podziały poziome 
gałęzie prawa.
2. Więz
dynamiczna  norma funkcjonuje w systemie w zasadzie na podstawie innej normy
(kompetencyjnej) Zakładając że istnieje więz
dynamiczna oznacza powiÄ…zania formalne
Podział poziomy (3 kryteria podziału):
żð przedmiot regulacji
żð metoda regulacji
żð podmiotowe
(np. kodeks karny wojskowy  wydzielony w oparciu o kryterium podmiotowe)
Metody regulacji:
żð penalna (karna)  oznacza regulacje, w których obowiÄ…zki prawne zabezpieczone sÄ…
zagrożeniem użycia przymusu państwowego poprzez sankcję karną.
żð administracyjno - prawna  opiera siÄ™ na relacjach subordynacyjnych  podlegÅ‚ość 
możliwość kształtowania sytuacji prawnej jednostronnie (organ państwa  obywatel,
organizacja; brak stosunku równoważnego)
żð cywilno - prawna (równość)  opiera siÄ™ na stosunku koordynacyjnym, który z kolei
oznacza że strony są sobie w zasadzie równe z znaczeniu formalnym.
Gałęzie prawa, podział prawa.
Gałąz
prawa to kompleks norm regulujących pewną grupę stosunków społecznych. W polskim prawie
wyróżnia się na ogół następujące gałęzie prawa wewnętrznego:
·ð prawo konstytucyjne  obejmuje caÅ‚oksztaÅ‚t norm dotyczÄ…cych ustroju paÅ„stwowego, w tym:
podmiot władzy najwyższej w państwie, stosunki własnościowe, formy sprawowania władzy
państwowej, status prawny jednostki, organizację i tryb działania aparatu państwowego.
:: 1 ::
:: PRAWO :: WYKA
AD 3
·ð prawo administracyjne  reguluje realizacjÄ™ procesów administrowania w paÅ„stwie: system
instytucji, które te procesy realizują, a przede wszystkim władcze elementy realizacji tych
procesów.
·ð prawo cywilne  normuje na zasadzie równorzÄ™dnoÅ›ci podmiotów prawa spoÅ‚ecznie doniosÅ‚e
stosunki majÄ…tkowe i zwiÄ…zane z nimi stosunki niemajÄ…tkowe (prawo rzeczowe, prawo
zobowiązań, prawo spadkowe, przepisy o księgach wieczystych i hipotece, prawo własności
intelektualnej). Tu mieści się także prawo handlowe, czyli inaczej mówiąc cywilne prawo
gospodarcze albo prawo gospodarcze prywatne.
·ð prawo rodzinne i opiekuÅ„cze  niektórzy uznajÄ… ten dziaÅ‚ za odrÄ™bnÄ… gaÅ‚Ä…z
prawa, inni za
część prawa cywilnego.
·ð prawo karne  reguluje stosowanie Å›rodków przymusowej reakcji paÅ„stwa (sankcji) na
antyspołeczne zachowania zabronione przez prawo pod groz
bą tych środków.
·ð prawo finansowe  reguluje funkcjonowanie finansów publicznych, których istotÄ… jest
gromadzenie i rozdzielanie zasobów pieniężnych dokonywane przez państwo lub inny związek
publicznoprawny.
·ð prawo pracy  normuje stosunki pracy dobrowolnie podporzÄ…dkowanej, inaczej mówiÄ…c,
stosunki społeczne związane z pracą podejmowaną w celach zarobkowych oraz świadczoną
dobrowolnie na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy. Wyodrębnia się tu prawo ubezpieczeń
społecznych.
·ð prawo morskie  reguluje stosunki powstajÄ…ce w zwiÄ…zku z różnymi formami korzystania z
wód, dna, podziemia i brzegów morskich.
·ð prawo rolne  normuje wÅ‚asność i użytkowanie ziemi.
·ð prawo ochrony Å›rodowiska  to zespół norm zabezpieczajÄ…cych w imiÄ™ interesu publicznego
obiekt przyrodniczy lub poszczególne rodzaje roślin, zwierząt przed niszczeniem, uszkodzeniem
bÄ…dz
szkodliwym przekształceniem ze strony człowieka oraz ułatwiających tworzenie nowych
wartości przyrodniczych.
·ð prawo postÄ™powania karnego  normuje tryb rozstrzygania spraw karnych.
·ð prawo postÄ™powania cywilnego  reguluje tryb rozstrzygania cywilnych spraw procesowych i
nieprocesowych objętych prawem cywilnym, rodzinnym i opiekuńczym oraz pracy.
·ð prawo miÄ™dzynarodowe prywatne  reguluje stosunki z zakresu prawa cywilnego, prawa
handlowego, w których występują elementy obce (np. stroną jest cudzoziemiec). Wskazuje
którego państwa prawo się wówczas stosuje.
Teoria z
ródeł prawa:
y
ródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja,
ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
PRAWO UNIJNE - jest takie samo jak prawo wewnętrzne. Jeżeli prawo wewnętrzne jest
sprzeczne z prawem unijnym stosujemy prawo unijne. Niektóre dziedziny są wyłączone i
przyznane państwu  np. prawo własności.
y
ródła poznania prawa - Dziennik Ustaw, Monitor RP, kodeksy, ustawy- akt, w którym są
zawarte normy prawne,
:: 2 ::
:: PRAWO :: WYKA
AD 3
Dychotomiczny podział prawa:
1. Prawo publiczne i prawo prywatne (prawo publiczne jest to prawo które dotyczy dobra
państwa a prywatne dobra jednostki):
żð Kryteria rozdzielenia prawa prywatnego i publicznego (delimitacja prawa prywatnego i
publicznego):
Þð kryterium typu interesu: prawo prywatne dotyczy jednostki a publiczne
dotyczy państwa
Þð kryterium typu stosunków prawnych: tam gdzie przeważa relacja
subordynacyjna mamy do czynienia z prawem publicznym a cywilno
prawnym prywatne
Þð ochrony prawnej: np. grupy stosunków spoÅ‚ecznych, dóbr prawnie
chronionych (cywilnych, konstytucyjnych)
żð Tam gdzie przeważajÄ… przepisy bezwzglÄ™dnie obowiÄ…zujÄ…ce (prawo publiczne)
2. Prawo materialne i procesowe:
żð Materialne  grupuje gaÅ‚Ä™zie prawa regulujÄ…ce bezpoÅ›rednio odpowiednie stosunki
społeczne (np. prawo cywilne). Normy prawa materialnego określają kto, w jakich
okolicznościach, jak ma się zachować i skierowane są do osób fizycznych oraz osób nie
fizycznych regulujÄ…c ich pierwotne obowiÄ…zki i uprawnienia oraz ograniczajÄ…c ich
wolności.
żð Prawo postÄ™powania (formalne)  obejmuje te gaÅ‚Ä™zie prawa, które regulujÄ…
odpowiednie stosunki pośrednio poprzez określenie organów, trybu, zasad i
instytucjonalnych gwarancji realizacji norm prawa materialnego. Dzieli siÄ™ na prawo
procesowe i prawo ustrojowe (sÄ…dowe).
Sprzeczności i luki w prawie:
Niezgodności w języku dyskursu prawniczego wszystkie jakie mogą zachodzić między normami
określa się często mianem sprzeczności.
Występują trzy rodzaje sprzeczności
1. Sprzeczności logiczne (analityczne)  polega na merytorycznej niezgodności wzorów
postępowania wyznaczonych przez dwie normy np. (nakaz-zakaz  nakaz dozwala, zakaz
dozwala).
2. Sprzeczności prakseologiczne - polega na tym, że dwie normy nakazują adresatowi A dwa
sposoby postępowania, których jednoczesne zrealizowanie jest praktycznie niemożliwe,
ponieważ realizacja jednej normy stworzy sytuację, która wyklucza przyczynowo realizację
drugiej normy.
3. Sprzeczności teleologiczne  polega na tym, że realizacja obu norm prowadzi do
sprzecznych celów, w tym sensie, iż zamierzone skutki obu regulacji wzajemnie się
unicestwiajÄ… lub realizacja jednej z norm unicestwia rezultat drugiej normy.
:: 3 ::
:: PRAWO :: WYKA
AD 3
Luki w prawie:
żð Aksjologiczne ®ð gdy jakieÅ› zachowanie nie jest uregulowane ale ktoÅ› sÄ…dzi że powinno być
to postępowanie uregulowane przez prawo (luka pozorna); błąd prakseologiczny.
żð Logiczne ®ð ma miejsce wtedy gdy w systemie prawnym wystÄ™pujÄ… normy miÄ™dzy sobÄ…
niezgodne (luki nieistotne w praktyce, usuwane w drodze wykładni i przepisów kolizyjnych).
żð Konstrukcyjne ®ð gdy w systemie prawnym brak jest reguÅ‚ wskazujÄ…cych jak  ważnie
dokonać danej czynności konwencjonalnej a system prawny zawiera o tej czynności
wzmiankę wiążącą z tą czynnością określone skutki prawne.
Superfluu  nieszkodliwy nadmiar. Lepiej jest przyznać coś zbędnego niż nie przyznać czegoś niezbędnego
Podział zdarzeń prawnych:
żð Zdarzenie sensu stricte  zachowania - sensu stricte to takie zdarzenia na które nie mamy
wpływu  np. upływ czasu, pogoda, śmierć, narodziny, uwiąd starczy. Przedawnienie,
gwarancja,
żð Zachowania  postać czynów bÄ…dz
czynności: czyny (dozwolone na niedozwolone) czynności
(prawne: dwustronne i jednostronne, orzeczenia, decyzje)
żð WykÅ‚adnia prawa: zwana też egzegezÄ… prawniczÄ… bÄ…dz
interpretacjÄ… prawa sensu largo.
Jest czynnością intelektualną polegającą na formułowaniu jednoznacznych generalnie-
abstrakcyjnych i obowiązujących norm z treści przepisów prawnych.
Tryb walidacyjny  czy dana norma obowiÄ…zuje w systemie prawa
Tryb interpretacyjny sensu stricte  jaka jest treść i zakres w systemie prawa
:: 4 ::