E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

1

Prof. dr hab.

inż. Edward Michlowicz

Katedra

Systemów Wytwarzania

e-mail:

[e-mail]

WYKŁADY LP - LOGISTYKA PRODUKCJI

Wykład 1: Wstępny, podstawowe pojęcia, literatura.
Wykład 2: Nowe zadania logistyki produkcji.
Wykład 3: System produkcyjny – struktury.
Wykład 4: Sterowanie przepływami. Elementy pojemnościowe.
Wykład 5: Logistyczne systemy sterowania produkcją (narzędzia).
Wykład 6: Zasady tworzenia koncepcji Lean Manufacturing.
(wykorzystanie metod: 7 Muda, 5S, SMED, Just In Time, Kanban)
Wykład 7: Mapowanie strumienia wartości – metoda VSM (Value Stream
Mapping).
Wykład 8: Kompleksowe utrzymanie produktywności – metoda TPM (Total
Productive Maintenance

).

WYKŁAD 1

PODSTAWOWE POJĘCIA LOGISTYKI

1. Podstawowe pojęcia współczesnej logistyki

W ostatnich latach, głównie dzięki intensywnemu rozwojowi informatyki,
logistyka stała się interdyscyplinarną dziedziną nauki obejmującą nauki
techniczne, ekonomię i informatykę. Stąd logistykę przedstawia się najczęściej,
jako triadę techniki, informatyki i ekonomii (w tym nauk o zarządzaniu
przedsiębiorstwem) – rys. 1.

Rys.1 Podstawowe dziedziny nauki wspierające logistykę

Rys.1. Triada logistyczna

T

E

C

H

N

I

K

A

I

N

F

O

R

M

A

T

Y

K

A

E

K

O

N

O

M

I

A

L O G I S T Y K A

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

2

Techniczna strona logistyki bazuje przede wszystkim na:

teorii systemów i sterowania (formułowanie systemu i otoczenia, analiza i

synteza, modelowanie),

badaniach operacyjnych (w tym programowanie dynamiczne),
symulacji komputerowej zamodelowanych systemów.

Informatyka dostarcza:

sieci komputerowych,
elektronicznej wymiany danych (EDI),
metod automatycznej identyfikacji (AI).

Z nauk ekonomicznych wykorzystywane są:

ekonometria i rachunek kosztów,
organizacja

i

zarządzanie

systemami

gospodarczymi,

w

tym

przedsiębiorstwami.

W krajach rozwiniętych przemysłowo logistyka stała się powszechnie
stosowanym narzędziem do rozwiązywania wszelkich problemów związanych z
działalnością zakładów produkcyjnych (zaopatrzenie, produkcja, dystrybucja,
utylizacja odpadów).

W potocznym rozumieniu logistyka współczesna zajmuje się planowaniem,
organizowaniem i realizacją oraz sterowaniem i kontrolą wszelkich
systemów przepływu, w tym głównie przepływu materiałów, informacji i
kapitału.

Procesy przepływu materiałów realizowane są w systemach logistycznych.
W opisach systemów logistycznych wykorzystuje się często zasadę „6R”,
„(6W)” tzn., że klient (zamawiający) powinien uzyskać od dostawcy:
W1- właściwy towar, materiał (Right goods ; richtige Gut),
W2- we właściwej ilości (Right quantity; richtige Menge),
W3- o właściwej jakości (Right quality; richtige Qualitate),
W4- na właściwe miejsce (Right place; richtiger Ort),
W5- we właściwym terminie, czasie (Right time; richtiger Zeit),
W6- po optymalnych kosztach (Right cost; richtiger Kost).
Od niedawna w użyciu jest jeszcze jedna zasada:

 W7 - właściwa informacja (oferta, warunki zakupu, serwis).

Tak szerokie pojmowanie logistyki powoduje, że istnieje wiele koncepcji jej
stosowania. Aktualnie można wyróżnić trzy podstawowe nurty koncepcyjne
logistyki:

1. Logistyka to zintegrowany system przepływu materiałów (surowców,

półproduktów i wyrobów gotowych) oraz sprzężonych z nimi przepływów
informacyjnych, którego celem jest optymalizacja tworzenia i transformacji
dóbr fizycznych

2. Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania realnymi procesami

przepływu dóbr fizycznych i informacji, oparta na zintegrowanym,
systemowym ujmowaniu tych procesów.

3. Logistyka to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy technicznej,

ekonomicznej i informatycznej, badająca uwarunkowania, prawidłowości i
zjawiska przepływu dóbr fizycznych i informacji w gospodarce, a także w
poszczególnych jej ogniwach.

Podstawowe funkcje logistyki w przedsiębiorstwie przedstawiono na rysunku 2.

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

3

Rys. 2. Podstawowe funkcje logistyki w przedsiębiorstwie

2. Aktualne definicje

klasyczne, np.:

R.Jünemann:
... w ujęciu ogólnym logistyka jest nauką planowania, sterowania i
kontroli w systemach przepływu materiałów, kadr, energii i informacji.
O systemie logistycznym można mówić wtedy, gdy rozwiązywanie zagadnień
planowania, sterowania i kontroli dotyczy co najmniej dwu elementów logistyki.
Elementami logistyki są: towary i inne dobra materialne, kadry, informacje,
energia, środki niezbędne dla przepływu materiałów (środki transportowe,
opakowania, magazyny), środki niezbędne dla produkcji dóbr, środki informacji,
infrastruktura (budynki, drogi...).

H.-Ch.Pfohl :
...do logistyki należą wszystkie czynności, poprzez które następuje
planowanie, sterowanie, realizacja i kontrola przestrzenno-czasowych
transformacji produktów i związane z nimi transformacje w zakresie ilości i
rodzajów produktów, podatności tych produktów na procesy manipulacyjne.
Poprzez współdziałanie tych czynności następuje uruchomienie przepływu
materiałów, łączącego w sposób możliwie najbardziej efektywny miejsca wysyłki i
odbioru. Sprawą logistyki jest zapewnienie, by odbiorca otrzymał od dostawcy
produkt właściwy pod względem ilości i rodzaju, we właściwym czasie i miejscu
oraz by koszt związany z dostawą był minimalny.

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

4

J.Weber :
..pod pojęciem logistyki rozumie się fizyczne zaopatrywanie
przedsiębiorstwa w zasoby (produkty, usługi, informacje). W ramach systemu
logistycznego powinny być zorganizowane niezbędne działania w zakresie
transportu, magazynowania i przeładunków. Procesy logistyczne
koordynują przepływy materiałów i informacji na całej drodze: od
dostawców poszczególnych czynników produkcji po użytkowników wyrobów
gotowych, a nawet po utylizację wszelkich odpadów, względnie likwidację rzeczy
nieużytecznych.

„Nie jest najważniejsze, kto to robi, lecz - by było zrobione"

R.Jansen :

..celem logistyki jest zapewnienie optymalnego wykonania i

powiązania możliwości zaopatrzenia i zbytu z możliwościami
produkcyjnymi z punktu widzenia efektywności, kosztów, wydajności i

usług serwisowych.

europejska

W roku 1992 Europejski Komitet Normalizacji CEN opublikował

następującą definicję logistyki:

„Przez logistykę należy rozumieć: planowanie, organizację, realizację i
sterowanie przepływu dóbr od ich zakupu, poprzez produkcję i dystrybucję do
ostatecznego klienta, w celu spełnienia wymagań rynkowych przy minimalnych
kosztach i minimalnym zaangażowaniu kapitału”.

European Logistics Association – ELA’2005

LOGISTYKA to zarządzanie procesami przemieszczania dóbr i/lub
osób oraz działaniami wspomagającymi te procesy w systemach, w
których one zachodzą.

SYSTEMY, w których zachodzą procesy przemieszczania dóbr i/lub
osób, to zarówno systemy gospodarcze, czyli systemy, których
działanie jest nastawione na osiąganie zysku (przedsiębiorstwa
produkcyjne i handlowe oraz łańcuchy dostaw), jak i systemy, których
działanie nie jest nastawione na osiąganie zysku (publiczna służba
zdrowia, publiczna oświata, miasto, środowisko naturalne).

amerykańska

Alternatywną amerykańską definicję opublikował w roku 1997 The
Council of Logistics Management (USA) - CLM :

„LOGISTYKA jest tą częścią procesu w łańcuchu dostaw, która warunkuje
planowanie, wdrażanie i sterowanie skutecznym i efektywnym przepływem i
przechowywaniem dóbr, usług i towarzyszących informacji od miejsca
wytworzenia do miejsca wykorzystania w celu spełnienia wymagań klientów”.

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

5

The Council of Supply Chain Management Professionals

(CSCMP, 2006)

LOGISTICS is the process of planning, implementing, and controlling the
efficient and cost-effective flow and storage of raw materials, work-in-
process inventories, finished products, and related information from the
point of origin to the point of consumption for the purpose of confirming to
customers’ requirements.

OBJECTS of logistics are physical goods such as raw materials, preliminary
products, unfinished and finished goods, packages, parcels, and containers or
waste and discarded goods.

Schemat struktury systemów logistycznych w przedsiębiorstwie przedstawiono na
rysunku 3.

Rys. 3. Schemat struktury systemów logistycznych w przedsiębiorstwie

Na rysunku 4 przedstawiono typowe powiązania logistyki z teorią i

praktyką działania przedsiębiorstw.

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

6

Rys.4 Logistyka i jej powiązania z teorią i praktyką

LOGISTYKA

TEORIA

PRAKTYKA

Modelowanie

systemu

teoria systemów

teoria automatów

sieci komputerowe
przetwarzanie danych

Strategia

logistyczna

teoria projektowania
cybernetyka

projektowanie i wdra-

żanie systemów

teoria organizacji

gospodarka zapasami
ekonomika transportu

Łańcuchy

logistyczne

Symulacja

komputerowa

Optymalizacja

systemu

Marketing

logistyczny

Automatyczna

identyfikacja

modelowanie
ekonometria

rachunek kosztów

badania operacyjne

teoria rynku

(kupno - sprzedaż)

teoria kodowania

badanie rynku
reklama

kody kreskowe
kody magnetyczne

zapasy, jakość

magazyny, transport

efektywność systemu

łańcuchy logistyczne

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

7

3. Zalecana literatura (wybrana)

Logistyka:

1. Abt S.: Logistyka w teorii i praktyce. Poznań, Wydawnictwo Akademii

Ekonomicznej 2001

2. Blaik P.: Logistyka. Koncepcja zintegrowanego zarządzania. Warszawa,

PWE 2010

3. Coyle J.J., Bardi E.J., Langley C.J.: Zarządzanie logistyczne. Warszawa,

PWE 2010

4. Fijałkowski J.: Transport wewnętrzny w systemach logistycznych. Wybrane

zagadnienia. Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
2003

5. Harrison A., Hoek R.: Zarządzanie logistyką. Warszawa, PWE 2010
6. Kisperska – Moroń D., Krzyżaniak S.: Logistyka. Poznań, ILiM 2009
7. Krawczyk S.: Logistyka – teoria i praktyka. T. 1 i 2. Poznań, PWE 2011
8. Krzyżaniak S., Cyplik P.: Zapasy i magazynowanie. Tom 1. Zapasy.

Poznań, ILiM 2008

9. Majewski J.: Informatyka dla logistyki. Poznań, ILiM 2008
10. Niemczyk A.: Zapasy i magazynowanie. Tom 2. Magazynowanie. Poznań,

ILiM 2008

11. Michlowicz E.: Podstawy logistyki przemysłowej. Kraków, Wydawnictwa

AGH 2002

12. Pfohl H.Ch.: Systemy logistyczne. Poznań, ILiM 2001
13. Pfohl H.Ch.: Zarządzanie logistyką. Poznań, ILiM 1998
14. Skowronek Cz., Sarjusz - Wolski Z. : Logistyka w przedsiębiorstwie.

Warszawa, PWE 2008

15. Szołtysek J.: Logistyka zwrotna. Reverse logistics. ILiM, Poznań 2009
16. Womack J.P., Jones D.T.: Lean Thinking - szczupłe myślenie. Wrocław,

Wydawnictwo ProdPress.com 2009

Logistyka produkcji:

1. Czerska J.: Doskonalenie strumienia wartości. Warszawa, Centrum

Doradztwa i Informacji Difin, 2009

2. Fertsch M. (red.).: Logistyka produkcji. Teoria i praktyka. ILiM, Poznań

2010

3. Fertsch M.: Podstawy zarządzania przepływem materiałów w przykładach.

ILiM, Poznań 2003

4. Kornicki L., Kubik Sz.: OEE dla operatorów. Całkowita efektywność

wyposażenia. Wydawnictwo ProdPress.com, Wrocław 2009

5. Kornicki L., Kubik Sz.: 5S dla operatorów. 5 filarów wizualizacji miejsca

pracy. Wydawnictwo ProdPress.com, Wrocław 2008

6. Kornicki L., Kubik Sz.: Identyfikacja marnotrawstwa na hali produkcyjnej.

Wydawnictwo ProdPress.com, Wrocław 2008

7. Kornicki L., Kubik Sz.: Kanban na hali produkcyjnej. Wydawnictwo

ProdPress.com, Wrocław 2009

8. Kosieradzka A. (red.): Podstawy zarządzania produkcją. Oficyna

Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2008

9. Kosieradzka A., Lis S.: Produktywność. Metody analizy oceny i tworzenia

programów poprawy. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej,
Warszawa 2000

E. Michlowicz: LP - Logistyka produkcji – Wstęp, literatura

8

10. Michlowicz E.: Podstawy logistyki przemysłowej. Uczelniane Wydawnictwa

Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2002

11. Ohno T.: System produkcyjny Toyoty. Wydawnictwo ProdPress.com,

Wrocław 2009

12. Pająk E.: Zarządzanie produkcją. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2007
13. Skołud B.: Zarządzanie operacyjne. Produkcja w małych średnich

przedsiębiorstwach. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2006

ponadto dodatkowo:

1. Nyhuis P., Wiendhal H-P.: Fundamentals of Production Logistics.
Theory, Tools and Applications. Berlin Heidelberg, Springer Verlag 2009
2. Gudehus T., Kotzab H.: Comprehensive Logistics. Berlin Heidelberg,
Springer-Verlag 2009
3. Taylor G. D.: Logistics engineering handbook. Boca Raton, CRC Press
Taylor&Francis Group 2008

Czasopisma:

1. Logistyka

2. Eurologistics

3. Gospodarka Materiałowa i Logistyka

4. Logistyka a Jakość