Dedal i Ikar - streszczenie

Cztery pierwsze zwrotki wiersza to dialog ojca z synem. Kolejna to opis katastrofy – upadek Ikara,
a ostatnia - komentarz, wyjaśniający, że skrzydła były tylko przenośnią, nie dało się na nich
wznieść do słońca. Wiersz kończy się wezwaniem „módlmy się”.

Dedal i Ikar - Analiza i interpretacja

Już sam tytuł jest bezpośrednim nawiązaniem do starożytnego mitu o Dedalu i Ikarze. Dedal
skonstruował skrzydła, na których chciał wraz z synem Ikarem uciec z Krety. Skrzydła były
zrobione z piór zlepionych woskiem, dlatego nie można było na nich wznieść się zbyt blisko słońca,
którego promienie roztopiłyby wosk i zniszczyły skrzydła. Dedal, świadom zagrożenia,
poinstruował syna, by leciał na bezpiecznej wysokości. Niestety Ikar nie posłuchał ojca i kiedy
zbytnio zbliżył się do słońca, skrzydła rozpadły się, a on sam runął w morze. Ten właśnie moment
uwiecznił na swoim obrazie zatytułowanym „Upadek Ikara” Peter Bruegel.

Mit o Dedalu i Ikarze został w wierszu Herberta odwrócony. To Ikar jest tym twardo stąpającym po
ziemi realistą, który bezustannie zwraca się ku pewnemu gruntowi: „Oczy jak dwa kamienie
wracają prosto do ziemi”. Ikar tęskni nawet za cierpieniem, nieodłącznie towarzyszącym życiu na
ziemi: „nogi drętwieją i tęsknią do kolców i ostrych kamieni”. Nie sprawia mu radości snucie
marzenia i bujanie w obłokach: „nie mogę patrzeć się w słońce tak jak ty patrzysz się ojcze (…)
Ramiona bolą ojcze od tego bicia w próżnię”. Dedal z kolei jest w utworze przedstawiony jak
marzyciel, spoglądający na świat oczyma artysty:
„ziemia jest misą cieni Patrz tutaj grają kolory
pył się unosi znad morza dymy idą ku niebu
z najszlachetniejszych atomów układa się teraz tęcza”.

Stara się zaszczepić w synu miłość do marzeń, chce aby ten oderwał się od spraw ziemskich i oddał
fantazjom, dzięki którym życie jest piękniejsze i znośniejsze. Przez projektowanie marzeń Dedal
rozumie poezję, która pozwala dostrzegać piękno. Skrzydła to proces tworzenia, który pozwala
artyście wznieść się ponad codzienność. Równocześnie napomina syna, by mimo wszystko nie
zapomniał się w akcie twórczym: „Idź synku naprzód a pamiętaj że idziesz a nie latasz, skrzydła są
tylko ozdobą a ty stąpasz po łące”. Wreszcie to przyziemność stała się przyczyną upadku Ikara,
który przez cały czas był „zatopiony cały w ciemnych promieniach ziemi”.

Ikar nie potrafił się zapomnieć, oderwać od rzeczywistości – nie potrafił być poetą. To właśnie w
poezji podmiot liryczny, komentujący upadek Ikara, widzi możliwość przetrwania na ziemi, gdzie
życie pełen jest smutku i cierpienia. Mówi:
„Istota rzeczy jest w tym aby nasze serca
które toczy ciężka krew
napełniły się powietrze”.

Dedal i Ikar - Geneza utworu

Wiersz po raz pierwszy ukazał się w 1954 roku w PAX-owskiej antologii „…każdej chwili
wybierać muszę”. Herbert zamieścił tam łącznie dwanaście swoich wierszy. Utwór wszedł w skład
debiutanckiego tomiku poety wydanego w 1956, zatytułowanego „Struna światła”.

Dedal i Ikar - Opis sytuacji lirycznej

Dedal i Ikar prowadzą rozmowę dotyczącą sposobów podejścia do życia. W ostatnich dwóch
wersach podmiot liryczny wyjaśnia przyczynę klęski Ikara.

Dedal i Ikar - Opis podmiotu i przedmiotu lirycznego

Podmiot liryczny komentuje rozmowę między Dedalem i Ikarem. Przedmiotem dyskusji jest sposób
postrzegania świata. Podmiot liryczny skłania się ku poglądom Dedala, który uważa, że dzięki
poezji i życiu marzeniami łatwiej jest przetrwać smutne życie człowieka, narażanego bezustannie
na ból i cierpienie.

Dedal i Ikar - Problematyka

Mit ukazuje konflikt pomiędzy młodością i dojrzałością. Idealistycznie nastawiony do życia Ikar,
szczęśliwy i beztroski, ginie od nadmiaru ciepła, które roztapia wosk na jego skrzydłach. Z drugiej
zaś strony mamy statecznego Dedala. Obeznany z życiem i prawami fizyki rzeźbiarz nie daje się
ponieść powiewowi wolności i szczęśliwie dolatuje do celu. Widzimy tu więc konieczność szukania
złotego środka między fantazją a realizmem.

Dedal wydaje się ucieleśnieniem takiego centrum. Jako artysta dokonuje wielu niezwykłych rzeczy,
wśród nich są skrzydła na których można wzbić się w powietrze. Jako człowiek praktyczny potrafi
też powściągnąć euforię i konstruktywnie korzystać ze swoich talentów i z życia.

Postać Ikara jest natomiast tyle bezmyślna, co tragiczna. Można powiedzieć, że realizując potrzebę
lotu, czyli szczęścia, wpadł w sidła, które zawsze będą czyhać na śmiałków i marzycieli. Naznaczył
w ten sposób piętnem nieodpowiedzialności całe rzesze idealistów.

Dedal i Ikar - Czas i miejsce akcji

Rzecz dzieje się na Krecie, w czasach mitycznych. Początkowo mowa jest o Labiryncie, w którym
przebywają Dedal i Ikar. Obaj mieli lecieć na Sycylię. Dociera tam tylko Dedal, Ikar natomiast
ginie w morzu zwanym dziś Morzem Ikaryjskim.

Dedal i Ikar - Dedal

Dedal prawdopodobnie wywodził się z królewskiego, ateńskiego rodu. Kiedy został wygnany przez
Areopag, osiadł na Krecie. Była to kara za to, że z zazdrości, że chłopak prześcignie go bystrością i
talentem zabił Talosa (Perdyksa), swojego siostrzeńca. Jako ulubieniec króla Minosa Dedal
wykonał plan Labiryntu, mającego być więzieniem Minotaura, a które z czasem stało się miejscem
uwięzienia także dla Dedala i jego syna - Ikara.

Dedal i Ikar - Motyw poezji / poety

poezja – poezja jest tym, co pozwala człowiekowi przetrwać. Nie można ciągle stąpać twardo po
ziemi gdyż codzienność może w końcu człowieka przerosnąć, jeśli nie ma od niej żadnej odskoczni.

Dedal i Ikar - Motyw Ikara

Dedal i Ikar – motyw wywodzi się z mitologii greckiej. Dedal skonstruował skrzydła, na których
chciał wraz z synem Ikarem uciec z Krety, gdyż król Minos uwięził go, gdyż nie chciał by Dedal,
który był twórcą labiryntu Minotaura, zdradził jego tajemnicę. Skrzydła były zrobione z piór
zlepionych woskiem, dlatego nie można było na nich wznieść się zbyt blisko słońca, którego
promienie roztopiłyby wosk i zniszczyły skrzydła. Dedal, świadom zagrożenia, poinstruował syna,
by leciał na bezpiecznej wysokości. Niestety Ikar nie posłuchał ojca i kiedy zbytnio zbliżył się do
słońca, skrzydła rozpadły się, a on sam runął w morze.