1
KINEMATYKA I DYNAMIKA RELATYWISTYCZNA
Transformacja Galileusza i Lorentza
t
t
z
z
y
y
vt
x
x
=
=
=
+
=
'
,
'
,
'
,
'
Transformacja Galileusza
1
,
1
)
(
'
,
'
,
'
,
1
'
2
2
2
<
=
−
+
=
=
=
−
+
=
c
v
x
c
v
t
t
z
z
y
y
vt
x
x
β
β
β
Transformacja Lorentza czasoprzestrzeni
,
1
'
)
(
'
,
'
,
'
,
1
'
2
2
2
β
β
−
−
=
=
=
−
−
=
x
c
v
t
t
z
z
y
y
vt
x
x
Konsekwencje transformacji czasoprzestrzeni:
Kontrakcja dlugosci (skrócenie Lorentza)
2
0
'
0
2
'
0
2
'
1
2
'
2
1
2
0
1
2
0
1
1
1
1
,
β
β
β
β
−
=
−
=
−
+
−
−
+
=
−
=
−
=
l
l
l
vt
x
vt
x
x
x
l
x
x
l
l
0
’
– dlugosc poruszajacego sie preta,
l
0
– dlugosc preta w spoczynku
Pan Prim
Pan X
z’
y
z
x
x’
v
y’
pan X widziany przez pana Prima
x
1
’
x
2
’
y’
y
v
x
2
x
1
Pan X
x
x’
A
Ziemia
v
imp
v
B
Pojazd kosmiczny
B
Impuls swiatla
2
Dylatacja czasu (wydluzenie)
2
'
2
2
1
2
2
2
1
2
2
2
'
1
'
2
1
2
1
1
1
1
)
(
1
)
(
'
'
,
β
β
β
β
β
−
∆
=
∆
−
∆
=
−
−
=
−
+
−
−
+
=
∆
−
=
∆
−
=
∆
t
t
t
t
t
x
c
v
t
x
c
v
t
t
t
t
t
t
t
t
Jednoczesnosc zdarzen
2
2
2
2
'
2
2
1
2
1
1
1
)
(
1
)
(
'
β
β
−
+
=
−
+
=
∆
x
c
v
t
t
i
x
c
v
t
t
0
)
(
0
0
)
(
0
1
)
(
1
)
(
1
)
(
'
'
2
1
2
2
1
2
1
2
2
2
1
2
2
1
2
2
1
2
1
2
2
2
2
1
2
≠
−
≠
>
=
−
=
−
−
+
−
=
−
+
−
−
+
=
−
x
x
c
v
czyli
x
x
oraz
c
v
x
x
c
v
czyli
x
x
c
v
t
t
x
c
v
t
x
c
v
t
t
t
β
β
β
czyli t
1
=t
2
, ale t
1
’
≠
t
2
’
Dodawanie predkosci wedlug Einsteina
,
1
)
(
'
,
'
,
'
,
1
'
2
2
2
β
β
−
+
=
=
=
−
+
=
dx
c
v
dt
dt
dz
dz
dy
dy
vdt
dx
dx
2
'
'
'
'
1
c
vu
v
u
u
dt
dx
u
i
dt
dx
u
x
x
x
x
x
+
+
=
=
=
Ped relatywistyczny
Czas wlasny:
τ
τ
τ
τ
τ
τ
d
dz
m
p
d
dy
m
p
d
dx
m
p
c
v
dt
d
c
v
t
c
v
t
z
y
x
0
0
0
2
2
2
,
1
1
1
=
=
=
−
=
⇒
−
=
⇒
−
=
y
u
x
x
v
x’
y‘
Wzór Einsteina na
dodawanie predkosci
,
)
)(
(
1
)
(
2
2
'
'
dt
dx
c
v
v
dt
dx
dx
c
v
dt
vdt
dx
dt
dx
+
+
=
+
+
=
Dla u
x
= c
c
c
v
c
v
c
c
vc
v
c
u
x
=
+
+
=
+
+
=
2
'
1
3
,....
1
,
1
1
1
1
2
0
2
0
2
2
−
=
−
=
−
=
−
=
⋅
=
c
v
v
m
p
c
v
v
m
p
zatem
c
v
v
c
v
dt
dx
d
dt
dt
dx
d
dx
y
y
x
x
x
τ
τ
2
0
1
−
=
c
v
v
m
p
r
v
Masa relatywistyczna
2
0
1
)
(
−
=
c
v
m
v
m
gdzie m
0
– masa spoczynkowa
Druga zasada dynamiki w postaci relatywistycznej
2
0
1
−
=
=
c
v
v
m
p
dt
p
d
F
r
r
r
r
3
2
0
2
2
2
2
0
2
2
2
0
2
2
2
0
2
0
2
2
2
0
2
0
2
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
2
1
1
1
−
=
−
+
−
−
=
−
+
−
=
−
⋅
−
+
−
=
=
−
⋅
−
−
−
−
=
−
=
c
v
a
m
c
v
c
v
c
v
c
v
a
m
c
v
c
v
c
v
a
m
c
v
c
v
c
v
a
m
c
v
a
m
c
v
dt
v
d
c
v
c
v
v
m
c
v
dt
v
d
m
c
v
v
m
dt
d
F
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
Dla v<<c ? v/c ? 0
F = ma
m(v)
v/c
1,0
mc
p
R
p
NR
v/c
1,0
m
0
2
0
1
−
=
c
v
m
m
dla v? c ped ? 8 ,
dla v<<c, v/c? 0 i p
R
= p
NR
Ogólnie ped
4
Równowaznosc masy i energii
( )
dt
dm
v
dt
v
d
m
v
m
dt
d
dt
p
d
F
r
r
r
r
r
+
=
=
=
m = m(t),
m = m(v)
i
2
0
1
−
=
c
v
m
m
dm
v
v
d
v
m
v
dm
v
v
v
d
m
dt
s
d
dm
v
dt
s
d
v
md
s
d
F
⋅
+
⋅
=
⋅
⋅
+
⋅
⋅
=
+
=
⋅
2
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
=
−
⋅
−
−
−
=
−
=
2
2
2
0
2
0
1
1
1
2
2
1
c
v
c
v
v
d
c
v
m
c
v
m
d
dm
r
r
=
−
⋅
⋅
−
=
−
⋅
=
2
2
2
0
3
2
2
0
1
1
1
c
v
c
v
d
v
c
v
m
c
v
c
v
d
v
m
r
r
r
r
2
2
2
2
2
2
v
c
v
d
v
m
c
v
c
c
v
d
v
m
−
⋅
=
−
⋅
=
r
r
r
r
(
)
dm
v
c
v
d
v
m
2
2
−
=
⋅
r
r
( )
2
2
2
2
2
)
(
mc
d
dm
c
dm
v
dm
v
c
s
d
F
=
=
+
−
=
r
r
ds
dE
F
p
−
=
E
p
= U,
ds
dU
F
−
=
0
)
(
)
(
)
(
2
2
2
=
+
=
−
=
−
=
dU
mc
d
i
mc
d
dU
mc
d
ds
ds
dU
Fds
const
U
mc
E
=
+
=
2
v
≠
0
R
E
c
v
c
m
gdzie
const
U
c
v
c
m
E
=
−
=
+
−
=
2
2
0
2
2
0
1
1
....
8
3
2
1
1
1
1
4
4
2
2
2
+
+
+
=
−
c
v
c
v
c
v
const
U
c
v
m
v
m
c
m
E
=
+
+
+
+
=
..
8
3
2
1
2
4
0
2
0
2
0
E = mc
2
gdy v?0 oraz U=0
U
c
m
E
+
=
2
0
gdy
v=0
gdy v<<c
U
v
m
c
m
E
+
+
=
2
0
2
0
2
1
5
Energia i ped czastki relatywistycznej
2
2
2
2
2
2
2
0
2
2
2
2
4
2
0
2
2
2
2
2
4
2
0
2
2
2
2
4
2
0
2
4
2
0
2
2
2
2
4
2
0
2
2
2
2
4
2
0
2
2
2
0
1
1
1
1
1
c
p
c
c
v
v
m
c
v
c
v
c
m
c
v
E
bo
c
p
c
m
E
c
v
E
c
m
E
c
m
c
v
E
E
c
m
E
c
v
c
v
c
m
E
c
v
c
m
E
=
⋅
−
=
⋅
−
=
+
=
+
=
⇒
=
−
⇒
=
−
⇒
−
=
−
=
E
(energia
calkowita)
m
0
c
2
(energia
spoczynkowa)
m
0
c
2
½ m
0
c
2
E
k
= ½mv
2
v/c
1,0
E
2
2
0
1
−
=
c
v
c
m
E
R
E
R
– opisuje relatywistyczna
postac energii calkowitej bez
pola sil potencjalnych (U=0).
pc (energia kinetyczna)