:: PRAWO :: WYKA
AD 4
PRAWO
dr Piotr Lewandowski
W Y K A
A D  4  2009-11-08
Akty prawne
Akty prawne dzielÄ… siÄ™ na normatywne i indywidualne.
A
Przepisy prawne nie występują w izolacji
k
Akty prawne dzielÄ… siÄ™ na :
1. Akty normatywne powszechnie wiążące - które zawierają normy o
nieograniczonej podmiotowo mocy wiążącym wydanym w państwie (zasięg
przedmiotowy). (ustawy)
2. Akty normatywne wewnętrznie wiążące- które zawierają normy o podmiotowo
ograniczonej mocy wiążącej skierowane do adresatów usytuowanych wewnątrz
aparatu państwowego. (zarządzenia)
3. Akty normatywne samorzÄ…du terytorialnego Prawo lokalne. y
ródłem pochodzenia
są organy samorządu terytorialnego. Rady gminy i wąskim zakresie inne organy wójt-
burmistrz. Muszą być zgodne z aktami powszechnie obowiązującymi.
Ustawy  szczególny akt normatywny  zastrzeżone materie  czyli to co może być
regulowane tylko przez ustawy.
Art. 64.
1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo
dziedziczenia.
2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej
dla wszystkich ochronie prawnej.
3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w
zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Konwencja
genewska
Art. 66.
1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób
realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.
2. Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i
corocznych płatnych urlopów; maksymalne normy czasu pracy określa
ustawa.
Art. 217.
Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów,
przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad
przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od
podatków następuje w drodze ustawy.
:: 1 ::
:: PRAWO :: WYKA
AD 4
Lex contractus - prawo wynikające z umowy  prawo pomiędzy stronami umowy.
Zwyczaj  określona praktyka stosowana powszechnie i długotrwale. Staje się prawem
zwyczajowym wtedy kiedy zostaje przetransponowana przez przepis.
W systemach europejskich istnieje możliwość swobody wyboru materialnego prawa.
Art. 65.
ż 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu
na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego
oraz ustalone zwyczaje.
ż 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel
umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.
Art. 56.
Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te,
które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych
zwyczajów.
Art. 222.
ż 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą,
ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne
względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
ObowiÄ…zywanie prawa:
Obowiązywanie prawa - oznacza, że adresaci powinni zachowywać się w okolicznościach
określonych w hipotezach zgodnie z dyspozycjami.
Norma prawna obowiązuje jeżeli:
1. Norma prawna jest obowiązująca, jeżeli ustanowiona w odpowiedniej formie i trybie
prze podmiot kompetentny do prawotwórstwa
2. Nie została formalnie uchylona (derogowana).
3. Nie jest sprzeczna z żadną inna prawnie obowiązująca norm lub jeżeli jest sprzeczna,
to nie straciła mocy obowiązującej na podstawie przyjętych reguł walidacyjnych
4. Została urzędowo ogłoszona (promulgowana)
5. Ponad to obowiązującymi normami są uznane- według przyjętych reguł walidacyjnych-
konsekwencje norm wyrażonych expressis verbis w przepisach aktów prawotwórczych
Kto zabija człowieka podlega karze (a contralio)
Kto nie zabija człowieka nie podlega karze
Kto zabija nie człowieka nie podlega karze
:: 2 ::
:: PRAWO :: WYKA
AD 4
desuetudo juris  utrata mocy obowiÄ…zujÄ…cej przez niestosowanie prawa.
Obowiązywanie prawa na trzech płaszczyznach:
Temporalna  od kiedy obowiązuje akt prawny  od ogłoszenia lub od daty umieszczenia w
dzienniku ustaw  termin oczekiwania od ogłoszenia do wejścia w życie nazywa się vacacio
legis. Prawo nie działa wstecz - lex retro non agit. Przestaje obowiązywać, kiedy uchylono
albo wprowadzono nowa zastosowanie reguły chronologiczne
Ignorantio juris neminem excutat- nieznajomość prawa nikogo nie usprawiedliwia,
nieznajomość prawa szkodzi
Terytorialna  obowiązuje na tym obszarze kuli ziemskiej który podlega zwierzchnictwu
danego państwa dotyczy lądu jak i w pewnym zakresie morza. (wody wewnętrzne, morze
terytorialne, strefa ekonomiczne).
Uprawnienia państwa- surowce są własnością państwa, w góre tam gdzie
sięgniemy(teoretycznie), kosmos księżyc podobnie jak podbiegunowe nie mogą być
zawłaszczane podobnie obszary dna morskiego, polskie prawo obowiązuje na pokładach o
polskiej banderze
Personalna  obowiÄ…zuje trzy grupy ludzi (obywatele, cudzoziemcy, apatrydzi -
bezpaństwowcy)  cudzoziemcy nie korzystający z immunitetu oraz korzystający z
immunitetu (korpus dyplomatyczny i częściowo konsularny).
Określenie (przyznawanie) obywatelstwa - Jus sanquini  prawo krwi, Jus soli  prawo
ziemi
W Polsce obowiÄ…zuje prawo krwi (z matki polki i ojca polaka) - deklaratywna forma
potwierdzenia dowód i paszport. Wyjątkiem od jus sanguini - dziecko znalezione na polskiej
ziemi dostaje obywatelstwo polskie na ziemi polskiej jeśli nie znani są rodzice. Obywatelem
jesteśmy tak długo jak żyjemy, albo zrzekamy się.
Stosunki prawne
U podstaw leży zdarzenia prawne. Stosunek prawny jest to tego rodzaju stosunek społeczny,
który jest uregulowany przez prawo i którego stronami są podmioty prawa. Podstawą
stosunku prawnego jest zdarzenie prawne.
Elementy stosunku prawnego:
1. Strony stosunku prawnego - stronami stosunku prawnego sÄ… podmioty prawa
osoby fizyczne i prawne
o osoby prawne
Þð tryb erekcyjny
Þð tryb ustawowy
Þð tryb rejestracyjny
o osoby fizyczne
Þð majÄ… zdolność prawnÄ… (od urodzenia pod warunkiem że urodzi siÄ™ żywy)
Þð zdolność do czynnoÅ›ci prawnych (może być ograniczona)
:: 3 ::
:: PRAWO :: WYKA
AD 4
2. przedmiot stosunku prawnego  są te zachowania się podmiotów prawa do których
strony danego stosunku prawnego sÄ… obowiÄ…zane albo uprawnione
Þð czynienie (facer)
Þð nie czynienia (nonfacere)
Þð obowiÄ…zek znoszenia (pati)  dÅ‚użnik hipoteczny
3. Treść stosunku prawnego - są obowiązki i uprawnienia wyznaczone przez przepisy
prawne. Z pojęciem uprawnienia wiąże się prawo podmiotowe.
:: 4 ::