Ć
wiczenie nr 4
Wyznaczanie dawek środowiskowych metodą spektrometrii gamma
Cele ćwiczenia
1.
Poznanie obsługi półprzewodnikowego spektrometru promieniowania gamma.
2.
Analiza źródeł promieniotwórczości naturalnej.
3.
Zapoznanie się z procedurą przeliczania aktywności na dawkę.
Zagadnienie do kolokwium wstępnego
−
Naturalne szeregi promieniotwórcze
−
Wielkości fizyczne stosowane w charakterystyce źródeł promieniotwórczych.
−
Spektrometria promieniowania gamma
−
Detektory promieniowania gamma stosowane w spektrometrii.
Sprzęt
1.
Półprzewodnikowy detektor germanowy wysokiej czystości (hpGe),
2.
wielokanałowy analizator amplitudy DART M1,
3.
oprogramowanie GammaVision wersji 5.13,
4.
próbka środowiskowa.
Przebieg ćwiczenia
1.
Zapoznać się z aparaturą stosowaną w ćwiczeniu:
−
obejrzeć elementy układu spektrometrycznego,
−
prześledzić ich połączenie rozpoczynając od detektora,
−
ustalić funkcję każdego z modułów i omówić ich działanie,
−
wykonać schemat blokowy aparatury na stanowisku pomiarowym.
2.
Uruchomić tor spektrometryczny:
−
włączyć zasilanie poszczególnych elementów układu pomiarowego,
−
podać wysokie napięcie na detektor,
−
ustalić z prowadzącym czas akwizycji widma.
3.
Umieścić wcześniej przygotowaną próbkę pod detektorem i zebrać widmo
promieniowania gamma.
Opracowanie wyników
1.
Posługując się tabelami izotopów promieniotwórczych oznaczyć radioizotopy
występujące w badanej próbce.
2.
Określić strumień fotonów (dla każdej energii oddzielnie):
−
na podstawie analizy pól pod oznaczonymi na widmie pikami oraz
−
posługując się krzywą kalibracji wydajnościowej detektora (rys.1)
3.
Korzystając ze współczynników konwersji strumienia na dawkę (raport ICRP nr 74)
(rys.2), oszacować dawkę efektywną, jaką można otrzymać od badanej próbki.
Wnioski
I.
Porównać otrzymaną wartość mocy dawki ze średnią wartością określoną dla
statystycznego mieszkańca Polski w roku 2008 (raport PAA).
