Przedsiębiorstwo można zdefiniować jako zespół ludzi uprawiających w
sposób systematyczny działalność zarobkową – O. Lange
lub
S. Sudoł: przedsiębiorstwo jest jedno- lub wielozakładową jednostką
gospodarczą, mającą osobowość prawną, wyodrębnioną ekonomicznie w
gospodarce narodowej. Oznacza to, że ma ono odrębność majątkową,
reprodukuje zużywane zasoby majątkowe, działa na własne ryzyko, przy czym
od jego wyniku uzależnione są korzyści materialne załogi oraz możliwości
rozwoju.
M. Nasiłowski: przedsiębiorstwo przemysłowe to podmiot gospodarczy
prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu
osiągnięcia określonych korzyści. Zatrudnia ono różnorodne czynniki
produkcji (pracę, kapitał, ziemię) w celu wytwarzania określonych dóbr lub
świadczenia określonych usług, które sprzedaje na rynku innym
przedsiębiorcom, gospodarstwom domowym bądź władzy centralnej lub
lokalnej.
Przedsiębiorstwo jest jednostką prowadzącą działalność gospodarczą o
charakterze wytwórczym, budowlanym, handlowym lub usługowym w celach
zarobkowych, wyodrębnioną ze swego otoczenia pod względem
organizacyjnym, ekonomicznym i prawnym, obejmującą jeden zakład
produkcyjny (usługowy) bądź większą ich liczbę.
Przedsiębiorstwo można rozpatrywać w trzech aspektach:
- prawnym,
- ekonomicznym,
- organizacyjnym.
W aspekcie prawnym przedsiębiorstwo jest traktowane jako podmiot
posiadający osobowość prawną. Przedsiębiorstwo może więc występować jako
podmiot obrotu cywilnego, a więc może zawierać umowy i zaciągać
zobowiązania.
W aspekcie ekonomicznym przedsiębiorstwo jest podmiotem gospodarczym,
w którym prowadzona jest określona działalność, za pomocą zasobów, w tym
pracowników. Zasobami tymi należy gospodarować ekonomicznie, a więc tak
aby przedsiębiorstwo osiągało zamierzone wyniki finansowe.
W aspekcie organizacyjnym przedsiębiorstwo jest traktowane jako zespół
ludzi zorganizowanych w pewien obiekt zarządzany za pomocą decyzji
podejmowanych przez kierownictwo.
Według ustawy o działalności gospodarczej z 1988 roku podmiotem
gospodarczym mogła być:
- osoba fizyczna,
- osoba prawna (Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym
przysługuje osobowość prawna, np. spółdzielnie i spółki kapitałowe),
- jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, utworzona
zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmował
prowadzenie działalności gospodarczej (np. zakład budżetowy i spółki
osobowe).
OBECNIE:
Według ustawy Prawo o działalności gospodarczej z 19 listopada 1999
roku przedsiębiorcą jest (ustawa weszła w życie 1 stycznia 2000 roku):
osoba fizyczna, prawna lub nie mająca osobowości spółka prawa handlowego,
która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje w sposób ciągły
i zorganizowany zarobkową działalność wytwórczą, handlową, budowlaną,
usługową lub zajmuje się poszukiwaniem, rozpoznawaniem i eksploatacją
zasobów naturalnych.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Ustawa z 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym wyróżnia
trzy rejestry (ustawa weszła w życie 1 stycznia 2001 roku):
- rejestr przedsiębiorców,
- r. stowarzyszeń i
- r. dłużników niewypłacalnych
Ustawa określa, że przedsiębiorcy to:
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
- wszystkie spółki prawa handlowego (spółka jawna, spółka partnerska,
spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna - spółki osobowe;
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna – spółki
kapitałowe)
- spółdzielnie,
- przedsiębiorstwa państwowe,
- jednostki badawcze, rozwojowe,
- przedsiębiorcy zagraniczni prowadzący na terytorium RP działalność
gospodarczą w zakresie drobnej wytwórczości,
- towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
- inne osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą podlegające
obowiązkowi wpisu do rejestru oraz
- oddziały zagranicznych spółek z o.o. i komandytowo – akcyjnych.
Czyli ostatecznie podmiotowość przedsiębiorstwa polega na jego identyfikacji
z przedsiębiorcą, który jest podmiotem praw i obowiązków i podlega wpisowi
do Krajowego Rejestru Sądowego.