Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 1/8

1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA

Nazwa produktu:

Chlor

Wzór chemiczny:

Cl

2

Producent:

Dystrybutor:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Substancja stwarzająca zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr WE

Symbol

ostrzegawczy

Zwroty zagrożenia

(R)*

chlor

100

7782-50-5

231-959-5

T, N

23-36/37/38-50

Objaśnienie: T

+

= bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= żrący, Xn= szkodliwy, Xi= drażniący, E= wybuchowy, O= utleniający,

F

+

= skrajnie łatwopalny, F= wysoce łatwopalny, N= niebezpieczny dla środowiska

*Pełne znaczenie zwrotów zagrożenia R z punktu 2 ujęto w punkcie 16

3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ

Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z
obowiązującym prawem.

T

N

Zagrożenie pożarowe: Substancja niepalna. Gaz cięższy od powietrza – gromadzi się przy

powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń.

Zagrożenie
toksykologiczne:

Działa toksycznie przez drogi oddechowe. Działa drażniąco na oczy,
układ oddechowy i skórę. Chlor jest gazem toksycznym i silnie drażniącym.
Chlor jest jednym z niebezpieczniejszych zagrożeń powszechnych, ze
względu na ogromny zakres stosowania i częstotliwość jego przewożenia
różnymi środkami transportu.

Zagrożenie
ekotoksykologiczne:

Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. Chlor działa toksycznie na
organizmy żywe, w szczególności na organizmy wodne.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego chlorem
ś

rodowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem (ratujący

muszą być wyposażeni w ochrony dróg oddechowych zapewniające dopływ świeżego powietrza
oraz powinni być połączeni liną, w ostateczności czas przebywania w skażonej atmosferze musi
być ograniczony do czasu trwania zatrzymania oddechu).
Następstwa wdychania:
1.

Wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeże powietrze.

2.

Utrzymywać drożność dróg oddechowych. W ciężkich zatruciach natychmiast podawać tlen.
Zaleca się również wdychanie par alkoholu lub mieszaniny pary wodnej i alkoholu. Wiele źródeł
zaleca (w razie grożącego obrzęku płuc) upust 400-700 cm

3

krwi, ale można do tego zabiegu

przystąpić po wyprowadzeniu zatrutego z szoku.

3

Bezwzględnie zapewnić pomoc lekarską.

Kontakt z oczami:
1.

Przemywać skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut lub 0,9% roztworem soli
kuchennej (najlepiej wyjałowionej), przy wywiniętych powiekach.

2.

Zapewnić pomoc okulisty.

Kontakt ze skórą:

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 2/8

1.

Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a
następnie wodą z łagodnym mydłem.

2.

W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU

Zagrożenia pożarowe: Gaz niepalny. Butle narażone na działanie ognia lub wysoką temperaturę

bezzwłocznie usunąć poza obszar zagrożenia. Nagrzane pojemniki pękają,
potęgując zagrożenie. Pod działaniem wysokich temperatur wydzielają się
toksyczne gazy, pary, dymy i aerozole.

W przypadku pożaru
sąsiednich obiektów
stosować:

Ś

rodki gaśnicze w zależności od natury i rozmiarów pożaru.

Zalecenia szczegółowe: Uwaga: W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.
Sprzęt ochronny
strażaków:

Gazoszczelne kombinezony ochronne. Aparaty izolujące drogi oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA

DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku wydostania się większej ilości chloru do środowiska ogłosić
alarm gazowy, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego
obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło
skażenia środowiska. Wezwać ekipy ratownicze.

Środki ochrony
osobistej:

Unikać kontaktu z uwolnionym chlorem. Stosować ubrania ochronne z tkanin
odpornych na działanie chloru, rękawice ochronne, okulary ochronne w
szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed chlorem. Należy
pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów gazowych (filtr
gazowy oznaczony kolorem szarym i literą B).

Zalecenia szczegółowe: Starać się odciąć źródło skażenia środowiska (uszczelnić uszkodzone butle i

umieścić w opakowaniu awaryjnym), odciąć dopływ z instalacji.

Zabezpieczenie
środowiska:

Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić
odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

Metody utylizacji:

Unieszkodliwianie na drodze termicznej – zgodnie z wymogami prawa
krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie
zatruciom:

Podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z chlorem unikać
wdychania gazu i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować
odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu.

Zagadnienia
pożarowe:

Substancja niepalna.

Magazynowanie:

Chlor przewożony i przechowywany jest w zbiornikach, cysternach, butlach
przy ciśnieniu 22 atm i zawartości 1,25 kg ciekłego chloru na 1 dm

3

objętości

naczynia. Butle przechowywane są w pomieszczeniach zamkniętych, w
budynkach parterowych o lekkiej konstrukcji dachu, przeznaczonych do
magazynowania w nich gazów technicznych w butlach. Przy magazynowaniu
chloru ciekłego w zbiornikach, należy brać pod uwagę znaczną, w
porównaniu do innych gazów skroplonych, rozszerzalność objętościową
chloru ciekłego w miarę jego ogrzewania. Wynosi ona 0,2%/1

o

C. Należy

również uwzględniać małą ściśliwość tej substancji – 0,0118%/0,1 MPa.

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 3/8

Rurociągi chloru ciekłego w instalacji powinny być wykonane ze spadkiem w
kierunku zbiorników magazynowych. Po zakończeniu rozładunku nie
powinien w nich pozostać chlor ciekły. Pozostawienie rurociągu całkowicie
wypełnionego chlorem może spowodować rozerwanie w przypadku wzrostu
temperatury, ponieważ chlor ciekły ma wysoki współczynnik rozszerzalności
cieplnej.
Rurociągi chloru ciekłego zabezpiecza się z tego tytułu za pomocą komór
ekspansyjnych. Szyby w oknach magazynów malowane są na kolor niebieski
lub pomarańczowy w celu ochrony pomieszczeń przed bezpośrednim
działaniem

promieni

słonecznych.

Butle

ustawione

są

pionowo,

zabezpieczone przed przewróceniem się, z dala od grzejników. Chlor należy
chronić przed zetknięciem z materiałami łatwo zapalającymi się i kurzącymi,
jak związki organiczne, węgiel drzewny, sadza oraz większość metali i ich
soli. W zetknięciu z alkoholami, eterami, węglowodorami, a szczególnie z
wodorem może nastąpić wybuch.
Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

Metody postępowania
z odpadami:

Za odpad można uznać chlor, który w żadnej postaci nie nadaje się do
zagospodarowania. Resztkowy chlor odstawiany jest do wskazanego przez
służbę ochrony środowiska miejsca celem utylizacji poprzez wypuszczenie z
butli do roztworu tiosiarczanu sodu.

8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Stosowanie się do rygorów bezpiecznej pracy (ochrony osobiste, wentylacja
wyciągowa, brak możliwości skażenia kanalizacji i otaczającego środowiska). Wszelkie manipulacje
wykonywać pod czynnym dygestorium. Odpadki umieszczać w oddzielnym, oznakowanym, szczelnym
pojemniku.

Osobiste wyposażenie ochronne:

Drogi oddechowe:

Maski ochronne z filtrami par rozpuszczalników organicznych i
cząsteczkowych (filtr gazowy oznaczony kolorem szarym i literą B).

Ręce:

Rękawice ochronne z tworzywa powlekanego, odpornego na działanie
chloru.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie.

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.

Ogólne środki ochrony:

Higiena pracy:

Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać
bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z
chlorem. Nie wdychać gazu, par i aerozoli. Po pracy dokładnie wymyć
powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy.

Najwyższe dopuszczalne stężenie (mg/m

3

) w środowisku pracy w Polsce :

Składnik

NDS (mg/m

3

)

NDSCh (mg/m

3

)

7782-50-5

chlor

1,5

9

Dopuszczalne stężenie chloru w powietrzu atmosferycznym i w wodzie do picia i na potrzeby

gospodarcze:

Dopuszczalne stężenie chloru w powietrzu atmosferycznym na obszarach (mg/m

3

):

Obszary chronione

Obszary specjalnie chronione

w ciągu 30

minut

ś

rednio-

dobowe

ś

rednio-

roczne

w ciągu 30

minut

ś

rednio-

dobowe

ś

rednio-

roczne

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 4/8

0,1

0,03

0,0043

0,03

0,01

0,0016

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

Masa cząsteczkowa: 70,91 g/mol
Postać fizyczna, barwa, zapach: Chlor w warunkach normalnych jest niepalnym gazem o barwie
zielonożółtej, o ostrym, przykrym i duszącym zapachu. Skroplony jest cieczą o barwie żółtej, która
przechowywana jest w butlach stalowych i cysternach. Próg wyczuwalności fizjologicznej wynosi 0,003
mg/dm

3

.

Temperatura topnienia: -101,6

o

C

Temperatura wrzenia: -34

o

C

Gęstość: 3,214 g/dm

3

Gęstość par względem powietrza: 2,45
Prężność par: w 20

o

C 6,731 bar

Temperatura samozapłonu: 415

o

C

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Rozpuszczalność w wodzie bardzo dobra; w
15

o

C w 100cm

3

wody rozpuszcza się 226 cm

3

chloru. Wytwarza się tzw. woda chlorowa. Chlor dobrze

rozpuszcza się w chlorowanych węglowodorach.
Inne: Chlor absorbowany jest przez węgiel drzewny. Jako bardzo reaktywny chemicznie pierwiastek
chętnie wchodzi w reakcje z wydzieleniem ciepła, z wieloma substancjami organicznymi i
nieorganicznymi (metalami i niemetalami). Z wodorem tworzy mieszaniny wybuchowe. Ze względu na
właściwości utleniające w atmosferze czystego chloru może nastąpić zapalenie się substancji palnych.
W stanie wilgotnym chlor działa korodująco na metale. Chlor otrzymywany jest przez elektrolizę
chlorków. Chlor stosowany jest w przemyśle chemicznym do otrzymywania związków chloru,
chlorowania związków organicznych (produkcja tworzyw sztucznych, kauczuku syntetycznego,
rozpuszczalników organicznych). W przemyśle włókienniczym i papierniczym chlor służy do bielenia i
odkażania. W przemyśle młynarskim bieli mąkę. Powszechnie stosowany jako bakteriobójczy środek
odkażający wodę do celów pitnych oraz ścieki. W I wojnie światowej był używany jako gaz bojowy,
duszący środek trujący.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:

Niebezpieczne jest stosowanie aparatury aluminiowej w procesach z
chlorowanymi

rozpuszczalnikami.

Są

poważne

przesłanki

do

stwierdzenia,

ż

e

przejściowo

powstają

samozapalne

związki

metaloorganiczne. Wykazano, że rozdrobniony glin lub magnez wchodzi
w reakcje z chlorowanymi rozpuszczalnikami, prowadzącymi do
samozapalania się tych metali.

Właściwości korozyjne:

Gaz reaktywny.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.
Informacje ogólne: Chlor jest gazem toksycznym i silnie drażniącym. Mechanizm działania tej
substancji w organizmie człowieka nie został całkowicie wyjaśniony. Najbardziej prawdopodobne jest, że
ostre działanie toksyczne, występującego w postaci gazowej chloru, jest spowodowane głównie
wytwarzaniem się w zetknięciu z wilgocią (np. błon śluzowych, skóry) – chlorowodoru. Chlorowodór
zaś, rozpuszczony w wodzie, tworzy kwas solny. Działanie żrące na błonę śluzową spowodowane jest
zatem własnościami kwasowymi oraz działaniem utleniającym. Stężenia 0,004-0,06 mg/m

3

w powietrzu

są niebezpieczne dla życia, jeżeli trwają od pół do jednej godziny. Przy stężeniach 0,1-0,15 mg/m

3

trwających od pół do jednej godziny nie ma praktycznie szans na uratowanie życia. Jednakże fakt, że

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 5/8

chlor wyczuwalny jest już w powietrzu w rozcieńczeniu 1:100 000, powoduje, że zapobiega to ciężkim i
ś

miertelnym zatruciom.

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

Zatrucia ostre: Przy wyższych stężeniach, 200-300 mg/m

3

, pojawia się ból pod mostkiem, niedomogi

krążenia poprzedzają wystąpienie obrzęku płuc i śmierć w ciągu kilku godzin. Stężenia te mogą
spowodować natychmiastowy zgon wskutek obrzęku głośni. Przy wysokich stężeniach chloru zatrucie
może prowadzić do tzw. błyskawicznej śmierci, która następuje po kilku minutach wdychania gazu.
Przestaje wówczas funkcjonować ośrodek oddechowy. Zatrucie objawia się konwulsyjnym wydechem,
znaczącą dusznością, pobudzeniem ruchowym, sinicą, utratą przytomności, tętno staje się przyśpieszone,
a następnie nitkowate. Przy zatruciach ostrych i gwałtownej śmierci nie są wykrywane żadne specjalne
zmiany anatomopatologiczne. Przy średnich zatruciach chlorem (o ile zatruta osoba zostanie w porę
usunięta ze skażonej atmosfery), po wznowieniu ruchów oddechowych, w pewnym stopniu ustępuje
sinica. Chory odczuwa ostre bóle w klatce piersiowej, palenie i łzawienie oczu. Pojawia się silny, duszący
kaszel napadowy. Poszkodowany znajduje się w stanie silnego podniecenia lub skrajnego przygnębienia.
Po 2-3 godzinach pojawia się obrzęk płuc. Chory uspakaja się. Zwiększa się duszność oraz wydzielanie
plwociny i odchrząkiwanie pieniącej, żółtej lub czerwonej cieczy – do 1dm

3

na dobę. Pojawia się obrzęk

błony śluzowej gardła, krtani i strun głosowych.

Zatrucia przewlekłe: Bardzo różna jest wrażliwość osobnicza na działanie chloru. Pierwsze objawy
podrażnienia występują już przy zawartości 0,01 mg/m

3

chloru w powietrzu atmosferycznym. W stężeniu

50-150 mg/m

3

powoduje silne podrażnienie błon śluzowych oczu, nosa i górnych dróg oddechowych.

Wywołuje łzawienie, kichanie, obfite wydzielanie śliny, kaszel – połączone z bólami głowy i za
mostkiem. Podrażnieniu ulega tchawica i oskrzela. Plwocina może zawierać domieszki krwi. Pojawia się
ból głowy. Mogą występować zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Działanie na skórę: Wystąpi ostre zaczerwienienie i podrażnienie. Może rozwinąć się rumień skóry z
małymi septycznymi pęcherzami i wrzodami. Może powstać chemiczne poparzenie. Chlor wchłania się
przez nieuszkodzoną skórę, wywołując oznaki takie jak po wdychaniu.

Powikłania: Jako następstwa zatrucia chlorem występują odoskrzelowe zapalenie płuc, obrzęk płuc,
schorzenia oskrzeli oraz predyspozycje do zachorowań na gruźlicę. Z innych powikłań występuje
marskość płuc, dychawica oskrzelowa oraz niedomoga krążenia. Obserwowane są również zapalenia i
owrzodzenia dziąseł oraz błony śluzowej nosa, a przy dłuższym stykaniu się z chlorem próchnica zębów.

Rokowania: Rokowanie przy ciężkim zatruciu jest złe. Jeżeli zatrute osoby przeżyją, nierzadko pozostają
u nich trwałe następstwa, szczególnie w układzie nerwowym i psychicznym.

Chlor nie jest kumulowany w organizmie człowieka. Osoby narażone w warunkach zawodowych na
systematyczne kontakty z chlorem cierpią na kumulację mikrouszkodzeń rozmaitych organów: nadżerki
błon śluzowych nosa i jamy ustnej, uszkodzenie szkliwa zębów, łzawienie oczu i inne.

Zapobieganie:

Tam gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń chloru, należy stosować
indywidualne środki ochrony osobistej (sprzęt ochrony dróg oddechowych, okulary ochronne). Należy
bezwzględnie przestrzegać zasady, że maksymalna zawartość chloru w powietrzu atmosferycznym nie
powinna przekraczać 0,1 mg/m

3

(stężenie 30-minutowe), 0,03 mg/m

3

(stężenie średniodobowe), 0,0043

mg/m

3

(stężenie średnioroczne). Konieczne jest instalowanie urządzeń odsysających i wentylatorów w

miejscach zagrożonych. Niezbędna jest stała kontrola lekarska.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wskaźnikowe:

Ryby: Dla karpi dawka chloru od 0,15 do 0,2 mg/dm

3

przy oddziaływaniu przez 19 dni w niższych

temperaturach (4°C do 5°C) jest śmiertelna. Przy wyższych temperaturach i tej samej dawce nie
zaobserwowano żadnych wyraźniejszych szkodliwych skutków.

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 6/8

Niższe organizmy: Nadmierne dawki, a więc i pozostałość wolnego chloru w granicach od 0,2 do 0,5
mg/dm

3

, prowadzą do szybkiego zniszczenia licznych pierwotniaków i bakterii. Odporność organizmów

na chlor jest bardzo zróżnicowana.

Stopień zagrożenia wód: Skrajny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Numer UN (ONZ):

1017 CHLOR

Klasa RID/ADR/IMO:

2

Kod klasyfikacyjny:

2TC

Ilości ograniczone:

LQ0

Numer rozpoznawczy zagrożenia:

268

Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr
6.1 + 8

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach
jednostkowych

T

N

Napis ostrzegawczy na opakowaniach
jednostkowych

Produkt toksyczny. Niebezpieczny dla środowiska.

Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia

R 23

Działa toksycznie przez drogi oddechowe.

R 36/37/38

Działa drażniąco na oczy, układ oddechowy i skórę.

R 50

Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne.

Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania

S 7

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.

S 45

W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza
– jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

S 61

Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą
charakterystyki.

Kartę wykonano zgodnie z:

•

Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001 r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi
zmianami)

•

Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia
14.12.2004 r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2)

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 7/8

•

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z
ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP).

•

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji
niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami).

•

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i
preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami).

•

Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w
sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
ze zmianą z dnia 1.10.2005 r. (Dz.U. 212 poz.1769)

•

Ustawą z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
27.09.2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).

•

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638).

•

Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu
drogowego towarów niebezpiecznych (ADR).

•

Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199
poz. 1671) z późniejszymi zmianami.

•

Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy. (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami

•

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).

•

Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków
ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).

•

Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.

•

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).

•

Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków
ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu:

Chlor

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych

T

Produkt toksyczny.

N

Produkt szkodliwy dla środowiska

R 23

Działa toksycznie przez drogi oddechowe.

R 36/37/38

Działa drażniąco na oczy, układ oddechowy i skórę.

R 50

Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne.

Normy na sprzęt ochronny:

PN-EN 141:2002

Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania,
badanie, znakowanie.

PN-EN 344:1996

Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do
użytku w pracy. Zmiana A1.

PN-EN 166:2002 (U)

Ochrona indywidualna oczu. Wymagania.

PN-EN 374-3:2004 (U)

Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie
odporności na przenikanie chemikaliów.

PN-EN 466:1998

Odzież ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące
odzieży chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy
(typ 3).

Powietrze na stanowiskach pracy

PN-EN 1540:2004

Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia

PN-EN 689:2002

Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na

Przedsiębiorstwo EKOS

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 14 grudnia 2004 r.

CHLOR

Data wydania: 21.08.2006

Data aktualizacji:

Strona/stron 8/8

czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia
pomiarowa.

Uwaga:

Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów
prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa
użytkowania preparatu. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu
do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy
użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.

Produkt nie może być używany bez pisemnej zgody w żadnym innym celu aniżeli podanym w p.1 karty
charakterystyki.

Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji
co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: [phone]-
46,

www.ekos.gda.pl

e-mail:

[e-mail]

na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od

Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych.

Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i
spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej.

Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy
przydatności do określonych zastosowań.

* * * * *

Pakowanie, przechowywanie, transport

a.

Zbiorniki. Chlor ciekły dostarczany jest w specjalnie do tego celu przeznaczonych ciśnieniowych zbiornikach
transportowych, takich jak: cysterny, beczki (naczynia pojemności co najmniej 100 l i najwyżej 1000 l) i butle.

b.

Szczelność ciśnieniowych zbiorników transportowych. Zawór zbiornika powinien być szczelny przy
całkowitym zamknięciu oraz przy całkowitym otwarciu zaworu i zaślepionym wylocie króćca bocznego zaworu.
Zabrania się napełniać i dopuszczać do eksploatacji zbiorniki z nieszczelnymi zaworami.

c.

Przechowywanie. Ciśnieniowe zbiorniki transportowe napełnione chlorem ciekłym należy przechowywać
zgodnie z aktualnymi przepisami. W szczególności należy zabezpieczyć je przed bezpośrednim działaniem
promieni słonecznych lub innych źródeł ciepła.

d.

Transport. Ciśnieniowe zbiorniki transportowe napełnione chlorem ciekłym należy przewozić w sposób zgodny
z obowiązującymi przepisami o transporcie materiałów niebezpiecznych. Przy wszelkich czynnościach, a w
szczególności podczas załadunku i wyładunku, należy obchodzić się ostrożnie z naczyniami z chlorem ciekłym,
nie rzucać ich oraz chronić przed uderzeniami.

e.

Sprawdzanie szczelności ciśnieniowych zbiorników transportowych. Szczelność zaworów i opakowań należy
sprawdzić, zbliżając zwilżony w wodzie amoniakalnej tampon na odległość około 5 cm od badanego na
szczelność miejsca. Zbiorniki uważa się za szczelne, jeżeli podczas tej czynności nie obserwuje się białego dymu
powstającego w wyniku reakcji chloru i amoniaku.

f.

Normy międzynarodowe:

ISO 1552-75 – Liquid chlorine for industrial use. Metod for sampling (for determining only the volumetric
chlorine content),
ISO 2120-72 – Liquid chlorine for industrial use. Determination of the content of chlorine in the vaporised
product,
ISO 2121-72 – Liquid chlorine for industrial use. Determination of water content.

* * * * *