Prowadzenie rachunkowości budżetowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI

Marianna Biernacik – Bartkiewicz

Prowadzenie rachunkowości budżetowej
412[01].Z3.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Leonia Jadzewicz
mgr Krystyna Kielan

Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska

Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska

Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 412[01].Z3.01.
Prowadzenie rachunkowości budżetowej zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik rachunkowości.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Podmioty rachunkowości budżetowej

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Klasyfikacja budżetowa

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające 14
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 16

4.3. Rachunkowość jednostek samorządu terytorialnego

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające 24
4.3.3. Ćwiczenia 24
4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Planowanie dochodów i wydatków budżetowych 26

4.4.1.

Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3

Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów

w jednostkach sektora finansów publicznych

4.5.1.

Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3

Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Rozliczenia z budżetem

4.6.1.

Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3

Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Sprawozdawczość finansowa i budżetowa

4.7.1.

Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3.

Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Posługiwanie się programami finansowo-księgowymi

w rachunkowości budżetowej

4.8.1.

Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3.

Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

4.9. Zamówienia publiczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.1.

Materiał nauczania

4.9.2. Pytania sprawdzające

4.9.3.

Ćwiczenia

4.9.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik umożliwi Ci zapoznanie się z głównymi zagadnieniami rachunkowości

budżetowej.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć opanowane przed
przystąpieniem do poznawania treści zawartych w poradniku ,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania, podstawowe wiadomości teoretyczne z zakresu szczególnych zasad
prowadzenia rachunkowości w jednostkach zaliczanych do sfery finansów publicznych,
mających formę jednostki, zakładu budżetowego,

−

zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy opanowałeś podane treści z zakresu
rachunkowości budżetowej,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci połączyć wiedzę teoretyczną z praktycznymi umiejętnościami,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań, dający Ci odpowiedź w jakim
stopniu opanowałeś materiał z zakresu tej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

W materiale nauczania zostały omówione treści, które pozwolą Ci zrozumieć specyfikę

finansów publicznych i ułatwią księgowanie operacji oraz sporządzanie sprawozdań
budżetowych i finansowych w świetle obowiązujących przepisów prawa.
Ze względu na bardzo szeroki zakres treści w ramach rachunkowości budżetowej na pewno
niezbędne będą wskazówki nauczyciela, który wskaże Ci szczegółowe rozwiązania dotyczące
konkretnych problemów z omawianego zakresu.

Pamiętaj, że treści jednostki modułowej stanowią kolejny etap twojej edukacji, dlatego też

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczeń sprawdź stan swojej wiedzy teoretycznej,
odpowiadając na pytania sprawdzające.

Celem ćwiczeń zawartych w poradniku jest rekapitulacja omawianych treści, dająca Ci

umiejętności praktyczne, przydatne w codziennej pracy.

Kolejnym etapem, po wykonaniu ćwiczeń, jest sprawdzenie poziomu swoich postępów,

poprzez wykonanie testu Sprawdzian postępów. Będzie on wskazówką, które zagadnienia
szczególnych zasad rachunkowości budżetowej są dla Ciebie niejasne i musisz do nich
powrócić, a które nie stanowią już dla Ciebie problemu.
Przeczytaj pytania sprawdzianu i odpowiedź na nie, wpisując X w podane miejsce:
− jeśli odpowiedź na pytanie jest prawidłowa w miejsce TAK
− jeśli odpowiedź na pytanie jest nieprawidłowa w miejsce NIE

Końcowym etapem sprawdzenia stopnia zdobytych przez Ciebie umiejętności będzie

przeprowadzenie przez nauczyciela Sprawdzianu osiągnięć. Składa się on z zestawu zadań
testowych, zawierających zadania różnego typu. Każdy test zawiera instrukcję, jak należy go
wykonywać oraz kartę odpowiedzi, na której będziesz zaznaczał swoje odpowiedzi na pytania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SCHEMAT UKŁADU JEDNOSTEK MODUŁOWYCH

412[01].Z3.01

Prowadzenie

Rachunkowości

budżetowej

412[01].Z3

Specyficzne i szczególne

zasady rachunkowości

412[01].Z3.03

Prowadzenie

rachunkowości

ubezpieczycieli

412[01].Z3.02

Prowadzenie

rachunkowości

bankowej

412[01].Z3.04

Prowadzenie

rachunkowości

jednostek

organizacyjnych

nie prowadzących

działalności

gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

stosować przepisy ustawy o rachunkowości,

−

stosować zasady prowadzenia ewidencji w księgach rachunkowych,

−

posługiwać się terminologią z zakresu rachunkowości, finansów oraz sprawozdawczości,

−

organizować rachunkowość w jednostce gospodarującej,

−

korzystać z zakładowego planu kont,

−

sporządzać, dekretować, rejestrować i przechowywać dowody księgowe,

−

prowadzić ewidencję księgową rozrachunków publicznoprawnych oraz rozrachunków

z pracownikami i kontrahentami,

−

ewidencjonować na kontach księgowych operacje obsługi płatności z rachunku bankowego
i obrotu kasowego,

−

nadzorować ściąganie należności i roszczeń,

−

rozliczać się z Urzędem Skarbowym i z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych,

−

prowadzić w jednostce gospodarującej syntetyczną i analityczną ewidencję środków
trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz aktywów obrotowych,

−

sporządzać dokumentację związaną z gospodarką magazynową,

−

przeprowadzać kalkulację kosztów,

−

przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację,

−

wyceniać składniki aktywów i pasywów,

−

sporządzać bilans oraz rachunek zysków i strat w jednostce gospodarującej,

−

gromadzić informacje na potrzeby sprawozdawczości

−

poruszać się w oknach systemu Windows,

−

wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,

−

stosować podstawowe zasady obsługi programów w środowisku Windows,

−

sterować miejscem zapisu danych na dysku i dyskietkach.

−

sporządzać dokumentację systemu przetwarzania i ochrony danych,

−

rejestrować nową firmę produkcyjno-handlową w programie,

−

ustawiać parametry pracy w programie dla firmy,

−

modyfikować konta w programie na potrzeby firmy produkcyjno-handlowej,

−

tworzyć kartoteki kontrahentów, pracowników, urzędów w programie,

−

wprowadzać i zatwierdzić bilans otwarcia w programie,

−

wprowadzać rozrachunki do bilansu otwarcia,

−

wypełniać dokumenty proste, dokumenty zakupu, sprzedaży i raport kasowy w programie,

−

księgować dokumenty w programie,

−

drukować zestawienia księgowań w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

scharakteryzować system budżetowy,

−

określić przedmiot, funkcje i zasady rachunkowości budżetowej,

−

wyjaśnić cel i zakres klasyfikacji budżetowej,

−

zastosować klasyfikacje budżetową podczas określania dochodów, wydatków i kosztów
w jednostkach sektora finansów publicznych,

−

wyjaśnić istotę środka specjalnego,

−

zastosować przepisy o zamówieniach publicznych,

−

sporządzić plan przychodów i wydatków,

−

zaewidencjonować przychody, dochody, koszty i wydatki jednostek sektora finansów
publicznych,

−

sporządzić dokumenty obrotu pieniężnego, materiałowego i rozrachunków z pracownikami
i kontrahentami w jednostkach organizacyjnych sektora finansów publicznych,

−

zaewidencjonować wynik finansowy i ustalić jego podział w zakładach budżetowych oraz
w gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych,

−

dokonać rozliczenia z tytułu podatku od osób prawnych w gospodarstwach pomocniczych,

−

zaewidencjonować zmiany w funduszu własnym,

−

określić zakres sprawozdawczości budżetowej i finansowej jednostek budżetowych,
zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych oraz jednostek samorządu
terytorialnego,

−

sporządzić wybrane sprawozdania finansowe i budżetowe,

−

dokonać ustawień parametrów pracy w programie dla jednostki budżetowej,

−

przypisać konta syntetyczne do typu jednostki budżetowej,

−

utworzyć nową grupę paragrafów klasyfikacji budżetowej,

−

zdefiniować nowe konta analityczne w programie dla jednostki budżetowej,

−

dodać nowe pozycje w klasyfikacji budżetowej,

−

wprowadzić do programu bilans otwarcia dla jednostki budżetowej,

−

sporządzić dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy jednostki,

−

zadekretować w programie operacje gospodarcze dla jednostki budżetowej,

−

wprowadzić operacje do ksiąg,

−

sporządzić i wydrukować zestawienie księgowań w programie,

−

sporządzić zestawienie obrazujące dochody i wydatki w odniesieniu do klasyfikacji,
budżetowej,

−

sporządzić i wydrukować bilans na koniec roku obrachunkowego w jednostce budżetowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podmioty rachunkowości budżetowej

4.1.1. Materiał nauczania

Rachunkowość budżetowa uwzględnia szczególne zasady rachunkowości, stosowanej

w jednostkach zaliczanych do sfery finansów publicznych, mających formę jednostki
budżetowej, zakładu budżetowego, gospodarstwa pomocniczego, środka specjalnego, funduszu
celowego.
Określenie rachunkowość budżetowa łączy dwa pojęcia: budżet i rachunkowość. Z pojęcia
budżet wynika zakres operacji gospodarczych, których ewidencję określają zasady

rachunkowości.

Podstawową regulacją prawną rachunkowości budżetowej jest ustawa o finansach publicznych

i rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad gospodarki finansowej
jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek
budżetowych oraz szczególnych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez
zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze

Ustawa o finansach publicznych ustala, że finanse publiczne obejmują:
− pobieranie i gromadzenie dochodów,
− wydatkowanie środków publicznych,
− finansowanie deficytu,
− zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne,
− zarządzanie środkami publicznymi,
− zarządzanie długiem publicznym.
− Ustawa o finansach publicznych zalicza do sektora finansów publicznych

− organy władzy państwowej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej

i ochrony prawa, sądy i trybunały, a także jednostki samorządu terytorialnego i ich organy
oraz związki,

− jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek

budżetowych,

− fundusze celowe,
− państwowe szkoły wyższe,
− jednostki badawczo-rozwojowe,
− samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
− państwowe lub samorządowe instytucje kultury,
− Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

i zarządzane przez nie fundusze,

− Narodowy Fundusz Zdrowia,
− Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
− Państwowe i samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu

wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa
handlowego.

Ustawa o finansach publicznych z dnia 26 listopada 1998r. ( tekst jedn. Dz. U. z 2003r. Nr 15, poz. 148 z późn.

zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000r. ( Dz. U. Nr 122, poz. 1333)

Art. 5 Ustawy o finansach publicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych jednostki finansów publicznych mogą być

tworzone w formie

− jednostki budżetowej,
− zakładu budżetowego,
− gospodarstwa pomocniczego,
− środka specjalnego,
− funduszu celowego.

Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które

pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na
rachunek odpowiednio dochodów państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Jednostka budżetowa nie posiada osobowości prawnej. Osobowość prawną posiadają gminy,
powiaty, województwa oraz Skarb Państwa. Oznacza to, że uprawnieni przedstawiciele tych
jednostek podejmują wszelkie czynności cywilnoprawne w ich imieniu. Prawo do powoływania,
łączenia, przekształcania w inną formę organizacyjno - prawną lub likwidowania:
− państwowych jednostek budżetowych leży w gestii dysponenta dane części budżetu państwa

tzn.: ministrów, kierowników urzędów celnych, wojewodów oraz innych organów
działających na podstawie odrębnych przepisów,

− samorządowych jednostek budżetowych pozostawiono w kompetencji organów

stanowiących jednostki samorządu terytorialnego tj.: rady gminy, rady powiatu i sejmiku
województwa.
Zakładami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych,

które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania, a z otrzymanych dochodów własnych
pokrywają koszty swojej działalności, jednocześnie mogą otrzymywać z budżetu dotację
przedmiotową, podmiotową lub celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

Gospodarstwo pomocnicze ustawa o finansach publicznych określa jako wyodrębnioną

z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej
działalności lub działalność uboczną. Gospodarstwo pomocnicze powinno pokrywać swoje
koszty z uzyskiwanych przychodów własnych. Wyjątkowo może otrzymywać z budżetu dotacje
przedmiotowe lub dla nowo utworzonych gospodarstw, dotację na pierwsze wyposażenie
w środki obrotowe. Gospodarstwo może prowadzić działalność przemysłową, handlową lub
usługową.

Środki specjalne to środki gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych

rachunkach bankowych:
− na podstawie odrębnych ustaw oraz uchwał organów stanowiące jednostki samorządu

terytorialnego,

− z tytułu spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej,
− z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie oddane jednostce

budżetowej w zarząd bądź w użytkowanie,

− z tytułu sprzedaży zapasów środków materiałowych przechowywanych w celach

mobilizacyjnych.

Środki specjalne nie mogą być dowolnie wykorzystywane. Cel ich przeznaczenia wskazuje
ustawa lub uchwała na podstawie, której je utworzono, oraz darczyńca i spadkobierca. Decyzję
o podjęciu lub zaniechaniu finansowania w formie środków specjalnych podejmują kierownicy
i organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego jednostek budżetowych.

Wspólnym dla wymienionych form jednostek sektora publicznego jest to, że podstawą ich

działalności są plany finansowe, obejmujące odpowiednio plany dochodów i wydatków dla
jednostek budżetowych oraz plany przychodów i wydatków dla pozostałych form
organizacyjnych.

Art. 17 Ustawy o finansach publicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawa o finansach publicznych upoważnia Ministra Finansów do określania zasad

rachunkowości budżetowej jednostek objętych jej oddziaływaniem tzn.

− ustalenia jednolitego planu kont dla jednostek sektora finansów publicznych,
− określenia szczególnych zasad rachunkowości oraz planu kont dla budżetu państwa,

budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, zakładów
budżetowych
i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz jednostek budżetowych mających
siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej,

− ustalenia zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych w zakresie

poboru i rozliczenia podatków, opłat oraz innych nie opodatkowanych należności budżetu,
do których ustalenia lub określenia uprawnione są organy podatkowe.

Podstawowym zadaniem rachunkowości budżetowej jest dostarczanie danych liczbowych

o wykonaniu planów finansowych jednostek i zakładów budżetowych oraz o wykonaniu
budżetu, niezbędnych do kontroli, analizy oraz planowania budżetu a także do podejmowania
decyzji gospodarczych.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co rozumiesz pod pojęciem rachunkowość budżetowa?
2. Co stanowi podstawę prawną w rachunkowości budżetowej?
3. W jakiej formie mogą być tworzone jednostki sektora finansów publicznych?
4. Co to jest jednostka budżetowa?
5. Co rozumiesz pod pojęciem zakład budżetowy?
6. Jak zgodnie z ustawą o finansach publicznych wyjaśnisz pojęcie gospodarstwa

pomocniczego?

7. Kiedy i na jakich zasadach mogą być tworzone środki specjalne?
8. Co jest podstawą działalności jednostek sektora finansów publicznych?
9. Co to jest plan finansowy?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień podstawowe akty prawne dotyczące szczególnych zasad prowadzenia

rachunkowości budżetowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zastanowić się jakie ustawy i rozporządzenia regulują zasady rachunkowości budżetowej

(Materiał nauczania pkt 4.1.1),

2) wyszukać w zasobach internetowych odpowiednie akty prawne,
3) zapisać nazwy ustaw i rozporządzeń z podaniem daty ogłoszenia i nr Dziennika Ustaw.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− stanowisko pracy z dostępem do Internetu,
− literatura z rozdziału 6.

Art. 14 ust. 1 ustawy o finansach publicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Korzystając z ustawy o finansach publicznych wypisz, jakie jednostki zalicza się do sektora

finansów publicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wyszukać w ustawie o finansach publicznych odpowiednie artykuły dotyczące określenia

jednostek, wchodzących w skład sektora publicznego,

2) wynotować niezbędne informacje.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,
− ustawa o finansach publicznych.

Ćwiczenie 3

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podaj i krótko scharakteryzuj podmioty

rachunkowości budżetowej oraz wskaż podstawę ich działalności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wyszukać niezbędne przepisy prawa w zakresie form działalności jednostek sektora

publicznego,

2) wymień formy działalności jednostek sektora publicznego,
3) podać w kilku zdaniach krótką charakterystykę poszczególnych form: co rozumiemy pod

danym pojęciem, kto może je powoływać i odwoływać, w jakim celu mogą być tworzone,

4) napisać, co jest wspólną, dla wszystkich form, podstawą działalności.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− ustawa o finansach publicznych.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wyjaśnić znacznie pojęcia rachunkowość budżetowa ?

2) określić podstawowe akty prawne dla rachunkowości budżetowej?

określić podstawowe podmioty rachunkowości budżetowej?

scharakteryzować poszczególne formy jednostek sektora publicznego?

wyjaśnić znaczenie pojęcie słowa „plan finansowy”?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Klasyfikacja budżetowa

4.2.1. Materiał nauczania

Klasyfikacja budżetowa jest to jednolity system symboli cyfrowych i nazw stosowanych do

określania jednorodnych dochodów i wydatków według ustalonych kryteriów.

Jest ona niezbędnym instrumentem gwarantującym elementarny ład w planowaniu

i ewidencji budżetowej, a także jednym z narzędzi umożliwiających kontrolę dyscypliny
finansowej.

W klasyfikacji budżetowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów

stosuje się

podziałki klasyfikacji według: działów, rozdziałów i paragrafów.

Najwyższym stopniem podziałki klasyfikacyjnej są działy, które następnie dzielą się na

rozdziały klasyfikacji. Działom przypisana jest numeracja trzycyfrowa, a rozdziałom numeracja
pięciocyfrowa, w której trzy pierwsze cyfry to powtórzony numer działu.

Klasyfikacja według działów.

Numeracja klasyfikacji działów budżetowych nawiązuje do Polskiej Klasyfikacji

Działalności (PKD). Występują 33 działy.
Przykładowe działy klasyfikacji budżetowej:

700 Gospodarka

mieszkaniowa

710 Działalność usługowa
730 Nauka
750 Administracja

publiczna

756 Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nie

posiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem

Działy klasyfikacji tworzone są przedmiotowo.
Klasyfikacja według rozdziałów.
Klasyfikacja rozdziałowa dotyczy określonego rodzaju jednostek albo określonych zadań
wykonywanych przez jednostkę organizacyjną sektora finansów publicznych.
Przykładowa klasyfikacja wg rozdziałów w dziale 756:

75601

Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych

75619

Wpływy z różnych rozliczeń

75624

Dywidendy

W ramach poszczególnych rozdziałów klasyfikacji realizowane są:
− paragrafy dochodów i przychodów,
− paragrafy wydatków.

Klasyfikacja według paragrafów.
Numeracja paragrafów dochodów jednostek samorządu terytorialnego jest trzycyfrowa

a wydatków czterocyfrowa.

6 Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów

i wydatków oraz przychodów i rozchodów ( Dz. U. Nr 68, poz. 634 z późn. zm.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 4.2.1.1. Przykładowa klasyfikacja dochodów gminy w dziale 756.

Dział Rozdział Paragraf

Treść

756

Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych
jednostek nie posiadających osobowości prawnej oraz wydatki
związane z ich poborem

75601 Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych

035

Podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych
opłacanych w formie karty podatkowej

75621 Udziały gminy w podatkach stanowiących dochód budżetu

państwa

001

Podatek dochodowy od osób fizycznych

002

Podatek dochodowy od osób prawnych

Źródło: opracowanie własne

Tabela 4.2.1.2. Przykładowa klasyfikacja wydatków gminy w dziale 852

Dział Rozdział Paragraf

Treść

852

Pomoc

społeczna

85214 Zasiłki i pomoc w naturze na ubezpieczenia

zdrowotne i społeczne

3110

Świadczenia społeczne

4130

Składki na ubezpieczenia zdrowotne

85216 Zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze

3110

Świadczenia społeczne

Źródło: opracowanie własne

Klasyfikacja przychodów i rozchodów określona została w rozporządzeniu Ministra

Finansów

w paragrafach o trzycyfrowej numeracji. Treść odpowiadająca poszczególnym

numerom klasyfikacji przychodów i rozchodów określa tytuły, z których są one realizowane.

Tabela 4.2.1.3. Przykładowe paragrafy przychodów

Numer paragrafu

przychodów

Treść

901

Przychody ze sprzedaży bonów skarbowych

911

Przychody ze sprzedaży obligacji skarbowych na rynku krajowym

916

Przychody ze sprzedaży obligacji skarbowych za granicą

Źródło: opracowanie własne

Tabela 4.2.1.4. Przykładowe pozycje klasyfikacji rozchodów

Numer paragrafu

rozchodów

Treść

961

Wykup bonów skarbowych

971

Wykup obligacji skarbowych sprzedanych na rynku krajowym.

982

Wykup innych papierów wartościowych

Źródło: opracowanie własne

Klasyfikacja budżetowa stosowana jest w planowaniu, rachunkowości i sprawozdawczości,

a jej szczegółowość w tym zakresie określają odrębne przepisy

. W praktyce wyraża się to tym,

że:
− plany finansowe i ich zmiany sporządzane są w pełnej szczegółowości układu

klasyfikacyjnego ( do paragrafów włącznie),

− ewidencja księgowa musi być tak prowadzona, aby umożliwić ustalenie dochodów

i wydatków, przychodów i rozchodów według podziałek układu klasyfikacyjnego,

Załącznik nr 5 i 6 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2001r. Finansów sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów

i wydatków ( Dz. U. Nr 59 poz. 688 z późn. zm. )

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− zadania te realizowane są poprzez stosowanie kont analitycznych do wybranych kont

syntetycznych odpowiednio do podziałek klasyfikacji,

− sprawozdawczość budżetowa jest sporządzana według podziałek klasyfikacji budżetowej.

Plany kont powinny uwzględniać zasady określone w przepisach ustawy o rachunkowości

oraz

to, że:
− dochody i wydatki będą ujmowane w terminie ich zapłaty, niezależnie od rocznego budżetu,

którego dotyczą,

− odsetki od nieterminowych płatności będą naliczane i ewidencjonowane nie później niż na

koniec każdego kwartału,

− przeszacowanie wartości aktywów i pasywów dewizowych według bieżących kursów

walutowych będzie dokonywane nie później niż na koniec każdego kwartału,

− zadłużenie będzie wycenianie według wartości emisyjnej powiększonej o narosłe kwoty

z tytułu oprocentowania,

− należności i zobowiązania nominowane w walutach obcych będą wycenione również według

bieżących kursów walutowych.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co rozumiesz pod pojęciem klasyfikacja budżetowa?
2. Czy potrafisz wymienić akty prawne dotyczące klasyfikacji budżetowej?
3. Gdzie stosuje się w praktyce klasyfikację budżetową?
4. Jakie są stopnie podziałki klasyfikacyjnej?
5. Czy potrafisz, korzystając z odpowiedniego aktu prawnego określić odpowiedni numer dla

podanego działu klasyfikacji budżetowej?

6. Czy potrafisz, korzystając z odpowiedniego aktu prawnego określić odpowiedni numer dla

podanego rozdziału klasyfikacji budżetowej?

7. Czy potrafisz, korzystając z odpowiedniego aktu prawnego określić odpowiedni numer dla

podanego paragrafu klasyfikacji budżetowej?

8. Czy potrafisz, korzystając z odpowiedniego aktu prawnego określić odpowiedni numer dla

podanego działu klasyfikacji budżetowej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj i wymień podstawowe akty prawne dotyczące klasyfikacji budżetowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) znaleźć wśród podanych aktów prawnych i podać nazwę tych, których przepisy dotyczą

klasyfikacji budżetowej.

Ustawa o rachunkowości z dania 29 września 1994 r. (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 76, poz. 694 z póżn. zm.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− ustawa o finansach publicznych,
− ustawa o rachunkowości,
− rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów

i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij jaki jest cel i zakres klasyfikacji budżetowej.

Uzupełnij tekst .

Klasyfikacja budżetowa jest to jednolity system …………. i…………. nazw stosowanych do
określania jednorodnych ……………. i ……………….według ustalonych kryteriów.
Klasyfikacja budżetowa stosowana jest w ………….., ……………… i ……………………..
Podstawą klasyfikacji budżetowej jest rozporządzeniem Ministra Finansów

w sprawie

……………………………………………………………………………………………………...
Najwyższym stopniem podziałki klasyfikacyjnej są ……………, które następnie dzielą się
na ……………….. klasyfikacji. Działom przypisana jest numeracja …………………………….,
a rozdziałom numeracja ………………., w której trzy pierwsze cyfry to ………………………..
Numeracja klasyfikacji działów budżetowych nawiązuje do ……………………………………...
Działy klasyfikacji tworzone są ……………………...
Klasyfikacja rozdziałowa dotyczy określonego ………… ………………… albo określonych
……………… wykonywanych przez jednostkę organizacyjną sektora finansów publicznych.
W ramach poszczególnych rozdziałów klasyfikacji realizowane są: …………………. dochodów
i przychodów, …………………… wydatków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) korzystając z zdobytych wiadomości i dostępnej literatury zapoznać się z terminem

„klasyfikacja budżetowa” oraz określić gdzie i w jakich sytuacjach jest ona stosowana jest
w praktyce,

2) przeczytać i uzupełnić tekst,
3) dokonać sprawdzenia poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− karta tekstu do uzupełniania.

Ćwiczenie 3

Podaj numer działu, rozdziału i paragrafu wg klasyfikacji dochodów budżetowych dla :

a) Dział – leśnictwo

Rozdział – gospodarka leśna
Paragraf – odsetki bankowe

b) Dział – gospodarka mieszkaniowa

Rozdział- różne jednostki obsługi gospodarki mieszkaniowej
Paragraf- najem, dzierżawa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) na podstawie odpowiedniego aktu prawnego zapisać numer działu, a następnie rozdziału

i paragrafu dla podanych przykładów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów
i wydatków oraz przychodów i rozchodów .

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wyjaśnić znaczenie klasyfikacji budżetowej?

2) określić podstawowe akty prawne klasyfikacji budżetowej?

3) określić podstawowe stopnie podziałki klasyfikacyjnej?

4) nadać numer działu klasyfikacji budżetowej?

5) nadać numer rozdziału klasyfikacji budżetowej?

6) zastosować klasyfikację budżetową dla podanego paragrafu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Rachunkowość jednostek samorządu terytorialnego

4.3.1. Materiał nauczania

Rachunkowość budżetu prowadzona jest w jednostkach samorządu terytorialnego przez urząd

tej jednostki. Może to być urząd gminy, miasta, miasta i gminy, starostwo powiatowe i urząd
marszałkowski. Rachunkowość budżetu danej jednostki prowadzone jest na bazie planu kont
określonego w rozporządzeniu Ministra Finansów

Tabela 4.3.1.1. Wykaz kont dla budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego wg załącznika
nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r.
Nr konta

Nazwa konta

Treść ekonomiczna

1. Konta bilansowe

133 Rachunek

budżetu Operacje

pieniężne na bankowych rachunkach budżetu

134

Kredyty bankowe

Kredyty bankowe zaciągnięte na finansowanie budżetu

137 Rachunki

środków

funduszy pomocowych

Środki pieniężne otrzymane w ramach realizacji zadań z funduszy
pomocowych, w zakresie których umowa lub przepis określają
konieczność wydzielenia środków pomocowych na odrębny
rachunek bankowy

139 Inne

środki bankowe

Operacje dotyczące wydzielonych zgodnie z odrębnymi przepisami
środków pieniężnych innych niż środki pochodzące z funduszy
pomocowych

140 Inne

środki pieniężne

Środki pieniężne w drodze

222 Rozliczenie

dochodów

budżetowych

Rozliczenia z jednostkami budżetu z tytułu dokonywanych przez te
jednostki wydatków budżetowych

223 Rozliczenia

wydatków

budżetowych

Rozliczenia z jednostkami budżetowymi z tytułu dokonywanych
przez te jednostki wydatków budżetowych

224 Rachunki

bieżące

Rozrachunki z innymi budżetami, a w szczególności:

− rozliczenia dochodów budżetowych realizowanych przez

urzędy skarbowe na rzecz budżetu,

− rozrachunki z tytułu udziałów w dochodach innych budżetów,
− rozrachunki z tytułu dotacji i subwencji,
− rozrachunki z tytułu dochodów pobranych na rzecz budżetu

państwa.

227

Rozliczenie dochodów ze

środków pomocowych

Rozliczenia z jednostkami z tytułu realizowanych dochodów
dotyczących funduszy pomocowych

228

Rozliczenie wydatków ze

środków funduszy
pomocowych

Rozliczenia z jednostkami z tytułu dokonywanych przez te
jednostki wydatków ze środków funduszy pomocowych

240 Pozostałe rozrachunki

Inne rozrachunki związane z realizacją budżetu (z wyłączeniem
rozrachunków i rozliczeń ujmowanych na kontach 222, 223, 224,
227, 228, 250, 260)

250 Należności finansowe

Należności zaliczane do należności a w szczególności z tytułu
udzielonych pożyczek

260 Zobowiązania finansowe

Zobowiązania zaliczane do zobowiązań finansowych
z wyłączeniem kredytów bankowych, a w szczególności z tytułu
zaciągniętych pożyczek i wyemitowanych instrumentów
finansowych

901 Dochody

budżetu Osiągnięte dochody budżetu

902 Wydatki

budżetu

Dokonane wydatki budżetu

903 Niewykonane

wydatki

Niewykonane wydatki zatwierdzone do realizacji w latach
następnych

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości

oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek
sektora finansów publicznych.( Dz. U. Nr 153, poz. 1752)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

904 Niewygasające wydatki

Niewygasające wydatki. Są to wydatki budżetu państwa, które na
podstawie ustawy lub decyzji Rady Ministrów nie wygasają po
upływie roku budżetowego, budżetowego także wydatki jednostek
samorządu terytorialnego, które na mocy decyzji organu
stanowiącego nie wygasają z upływem roku budżetowego

907

Dochody z funduszy

pomocowych

Dochody uzyskane od funduszy pomocowych

908

Wydatki z funduszy

pomocowych

Wydatki dokonywane w ciężar funduszy pomocowych

909 Rozliczenia

międzyokresowe Rozliczenia

międzyokresowe

960 Skumulowana

nadwyżka lub

niedobór na zasobach budżetu

Stan skumulowanych niedoborów lub nadwyżek budżetu z lat
ubiegłych

961

Niedobór lub nadwyżka budżetu Wynik wykonania budżetu, czyli deficyt lub nadwyżka

962

Wynik na pozostałych

operacjach

Pozostałe operacje nie kasowe wpływające na wynik wykonania
budżetu

967

Fundusze pomocowe

Stan funduszy pomocowych

968 Prywatyzacja

Przychody i rozchody dotyczące prywatyzacji

2. Konta pozabilansowe

991

Planowane dochody budżetu

Plan dochodów budżetowych oraz jego zmiany

992

Planowane wydatki budżetowe

Plan wydatków budżetowych oraz jego zmiany

993

Rozliczenia z innymi budżetami Rozliczenia z innymi budżetami nie podlegające ewidencji na

kontach bilansowych

Źródło: opracowanie własne

Konta syntetyczne przewidziane w planie kont dla budżetu powinny być w zakładowym

planie kont uzupełnione o wykaz kont analitycznych.

Operacje gospodarcze w budżecie jednostek samorządu terytorialnego dotyczą głównie:

− różnego typu rozliczeń dotyczących ustalenia dochodów własnych, rozliczeń z innymi

budżetami i innymi kontrahentami,

− gromadzenia dochodów na rachunku bankowym budżetu,
− realizacji wydatków budżetowych i ich rozliczania,
− ustalenia niedoboru lub nadwyżki budżetu i skumulowanej nadwyżki lub niedoboru budżetu.

Objaśnienia do schematu 4.3.1.1:

1. WB – otrzymanie pożyczki.
2. WB – spłata pożyczki..
3. WB – dochody przelane przez Urząd Skarbowy .
4. WB – wpływ subwencji.
5. WB – dochody własne .
6. Dochody pobrane przez US według sprawozdania.
7. Dochody pobrane przez jednostki budżetowe według sprawozdania.
8. WB – przelew dochodów pobranych przez jednostki budżetowe.
9. Środki pieniężne w drodze z tytułu dochodów budżetu.
10. WB – wpływ środków pieniężnych w drodze.
11. WB – pobranie dochodów na rzecz budżetu państwa.
12. WB – przelew dochodów na rzecz budżetu państwa.
13. WB – wpływ kredytu.
14. WB – spłata kredytu .
15. WB – udzielenie pożyczki .
16. WB – spłata pożyczki przez pożyczkobiorcę.
17. WB – wydatki zrealizowane ze środków budżetu.
18. WB – przelanie środków budżetu na wydatki jednostki.
19. Zaksięgowanie wydatków jednostek wg złożonych sprawozdań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. WB – przeksięgowanie środków nie wygasających wydatków z rachunku budżetu na

subkonto tego rachunku.

21. PK – przeksięgowanie dochodów na konto 961 „ Niedobór lub nadwyżka budżetu”.
22. PK – przeksięgowanie zrealizowanych wydatków na konto 961 „Niedobór lub nadwyżka

budżetu”.

23. WB – subwencje otrzymane pod koniec roku na wydatki przyszłego roku.
24. PK – naliczone, a niewymagalne odsetki od zadłużenia.
25. PK – przeksięgowanie na konto 901 „Dochody budżetu” w następnym roku budżetowym

subwencji otrzymanej w roku ubiegłym.

26. PK – przeksięgowanie ujemnego wyniku na pozostałych operacjach w następnym roku

pod datą przyjęcia sprawozdania budżetowego na konta 960 „Skumulowana nadwyżka
lub niedobór na zasobach budżetu”.

27. PK – przeksięgowanie dodatniego wyniku na pozostałych operacjach w następnym roku

pod data przyjęcia sprawozdania budżetowego na konta 960 „Skumulowana nadwyżka
lub niedobór na zasobach budżetu”.

28. PK – przeksięgowanie deficytu budżetowego w następnym roku pod data przyjęcia

sprawozdania budżetowego na konta 960 „Skumulowana nadwyżka lub niedobór na
zasobach budżetu”.

29. PK – przeksięgowanie nadwyżki budżetowej w następnym roku pod data zatwierdzenia

sprawozdania budżetowego na konta 960.

30. PK – kwota wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego.
31. PK - przeksięgowanie salda konta 903 na konto 960 ”Niedobór nadwyżka budżetowa”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Źródło: opracowanie własne

224 Rozrachunki budżetu

133 Rachunek budżetu

134 Kredyty bankowe

260 Zobowiązania finansowe

250 Należności finansowe

901 Dochody

budżetu

902 Wydatki budżetu

223 Rozliczenie wydatków

budżetowych

224 Rozrachunki

budżetu

140 Inne środki

133 Rachunek budżetu

(subkonto nie wygasają-

cych wydatków)

961 Niedobór lub nad-

wyżka budżetu

909 Rozliczenia

międzyokresowe

960

Skumulowana

nadwyżka lub

niedobór na

zasobach

budżetu

962 Wynik na pozostałych

operacjach

903

Niewyko-

nane wydatki

4,5

904

Niewygasajace

wydatki

Schemat 4.3.1.1. Ewidencja operacji gospodarczych w budżecie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ewidencja podatków i opłat
Ewidencja podatków i opłat jest ewidencją szczegółową w stosunku do całości ewidencji
księgowej urzędu i musi być zgodna z rozporządzeniem Ministra Finansów

. Zasady

rachunkowości podatków i opłat w jednostkach samorządu terytorialnego obejmują prowadzenie
ewidencji księgowej należnych i pobranych podatków i opłat oraz kontrolę terminowej
realizacji zobowiązań i likwidacje nadpłat.

Tabela 4.3.1.1.

Typowe operacje na kontach stosowanych w ewidencji podatków i opłat

Numer

nazwa konta

Podstawowe operacje na kontach

Saldo końcowe

011

Środki trwałe

– zapłata podatku dokonana przez
przeniesienie własności rzeczy lub praw
majątkowych na rzecz jednostek
samorządu terytorialnego
w korespondencji ze stroną
Ma konta 221

– oznacza

zwiększenie
wartości środków
trwałych z tytułu
zapłaty podatku

020

Wartości

niematerialne

i prawne

− zapłata podatku dokonana przez

przeniesienie własności praw
majątkowych na rzecz jednostek
samorządu terytorialnego
w korespondencji ze stroną
Ma konta 221

− oznacza

zwiększenie
wartości
niematerialnych
i praw z tytułu
zapłaty podatku

101

Kasa

− wpływ gotówki z tytułu podatków

i opłat w korespondencji ze stroną
Ma konta 221

− wpływ gotówki z banku do kasy z

przeznaczeniem na zwrot nadpłat oraz
ich oprocentowania
w korespondencji ze stroną Ma konta
130

przekazanie środków
pieniężnych na rachunek
bankowy w korespondencji ze
stroną Wn konta 140 zwroty
nadpłat oraz ich oprocentowania
z kasy podatnikom w
korespondencji ze stroną Wn
konta 221

− oznacza stan

środków
pieniężnych
w kasie nie

przekazanych na
rachunek bankowy

130

Rachunek

bankowy urzędu

− wszelkie wpłaty z tytułu podatków i

opłat wpłacane na rachunek bankowy w
korespondencji ze stroną Ma konta 221

− wpłaty środków pieniężnych w drodze w

korespondencji ze stroną Ma konta 140

− pobrane z banku

do kasy środki pieniężne
przeznaczone na zwrot nadpłat
podatnikom w korespondencji ze
stroną Wn konta 101

− zwroty nadpłat oraz ich

oprocentowania za
pośrednictwem banku
w korespondencji ze stroną Wn
konta 221

− zwroty podatnikom

za pośrednictwem banku wpłat
będących kwotami
nienależnymi w korespondencji
ze stroną Wn konta 221

− oznacza środki

pieniężne
na rachunku
bankowym
z tytułu dochodów

140

Krótko

terminowe

papiery

wartościowe

i inne środki

pieniężne

− wypłaty z kasy na rachunek bankowy w

korespondencji
ze stroną Ma konta 101

− wpływ środków pieniężnych w

drodze na rachunek bankowy,
pod datą wyciągu bankowego

− w korespondencji ze strona Wn

konta 130

– oznacza

stan środków
pieniężnych
w drodze

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla

prowadzenia ewidencji podatków i opłat (Dz. U. nr 50, poz. 511 z późn. zm. )

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konta zamyka się dwoma saldami:

221

Należności

z tytułu

dochodów

budżetowych

− przypisy należności oraz odsetek na

koniec każdego kwartału w
korespondencji ze stroną Ma konta 750

− naliczone odsetki za zwłokę i inne

należności uboczne w kwocie wpłacanej
na podstawie dokumentu wpłaty
w korespondencji ze stroną Ma konta
750

− zwroty nadpłat w korespondencji ze

stroną Ma konta 130, jeśli zwrot
następuje na rachunek bankowy
podatnika, albo konta 101, jeśli zwrot
następuje bezpośrednio z kasy urzędu

− wpłaty należnego podatnikom

oprocentowania za nieterminowy zwrot
nadpłaty na podstawie dokumentu
wypłaty
w korespondencji ze stroną Ma konta
130, jeśli zwrot następuje na rachunek
bankowy podatnika, albo 101, jeśli
zwrot następuje bezpośrednio z kasy
urzędu

− odpisy należności

w korespondencji ze strona Wn
konta 750

− odpisy z tytułu należnego

podatnikowi oprocentowania
za nieterminowy zwrot nadpłaty
w korespondencji ze stroną Wn
konta 750

− wpłaty dokonane przelewem

albo za pośrednictwem poczty w
korespondencji
ze stroną Wn konta 130

− zapłatę dokonaną przez

przeniesienie własności rzeczy
lub praw majątkowych

w korespondencji ze stroną Wn
konta 011, 020 oraz 310

− zapłatę dokonaną przez

potracenie, o którym mowa w
art.65§1
Ordynacji podatkowej
w korespondencji ze stroną Wn
konta 221

− zapłatę dokonaną

za pośrednictwem banku, który
obciążył rachunek bankowy
podatnika z tytułu zapłaty
podatku, ale nie przekazał tych
środków na rachunek bankowy
urzędu w korespondencji ze
stroną Wn konta 221

− oznacza

wpłacone,
a nieprzypisane
podatki i opłaty
/nadpłaty/

− oznacza

przypisane,
a
niezrealizowa
ne podatki i
opłaty

226

Długo

terminowe
należności

budżetowe

− należności w wysokości zabezpieczonej

hipoteki,
w korespondencji ze stroną Ma konta
221

− zmniejszenie należności

w wyniku dokonanej wpłaty w
korespondencji ze stroną Wn
konta 130

− oznacza wysokość

należności
zabezpieczonych
hipoteką

310

Materiały

− zapłatę podatku dokonaną przez

przeniesienie własności rzeczy nie
będących środkami trwałymi na rzecz
jednostki samorządu terytorialnego w
korespondencji ze stroną Ma konta 221

− oznacza

zwiększenie
wartości
materiałów
z tytułu zapłaty
podatnika

750

Przychody

i koszty

finansowe

− odpisy z tytułu podatków

i opłat w korespondencji ze stroną Ma
konta 221

− należne podatnikowi oprocentowanie za

nieterminowy zwrot nadpłaty w
korespondencji ze stroną Ma konta 221

− przypisy z tytułu podatników i

opłat

w korespondencji ze stroną Wn
konta 221

− naliczone odsetki za zwłokę i

inne należności uboczne

w kwocie wpłacanej na podstawi
dokumentu wpłaty w
korespondencji ze stroną Wn
konta 221

− oznacza

należny
przychód
z tytułu
przypisanych
podatków
i opłat

Źródło: opracowanie własne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat 4.3.1.2. Ewidencja podatków i opłat

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. Przypis z tytułu podatków.
2. WB – wpłata zobowiązania podatkowego przez podatnika.
3. Odpis zmniejszający zobowiązanie podatkowe albo opłatę podlegającą zapłaceniu.
4. WB – zwrot nadpłaconego podatku.
5. Zabezpieczenie należności hipoteką.
6. Zmniejszenie należności zabezpieczonej hipoteką z tytułu wpłaty.
7. Potrącenie zobowiązania dokonanego na wniosek podatnika z jego wierzytelności wobec

samorządowych jednostek budżetowych z tytułu robót budowlanych, dostaw lub usług
wykonanych przez niego w trybie przepisów o zamówieniach publicznych.

8. RK – wpłata do kasy zobowiązania podatkowego.
9. RK – wypłata z kasy nadpłaconej części zobowiązania.
10. Przeniesienie własności środków trwałych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego za

zaległości podatkowe.

11. Zapłata podatku przez przeniesienie wartości niematerialnych i prawnych na rzecz jednostki

samorządu terytorialnego.

750 Przychody i koszty fi-

nansowe

221 Należności z tytułu

dochodów budżeto-

wych

130 Rachunek bankowy

urzędu

201 Rozrachunki z odbior-

cami i dostawcami

226 Długoterminowe

należności bankowe

101 Kasa

011 Środki trwałe

020 Wartości niematerialne

i prawne

310 Materiały

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Zapłata podatku przez przeniesienie materiałów na rzecz jednostki samorządu

terytorialnego.
Wydatki inwestycyjne w jednostce samorządu terytorialnego dotyczą opłacenia kosztów

inwestycji w zakresie budowy lub zakupu gotowych środków trwałych.

Koszty inwestycyjne ujmowane są na koncie 080 „Inwestycje (Środki trwałe w budowie)”,

realizowane są zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów

z konta 130 „Rachunek bieżący

jednostek budżetowych”. Równowartość wydatków inwestycyjnych jest księgowana na koncie
810 „Dotacje budżetowe oraz środki z budżetu na inwestycje” w korespondencji z kontem 800
„Fundusz jednostki”.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie podmioty zaliczamy do jednostek samorządu terytorialnego?
2. Na jakiej podstawie opracowywany jest plan kont w jednostkach samorządu terytorialnego?
3. Czy znasz wykaz kont budżetu dla tych jednostek?
4. Czy potrafisz zaksięgować typowe operacje na kontach budżetu?
5. Czego głównie dotyczą operacje gospodarcze w budżecie jednostek samorządu

terytorialnego?

6. Czy potrafisz dokonać ewidencji operacji gospodarczych na kontach budżetu?
7. Czego dotyczy w jednostkach samorządu terytorialnego ewidencja podatków i opłat?
8. Czy umiesz zaksięgować typowe operacje na kontach stosowanych w ewidencji podatków i

opłat?

9. Czy wiesz czego dotyczą wydatki inwestycyjne w jednostkach samorządu terytorialnego?
10. Czy znasz zasady księgowania wydatków inwestycyjnych w tych jednostkach?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na jakich kontach syntetycznych budżetu i po jakiej stronie: Wn czy Ma zaksięgujesz

następujące operacje:
a) odsetki od kredytu bankowego,
b) umorzenie kredytu,
c) wpływ środków pieniężnych w drodze na rachunek budżetu,
d) dochody budżetowe zrealizowane przez jednostki budżetowe w wysokości wynikającej

z okresowych sprawozdań jednostek budżetowych,

e) przelew dochodów przez Urząd Skarbowy na rachunek budżetu,
f) wartość spłaconych zobowiązań finansowych,
g) dochody budżetu na podstawie finansowych sprawozdań jednostek budżetu,
h) wydatki na podstawie sprawozdań jednostek z realizacji wydatków ze środków funduszy

pomocowych,

i) rezerwy na wydatki przyszłych okresów,
j) przeniesienie pod datą ostatniego dnia roku budżetowego zrealizowanych w ciągu roku

dochodów budżetu,

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości

oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek
sektora finansów publicznych.( Dz. U. Nr 153, poz. 1752)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zastanowić się jakie konta stosowane są w jednostkach samorządu terytorialnego (Materiał

nauczania pkt. 4.3.1),

2) określić jakie konta służą do ewidencji podanych operacji,
3) podać nr i nazwę właściwego konta,
4) określić czy daną operację księgujemy na koncie po stronie Ma czy Wn?

Wyposażenie stanowiska pracy:

− załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

Ćwiczenie 2

W jednostce samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym dokonano następujących

operacji:

1. Na rachunek bankowy wpłynęły środki subwencji

20 000 000,00

2. Na rachunek bankowy wpłynęły dochody własne

25 000 000,00

3. Przekazano przelewem środki na wydatki jednostek budżetowych

30 000 000,00

4. Dokonano wydatków bezpośrednio z rachunku bankowego

15 000 000,00

5. W sprawozdaniu z wykonania wydatków jednostki budżetowe

wykazały wydatki w kwocie

25 800 000,00

6. Zwrot niewykorzystanych środków/ w tym samym roku/ na wydatki

przez jednostki budżetowe

4 200 000,00

7. Wpływ na rachunek budżetu środków z zaciągniętego kredytu

5 000 000,00

Zaksięguj powyższe operacje, dokonując przeksięgowań dla ustalenia wyniku budżetu na konto
961 „Niedobór lub nadwyżka budżetu”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się ze sposobem ustalania wyniku finansowego budżetu
2) otworzyć konta, służące do ewidencji w/w operacji
3) zaewidencjonować operacje na kontach,
4) przeksięgować z odpowiednich kont na konto 961,
5) ustalić wynik budżetu na koncie 961.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.,
− załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

Ćwiczenie 3

W urzędzie jednostki samorządu terytorialnego na wyodrębniony rachunek bankowy

wpłynęły lub dokonano wypłaty następujących kwot, związanych z zobowiązaniami
podatkowymi:

Dokonano przypisu podatku

150 000,00

2 Przekazano

środki pieniężne z kasy na rachunek urzędu 5

000,00

3 Zwrot

nadpłaty podatku

1 000,00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4 KP

wpłata zobowiązania podatkowego do kasy

5 000,00

5 Odpis

zmniejszający zobowiązanie podatkowe

1 000,00

Akt notarialny – przeniesienie własności nieruchomości na
rzecz jednostki samorządu terytorialnego

90 000,00

Sposób wykonania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) otworzyć konta,
2) zaksięgować operacje,
3) podać wartość przychodów z tytułu podatków.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 r.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) nazwać podstawowe konta budżetu jednostki samorządu

terytorialnego?

2) księgować operacje gospodarcze na kontach budżetu?

3) dokonać rozliczenia z tytułu podatków i opłat?

4) wyjaśnić co rozumiesz pod pojęciem wydatki inwestycyjne

w jednostce samorządu terytorialnego?

5) nazwać konta służące ewidencji kosztów inwestycyjnych

budżetu?

4.4. Planowanie dochodów i wydatków budżetowych

4.4.1. Materiał nauczania

Budżet

Podstawą gospodarki finansowej sektora finansów publicznych jest budżet, który jest

rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów uchwalonych w formie
ustawy budżetowej lub uchwały budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego rokiem
budżetowym.

W Polsce istnieje podział na dwa podstawowe budżety: budżet państwa, który obejmuje

dochody i wydatki organów i instytucji państwowych oraz budżety jednostek samorządu
terytorialnego, obejmujące wydatki organów i instytucji określonych jednostek samorządu
terytorialnego.

Jednostki budżetowe na podstawie wytycznych i przydzielonych zadań sporządzają projekty

planów finansowych zgodnie z projektem ustawy lub uchwały budżetowej.

Zarząd jednostki samorządu terytorialnego w terminie 21 dni od dnia uchwalenia uchwały

budżetowej opracowuje układ wykonawczy w podziale na działy, rozdziały i paragrafy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

klasyfikacji dochodów i wydatków. Wynikające z układu wykonawczego budżetu informacje
o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków, zarząd jednostki samorządu terytorialnego
przekazuje podległym jednostkom. Jednostki te dostosowują swoje projekty planów do uchwały
budżetowej w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji . Uchwalony budżet stanowi
prognozowane dochody i nieprzekraczalny limit wydatków na dany rok budżetowy.

Metody planowania dochodów i wydatków budżetowych.

Planowane dochody i wydatki budżetowe można określić za pomocą następujących metod:

− rachunku bezpośredniego, gdzie wysokość wydatków oblicza się przez wymnożenie ilości

zakupionych materiałów, usług przez ich cenę,

− analityczno-szacunkowej, w której dochody oblicza się poprzez ich porównanie z rokiem

poprzednim i skorygowanie o przewidywane zmiany, a przy planowaniu wydatków koryguje
się rok poprzedni o zmiany cen, stawek i taryf,

− na podstawie norm i wskaźników budżetowych.

Wskaźniki budżetowe określają zadania rzeczowe, jakie ma do wykonania jednostka

budżetowa w danym roku, wyrażone w jednostkach miary.

Normy budżetowe, mają charakter obliczeniowy i określają koszt przypadający na

jednostkę miary w danym czasie np.: koszt ogrzania 1 m

pomieszczenia.

Wskaźnik budżetowy =

)

(

)

(

•

- stan jednostek na początku roku

- liczba miesięcy, w których utrzymuje się stan początkowy

- stan jednostek na skutek zmiany itd.

- liczba miesięcy, w których utrzymuje się stan drugi itd.

Plan dochodów i wydatków budżetowych.

Plan dochodów i wydatków /tzw. preliminarz budżetowy/ jest dokumentem, w którym

jednostka budżetowa określa planowane wielkości odrębnie dla każdego rozdziału klasyfikacji
budżetowej. Plan ma jednakowy układ dla wszystkich jednostek i zadań budżetowych. Składa
się z czterech części:
A. zawierającej dane planu gospodarczego, wskaźniki budżetowe, liczbę etatów oraz normy

budżetowe,

B. przeznaczonej do wykazywania planowanych wydatków budżetowych wg poszczególnych

paragrafów,

C. obejmującej planowane dochody wg paragrafów klasyfikacji dochodów,
D. zawierającej dokładne objaśnienia i uzasadnienia kalkulacyjne do części A, B, C

Tabela 4.4.1.1. Przykładowy jednostkowy plan dochodów i wydatków budżetowych na rok 2005

Dział 020 Leśnictwo Miejskie – Łódź Województwo: łódzkie Łódź- Bałuty
Rozdział: 02001 Wydział Ochrony Środowiska UMŁ ul. Piotrkowska
113
Gospodarka Leśna ( nazwa i adres jednostki )

Poz.

Nazwa

Wykonanie

2005

przewidywane

Plan- budżet

2006

Wskaźnik

( 4: 3)

1 2

A zł

1 Plan

gospodarczy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskaźnik budżetowy

Etaty

Ilość godzin zatrudnienia

Norma budżetowa

Dział 020 Rozdział: 02001 Gospodarka leśna
Leśnictwo Miejskie Łódź
Wydatki ogółem

Wydatki objęte normą

graf

Gmina – zadania własne, w tym:

3020 Nagrody i wydatki osób nie zaliczanych do wynagrodzeń

4010 Wynagrodzenia osobowe pracowników

4040 Dodatkowe wynagrodzenia roczne

4110 Składki na ubezpieczenia społeczne

4120 Składki na Fundusz Pracy

4210 Zakup

materiałów i wyposażenia

4240 Zakup pomocy naukowych, dydaktycznych i książek

4260 Zakup

energii

4270 Zakup

usług remontowych

4280 Zakup

usług zdrowotnych

4300 Zakup

usług pozostałych

4410 Podróże służbowe krajowe

4430 Różne opłaty i składki

4440 Odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

4500 Podatki na rzecz jednostek samorządu terytorialnego

4530 Podatek od towarów i usług - VAT

Wydatki nie objęte normą

Rozdział:

Wydatki inwestycyjne i na remonty kapitalne - ogółem

Dział 020 Rozdział: 02001 Gospodarka leśna C

Dochody - ogółem

111 957,00

075 Dochody z najmu i dzierżawy

295,00

083 Wpływy z usług

200,00

084 Wpływy ze sprzedaży wyrobów

107 189,00

092 Pozostałe przychody

600,00

097 Wpływy z różnych dochodów

16,00

Uzasadnienie wydatków – dochodów

I. Wydatki

2072781
Wydatki jednostki budżetowej – Leśnictwo Miejskie – Łódź
w tym:

1. wynagrodzenia i pochodne
2. pozostałe wydatki

II. Dochody
0350231 Dochody realizowane przez jednostkę
budżetową – Leśnictwo
610191 Odsetki od środków na rachunku bankowym

111 957,00

111 357,00

600,00

Źródło: Wydział Ochrony Środowiska UMŁ

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tryb dokonywania zmian w planach finansowych jednostek budżetowych.

Jeżeli w budżecie państwa nastąpi zmiana w porównaniu do projektu ustawy budżetowej, to

Minister Finansów zawiadamia dysponentów części budżetowych o podjętych zmianach, a oni
niezwłocznie zawiadamiają podległe jednostki budżetowe o decyzji zmian w ich planach
finansowych. Państwowe jednostki budżetowe mogą także dokonywać zmian w swoich planach
finansowych ale jedynie w obrębie jednego rozdziału, na podstawie i w granicach upoważnień
udzielonych im przez dysponentów. Samorządowe jednostki budżetowe mogą dokonywać
przeniesień planowanych wydatków w granicach uprawnień przyznanych przez zarząd.

Plany finansowe zakładów budżetowych.

Państwowe zakłady budżetowe po otrzymaniu od dysponenta części budżetowej informacji

o kwotach przychodów własnych i dotacji oraz wydatków stanowiących koszty działalności,
a także wydatków i innych obciążeń, opracowują i przekazują własne plany finansowe
w terminie do 1 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy.

Samorządowe zakłady budżetowe po otrzymaniu informacji od zarządu jednostki samorządu

terytorialnego sporządzają i przekazują projekty planów finansowych w terminie 30 dni od jej
otrzymania, nie później jednak niż do dnia 22 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy.

Plany finansowe gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych.
Gospodarstwo pomocnicze podległe:
− państwowej jednostce budżetowej opracowuje plan finansowy na podstawie informacji

otrzymanej od jednostki budżetowej, przy której zostało utworzone,

− samorządowej jednostce budżetowej sporządza plan finansowy w oparciu o informacje od

zarządu jednostki samorządu terytorialnego.

Plan finansowy gospodarstwo pomocnicze przekazuje w terminie 10 dni od uzyskania
informacji. Projekty planów są sporządzane z podziałem na działy, rozdziały i paragrafy.

Plany środków specjalnych
W planie środków specjalnych obejmuje się przychody i wydatki .
W rocznym planie finansowym należy określić:
a) stan środków obrotowych na początek roku,
b) przychody według klasyfikacji budżetowej,
c) rozchody według klasyfikacji budżetowej,
d) stan środków obrotowych na koniec roku.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1. Co jest podstawą gospodarki finansowej sektora finansów publicznych?
2. Co to jest budżet?
3. Jakie są rodzaje budżetów w sektorze finansów publicznych w Polsce?
4. W jakiej formie jest zatwierdzany budżet państwa a w jakiej budżet jednostek samorządu

terytorialnego?

5. Jakie są metody planowania dochodów i wydatków budżetowych?
6. Co to jest i co określa preliminarz budżetowy?
7. Z jakich elementów składa się na plan dochodów i wydatków budżetowych?
8. Jaki jest tryb dokonywania zmian w planach finansowych jednostek budżetowych?
9. Na jakiej podstawie i w jakich terminach opracowują i przekazują swoje plany finansowe:

a) państwowe zakłady budżetowe?
b) samorządowe zakłady budżetowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do przedszkola będzie uczęszczać przez 10,5 miesiąca 100 dzieci, czesne wynosi 200,00 zł. miesięcznie.
Z powodu nieobecności dzieci zmniejszenie dochodów oszacowano na 20%. W przedszkolu zatrudnionych
jest na podstawie umowy o pracę 10 pracowników pedagogicznych, 6 pracowników administracji i 2 pracow-
ników obsługi.

c) gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych?
d) środki specjalne?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Korzystając z informacji o zakładzie budżetowym – przedszkolu publicznym:
a) oszacuj przychody z odpłatności rodziców,
b) planowane przychody z odpłatności,
c) określ jakie inne przychody mogą stanowić przychody przedszkola,
d) wymień jakich paragraf ów może dotyczyć planowanie wydatków przedszkola.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) określić zasady sporządzania planów finansowych zakładów budżetowych (Materiał

nauczania pkt 4.4.1, literatura pkt 6),

2) przeczytać i przeanalizować kartę informacyjną,
3) na podstawie karty obliczyć przychody przedszkola z tytułu czesnego,
4) obliczyć planowane przychody przedszkola,
5) określić inne rodzaje przychodów przedszkola,
6) zastosować klasyfikację budżetową w zakresie paragrafów dla określenia wydatków zakładu

budżetowego – przedszkola miejskiego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− karta z informacjami o zakładzie budżetowym,

− przykładowe plany jednostkowe dochodów i wydatków budżetowych przedszkoli,
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2
Ustal

planowaną kwotę dochodów i wydatków przedszkola miejskiego na rok 2006 na

podstawie następujących danych:
1. przedszkole będzie czynne przez 10 miesięcy,
2. liczba miejsc w przedszkolu – 80,
3. planowana liczba osobodni – 20 000,
4. normy budżetowe wynoszą:

− norma wydatków na jedno miejsce – 2 000,00
− norma żywieniowa na 1 osobodzień – 8,00

5. średnia opłata rodziców za dziecko wynosiła w ubiegłym roku 150,00 miesięcznie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z metodami planowania dochodów i wydatków budżetowych (Materiał

nauczania pkt 4.4.1)

2) obliczyć kwotę dochodów przedszkola i zapisać sposób kalkulacji,
3) obliczyć kwotę oraz algorytm kalkulacji wydatków przedszkola.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− kalkulator

Ćwiczenie 3
Szpital miejski posiada na 31 grudnia 2005 r. 500 łóżek. Po przeprowadzeniu rozbudowy
szpitala przewiduje się, że liczba łóżek w szpitalu wzrośnie:
− od 1 czerwca 2006r. o 100 łóżek,
− od 1 listopada 2006r. o 150 łóżek.

Ustalić wskaźniki budżetowe na rok 2006 w zakresie łóżek i liczby osobodni, zakładając, że

każde łóżko będzie obłożone średnio przez 320 dni w ciągu roku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z wzorem na obliczanie wskaźnika budżetowego (Materiał nauczania pkt

4.4.1),

2) obliczyć wskaźnik budżetowy na rok 2006 na podstawie danych.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− kalkulator

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) zdefiniować pojęcie budżet?

2) wymienić metody planowania dochodów i wydatków

budżetowych?

3) podać i scharakteryzować elementy składowe planu dochodów

i wydatków budżetowych?

4) wskazać tryb dokonywania zmian w planach finansowych

jednostek budżetowych?

5) określić na jakiej podstawie i w jakich terminach opracowują

i przekazują swoje plany finansowe poszczególne jednostki
sektora finansów publicznych?

6) ustalić wskaźnik budżetowy na dany rok?

7) ustalić planowaną kwotę wydatków i dochodów jednostki

sektora finansów publicznych?

8) określić w jakiej formie są zatwierdzane budżety w Polsce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów

w jednostkach sektora finansów publicznych

4.5.1. Materiał nauczania

Dochody i wydatki budżetowe są liczone zgodnie z zasadą kasową, a przychody i koszty

według zasady memoriałowej.

Rachunek bieżący jednostek budżetowych.

Wydatki i dochody jednostki budżetowej ewidencjonowane są na koncie 130 „Rachunek

bieżący jednostek budżetowych”. Konto to służy do ewidencji stanów środków budżetowych
oraz obrotów na rachunku bankowym jednostki budżetowej z tytułu wydatków i dochodów
objętych planem finansowym. Konto 130 ma wyodrębnione dwa subkonta:
1. subkonto dochodów budżetowych,
2. subkonto wydatków budżetowych.
Konto 130 może wykazywać saldo Wn, które oznacza stan środków budżetowych na rachunku.
Saldo to jest saldem wynikającym z ewidencji szczegółowej prowadzonej do kont:
1. wydatków budżetowych; saldo Wn oznacza stan środków budżetowych otrzymanych na

realizację wydatków niewykorzystanych do końca roku,

2. dochodów budżetowych; saldo Wn oznacza stan środków budżetowych z tytułu

zrealizowanych dochodów budżetowych, które do końca roku nie zostały przelane do
budżetu.

Na koncie 130 obowiązuje zachowanie czystości obrotów tzn. że do błędnych zapisów,

zwrotów nadpłat i korekt wprowadza się dodatkowo techniczny zapis ujemny. Na koniec roku
konto 130 nie powinno wykazywać salda, gdyż zgodnie z zasadą finansowania brutto wszystkie
dochody i niewykorzystane środki na wydatki muszą być odprowadzone do właściwego budżetu.
Zapisów na koncie 130 dokonuje się w oparciu o wyciągi bankowe, dlatego też między
księgowością banku, a zapisami w jednostce budżetowej musi zachodzić pełna zgodność.
Objaśnienia do schematu 4.5.1.1:
1. WB – przelew środków budżetowych na pokrycie wydatków.
2. WB – przelew środków na rzecz dysponentów niższego rzędu.
3. WB – zwrot niewykorzystanych środków budżetowych na rachunek dysponenta.
4. WB – wpłata dochodów budżetowych uzyskanych gotówką.
5. WB – pobranie gotówki do kasy.
6. WB – wpływ dochodów przypisanych.
7. WB – wpływ dochodów nieprzypisanych.
8. WB – zapłata zobowiązań przelewem.
9. WB – zapłata przelewem za zakupione składniki aktywów trwałych wydatków obrotowych.
10. WB – przelew na opłacenie kosztów operacyjnych, kosztów finansowych wydatków

pozostałych kosztów operacyjnych.

11. WB – wydatki na pokrycie strat nadzwyczajnych.
12. WB – przelew zrealizowanych dochodów do Urzędu Skarbowego lub budżetu jednostki

samorządu terytorialnego.

13. WB – przekazanie przez jednostkę budżetową dotacji na finansowanie środków obrotowych

wydatków inwestycji.

14. WB – zwrot dotacji przekazanych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat 4.5.1.1. Korespondencja konta 130 „Rachunek bieżący jednostek budżetowych

Źródło: opracowanie własne

Ewidencja wydatków w jednostkach budżetowych

W jednostkach budżetowych wykonanie budżetu przebiega według zasady kasowej

tzn. wydatkiem budżetowym jest każda kwota pobrana z rachunku bieżącego jednostki
budżetowej niezależnie od jej przeznaczenia, z wyjątkiem środków przekazywanych
dysponentom niższego stopnia na realizację ich planowanych zadań. Wydatki mogą być
realizowane w wysokości zatwierdzonej w planie finansowym, w granicach kwot przekazanych
na ten cel na rachunek bieżący jednostek budżetowych na konto 130 – „Rachunek bieżący
jednostek budżetowych”, subkonto wydatków.
Na rachunek bieżący – subkonto wydatków przyjmowane są:
1) środki pieniężne otrzymane od dysponentów wyższego rzędu, które przeznaczane są na

pokrycie wydatków budżetowych danej jednostki lub przekazania podporządkowanym jej
dysponentom niższego stopnia,

2) zwrot niewykorzystanych w danym roku środków pieniężnych, przelanych po zakończeniu

roku przez dysponentów niższego stopnia na rachunek dysponentów wyższego rzędu,

3) wpływy z tytułu zwrotów wydatków dokonane w tym samym roku, w którym je poniesiono

(np.: zwrot dotacji, zaliczek oraz wydatków zastępczo poniesionych za inne jednostki lub
osoby fizyczne z tytułu zużytej energii, opłat telekomunikacyjnych itp.), z wyjątkiem
wydatków lat ubiegłych, które kwalifikują się do dochodów budżetowych.

Z subkonta wydatków budżetowych dokonuje się wypłat:

223 Rozliczenie wydatków

budżetowych

130 Rachunek bieżący

jednostek budżetowych

101 Kasa

Konta zespołów 0 i 3

Konta zespołów 4 i 7

221 Należności z tytułu

dochodów budżetowych

860 Straty i zyski nadzwyczajne

oraz wynik finansowy

Konta zespołu 7

222 Rozliczenie dochodów

budżetowych

810 Dotacje budżetowe oraz

środki z budżetu na inwestycje

201 Rozrachunki

z odbiorcami i dostawcami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1) wydatków na finansowanie własnej działalności,
2) dotacji oraz środków pieniężnych na wydatki dysponentów niższego stopnia,
3) przelewów środków na finansowanie inwestycji rzeczowych,
4) przelewów niewykorzystanych na planowane wydatki środków budżetowych, które na

podstawie decyzji Rady Ministrów mogą być przeznaczone na nie wygasające wydatki,

5) przelewów wydatków tytułu zwrotów dysponentów wyższego stopnia środków pieniężnych

otrzymanych na pokrycie wydatków budżetowych danego roku, wydatków
niewykorzystanych do końca tego roku.

Schemat 4.5.1.2. Ewidencja wydatków budżetowych

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. WB – przelew środków na wydatki zatwierdzonego planu finansowego,
2. WB – pobranie środków do kasy,
3. WB – przelew środków do dysponentów niższego rzędu i zwrot niewykorzystanych środków

budżetowych na rachunek dysponenta wyższego rzędu.

Konto 225 „Rozrachunki z budżetami”

Konto 225 obciążone jest spłatami zobowiązań wobec budżetu oraz należnościami od budżetu,

uznawane wartością zobowiązań wobec budżetu i spłatami należności od budżetu. Ewidencja
analityczna do tego konta powinna wyodrębniać rozrachunki z poszczególnymi urzędami
skarbowymi, izba celną, urzędem jednostki samorządu terytorialnego.

Konto 229 „Pozostałe rozrachunki publiczno-prawne”

Konto 229 obejmuje inne tytuły rozrachunków niż wynikają z ustawy – Ordynacja

podatkowa

np. ZUS, PERON, Fundusz Pracy. Po stronie Wn tego konta ujmuje się należności

oraz spłatę zobowiązań, po stronie Ma powstanie zobowiązań, spłatę i zmniejszenie należności.
Konto może wykazywać dwa salda: debetowe – informuje o wysokości należności, kredytowe –
informuje o wysokości zobowiązań, wynikających z rozrachunków z poszczególnymi
instytucjami.

Konto 231 „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”

Na koncie 231 ewidencjonowane są wypłaty pieniężne oraz wartości świadczeń w naturze

z tytułu wykonywania pracy na rzecz danego podmiotu. Po stronie Wn konta 231 rejestrowane
są głównie: wypłaty wynagrodzeń i zaliczek na wynagrodzenia, wydanie zaliczek do świadczeń
w naturze lub wypłacenie za nie ekwiwalentów, potrącenia z listy płac, wypłaty zasiłków
i innych świadczeń, jeśli były naliczone w liście płac, odpisanie zobowiązań przedawnionych

Ustawa Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997r. (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z póżn. zm.)

223 Rozliczenie wydatków

budżetowych

130 Rachunek bieżący jedno-

stek budżetowych

101 Kasa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z tytułu nie pobranych w określonym terminie wynagrodzeń. Po stronie Ma konta 231
księgowane są: naliczone wynagrodzenia, naliczone w listach wynagrodzeń zasiłki i inne
świadczenia, wartość należnych świadczeń w naturze, ujęte w listach płac ekwiwalenty za
świadczenia w naturze, przedstawione lub umorzone należności z tytułu wynagrodzeń.

Konto 234 „Pozostałe rozrachunki z pracownikami”

Konto 234 służy do ewidencji: rozliczenia zaliczek z uwzględnieniem ewidencji imiennej,

należności i roszczeń od pracowników z tytułu niedoborów i strat.

Konto 240 „Pozostałe rozrachunki”

Konto 240 służy do ewidencji należności i roszczeń z poszczególnych tytułów: rozrachunki

z tytułu depozytów, wadiów, kaucji, rozrachunki z tytułu sum na zlecenie, rozrachunki z tytułu
potrąceń z list płac innych niż podatkowe i składki odprowadzone do ZUS, rozrachunki z tytułu
zaliczek na inwestycje, roszczenia sporne, rozrachunki z tytułu pożyczek krótkoterminowych
z wyjątkiem udzielonych pracownikom wraz z odsetkami, należności z tytułu pożyczek
naliczonych z funduszy celowych, mylne obciążenie i uznanie rachunków bankowych,
rozliczenie niedoborów i nadwyżek inwentaryzacyjnych oraz szkód.
Konto 223 „Rozliczenie wydatków budżetowych”

Konto 223 służy do rozliczenia jednostki budżetowej z otrzymanych przez nią środków na

sfinansowanie wydatków przewidzianych w jej planie finansowym i w planie
podporządkowanych jej dysponentów niższego stopnia. Po stronie Wn ujmuje się: okresowe lub
roczne przeniesienia na podstawie sprawozdań budżetowych kwot zrealizowanych wydatków
budżetowych na konto 800 „Fundusz jednostki”, okresowe przelewy środków budżetowych
dysponentom niższego stopnia na pokrycie ich wydatków budżetowych w korespondencji
z kontem 130 „Rachunek bieżący jednostki budżetowej”, zwrot do dysponenta środków
wyższego stopnia lub do jednostki samorządu terytorialnego niewykorzystanych do końca roku
środków na wydatki. Po stronie Ma ewidencjonowane są okresowe wpływy środków
budżetowych przelanych odpowiednio przez dysponenta wyższego stopnia na pokrycie
wydatków budżetowych jednostki niższego stopnia
w korespondencji z kontem 130 „Rachunek bieżący”.

Ewidencja dochodów w jednostkach budżetowych
Na subkonto dochodów budżetowych przyjmowane są:
1. wpłaty dochodów budżetowych zrealizowanych przez jednostkę,
2. wpłaty środków specjalnych państwowych jednostek budżetowych,
3. wpłaty z zysku gospodarstw pomocniczych,
4. wpłaty z tytułu zwrotów wydatków, wynikające z rozliczeń lat ubiegłych,
5. wpłaty z tytułu oprocentowania środków na rachunku, z wyjątkiem oprocentowania sum

depozytowych, środków pozabudżetowych oraz środków na inwestycje i funduszy
pozabudżetowych.

Z subkonta dochodów budżetowych dokonuje się wypłat:
1. zwrotów nadpłat w dochodach budżetowych i zwrotów dochodów nienależnie pobranych,
2. przelewów z tytułu odprowadzenia dochodów pobranych w poprzednim miesiącu,

przekazywanych przez państwowe jednostki budżetowe na rachunki bieżące właściwych
miejscowo Urzędów Skarbowych, a w gminnych jednostkach budżetowych na rachunki
bieżące gmin.

W jednostkach budżetowych wyróżniamy dochody przypisane i nieprzypisane.

Dochody przypisane ujmowane są najpierw na kontach należności od osób fizycznych lub

prawnych w wysokości wynikającej z odpowiedniego dokumentu księgowego np. faktury,
decyzji administracyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dochody nieprzypisane to dochody, które ujmowane są w ewidencji przychodów

w momencie zapłaty i są ewidencjonowane na podstawie dokumentu potwierdzającego wpłatę
np. odsetki bankowe.

Saldo Wn konta 130 – „subkonto dochodów budżetowych” wskazuje na wysokość środków

budżetowych z tytułu zrealizowanych dochodów, które nie zostały jeszcze przelane na rachunek
dochodów budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.

Schemat 4.5.1.3. Ewidencja dochodów w jednostce budżetowej

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. WB – wpłata przypisanych dochodów budżetowych.
2. WB – przelew zrealizowanych dochodów do jednostki samorządu terytorialnego.
3. WB – wpłata dochodów nieprzypisanych.

101 „Kasa”

Konto 101 „Kasa” służy do ewidencji gotówki. Obroty gotówkowe podlegają ujęciu

w raporcie kasowym w dniu rzeczywistego przychodu i rozchodu. Do konta 101 należy
prowadzić ewidencję szczegółową, która pozwoli ustalić: stan gotówki w PLN, w jednostkach
budżetowych dodatkowo z podziałem na rachunki bankowe, z których gotówka została pobrana
lub na które została odprowadzona. Wszystkie obroty gotówkowe muszą być udokumentowane
źródłowymi dowodami kasowymi. Stan gotówki musi być zgodny z saldem wynikającym z
raportu. Wpłaty wydatków tytułu dochodów budżetowych księgowane są po stronie Wn konta
101 z podziałem na paragrafy w korespondencji z kontem 221 „Należności wydatków z tytułu
dochodów budżetowych”.

221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych”

Konto 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych” przeznaczone jest do ewidencji

należności budżetowych z tytułu dochodów budżetowych, których termin płatności przypada na
dany rok budżetowy. Do konta 221 należy prowadzić ewidencję szczegółową według
dłużników, zgodnie z klasyfikacją budżetową. Konto 211 może wykazywać saldo Wn,
oznaczające stan należności z tytułu dochodów lub saldo Ma, oznaczające stan zobowiązań
jednostki budżetowej z tytułu nadpłat w tych dochodach.

Zespół 7 „Przychody i koszty uzyskania”

Konto 700 „Sprzedaż i koszty ich wytworzenia” służy do ewidencji sprzedaży produktów

usług. Po stronie Ma księguje się przychody ze sprzedaży w korespondencji z kontami zespołu
1 „Kasa” i 2 „Rozrachunki i roszczenia”. Na koniec roku saldo konta 700 przenosi się na konto
860 „Wynik finansowy” i konto nie wykazuje salda. Do konta 700 należy prowadzić ewidencję
szczegółową dostosowaną do potrzeb zarządzania i sprawozdawczości a ponadto uwzględniającą
podział klasyfikacji budżetowej dochodów np. 700/§084 sprzedaż wyrobów gotowych.

221 Należności z tytułu

dochodów

130 Rachunek bieżący jednostek

budżetowych ( subkonto dochodów)

222 Rozliczenie dochodów

budżetowych

750 Przychody finansowe (dochody)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konto 750 „Przychody i koszty finansowe”

Konto 750 w jednostce budżetowej służy do ewidencji dochodów budżetowych z tytułu

operacji finansowych, głównie odsetek bankowych i odsetek od nieterminowych zapłat. Na
koniec roku saldo konta przeksięgowuje się na konto 860 „Wynik finansowy” i konto nie
wykazuje salda.
Do konta 750 należy prowadzić ewidencję analityczną według podziału klasyfikacji budżetowej
z podziałem na paragrafy np. 750/ §092 pozostałe odsetki.

Konto 760 „Pozostałe przychody i koszty”

Konto 760 służy do ewidencji przychodów i kosztów nie związanych bezpośrednio ze

zwykłą działalnością jednostki, w tym wszelkich innych przychodów nie podlegających
ewidencji na kontach 700, 750. Po stronie Ma konta 760 księguje się : przychody ze sprzedaży
środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, przedawnione zobowiązania,
odszkodowania i kary, umorzone i nieściągalne zobowiązania, nieodpłatne przekazanie środków
obrotowych, zmiany stanu produktów w korespondencji z kontem 490 „Rozliczenie kosztów”
w jednostkach budżetowych, które nie rozliczają kosztów na kontach zespołu 5 ”Koszty według
typów działalności i rozliczenia”. Na koniec roku saldo konta 760 zostaje przeksięgowane na
konto 860 „Wynik finansowy” i nie wykazuje salda. W jednostce budżetowej konto 760
prowadzi się z podziałem na paragrafy zgodnie z klasyfikacją budżetową np. 760§069 dochody
z różnych opłat.

Konto 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych”

Konto 222 służy do ewidencji rozliczenia zrealizowanych przez jednostkę budżetową

dochodów budżetowych. Na stronie Wn konta 222 ujmuje się dochody budżetowe przelane do
budżetu w korespondencji z kontem 130 „Rachunek bieżący” – subkonto dochodów. Na stronie
Ma konta 222 ujmuje się w ciągu roku budżetowego okresowe lub roczne przeksięgowania
zrealizowanych dochodów budżetowych na konto 800 „Fundusz jednostki” na podstawie
sprawozdań budżetowych. Konto może wykazywać saldo Ma, które oznacza stan dochodów
budżetowych zrealizowanych, lecz nie przelanych do budżetu. Na koniec roku konto ulega
zamknięciu i nie wykazuje salda.

Ewidencja kosztów i przychodów w jednostce budżetowej

Koszty działalności jednostek budżetowych, podobnie jak wydatki ujmowane są wg

klasyfikacji budżetowej. Analityka wydatków prowadzona jest w specjalnych urządzeniach
księgowych, do których należą karty wydatków i rejestr wydatków. Karty wydatków prowadzi
się oddzielnie dla każdego paragrafu klasyfikacji w ramach danego rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 4.5.1.1. Przykład karty wydatków

Karta wydatków

Jednostka budżetowa Szkoła podstawowa
Budżet gminy
Dział 801Rozdział 80101§ 401 Plan roczny zł 200 000 zł Rok 2004

Dziennik Treść Wydatki

Koszty

(zwiększenia czarno, zmniejszenia

czerwono)

Nr
kol

Data

Data
wyciągu
bankoweg
o

Wydatki
czarno,
zwroty
czerwon
o

Wolne
środki

Poz.
Płace
zasadnicze
zł…

Poz.
Godziny
nadlicz
bowe
zł…..

Poz
....
zł.

Poz
…
zł.

Poz
..
zł.

Poz
…..
zł

2 3 4 5

6 7 8

1 01.06

Lista

płac 01.06 100

000

2 01.06 Wypłata

wynagrodzeń

000 88

000

3 15.06 Przelew

składek ZUS

15.06

800 83

200

4 20.06 Przelew

podatku

dochodowego

20.06

400 80

800

Razem:

200

000 4

200

przeniesienia

Źródło: opracowanie własne

Rejestry wydatków prowadzone są odrębnie dla każdego rozdziału z dalszym podziałem na

paragrafy. Zapisy w ewidencji syntetycznej na subkoncie wydatków „Rachunku bieżącego”
jednostki budżetowej powinny być zgodne z ewidencją analityczną prowadzoną do tego konta.
Coraz częściej analityka wydatków i kosztów prowadzona jest komputerowo.

Tabela 4.5.1.2. Przykład rejestru wydatków

Rejestr wydatków

Rozdział 80101 – Szkoła podstawowa

Razem

§ 401 § 421

§ 427

§ 303

§ 424

Plan 104 000

Data Nr

dowodu

Treść Wn

Wyciąg bankowy z dnia

3 600

”

10 000

”

000

2 000

Do przeniesienia

6 000

3 600

8 000

2 400

Źródło: opracowanie własne

Do ewidencji kosztów służy konto 400 „Koszty według rodzajów”. Konta kosztów

rodzajowych wykazują tylko salda Wn, które na koniec roku obrotowego przenosi się na konto
860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy”.

Oprócz kosztów działalności podstawowej jednostki budżetowe mogą ponosić również

koszty finansowe, zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości i pozostałe koszty wg art. 3
ust 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W jednostkach budżetowych przychodami zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów

są dochody budżetowe, przychody finansowe i pozostałe przychody operacyjne. Do ewidencji
dochodów budżetowych służą karty dochodów.

Tabela 4.5.1.3. Przykład karty dochodów

Karta dochodów

Budżet gminy Nazwa należności : czynsze
Jednostka budżetowa – Szkoła podstawowa
Część 30 dział – 801 rozdział – 80101 § 083

Należności Uiszczenia

Saldo

całości

Należności uboczne

należności
i przypisy

odpisy wpłaty zwroty

odsetki koszty

egzekucji

Treść

Data

zł

1 02.01

200

Nowak

Jan

2 08.01

180

Kowalski

Jan

Do przeniesienia

Źródło: opracowanie własne

Koszty i przychody zakładów budżetowych

Koszty i wydatki zakładów budżetowych księgowane się podobnie jak w jednostkach

budżetowych w układzie klasyfikacji budżetowej.
Przychody zakładów budżetowych to głównie przychody własne i dotacje.

Schemat 4.5.1.4. Księgowanie przychodów zakładu budżetowego

Źródło: opracowanie własne

Opis do schematu
1. WB – wpływ zrealizowanych nieprzypisanych przychodów.
2. Faktura za wykonanie usługi.
3. WB – wpływ należności od odbiorców.
4. WB – otrzymana dotacja z budżetu.

Koszty i przychody gospodarstw pomocniczych

Gospodarstwa pomocnicze mogą się ograniczyć do stosowania ewidencji kosztów tylko

w układzie rodzajowym. lub stosować konta stosownie do specyfiki prowadzonej działalności
np. zespołu 5, 6 .

Do ewidencji przychodów gospodarstwo pomocnicze może stosować następujące konta

(zapisy po stronie Ma ) : 700 „Sprzedaż produktów i koszt ich wytwarzania”, 730 „Sprzedaż
towarów i wartość ich zakupu”, 740 „Dotacje i środki na inwestycje”, 750 „Przychody i koszty
finansowe”, 760 „Pozostałe przychody”.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości
oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek
sektora finansów publicznych.( Dz. U. Nr 153, poz. 1752)

700 Sprzedaż produktów i koszt

ich wytworzenia

201 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami

131 Rachunek bieżący

740 Dotacje i środki na inwestycje

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1. Czy wiesz jakie konto służy do ewidencjonowania wydatków i dochodów jednostki

budżetowej ?

2. Z czego wynika saldo konta 130 „Rachunek bieżący jednostki budżetowej”?
3. Jaki stan powinno wykazywać saldo konta 130 na koniec roku?
4. W oparciu o jakie dokumenty dokonuje się zapisów na koncie 130?
5. Czy potrafisz zaewidencjonować typowe operacje na koncie 130?
6. Czy znasz zasady księgowania wydatków w jednostkach budżetowych?
7. Czy znasz zasady księgowania dochodów w jednostkach budżetowych?
8. Czy potrafisz zaksięgować koszty i przychody w jednostkach budżetowych?
9. Czy potrafisz zaewidencjonować na odpowiednich kontach koszty i przychody gospodarstw

pomocniczych?

10. Czy znasz ewidencję księgową przychodów i kosztów zakładów budżetowych?
11. Według jakiej zasady są liczone przychody i koszty budżetowe?
12. Zgodnie z jaką zasadą są liczone dochody i wydatki budżetowe

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Jednostka

budżetowa wykonała w czerwcu 2005r. następujące operacje:

WB – otrzymano środki budżetowe na realizację wydatków

30 000,00

WB – przelew za zakup żywności przekazanej do zużycia 1

200,00

WB – opłacono przelewem kary za zanieczyszczanie środowiska 300,00

WB – opłacono przelewem wydatki za usuwanie szkód losowych

150,00

KP – wpłynęły do kasy dochody nieprzypisane

400,00

WB – przekazano na rachunek dochody budżetowe wpłacone do kasy

400,00

PK – przypisano dochody z tytułu czynszu za mieszkanie służbowe

700,00

WB – wpłynęły na rachunek dochody budżetowe przypisane

z tytułu czynszu za mieszkanie służbowe 700,00

WB – opłacono przelewem zakup amunicji

25 000,00

10.

WB – przelew zrealizowanych dochodów do urzędu skarbowego

1 100,00

11.

KP – pobrano z kasy gotówkę na bieżące wydatki

250,00

12.

PK – przeksięgowanie zrealizowanych dochodów

1 100,00

13.

PK – przeksięgowanie zrealizowanych wydatków

26 900,00

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się ze sposobem ewidencji dochodów i wydatków jednostek sektora publicznego

(Materiał nauczania pkt 4.5.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) otworzyć konta służące do ewidencji wydatków i dochodów,
3) zaksięgować operacje,
4) sporządzić szczegółową ewidencję do konta 130 „Rachunek bieżący jednostki budżetowej”.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów ,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2
Zadekretuj

poniższe operacje

1. Faktura za sprzedane drewno na kwotę 185,00 – płatna przelewem.
2. WB- kapitalizacja odsetek na koniec miesiąca naliczona przez bank – 65,00.
3. Faktura za czynsz mieszkania w wysokości 89,00 – płatna przelewem.
4. WB – zapłata za fakturę za sprzedane drewno.
5. WB – zapłata za czynsz w kwocie – 89,00 .
6. WB – przekazanie dochodów budżetowych …….
7. Faktura – dzierżawa gruntu na kwotę – 122,00 .
8. Nota odsetkowa - naliczenie odsetek za nieterminową zapłatę faktur na kwotę – 65,20.
9. WB – zapłata noty odsetkowej – 65,20.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z ewidencją kosztów, wydatków, dochodów i przychodów budżetowych

(Materiał nauczania pkt 4.5.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) zadekretować operacje.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3
Zaksięguj wybrane operacje dotyczące dochodów i wydatków

1. WB – wpłynęły środki budżetowe przeznaczone na wydatki

jednostki budżetowej 25

000,00

2. WB – wpłynęły środki budżetowe od dysponenta wyższego szczebla

dla podporządkowanych jednostek niższego rzędu 50

000,00

3. WB – wpływy na rachunek z tytułu zrealizowanych przez jednostkę

dochodów budżetowych:
a. z kasy
b. z tytułu należności przypisanych
c. z tytułu należności nieprzypisanych

300,00

2 000,00

6000,00

4. WB – pobrano z banku na potrzeby jednostki budżetowej 250,00
5. WB – przelano odpis na ZFŚS w jednostce budżetowej 400,00
6. WB – przekazano środki budżetowe dla dysponenta niższego rzędu 2

500,00

7. WB – opłacono przelewem kary i grzywny w jednostce budżetowej 120,00
8. WB – zwrot nadpłat w dochodach budżetowych 100,00
9. WB – zwrot do dysponenta wyższego stopnia niewykorzystanych

w danym roku środków budżetowych 2

200,00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. WB – opłacono przelewem zakup pozostałych środków trwałych

w jednostce budżetowej 4

600,00

11. WB – przelew składek ZUS z tytułu wynagrodzeń w jednostce

budżetowej

10 000,00

12. WB – przekazanie przez jednostkę budżetową na rachunek

spółdzielni mieszkaniowej opłaty za prawo do lokalu

2 800,00

13. WB – opłacono przelewem zakup skierowań na wczasy w jednostce

budżetowej 1

200,00

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zadekretować operacje,
2) sprawdzić dekretację z kolegą,
3) otworzyć konta
4) zaksięgować operacje na kontach.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4
Jednostka

budżetowa wykazuje na koniec roku następujące obroty na kontach:

222 „Rozliczenie dochodów budżetowych” – Wn 4 000,00
223 „Rozliczenie wydatków budżetowych” – Wn 2 600,00 Ma 80 000,00
800 „Fundusz jednostki” - Ma 4 000,00

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z zasadami ustalania i rozliczania wyniku finansowego jednostek budżetowych

(Materiał nauczania pkt 4.5.1),

2) zapoznać się z aktami prawnymi, będących na wyposażeniu stanowiska pracy,
3) określić zasady ewidencjonowania zmian w funduszu własnym jednostki,
4) otworzyć odpowiednie konta,
5) zaksięgować podane obroty,
6) dokonać przeksięgowań w celu zamknięcia kont.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. sprawie zasad rachunkowości

i planu kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5
Zespół Szkół Zawodowych przewiduje w planie finansowym następujące wydatki w zł:

Wynagrodzenia osobowe pracowników

30 000,00

Materiały i wyposażenia 5

800,00

Energia 6

000,00

Pomoce naukowe i dydaktyczne

7 000,00

Składki na ubezpieczenie społeczne 13

500,00

Składki na Fundusz Pracy

1 000,00

Salda wybranych kont są następujące:

Środki trwałe 20

000,00

Kasa 1

000,00

Rachunek bieżący jednostek budżetowych 3

000,00

Materiały 6

000,00

Fundusz jednostki

30 000,00

Operacje gospodarcze:
1.

WB – otrzymano środki od dysponenta wyższego stopnia

60 000,00

Faktura – zakupiono środki dydaktyczne i przekazano je do
użytkowania

2 500,00

PK – spisanie w koszty umorzenia środków dydaktycznych
przekazanych do użytkowania

2 500,00

WB – przelew na rachunek dostawcy za zakupione pomoce dydaktyczne

2 500,00

Lista płac za bieżący miesiąc
a. wynagrodzenie brutto
b. zaliczka na podatek dochodowy 19%
c. potrącenia na kasę zapomogowo-pożyczkową
d. netto do wypłaty

24 000,00

………….

2 000,00

………….

WB – przelewy :

a. wynagrodzenia na konta osobiste pracowników
b. zaliczki na podatek dochodowy na konto US
c. na rachunek kasy zapomogowo-pożyczkowej
d. na rachunek ZUS

…………..
…………..

………….

…………..

KW – wpłata do banku pozostałości kasowej

…………..

PK – naliczono: (zgodnie z aktualnymi przepisami)

a. składki ZUS-
b. składki na Fundusz Pracy

……………

…………..

Rachunek za energię 1

000,00

10. WB – zapłacono Zakładowi Energetycznemu za energię 1

000,00

11. PK – naliczono amortyzację środków trwałych za bieżący miesiąc 10%

………….

12. PK – przeksięgowanie zrealizowanych wydatków budżetowych na

podstawie sprawozdania o wydatkach

…………….

13. PK – przeksięgowanie zrealizowanych dochodów budżetowych na

podstawie sprawozdania o dochodach

…………….

14. PK – przeksięgowanie w końcu roku salda 750 „Przychody finansowe”

……………

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z ewidencją wydatków i dochodów budżetowych (Materiał nauczania pkt

4.5.1, akty prawne na stanowisku pracy),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) otworzyć konta syntetyczne,
3) założyć karty wydatków i dochodów zgodnie z klasyfikacją budżetową,
4) zaksięgować podane operacje na kontach syntetycznych i analitycznych,
5) podsumować obroty na kontach,
6) sporządzić zestawienie obrotów i sald.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− karta dochodów,
− karta wydatków,
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.5.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) otworzyć konta służące do ewidencji wydatków w jednostce budżetowej?

2) otworzyć konta służące do ewidencji dochodów w jednostce budżetowej?

3) zaksięgować typowe operacje związane z dochodami jednostki

budżetowej?

4) zaksięgować typowe operacje związane z wydatkami jednostki

budżetowej?

5) sporządzić szczegółową ewidencję do konta 130 – jednostek budżetowych?

6) ewidencjować koszty i przychody na kartach wydatków i dochodów?

7) ewidencjować koszty i przychody zakładów budżetowych?

8) zaksięgować operacje związane z kosztami i dochodami gospodarstwa

pomocniczego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Rozliczenia z budżetem

4.6.1. Materiał nauczania

Ustalenie i podział wyniku finansowego jednostki budżetowej.

Jednostka budżetowa rozlicza się budżetem metodą brutto tzn. z uzyskanych przychodów

nie może pokrywać swoich kosztów. Koszty są przeważnie większe niż przychody.

Wynik finansowy jednostki budżetowej jest obliczany przez porównanie przychodów

i kosztów.
Wynik finansowy ustala się na koniec roku na koncie 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz
wynik finansowy” przenosząc zaksięgowane w ciągu roku koszty i przychody. Koszty są
rejestrowane po stronie Wn na kontach:
− 400 „Koszty według rodzajów”
− 401 „Amortyzacja”
− 750 „Przychody i koszty finansowe”
− Przychody są ujęte po stronie Ma na kontach:
− 750 „Przychody i koszty finansowe”
− 760 „Pozostałe przychody i koszty”
Straty i zyski nadzwyczajne są ewidencjonowane w ciągu roku bezpośrednio na koncie 860.

Schemat 4.6.1.1. Ustalenie wyniku finansowego

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. Przeksięgowanie kosztów rodzajowych.
2. Przeksięgowanie amortyzacji od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
3. Przeksięgowanie kosztów operacji finansowych.
4. Przeksięgowanie dochodów budżetowych oraz przychodów finansowych.
5. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży składników majątkowych oraz pozostałych

przychodów finansowych.

6. Przeksięgowanie wartości sprzedanych materiałów w cenach zakupu lub nabycia oraz

pozostałych kosztów operacyjnych.

7. Przeksięgowanie pokrycia amortyzacji.

400 Koszty według rodzajów

860 Straty i zyski nadzwyczajne

oraz wynik finansowy

760 Pozostałe przychody

i koszty

401 Amortyzacja

761 Pokrycie amortyzacji

750 Przychody i koszty

finansowe

490 Rozliczenie kosztów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Przeksięgowanie zwiększenia stanu produktów.
9. Przeksięgowanie zmniejszenia stanu produktów.

Suma zrealizowanych wydatków budżetowych zwiększa okresowo fundusz jednostki

a zrealizowane dochody budżetowe zmniejszają okresowo ten fundusz poprzez księgowania:

Schemat 4.6.1.2. Przeksięgowanie dochodów i wydatków budżetowych

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. PK - przeniesienie zrealizowanych dochodów.
2. PK - przeniesienie zrealizowanych wydatków.

Wysokość poniesionych kosztów powoduje powstanie ujemnego wyniku finansowego – strata

na koncie 860. Saldo konta 860 księguje się dopiero w nowym roku na konto 800, pod datą
przyjęcia sprawozdania budżetowego.

Schemat 4.6.1.3. Przeniesienie dochodów i wydatków budżetowych pod datą przyjęcia sprawozdania finansowego

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. Przeniesienie zrealizowanych dochodów.
2. Przeniesienie zrealizowanych wydatków.
3. Przeniesienie straty na działalności.

Ustalenie wyniku finansowego i rozliczenie z budżetem zakładu budżetowego

Zakład budżetowy rozlicza się z budżetem w dziale i rozdziale właściwym dla

przeważającego rodzaju działalności. Planowane rozliczenia z budżetem uwzględniają stan
środków obrotowych na początek i na koniec roku budżetowego. Wpłata do budżetu ustalana
jest w następujący sposób:

Planowane przychody
+ planowany stan środków obrotowych na początek roku
- planowane wydatki
- planowany stan środków obrotowych na koniec roku
= wpłata do budżetu

Zakład budżetowy rozlicza się z budżetem dokonując sukcesywnej wpłaty nadwyżki

środków obrotowych co kwartał, w terminie 20 dni po zakończeniu kwartału, a za IV kwartał

222 Rozliczenie dochodów

budżetowych

800 Fundusz jednostki

223 Rozliczenie wydatków

budżetowych

860 Straty i zyski nadzwyczajne

oraz wynik finansowy

222 Rozliczenie dochodów

budżetowych

800 Fundusz jednostki

223 Rozliczenie

wydatków budżetowych

zrealizowane
wydatki

zrealizowane
dochody

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaliczkowo w terminie do 20 grudnia roku budżetowego, a w przypadku zbyt małych
przychodów może otrzymać dotację przedmiotową.
Wskaźnik planowanej wpłaty do budżetu oblicza się według wzoru:

Wskaźnik planowanej wpłaty do budżetu =

Schemat 4.6.1.4. Ustalenie wyniku finansowego zakładu budżetowego

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. Przeksięgowanie poniesionych kosztów.
2. Przeksięgowanie amortyzacji .
3. Przeksięgowanie kosztów finansowych.
4. Przeksięgowanie przychodów finansowych.
5. Przeksięgowanie pozostałych kosztów.
6. Przeksięgowanie pozostałych przychodów.
7. Przeksięgowanie naliczonego podatku dochodowego.
8. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów .
9. Przeksięgowanie otrzymanych dotacji.
10. Przeksięgowanie dotacji przekazanych
11. Przeksięgowanie pokrycia amortyzacji

Po zakończeniu roku budżetowego wynik finansowy przenosi się na konto 800 „Fundusz
jednostki”.

400 Koszty według rodzajów

860 Straty i zyski nadzwyczajne

oraz wynik finansowy

700 Sprzedaż produktów

i koszt ich wytworzenia

401 Amortyzacja

740 Dotacje i środki na inwestycje

750 Przychody i koszty finansowe

761 Pokrycie amortyzacji

760 Pozostałe przychody i koszty

870 Podatki i obowiązkowe rozliczenia
z budżetem obciążające wynik finanso-

planowana roczna wpłata do budżetu

•

100

planowane roczne przychody

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat 4.6.1.5. Ewidencja wpłaty nadwyżki środków obrotowych

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. WB - wpłaty zaliczkowe środków obrotowych do budżetu.
2. PK - ostateczne rozliczenie środków obrotowych:

a. zobowiązanie z tytułu wpłaty do budżetu,
b. należność z tytułu nadpłaty do budżetu.

Schemat 4.6.1.6. Ewidencja dotacji otrzymanych przez zakład budżetowy

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu:
1. WB – dotacje otrzymane z budżetu .
2. WB – zwrot dotacji niewykorzystanych.
3. PK – środki pieniężne z przychodów własnych.

4. PK – dotacje należne nie otrzymane.

Wynik finansowy i rozliczenie z budżetem gospodarstwa pomocniczego

Wynik finansowy gospodarstwa pomocniczego jest ustalany w wariancie porównawczym.

Gospodarstwo opłaca podatek dochodowy od osób prawnych, z wyjątkiem gospodarstw
zwolnionych na mocy art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

oraz dokonuje wpłat z zysku, co pomniejsza wynik finansowy brutto.
Ostateczne rozliczenie wyniku finansowego następuje w nowym roku pod datą przyjęcia
sprawozdania finansowego po przeksięgowaniu z kont: 820 „Rozliczenie wyniku finansowego „
finansowego” i 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy” na konto 800 „Fundusz
jednostki”

Ustawa o podatku od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992r. (t. jedn. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 a późn.

zm.)

800 Fundusz jednostki

740 Dotacje i środki na inwestycje

131 Rachunki bieżące

225 Rozrachunki z budżetami

131 Rachunki bieżące

810 Rozliczenie wyniku finansowego

225 Rozrachunki z budżetami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat 4.6.1.7. Ustalenie i podział wyniku finansowego gospodarstwa pomocniczego

Źródło: opracowanie własne

Objaśnienia do schematu

1. Przeksięgowanie kosztów rodzajowych.
2. Przeksięgowanie należnego podatku dochodowego i wpłat z zysku.
3. Przeksięgowanie przychodów.
4. Przeznaczenie zysku na zwiększenie środków obrotowych .
5. Przeznaczenie zysku na środki specjalne.
6. Przeznaczenie zysku na nagrody.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1. Jaką metodą rozlicza się jednostka budżetowa z budżetem?
2. W jaki sposób i na jakim koncie ustala się wynik finansowy jednostki budżetowej ?
3. W jaki sposób rozlicza się z budżetem zakład budżetowy?
4. Jakie konta stosuje się dla ustalenia wyniku finansowego zakładu budżetowego?
5. Jak ustalany jest wynik finansowy gospodarstwa pomocniczego?
6. Jaki jest sposób rozliczania się gospodarstwa pomocniczego z budżetem?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Jednostka

budżetowa wykazała na koniec roku następujące obroty na kontach

koszty do rozliczenia

2 400 000,00

amortyzacja 150

000,00

koszty finansowe

330 000,00

pozostałe koszty

80 000,00

przychody finansowe

500 000,00

pozostałe przychody

200 000,00

pokrycie amortyzacji

150 000,00

400 Koszty według rodzajów

860 Straty i zyski nadzwyczajne

oraz wynik finansowy

870 Podatki i obowiązkowe rozliczenia z budżetem
obciążające wynik finansowy

800 Fundusz jednostki

820 Rozliczenie wyniku finansowego

240 Pozostałe rozrachunki

853 Fundusze pozabudżeto-

Konta zespołu 7

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) znać zasady ustalania i rozliczania wyniku finansowego jednostek budżetowych (Materiał

nauczania pkt 4.6.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) otworzyć konta,
3) zaksięgować podane obroty,
4) sformułować treść operacji,
5) sprawdzić dekretacje z kolegą,
6) zaksięgować zadekretowane operacje,
7) obliczyć wynik finansowy,
8) dokonać przeksięgowania na konto 800 „Fundusz jednostki”.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Plan finansowy zakładu budżetowego przedstawia się następująco :

A. Przychody

1. Stan środków obrotowych na początek roku

30 000,00

2. Przychody własne łącznie z zyskami nadzwyczajnymi

270 000,00

Razem 300

000,00

B. Rozchody

1. Koszty łącznie ze stratami nadzwyczajnymi i podatkiem

dochodowym 208

500,00

2. Planowany stan środków obrotowych na koniec roku

37 500,00

3. Nadwyżka przekazana do budżetu 54

000,00

Razem 300

000,00

Poniesione koszty rzeczywiste zakładu budżetowego wyniosły 225 000,00
Zakład zrealizował następujące przychody:
I

kwartał

75 000,00

kwartał 120 000,00

III

kwartał

105 000,00

kwartał 75 000,00

Zakład przelał zaliczkowo wpłaty do budżetu w ciągu roku a na koniec wpłacono ostateczną
wielkość rozliczenia z budżetem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z zasadami rozliczania się zakładu budżetowego z budżetem (Materiał

nauczania pkt 4.6.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) obliczyć planowane kwartalne wpłaty,
3) dokonać ostatecznego rozliczenia z budżetem,
4) sformułować treść operacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) sprawdzić dekretacje z kolegą,
6) zaksięgować zadekretowane operacje.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów ,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Gospodarstwo pomocnicze osiągnęło w 2005 r. następujące wielkości:

koszty

20 000 000,00

przychody

25 000 000,00

zaliczkowe wpłaty podatku dochodowego od osób prawnych

2 300 000,00

zaliczkowe wpłaty do budżetu

2 850 000,00

W końcu roku gospodarstwo pomocnicze dokonało ostatecznego podziału zysku w następujący
sposób:
− 70% na zwiększenie środków obrotowych,
− 15 % na zwiększenie środków na inwestycje jednostki budżetowej,
− 15% na fundusz nagród.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z sposobami ewidencji wyniku finansowego i ustalania jego podziału

gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych oraz zasadami rozliczeń

gospodarstwa pomocniczego z budżetem (Materiał nauczania pkt 4.6.1, akty prawne na
stanowisku pracy),

2) obliczyć zysk gospodarstwa pomocniczego,
3) dokonać podziału zysku,
4) sformułować treść operacji,
5) sprawdzić dekretacje z kolegą,
6) zaksięgować zadekretowane operacje.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie zasad rachunkowości

i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów ,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) rozliczyć jednostkę budżetową z budżetem i dokonać ewidencji

tego rozliczenia na kontach jednostki?

2) ustalić wynik finansowy zakładu budżetowego?

3) dokonać rozliczenia zakładu z budżetem?

4) ustalić wynik finansowy gospodarstwa pomocniczego?

zaksięgować i dokonać rozliczenia gospodarstwa
pomocniczego z budżetem?

6) ustalić wynik finansowy w jednostce budżetowej?

4.7. Sprawozdawczość finansowa i budżetowa

4.7.1. Materiał nauczania

Sprawozdania budżetowe
Zasady sprawozdawczości budżetowej: ogólne zasady, wzory i terminy sporządzania

sprawozdań zostały określone w rozporządzeniu

. Sprawozdania budżetowe składane są za

okresy: miesięczne, półroczne, kwartalne, roczne. Sprawozdania z okresów krótszych niż rok
budżetowy są źródłem informacji głównie z przebiegu wykonania budżetu, umożliwiającym
organom wykonującym budżet podejmowanie decyzji. Sprawozdania roczne są podstawą
sporządzania sprawozdania z wykonania całego budżetu i przedstawienie go tym organom, które
go uchwaliły, czyli Sejmowi RP, sejmikowi województwa, radzie gminy i radzie powiatu.
Sprawozdania finansowe

Sprawozdania finansowe tzw. bilanse reguluje rozporządzenie

. Zawiera ono wzory bilansów

dla : budżetu państwa, samorządu terytorialnego, zakładów budżetowych, gospodarstw
pomocniczych, placówek. Jednostki samorządu sporządzają też skonsolidowany bilans
jednostki samorządu zgodnie z przepisami rozdziału 6 ustawy o rachunkowości

Bilans jest to zestawienie aktywów i pasywów dotyczące tych wartości, które wpłynęły na

wynik budżetu w minionym roku, a także tych które będą miały wpływ na budżet w roku
następnym lub kolejnych latach. Sprawozdania bilansowe sporządzane są jako bilanse
jednostkowe i bilanse łączne . Bilans jednostkowy to bilans sporządzany na podstawie danych
własnych ksiąg rachunkowych. Bilans łączny sporządzany jest na podstawie bilansów
jednostkowych lub jednostkowych i łącznych . W aktywach bilansu z wykonania budżetu
wykazywane są środki pieniężne, należności i rozliczenie oraz inne aktywa. W pasywach
główne grupy to: zobowiązania, aktywa netto budżetu oraz inne pasywa .
Wzór bilansu z wykonania budżetu państwa jest taki sam jak dla jednostek samorządu
terytorialnego.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001r. Finansów sprawie sprawozdawczości budżetowej

(Dz. U. Nr.24, poz. 279 z późn. zm)

Rozdział 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r.

Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 4.7.1.1. Wzór bilansu z wykonania budżetu

AKTYWA

Stan na

początek

roku

Stan na

koniec

roku

PASYWA

Stan na

początek

roku

Stan na

koniec

roku

I. Środki pieniężne

I. Zobowiązania

1. Środki pieniężne

Zobowiązania finansowe

1.1 środki pieniężne budżetu

1.1 krótkoterminowe

(do 12 miesięcy )

1.2 środki pieniężne funduszy

1.2 długoterminowe

( powyżej 12 miesięcy )

1.3 pozostałe środki pieniężne

Zobowiązania wobec

budżetów

II. Należności i rozliczenia

Pozostałe zobowiązania

1. Należności finansowe

II. Aktywa netto budżetu

1.1. krótkoterminowe
( do 12 miesięcy)

Nadwyżka budżetu

1.2. długoterminowe
( powyżej 12 miesięcy )

2. Niedobór budżetu (-)

2. Należności od budżetów

3. Rezerwa na wydatki (+,-)

3. Pozostałe należności

i rozliczenia

4. Wynik na funduszach

pomocowych

III. Inne aktywa

5. Wynik na operacjach

niekasowych (+, -)

Skumulowana

nadwyżka lub

niedobór na zasobach budżetu
(+,-)

III. Inne pasywa

Suma aktywów

Suma pasywów

Źródło: opracowanie własne

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1. Jaki jest zakres sprawozdawczości budżetowej?
2. Jakie przepisy regulują zasady i terminy sporządzania sprawozdań finansowych?
3. Czy potrafisz wymienić i określić czego dotyczą typowe sprawozdania w zakresie budżetu

państwa?

4. Czy potrafisz wymienić i określić czego dotyczą typowe sprawozdania w zakresie budżetu

jednostki samorządu terytorialnego?

5. Jakie przepisy regulują zasady sporządzania sprawozdań finansowych?
6. Co to jest bilans?
7. Jakie są elementy składowe bilansu?

4.7.4 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Na podstawie przepisów sporządź tabelę terminów sporządzania i obiegu sprawozdań
w zakresie jednostki samorządu terytorialnego:
a. sprawozdań miesięcznych i kwartalnych,
b. sprawozdań półrocznych i rocznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. (wyposażenie

stanowiska pracy),

2) wyszukać niezbędne informacje dotyczące sprawozdań w zakresie jednostki samorządu

terytorialnego,

3) usystematyzować zebrane wiadomości w tabeli.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− wzór

tabeli,

Rodzaj

sprawozdania

Jednostki

przekazujące

sprawozdania

Jednostki

otrzymujące

sprawozdania

Forma

przekazania

sprawozdania

Termin złożenia

sprawozdania po

upływie okresu

sprawozdawczego

nie później niż

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. z załącznikami,

− stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Na podstawie zestawienia sald w Zespole Szkół na dzień 31 grudnia sporządź bilans

jednostki budżetowej na dzień 31 grudnia.

01.01 31.12

Konto Nazwa

konta

Wn Ma Wn Ma

011 Środki trwałe

560 440,96

767 740,40

013 Pozostałe środki trwałe

103 564,94

129 489,69

014 Zbiory biblioteczne

4 111,20

8 041,55

071 Umorzenie

środków trwałych

276 748,33

295 007,19

072 Umorzenie pozostałych środków

trwałych

107 676,14

137 531,24

130 Rachunek

bieżący jednostki

budżetowej

122 500,00

150 000,00

131 Rachunek

bieżący środków

specjalnych

10 232,60

12 350,95

135 Rachunek

środków funduszu

specjalnego

25 602,30

9 176,33

139 Inne rachunki bankowe

10 003,80

201 Rozrachunki z dostawcami

i odbiorcami

1 1132,70

22,87

1 264,80

10 003,80

225 Rozrachunki z budżetami

1 503,30

6 081,47

229 Rozrachunki publiczno-prawne

25 260,20

32 243,13

231 Rozrachunki z pracownikami

z tytułu wynagrodzeń

84 811,30

78 132,92

234 Pozostałe rozrachunki z

pracownikami

108 468,82

148 415,00

240 Pozostałe rozrachunki

170 500,00

188 200,00

310 Materiały

21 367,02

39 931,68

800 Fundusz zasadniczy

2 358 086,40

2 490 036,32

851 ZFŚS

147 571,16

170 091,33

860 Wynik finansowy

2 214 759,16

2 130 913,20

Ogółem

3 172 179,70

3 407 327,40

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. (wyposażenie

stanowiska pracy),

2) przygotować wzór bilansu dla Zespołu Szkół,
3) sporządzić bilans na dzień 31 grudnia.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r,
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Na podstawie poniższych danych sporządź na właściwym druku kwartalne sprawozdanie

Rb-27S skierowane do Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Łodzi.

Leśnictwo Miejskie Łódź mające swoja siedzibę w Łodzi na ulicy Łagiewnickiej 305
zaplanowało następujące dochody w dziale 20, rozdziale 02001 wg paragrafów:
− §075- 2 295,00
− §083- 1 200,00
− §084- 107 189,00
− §092- 600,00
− §097- 16,00
Dochody zrealizowane w bieżącym kwartale wyniosły:
− §075- 768,55
− §083- 207,40
− §084- 48 637,38
− §092- 120,84
− §097- 341,57

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. (wyposażenie

stanowiska pracy),

2) zapoznać się z instrukcją do sprawozdania,
3) sporządzić sprawozdanie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie sprawozdawczości

budżetowej,

− druki sprawozdań, w tym druk sprawozdania Rb-27S
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) scharakteryzować sprawozdawczość budżetową?

2) określić jakie dokumenty określają ogólne zasady, wzory

i terminy sporządzania sprawozdań budżetowych?

3) sporządzić wybrane sprawozdanie budżetowe?

4) definiować sprawozdania finansowe stosowane w zakresie

finansów publicznych?

5) określić elementy bilansu jednostek sektora finansów

publicznych?

6) sporządzić bilans jednostki finansów publicznych?

4.8. Posługiwanie się programami finansowo-księgowymi

w rachunkowości budżetowej

4.8.1. Materiał nauczania

Ćwiczenia komputerowe dla tej jednostki szkoleniowej zostały opracowane w taki sposób,

by można było je wykonać w finansowo – księgowym programie komputerowym do obsługi
jednostek budżetowych np. szkół, zespołów szkół czy przedszkoli.

Musisz w tej jednostce wykorzystać umiejętności komputerowe zdobyte wcześniej

w jednostkach szkoleniowych: Z1.01 – Organizowanie rachunkowości w przedsiębiorstwie
i Z1.02 – Ewidencjonowanie zmian w zasobach rzeczowych przedsiębiorstwa.

W momencie generowania nowej firmy (jednostki budżetowej) w programie musisz

zdecydować o ustawieniach pracy programu takich jak:
− rozpoczęcie działalności firmy (datą typową jest dzień pierwszy stycznia; wprowadzona

każda inna data spowoduje utworzenie dodatkowego okresu początkowego, w którym nie
będzie można wprowadzać zwykłych dokumentów, a tylko dokument typu SP – stany
początkowe),

− cykliczność tworzenia okresów sprawozdawczych: miesięczne czy tygodniowe,
− planu kont, czy tworzony automatycznie czy samodzielnie; jeśli wybierzesz opcję

<automatyczny> program utworzy wówczas wzorcowy plan kont,

− typy placówek – będziesz mógł wybrać typ dla twojej firmy np. zespół szkół

ponadpodstawowych (z rozbiciem na szkoły czy bez),

− klasyfikacja budżetowa – zdecydujesz o tworzeniu przykładowej klasyfikacji,
− ustawienia drukarek – wybierzesz typ drukarki i określisz jej tryb pracy (graficzny czy

tekstowy).

Jeśli zrezygnujesz z automatycznego tworzenia planu kont i wybierzesz opcję <samodzielny

wybór wzorca planu kont> będziesz musiał ustalić własny wzorzec numeracji kont – np. matrycy
określającej długość numeru konta czy stopień tworzonej analityki. Dopiero potem będziesz
mógł przystąpić do tworzenia <zakładowego planu kont>. Opracowując plan kont pamiętaj, że
od szczegółowości analityki będzie zależało, jakie informacje będzie można uzyskać
z przygotowanych przez program zestawień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przepisy prawne dotyczące zasad prowadzenia rachunkowości budżetowej, wymagają

prowadzenia zapisów w dodatkowych urządzeniach, więc dokonując zapisów na pewnych
kontach będziesz zmuszony tworzyć w programie dodatkowe powiązania (skojarzenia) np.
powiązanie konta z konkretną klasyfikacją budżetową lub kontrahentem. Zwykle w programie
komputerowym można włączyć opcję <podpowiadaj powiązania> i obowiązek pamiętania
o konieczności powiązania zapisu wprowadzonego na dane konto z dodatkowym elementem
klasyfikacji zostanie przerzucony na program. Rozwiązanie to ułatwia pracę i nie pozwala na
pomyłkę.

Tabela 4.8.1.1 poniżej przedstawia główne typy kont stosowanych dla jednostki budżetowej

i sygnalizuje (tam gdzie jest to konieczne) możliwość wprowadzenia kontroli skojarzeń
w programie.

Tabela 4.8.1.1. Tabela typów kont dla jednostki budżetowej

Typ konta

Strona Wn

Strona Ma

dochody

kontrola skojarzenia z klasyfikacją
budżetową dochodów

przychody

kontrola skojarzenia z klasyfikacją
budżetową dochodów lub
wydatków

kontrola skojarzenia z klasyfikacją
budżetową dochodów

wydatki

kontrola skojarzenia z klasyfikacją
budżetową wydatków

koszty

kontrola skojarzenia z klasyfikacją
budżetową dochodów lub
wydatków

Źródło: opracowanie własne

Bardzo ważną rzeczą, rozpoczynając pracę w programie komputerowym dla konkretnej

jednostki budżetowej, jest określenie precyzyjne typu „placówki” oraz przypisanie jej
odpowiednich działów, rozdziałów, paragrafów z klasyfikacji budżetowej. Dzieje się to
w podziale na dochody i wydatki Będziesz kolejno wybierał <Słowniki> <Typy placówek>
<Klasyfikacja budżetowa> <Dodaj element klasyfikacji budżetowej>. Możesz w razie potrzeby
zmodyfikować przypisaną do jednostki klasyfikację (dodawać i usuwać działy, rozdziały itp.).

Zwróć uwagę w swoim programie na możliwość tworzenia grup paragrafów klasyfikacji

budżetowej. Możesz to później wykorzystać przy tworzeniu różnych zestawień Rb.

Aby utworzyć nową grupę wybieraj <Ustawienia> <Słowniki> <Grupy> <Nowa>. W oknie

nowej grupy wprowadź nazwę, w polu <Składniki> wybierz opcję <Dochody> lub <Wydatki>,
kolejno wskazuj elementy klasyfikacji budżetowej oraz zapisuj zmiany

W programie finansowo – księgowym na potrzeby jednostek budżetowych, bilans otwarcia

wprowadza się zwykle wykorzystując następujące typy dokumentów:
− dokument bilansu otwarcia – dokument wprowadzający stany początkowe kont, ale tylko

z datą 01.01,

− dokument typu SP – wprowadzający stany początkowe kont, ale tylko wtedy gdy

rozpoczęcie pracy z programem nastąpiło po pierwszym stycznia,

− dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy jednostki budżetowej; zostaje dla niego

zablokowane pole numeru konta, istotna jest tylko kwota i klasyfikacja budżetowa.

Pamiętaj o możliwościach współpracy programu finansowo-księgowego z innymi

programami takim jak: programy kadrowo-płacowe czy specjalistyczne programy do
prowadzenia budżetu jednostki oraz o możliwościach zabezpieczania danych i dodawania
nowych użytkowników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń

w programie komputerowym.
1. Jakich ustawień parametrów pracy będziesz dokonywał w programie dla jednostki

budżetowej?

2. Dla jakich typów kont będziesz tworzył powiązania z klasyfikacją budżetową?
3. W jaki sposób będziesz tworzył grupy paragrafów?
4. W jaki sposób dodasz elementy klasyfikacji budżetowej do wykazu klasyfikacji Twojej

firmy?

5. Jakiego dokumentu użyjesz, aby wprowadzić bilans otwarcia?
6. Jakim dokumentem wprowadzisz do programu plany budżetowe?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wygeneruj nową firmę w programie na podstawie następujących danych:

− data rozpoczęcia pracy z programem – 200_-08-01,
− okresy sprawozdawcze - miesięczne,
− automatyczne tworzenie planu kont,
− typ placówki – zespół szkół ponadpodstawowych z rozbiciem na licea ogólnokształcące i

technika zawodowe,

− folderu z danymi firmy – c:/szkola,
− nowy użytkownik – podaj swoje dane osobowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) uruchomić program finansowo-księgowy dla jednostki budżetowej,
2) dokonać podanych ustawień w oknach, które będą się pojawiały cyklicznie na ekranie

trakcie pierwszego uruchomienia programu (pracuj dokładnie – wprowadzonych

w momencie generowania firmy ustawień nie da się później zmienić),

3) dodać nowego użytkownika do programu, ustawić mu hasło i uprawnienia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenia 2

Wprowadź w programie finansowo-ksiegowym dla jednostki budżetowej: Zespół Szkół nr 1

w Zgierzu następujące dane:
− pełna nazwa firmy - Zespół Szkół nr 1 im. Jakuba Cezaka
− nazwa skrócona (kod firmy) – CEZAK,
− NIP – 110-800-10-50,
− regon – 669234562,
− adres - ul. Cezaka 11; 95-100 Zgierz,
− rok obrachunkowy – firma rozpoczęła działalność z dniem 200_-08-01,
− podatnik VAT – nie jest podatnikiem,
− typ placówki SIO (System Informacji Oświatowej) – zespół szkół i placówek oświatowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) uruchomić program finansowo-księgowy,
2) wybrać opcję <Nowa> (Placówki),
3) wprowadzić w oknie zakładania nowej firmy wymagane dane,
4) wybrać z listy rozwijanej <typ placówki> (deklarowałeś go w trakcie generowania firmy

w ćwiczeniu 1.),

5) zapisać wprowadzone dane.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 3

Wprowadź dane dodatkowe firmy w programie: bank PEKAO SA /Oddział w Zgierzu,

nr rachunku bankowego – 61 1240 0000 1222 0001 0001 0001.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybrać <Słowniki> <Placówki>,
2) wprowadzić w oknie <Placówki> rachunek bankowy,
3) zapisać wprowadzone bądź zmodyfikowane dane.

Wyposażenie stanowiska pracy:

komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 4

Skontroluj dla ZS nr 1 wygenerowany automatycznie plan kont w programie i jeśli zajdzie

konieczność dodaj nowe konto na podstawie danych w tabeli 4.8.3.1,

Tabela 4.8.3.1. Klasyfikacja kont syntetycznych

KONTA

Środki trwałe 011
Rachunki bankowe

130

Rachunki środków specjalnego przeznaczenia

135

Rozliczenie wydatków budżetowych 223
Materiały 310
Koszty wg rodzajów

400

Rozrachunki z dostawcami

202

Rozrachunki z odbiorcami

201

Kasa 101
Pozostałe rozrachunki z pracownikami

234

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 231
Przychody i koszty finansowe

750

Fundusz jednostki

800

Źródło: opracowanie własne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybrać w oknie głównym programu <Ustawienia> <Typy placówek >,
2) wskazać typ swojej placówki,
3) wybrać <Konta>,
4) weryfikować kolejno pozycje w planie kont,
5) wybrać <Nowe> <syntetyczne>, aby dodać nowe konto syntetyczne,
6) określić parametry dla nowego konta (np. typ konta na podstawie danych w tabeli 4.8.1.1.)
7) zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 5
Wprowadź do kartoteki <Kontrahenci> następujących kontrahentów i pracownika (są to
firmy bądź osoby, w przypadku których istnieje konieczność wyznaczania salda rozrachunków):
1. Zakład Energetyczny- ul. Barona19/1; 95-100 Zgierz; NIP – 732-600-200-20-20; regon –

221156310; nr rachunku bankowego: 12 0001 0002 0003 0004 0005 0006.

2. Hurtownia Materiałów Papierniczych DRUK – ul. Zachodnia 5/10; 95-090 Łódź; NIP – 732-

000-23-56; regon – 342123456; nr rachunku bankowego: 61 0000 1234 0000 0000 2222
2345,

3. Jan Nowak – NIP 167-869-13-14;pesel 1960-01-01; urodzony w Zgierzu; adres: 1Maja 5/1;

95-100 Zgierz; Urząd Skarbowy w Zgierzu; rachunek: 04 0011 9111 1234 2345 1212 1111.

4. Policealna Szkoła Detektywów; 95-100 Zgierz; ul. Akacjowa 5; NIP 732-124-12-12,

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierz opcję <Kontrahenci> z menu <Ustawienia> (<Słowniki>),
2) wybierz opcję <Nowy> (Dodaj),
3) określ typ kontrahenta (np. firm, osoba, uczeń),
4) w oknie <Nowy kontrahent> wypełniaj kolejno pozycje: nazwa, adres, NIP, nr rachunku itd,
5) zapisz i zamknij okno,
6) postępuj tak dla każdego nowego kontrahenta.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 6
Dodaj nowe pozycje w klasyfikacji budżetowej

dla liceum ogólnokształcącego i szkoły

zawodowej wg danych zawartych w tabeli 4.8.3.2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 4.8.3.2. Klasyfikacja budżetowa dla szkoły zawodowej ZS nr 1- wydatki

Dział Rozdział Paragraf

Pozycja

4010
wynagrodzenia
osobowe
pracowników

nauczyciele
administracja
obsługa

4410 podróże służbowe i krajowe
4210 materiały i wyposażenie (zakup
4240 pomoce

naukowe

4260

energia (zakup energii)

4110 składki na ubezpieczenie społeczne
4120 składki na fundusz pracy
4040

dodatkowe wynagrodzenia roczne

4440

odpisy na zakładowy fundusz
świadczeń socjalnych

4990

niewłaściwe obciążenia oraz uznania
rachunków bieżących

4300

zakup usług pozostałych np. opłaty
bankowe

801 80120

szkoła
zawodowa

3020

nagrody i wydatki osobowe
niezaliczone do wynagrodzeń

4010
wynagrodzenia
osobowe
pracowników

nauczyciele
administracja
obsługa

4110 składki na ubezpieczenie społeczne
4120 składki na fundusz pracy

801 80120

liceum
ogólnokształcące

4040

dodatkowe wynagrodzenia roczne

854 85415

Pomoc materialna
dla uczniów

3024

stypendia oraz inne formy pomocy dla
uczniów

Źródło: opracowanie własne

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierać <Ustawienia> (<Słowniki>) < Klasyfikacja budżetowa wydatków> <Nowy

element klasyfikacji budżetowej>,

2) wskazać (lub po prostu wpisz numer) odpowiedni dział, rozdział i paragraf,
3) wprowadzić nową pozycję na <Karcie budżetowej wydatków>,
4) zapisać i zamknąć,
5) postępować analogicznie dla kolejnych pozycji klasyfikacji budżetowej,
6) otworzyć <Słowniki> <Typy placówek>,
7) wskazać typ <licea i technika zawodowe>,
8) wybrać <Klasyfikacje> <Nowy>,
9) przeciągać myszką gotowe elementy klasyfikacji utworzone w kroku 1. i 2.,
10) zapisać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

Ćwiczenie 7

Utwórz nową grupę paragrafów klasyfikacji budżetowej np. <wynagrodzenia osobowe

pracowników> i dołącz do niej elementy klasyfikacji budżetowej związane z wynagrodzeniami
pracowników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wskazać <Ustawienia> <Słowniki> <Grupy paragrafów>,
2) wskazać opcję <Wydatki>,
3) wskazać w polu <Składniki klasyfikacji> odpowiedni element np. dział 801; rozdział 80120;

paragraf 4010,

4) zapisać zmiany.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 8

Zdefiniuj nowe konta analityczne w programie :

− dla konta syntetycznego 130 – /1 rachunek budżetowy dochody,
− dla konta syntetycznego 130 - /2 rachunek budżetowy wydatki,
− dla konta syntetycznego 400 – /1 koszty administracyjno budżetowe,
− dla konta syntetycznego 234 - /1 – należności z tytułu pożyczek z zakładowego funduszu

świadczeń socjalnych,

− dla konta syntetycznego 310 - /1 – materiały: artykuły gospodarcze,

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybrać <Plan kont> wskaż konto syntetyczne <Dodaj> - określ parametry konta ( dochody,

wydatki itp., aktywne-nieaktywne, bilansowe-pozabilansowe, wynikowe, zwykłe),

2) zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 9
Wprowadź do programu bilans otwarcia:
Aktywa

Tabela 4.8.3.3. Tabela bilans otwarcia - aktywa

Nazwa konta

Kwota

101 Kasa

3 000,00

130/2 Rachunek bieżący jednostek budżetowych - wydatki

5 000,00

310/1 Materiały gospodarcze

5 000,00

010 Środki trwałe 30

000,00

Razem 43

000,00

Źródło: opracowanie własne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pasywa

Tabela 4.8.3.4. Tabela bilans otwarcia - pasywa

Nazwa konta

Kwota

800 Fundusz jednostki

25 500,00

231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 18

500,00

Razem 43

000,00

Źródło: opracowanie własne

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) odszukać w programie opcję <Bilans> <Wprowadź bilans otwarcia> (lub otwórz nowy

dokument typu SP <dokument bilansu otwarcia – stany początkowe> - wprowadzający
stany początkowe kont),

2) wybierać z listy kont konto, na którym będziesz rejestrował saldo,
3) wprowadzać kwoty po odpowiedniej stronie Wn lub Ma,
4) zapisywać wprowadzone dane do bufora,
5) skontrolować po wprowadzeniu całego bilansu otwarcia sumy kwot po stronie Wn i Ma,
6) zapisać do ksiąg.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

Ćwiczenie 10

Na podstawie następujących danych: ZS nr 1 w Zgierzu przewiduje w planie finansowym

następujące wydatki:
− § 4010 – Wynagrodzenia osobowe pracowników 20 000,00:
administracja

000,00,

nauczyciele

000,00,

obsługa 2

000,00

− § 4410 – Podróże służbowe krajowe 200,00,
− § 4210 – Materiały i wyposażenie 6

000,00,

− § 4240 – Pomoce naukowe i dydaktyczne 10 000,00,
− § 4260 – Energia 5 000,00,
− § 4110 – Składki na ubezpieczenie społeczne 8

000,00,

− § 4120 – Składki na fundusz pracy 750,00,
sporządź dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy jednostki.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) otworzyć nowy dokument typu PL – skontroluj datę tego dokumentu (200_-07-31),
2) wprowadzić kolejno kwoty i numery paragrafów,
3) zapisać do bufora, a następnie do ksiąg.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 11
Zaksięguj w programie następujące operacje gospodarcze:
1. 1-WB 1/05 – otrzymano środki finansowe od dysponenta wyższego stopnia (Kuratorium

Oświaty) 80

000,00,

2. 2-RK 1/05 – podjęto z banku gotówkę na wypłatę wynagrodzeń 18

500,00,

3. 3-FVZ 1/05 – otrzymano fakturę za zakupione środki dydaktyczne (środki przekazano do

użytkowania) 3

500,00,

4. 4-PK 1/05 – umorzenie środków dydaktycznych

3 500,00,

5. 5-RK 2/05 – wypłacono pracownikom wynagrodzenia na podstawie listy płac 18 500,00,

nauczyciele

12 500,00,

administracja

1 500,00,

obsługa

4 500,00.

6. 6-WB 2/05 – zapłata za zakupione środki dydaktyczne

3 500,00,

7. 7-FVZ 2/05 – otrzymano fakturę z Zakładu Energetycznego

2 000,00,

8. 8- WB 3/05 – zapłacono za energię 2

000,00,

9. 9-RK 3/05:
-

podjęto z banku do kasy gotówkę na wypłatę zaliczki na podróż służbową

180,00,

wypłacono pracownikowi (Janowi Nowakowi)zaliczkę na podróż służbową

180,00,

10. 10-FVZ 3/05 – otrzymano fakturę za papier ksero

500,00,

11. 11 –PZ 1/05 – przyjęto do magazynu papier zgodnie z fakturą,
12. 12-WB 4/05 - zapłacono za papier

500,00,

13. 13-RK 4/05 – rozliczenie podróży służbowej (wypłata z kasy różnicy – dotyczy operacji 9.)

190,00,

14. 14- RZL 1/05 (lub PK)- rozliczenie kosztów podróży 190,00,
15. 15-PK 2/05 – naliczono amortyzację środków trwałych za bieżący miesiąc 3

000,00,

16. 16-RK 5/05 – pracownik (Jan Nowak) wpłacił do kasy należność za zniszczony sprzęt

150,00,

17. a) 17a-PK 3/05 – na podstawie deklaracji DRA za bieżący miesiąc zaksięguj świadczenie dla

płatnika

3,37,

b) 17b-WB 5/05 – przelew dla płatnika od ZUS

3,37,

18. 18-WB 6/05 – wpływ na rachunek bankowy czynszu (od Policealnej Szkoły Detektywów) za

najem pomieszczenia lekcyjnego

720,00,

19. 19-WB 7/05 – opłata za prowadzenie rachunku bankowego

124,00,

20. 20-WB 8/05 – wypłacono listę stypendiów dla uczniów

6 156,00,

21. 21- WB 9/05 – przelew odsetek ( za prowadzenie rachunku depozytowego)

2,41.

Sposób

postępowania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierać kolejno typ dokumentu dla każdej operacji lub jeśli jest możliwe w programie,

dekretuj kilka operacji w jednym dokumencie złożonym w tzw. <Oknie dekretów>,

2) wpisywać kwoty dekretacji oraz określaj dla strony WN i Ma numery kont (możesz wskazać

konto w planie kont),

3) dokonywać potrzebnych skojarzeń z kontrahentem, funduszem czy klasyfikacją budżetową,
4) uzupełnić datę dokumentu i datę operacji,
5) zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 12
Sporządź kopię bezpieczeństwa danych firmy (za moment będziesz wprowadzał do ksiąg
dokumenty).

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) odszukać w menu głównym programu opcję <Kopia bezpieczeństwa>,
2) określić w oknie <Kopia bezpieczeństwa> nazwę dla kopii, hasło zabezpieczające oraz

lokalizację,

3) wybrać opcję <Wykonaj>.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

Ćwiczenie 13

Wprowadź do ksiąg operacje zaksięgowane w ćwiczeniu 11.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wyświetlić listę dokumentów wprowadzonych (<Dokumenty> <Przeglądanie>),
2) uporządkować dokumenty na liście wg kolejności ich wprowadzania.
3) sprawdzić poprawność wprowadzonych dokumentów.
4) wybrać opcję <Księguj>.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

Ćwiczenie 14
1. Zamknij bieżący okres sprawozdawczy i rok obrachunkowy w ZS nr 1.
2. Sporządź i wydrukuj bilans na koniec roku obrachunkowego w ZS nr 1.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierać kolejno <Dokumenty> <Okresy sprawozdawcze>,
2) wskazać okres, który chcesz zamknąć,
3) potwierdzić wykonanie operacji,
4) zamykać okresy, aż do grudnia włącznie (w niektórych programach zamknięcie grudnia

może być równoznaczne z zamknięciem całego roku obrachunkowego),

5) potwierdzić wykonanie operacji,
6) odszukać wygenerowany automatycznie dokument bilansu otwarcia nowego roku

obrachunkowego, który jest równy bilansowi zamknięcia poprzedniego roku,

7) wydrukować gotowe zestawienie bilansu zamknięcia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 15
Sporządź kopię bezpieczeństwa w ZS nr1

na dzień zamknięcia roku obrachunkowego.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) postępować analogicznie jak w ćwiczeniu 12.,

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− dyskietka lub płyta CD-ROM.

Ćwiczenie 16
Sporządź i wydrukuj zestawienie księgowań (<Wydruk dziennika>) na koniec miesiąca
w ZS nr 1.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierać kolejno <Raporty> <Zestawienia> <Wydruk dziennika>,
2) określić parametry raportu,
3) wydrukować raport księgowań za dany miesiąc.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka sieciowa.

Ćwiczenie 17
Sporządź i wydrukuj zestawienia obrotów i sald w ZS nr 1.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierać kolejno <Zestawienia> <Obrotów i sald>,
2) określić daty dotyczące zestawienia,
3) określić parametry zestawienia,
4) wydrukować zestawienie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka sieciowa.

Ćwiczenie 18
Sporządź zestawienie obrazujące dochody i wydatki w odniesieniu do klasyfikacji
budżetowej dla ZS nr 1.
Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wybierać kolejno <Zestawienia> <Zestawienia budżetowe>,
2) określić w oknie <Zestawienia budżetowe> czego ma dotyczyć zestawienie np.:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− pełna klasyfikacja budżetowa wydatków,
− pełna klasyfikacja budżetowa dochodów,

3) wybrać tryb pełnych sprawozdań budżetowych,
4) określić jakie informacje mają być prezentowane w poszczególnych kolumnach zestawienia,
5) określić jakich danych ma dotyczyć zestawienie np. sprawozdanie miesięczne o wydatkach

Rb-28S.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka sieciowa.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) dokonać ustawień parametrów pracy w programie dla jednostki

budżetowej?

2) przypisać konta syntetyczne do typu jednostki budżetowej?

3) dodać nowe pozycje w klasyfikacji budżetowej?

4) utworzyć nową grupę paragrafów klasyfikacji budżetowej?

5) zdefiniować nowe konta analityczne w programie dla jednostki

budżetowej?

6) wprowadzić do programu bilans otwarcia dla jednostki

budżetowej?

7) sporządzić dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy

jednostki?

8) zadekretować w programie operacje gospodarcze dla jednostki

budżetowej?

9) wprowadzić operacje do ksiąg?

10) sporządzić i wydrukować zestawienie księgowań w programie?

11) sporządzić zestawienie obrazujące dochody i wydatki

w odniesieniu do klasyfikacji budżetowej?

12) sporządzić i wydrukować bilans na koniec roku

obrachunkowego w jednostce budżetowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Zamówienia publiczne

4.9.1. Materiał nauczania

Zamówienie publiczne to umowa odpłatna zawierana między zamawiającym a wykonawcą,

których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Zamówienia publiczne reguluje
ustawa o zamówieniach publicznych

. Ustawę stosuje się m.in. do udzielania zamówień

publicznych przez:

1) jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych,
2) inne niż określone w pkt 1, państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości

prawnej,

3) inne niż określone w pkt 1, osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspakajania

potrzeb o charakterze powszechnym nie mających charakteru przemysłowego ani
handlowego, jeżeli podmioty, o których mowa w tym przepisie oraz w pkt 1 i 2, pojedynczo
lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot:
− finansują je w ponad 50% lub
− posiadają ponad połowę udziałów lub akcji, lub
− sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub
− mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub

zarządzającego,

4) inne niż określone w pkt 1 i 2, podmioty, jeżeli zamówienie jest finansowane z udziałem

środków, których przyznanie jest uzależnione od zastosowania procedury udzielania
zamówienia określonego w ustawie,

5) podmioty, których podmioty, o których mowa w pkt 1-3, udzieliły koncesji na roboty

budowlane, w zakresie, w jakim udzielają zamówienia w celu jej wykonania.
Podstawowymi trybami udzielania zamówienia są : przetarg, negocjacje, zamówienia

z wolnej ręki, zapytania o cenę, aukcje elektroniczne, konkurs.

Do czynności podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców w postępowaniu

o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego

Postępowanie o udzielenie zamówienia przygotowuje i przeprowadza zamawiający

osobiście lub poprzez osobę trzecią – pełnomocnika. Za przygotowanie i przeprowadzenie
postępowania odpowiada kierownik zamawiającego. Jeżeli wartość zamówienia przekracza
wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60 000 euro kierownik powołuje w tym celu,
składającą się z co najmniej trzech osób, komisję przetargową. Podstawą ustalenia wartości
zamówienia jest ustalone przez zamawiającego całkowite szacunkowe wynagrodzenie
wykonawcy, bez podatku VAT, a w przypadku robót budowlanych kosztorys inwestorski i plan
kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów budowlanych, które określone są
odrębnymi rozporządzeniami Ministra właściwego do spraw budownictwa. Ustalenie wartości
zamówienia dokonuje się nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem wszczęcia postępowania
o udzielenie zamówienia w przypadku dostaw i usług oraz nie wcześniej niż 6 miesięcy
w przypadku robót budowlanych.
O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się tylko wykonawcy, którzy:

1) posiadają uprawnienia do wykonania określonej działalności lub czynności, jeżeli ustawy

nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień,

2) posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz potencjał techniczny, a także dysponują

osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,

Ustawa o zamówieniach publicznych z dnia 10 czerwca 1994 r. ( zamówieniach. Jedn. Dz. U. z dnia 2002 r. Nr

72, poz. 664 z późn. zm.)

Ustawa kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. )

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) znajdują się w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia,
4) nie podlegają zgodnie z ustawą wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia.
5) Specyfikacja warunków zamówienia musi zawierać co najmniej:
6) nazwę oraz adres zamawiającego,
7) tryb udzielania zamówienia,
8) opis przedmiotu zamówienia,
9) opis części zamówienia, jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych,
10) informację o przewidywanych zamówieniach uzupełniających, o których mowa w art. 67

ust. 1 pkt 6 i 7,

11) opis sposobu przedstawienia ofert wariantowych oraz minimalne warunki, jakim muszą

odpowiadać oferty wariantowe, jeżeli zamawiający dopuszcza ich składanie,

12) termin wykonania zamówienia,
13) opis warunków udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania

tych warunków,

14) informacje o oświadczeniach i dokumentach, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu

potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu,

15) informację o sposobie porozumiewania się zamawiającego z wykonawcami oraz

przekazywania oświadczeń i dokumentów, z podaniem adresu poczty elektronicznej lub
strony internetowej zamawiającego, jeżeli zamawiający dopuszcza porozumiewanie się
drogą elektroniczną,

16) wskazanie osób uprawnionych do porozumiewania się z wykonawcami,
17) wymagania dotyczące wadium,
18) termin związania ofertą,
19) opis sposobu przygotowania ofert,
20) miejsce oraz termin składania i otwarcia ofert,
21) opis sposobu obliczania ceny,
22) informację dotyczące walut obcych, w jakich mogą być prowadzone rozliczenia między

zamawiającym a wykonawcą,

23) opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty w celu,

wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów oraz sposobu oceny ofert,

24) informację o formalnościach, jakie powinny zostać dopełnione po wyborze oferty w celu

zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego,

25) wymagania dotyczące zabezpieczenia należnego wykonania umowy,
26) istotne dla stron postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy

w sprawie zamówienia publicznego, ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli
zamawiający wymaga od wykonawcy, aby zawarł z nim umowę w sprawie zamówienia
publicznego na takich warunkach,

27) pouczenia o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy w toku postępowania

o udzielenie zamówienia.

28) W przypadkach zamówień poniżej 60 000,00 euro specyfikacja zamówień może nie

zawierać informacji z pkt 12, 17, 19, 20.

29) Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert

określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

30) Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach zamówień

publicznych jest Prezes Urzędu. Nadzór nad Prezesem Urzędu sprawuje Prezes Rady
Ministrów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przetarg

Zamówienia w trybie przetargu mogą mieć formę przetargu nieograniczonego i ograniczonego.
Przetarg nieograniczony to tryb, w którym w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie
o zamówieniach zamieszczone w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie lub na
własnej stronie internetowej, oferty mogą składać wszyscy zainteresowani.
Przetarg ograniczony to tryb, w którym w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie
o zamówieniu, wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, a oferty
mogą składać wykonawcy zaproszeni do składania ofert.

Negocjacje

W zamówieniach publicznym występują negocjacje z ogłoszeniem oraz negocjacje bez
ogłoszenia.
W negocjacjach z ogłoszeniem po publicznym ogłoszeniu o zamówieniach, negocjuje się
warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami,
a następnie zaprasza ich do składania ofert. Ten tryb zamówień można stosować tylko
w przypadkach określonych w ustawie.
Tryb negocjacji bez ogłoszenia to tryb, w którym zamawiający negocjuje warunki umowy
w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami a następnie
zaprasza ich do składania ofert. Ten tryb zamówień stosuje się w przypadkach określonych
w ustawie.

Zamówienia z wolnej ręki

W zamówieniach z wolnej ręki zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko
z jednym wykonawcą. Możliwości zamówienia z wolnej ręki reguluje ustawa.

Zapytanie o cenę

Zapytanie o cenę to tryb, w którym zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez
siebie wykonawców, nie mniej niż 5 i zaprasza ich do składania ofert, których przedmiotem są
zamówienia lub dostawy powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych,
a wartość zamówienia nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000,00
euro.

Aukcja elektroniczna

Aukcja elektroniczna polega na zamieszczeniu przez zamawiającego ogłoszenia o zamówieniu
na swojej stronie internetowej oraz na stronie, na której będzie prowadzona aukcja.

Konkurs

Konkurs jest przyrzeczeniem publicznym, w którym przez publiczne ogłoszenie zamawiający
przyrzeka nagrodę za wykonanie i przeniesienie prawa do wybranej przez sąd konkursowy pracy
konkursowej, w szczególności z zakresu planowania przestrzennego, projektowania
urbanistycznego, architektoniczno – budowlanego oraz przetwarzani danych.
Wobec czynności podjętych przez zamawiającego w toku postępowania oraz w przypadku
zaniechania przez zamawiającego czynności , do której jest obowiązany na podstawie ustawy,
można wnieść pisemny protest do zamawiającego, a w przypadku jego odrzucenia przysługuje
odwołanie do Prezesa Urzędu. Na wyrok postępowania odwoławczego przysługuje skarga do
sądu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1. Co rozumiesz pod pojęciem zamówienia publiczne?
2. Jakie przepisy regulują sposób przeprowadzania zamówień publicznych?
3. Jaki jest właściwy organ administracji rządowej w sprawach zamówień publicznych?
4. Jakie podmioty są zobowiązane do składania zamówień publicznych?
5. Jakie są podstawowe zasady udzielania zamówień?
6. Co jest podstawą ustalenia wartości zamówienia?
7. Co powinna zawierać specyfikacja warunków zamówienia?
8. Jakie są tryby zamówień publicznych i na czym one polegają?
9. W jakich okolicznościach mogą być stosowane poszczególne tryby zamówień publicznych?
10. Czym kieruje się zamawiający przy wyborze najkorzystniejszej oferty?
11. Jakie są formy odwołań z przypadku zamówień publicznych?

4.9.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych uzupełnij tekst.

Zamówienie publiczne to umowa ………….. zawierana między ……………. a ………………,
których przedmiotem są ………., ……….. lub ………….. …………... Zamówienia publiczne
reguluje ……………… ………………. ……………. Centralnym organem administracji
rządowej właściwym w sprawach zamówień publicznych jest ……………
……………………………………………………………………………………………………..

Podstawowymi trybami udzielania zamówienia są:

a) ………………,
b) ……………...,
c) ………………,
d) ……………….,
e) ……………….,
f) ………………..

Postępowanie o udzielenie zamówienia przygotowuje i przeprowadza …………………………
lub poprzez osobę trzecią – ………………………. Za przygotowanie i przeprowadzenie
postępowania odpowiada ………………………. Jeżeli wartość zamówienia przekracza
wyrażoną w złotych równowartość kwoty …………………….kierownik powołuje w tym celu,
składającą się z co najmniej …………… osób, komisję ……………………...
Do udzielania zamówień publicznych zobligowane są następujące podmioty:

1) ……………………………………………………........................................,
2) ………………………………………………………………………………,
3) ………………………………………………………………………………,
4) ………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………........,

5) ………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z ustawą o zamówieniach publicznych (Materiał nauczania pkt 4.9.1, ustawa)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) przeanalizować tekst do uzupełniania,
3) na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych uzupełnić tekst.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− ustawa o zamówieniach publicznych,
− karta ćwiczeń z tekstem do uzupełniania.

Ćwiczenie 2
Posługując się przepisami ustawy o zamówieniach publicznych scharakteryzuj
zamieszczone w prasie, Internecie ogłoszenia o zamówieniach publicznych.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z ustawą o zamówieniach publicznych (wyposażenia stanowiska pracy)
2) dokładnie zapoznać się ze dostępnymi ofertami przetargowymi,
3) przeanalizować oferty pod względem rodzaju jednostki zamawiającej, trybu

przeprowadzenia zamówienia, specyficznych warunków zamówienia,

4) zapisać wnioski z analizy ofert.

Wyposażenie stanowiska pracy:
− ustawa o zamówieniach publicznych,
− oferty zamówień publicznych,
− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− dostęp do Internetu.

1.9.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) definiować pojęcie zamówienia publiczne?

2) wymienić podmioty, do których stosuje się przepisy ustawy

o zamówieniach publicznych?

wymienić tryby ogłaszania ofert o zamówieniach publicznych?

określić organ nadrzędny w zakresie zamówień publicznych?

wyjaśnić zasady ustalania wartości zamówień publicznych?

określić zasady wyboru oferty przez zamawiającego?

wymienić sposoby odwołań w sprawie zamówień publicznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

ZESTAW ZADAŃ TEKSTOWYCH

Test Nr 1

Podstawowe wiadomości z zakresu rachunkowości budżetowej

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

A. CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonych kartach odpowiedzi

B. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych zawiera 30 zadań w tym:

a. 21 zadań zamkniętych, test wyboru,
b. 9 zadań otwartych z luką

2. Zadania testu wyboru ma 3 możliwe wersje odpowiedzi, z których tylko jedna jest

prawidłowa. Prawidłową odpowiedź należy zakreślić kółkiem we właściwym miejscu karty
odpowiedzi.

3. W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź zaznacz X i ponownie zaznacz odpowiedź

prawidłową.

4. Odpowiedzi na zadania z luką powinny być krótkie, sformułowane zwięźle i konkretnie.
5. W zadaniach z luką należy w miejsce kropek wpisać prawidłowe wyrażenie, czyli uzupełnić

zdanie aby było zgodne z prawdą.

6. Za każdą prawidłową odpowiedź zarówno w teście wyboru, jak i w teście z luką otrzymasz

1 punkt, za brak lub błędną odpowiedź 0 punktów

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność przejdź do następnego pytania,

wrócisz do niego gdy wystarczy Ci czasu.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Pracuj samodzielnie i powodzenia!

I. Test wyboru
1. Rachunkowość budżetowa uwzględnia szczególne zasady rachunkowości, stosowanej:

a) w jednostkach zaliczanych do sfery finansów publicznych,
b) tylko do rozliczeń budżetu państwa,
c) tylko do księgowania przychodów z tytułu dotacji.

2. Podstawową regulacją prawną rachunkowości budżetowej jest:

a) uchwała budżetowa,
b) ustawa budżetowa,
c) ustawa o finansach publicznych i rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie

szczególnych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów
budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz szczególnych
zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe
i gospodarstwa pomocnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych,

które:

a) pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na

rachunek odpowiednio dochodów państwa albo budżetu jednostki samorządu
terytorialnego,

b) mają osobowość prawną,
c) odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania, a z otrzymanych dochodów własnych

pokrywają koszty swojej działalności.

4. Zakładami budżetowymi są:

a) zakłady wyodrębnione z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym

i finansowym,

b) takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują

wyodrębnione zadania, a z otrzymanych dochodów własnych pokrywają koszty swojej
działalności,

c) jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które bezpłatnie wykonują

wyodrębnione zadania, a koszty swej działalności pokrywają z dotacji.

5. Gospodarstwo pomocnicze ustawa o finansach publicznych określa jako:

a) wyodrębnioną z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym,

część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna,

b) jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które bezpłatnie wykonują

wyodrębnione zadania, a koszty swej działalności pokrywają z dotacji,

c) środki gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach

bankowych.

6. Środki specjalne to środki:

a) pochodzące z Zakładowego Funduszu Socjalnego,
b) pochodzące z dotacji,
c) gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych

i w określonym celu.

7. Klasyfikacja budżetowa jest to:

a) podział na wydatki i dochody budżetowe,
b) jednolity system symboli cyfrowych i nazw stosowanych do określania jednorodnych

dochodów i wydatków według ustalonych kryteriów,

c) podział na klasy wydatków budżetowych.

8. Dochody i wydatki budżetowe klasyfikowane są:

a) według klas,
b) według działów, rozdziałów i paragrafów,
c) według zakładowych planów kont różnych dla poszczególnych jednostek.

9. Operacje gospodarcze dotyczące dochodów i wydatków jednostek są ujmowane w księgach

rachunkowych:

a) kasowo,
b) kasowo, z wyjątkiem operacji szczególnych określonych w odrębnych przepisach,
c) memoriałowo.

10. Na rachunkach bieżących jednostek budżetowych księguje się:

a) wpływy i wydatki,
b) dochody i wydatki,
c) przychody i wydatki.

11. Plany kont dla jednostek budżetowych obejmują:

a) konta bilansowe,
b) konta pozabilansowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) konta bilansowe i pozabilansowe.

12. Zakładowy plan kont jednostek sektora finansów publicznych:

a) nie powinien uwzględniać ustaleń dysponenta części budżetowej lub zarządu jednostek

samorządu terytorialnego,

b) powinien być zgodny z planem kont zawartym w rozporządzeniu Ministra Finansów

z dnia 18 grudnia 2001 r.,

c) powinien uwzględniać ustalenia dysponenta części budżetowej lub zarządu jednostki

samorządu terytorialnego.

12. Bilanse jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych

jednostek budżetowych składa się do:
a) 31 marca roku następnego,
b) 31 stycznia roku następnego,
c) 31 grudnia roku bieżącego.

13. Zasady rachunkowości podatków i opłat w jednostkach samorządu terytorialnego obejmują

prowadzenie ewidencji księgowej:
a) należnych i pobranych podatków i opłat oraz kontrolę terminową,
b) realizację zobowiązań i likwidację nadpłat,
c) wpłacanych podatków i zwrot nadpłat w opłatach pobieranych opłat i zwrot nadpłat

w podatkach.

15. Koszty inwestycyjne w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego ujmowane są na koncie:

a) 400 „Koszty według rodzajów”,
b) 080 „Inwestycje( środki trwałe w budowie)”,
c) 132 „Rachunek środków inwestycyjnych”.

16. Plan dochodów i wydatków jest dokumentem, w którym jednostka budżetowa określa:

a) planowane wielkości dochodów i wydatków odrębnie dla każdego rozdziału klasyfikacji

budżetowej i nie ma jednakowego układu dla wszystkich jednostek i zadań
budżetowych,

b) planowane wielkości dotacji budżetowych,
c) planowane wielkości dochodów i wydatków odrębnie dla każdego rozdziału klasyfikacji

budżetowej i ma jednakowy układ dla wszystkich jednostek i zadań budżetowych.

17. Ewidencja kosztów i przychodów w jednostce budżetowej prowadzona jest na:

a) kartach wydatków, rejestrze wydatków, kartach dochodów,
b) kartach kosztów i kartach przychodów,
c) rejestrze kosztów i rejestrze przychodów.

18. Jednostka budżetowa rozlicza się budżetem:

a) metodą brutto,
b) metodą kasową,
c) metodą netto.

19. Ogólne zasady, wzory i terminy sporządzania sprawozdań budżetowych określa:

a) zarząd jednostki samorządu terytorialnego,
b) uchwała budżetowa,
c) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie

sprawozdawczości budżetowej odrębnie dla budżetu państwa oraz budżetu jednostek
samorządu terytorialnego.

20. Sprawozdania finansowe to:

a) planowane dochody i wydatki budżetu na przyszły rok,
b) zestawienie aktywów i pasywów dotyczące tych wartości, które wpłynęły na wynik

budżetu, w minionym roku, a także tych które będą miały wpływ na budżet w roku
następnym lub kolejnych latach,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) informacje o dotacjach.

21. Podstawowymi trybami udzielania zamówień publicznych są:

a) przetarg, negocjacje, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę, aukcje elektroniczne,

konkurs,

b) ogłoszenia w prasie,.
c) ogłoszenia w Internecie.

II. Test z luką
22. W jednostce budżetowej wykonującej plan dochodów i wydatków budżetowych

dotyczących rozdziału 75 405 otrzymane od dysponenta wyższego stopnia środki budżetowe
przeznaczone na wydatki zaksięgujemy na koncie ……. po stronie ……….i na koncie
…….. po stronie……

23. Ostateczne rozliczenie wyniku finansowego gospodarstwa pomocniczego w księgach

nowego roku, pod datą przyjęcia sprawozdania finansowego księguje się na koncie ………..

24. Ostateczną wpłatę do budżetu w zakładzie budżetowym ustalamy odejmując od faktycznego

stanu środków obrotowych na koniec roku ………………………………………………….

25. Wynik finansowy jednostki budżetowej ustala się na koniec roku na koncie

………………….

26. W jednostce budżetowej dochody budżetowe przelane do budżetu zaksięgujemy na

koncie……..po stronie………

27. Saldo konta 223 „Rozliczenie wydatków budżetowych” ulega likwidacji po

………………………………………………………………………………………………

28. Do ewidencji dochodów i wydatków jednostki budżetowej służy konto …………….
29. W urzędzie jednostki samorządu terytorialnego do ewidencji gotówki, którą podatnicy

regulują swoje zobowiązania podatkowe służy konto……………..

30. Fundusze, rezerwy, wynik finansowy księgujemy w rachunkowości budżetowej na kontach

zespołu ……..

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

I. Test wyboru
Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

1 a b c

2 a b c

3 a b c

4 a b c

5 a b c

6 a b c

7 a b c

8 a b c

9 a b c

10 a b c

11 a b c

12 a b c

13 a b c

14 a b c

15 a b c

16 a b c

17 a b c

18 a b c

19 a b c

20 a b c

21 a b c

Razem punktów za część I

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. Test z luką
Uzupełnij zdania

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

23
24
25

27
28
29
30

Razem punktów za część II

Test Nr 2.

Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów
w jednostkach sektora finansów publicznych

Test składa się z 21 zadań, z których:
− zadania: 1, 2 ,3 , 5, 7,10,11 ,12, 13, 14, 15, 16 ,17 , 19, 20, 21 są z poziomu podstawowego,
− zadania 4, 6, 8, 9, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Zestaw zadań testowych składa się z:
− części I – 10 zadań typu prawda-fałsz,
− części II – 11 zadań otwartych z luką.
Zadania testu prawda –fałsz polegają na ocenie, czy wartość logiczna poszczególnych zdań jest
prawdą czy fałszem jest prawdziwe. Uczniowie wpisują literę P, gdy jest to zdanie prawdziwe
i literę F, w przypadku zdania fałszywego.
W zadaniach z luką uczeń w miejsce kropek wpisuje prawidłowe wyrażenie, czyli uzupełnia
zdanie, aby było zgodne z prawdą.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź części I i II uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej
brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA
A. CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonych kartach odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

B. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych zawiera 20 zadań w tym:

a. 10 zadań typu prawda-fałsz,
b. 11 zadań otwartych z luką.

2. Zadania testu prawda – fałsz polegają na stwierdzeniu, czy jest to prawda czy nie. Jeśli

zdanie uznasz za prawdziwe wpisz w karcie odpowiedzi literę P, jeżeli według Ciebie zdanie
jest fałszywe – wpisz literę F.

3. W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź zaznacz X i obok ponownie wpisz odpowiedź

prawidłową.

4. Odpowiedzi na zadania z luką powinny być krótkie, sformułowane zwięźle i konkretnie.
5. W zadaniach z luką należy w miejsce kropek wpisać prawidłowe wyrażenie, czyli uzupełnić

zdanie, aby było zgodne z prawdą.

6. Za każdą prawidłową odpowiedź zarówno w teście prawda-fałsz, jak i w teście z luką

otrzymasz 1 punkt, za brak lub błędną odpowiedź 0 punktów.

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność przejdź do następnego pytania,

wrócisz do niego gdy wystarczy Ci czasu

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min

Pracuj samodzielnie i powodzenia!

I. Zdania typu prawda-fałsz

1) Dochody i wydatki ewidencjonowane są na koncie 130 „Rachunek bieżący jednostek

budżetowych”.

2) Do ewidencji rozliczenia zrealizowanych przez jednostkę budżetową dochodów

budżetowych służy konto 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych”.

3) Do ewidencji rozliczenia zrealizowanych przez jednostkę budżetową wydatków

budżetowych służy konto 101 „Kasa”.

4) Salda kont 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych” i 223 „Rozliczenie wydatków

budżetowych” mają wpływ na wartość funduszu jednostki.

5) Analityka wydatków jednostek budżetowych jest prowadzona na kartach wydatków

i rejestrze wydatków.

6) Konta zespołu 8 służą w jednostce budżetowej do ewidencji przychodów i kosztów ich

uzyskania.

7) Koszty i wydatki zakładu budżetowego księgowane są w układzie klasyfikacji budżetowej.
8) Gospodarstwo pomocnicze nie może stosować tylko rodzajowej ewidencji kosztów.
9) W jednostkach budżetowych wykonanie budżetu przebiega według zasady memoriałowej
10) Przychody zakładów budżetowych to głównie przychody własne i dotacje.

II. Test z luką
11. Dochody i wydatki budżetowe są liczone zgodnie z zasadą …………………
12. Przychody i koszty liczone są według zasady ……………………………..
13. Na koniec roku konto 130 …………………………………………….salda.
14. Zapisów na koncie 130 dokonuje się w oparciu o ………………………………
15. Na koncie 231 ewidencjonowane są ……………………………………............

..............................................................................................................................

16. Dochody ………………….. ujmowane są najpierw na kontach należności od osób

fizycznych lub prawnych w wysokości wynikającej z odpowiedniego dokumentu
księgowego np. faktury, decyzji administracyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Dochody ………………….. to dochody, które ujmowane są w ewidencji przychodów

w momencie zapłaty i są ewidencjonowane na podstawie dokumentu potwierdzającego
wpłatę np. odsetki bankowe.

18. Do konta 221 należy prowadzić ewidencję …………………………………………, zgodnie

z klasyfikacją budżetową.

19. Na koniec roku saldo konta 700 przenosi się na konto………………………………. i konto

nie wykazuje salda.

20. Do konta 750 należy prowadzić ewidencję analityczną według podziału klasyfikacji

budżetowej z podziałem na …………………………

21. Do ewidencji dochodów budżetowych służą ………………………………...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

I. Test prawda-fałsz
Wpisz P- prawda /F- fałsz

zadania

Odpowiedzi

P/F

Punkty

Razem punktów za część I

II. Test z luką
Uzupełnij zdania

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

Razem punktów za część II

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Potoczny K., Rachunkowość budżetowa, eMPi

, Poznań 1996

2. Winiarska K.,Wołoszyn A. J., Rachunkowość budżetowa, ABC, Warszawa 2004.
3. Zysnarska A., Rachunkowość sektora finansów publicznych, ODDK, Gdańsk 2002.
4. Gajoch A., Nowa klasyfikacja budżetowa, „Finanse Komunalne” 2000, nr 1
5. Rachunkowość budżetowa, praca zbiorowa , Buchalter 2002
6. Ustawa o finansach publicznych z dnia 26 listopada 1998 r. (t. jedn. Dz. U. z 2003r.nr 15,

poz. 148 z późn. zm.)

7. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000 r. (Dz. U. nr 122, poz

1333)

8. Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej kla-

syfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 68, poz. 634
z późn. zm.)

9. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków (Dz. U. nr 59 poz. 688 z późn. zm.)

10. Ustawa o rachunkowości z dania 29 września 1994 r. (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. nr 76, poz.

694 z późn. zm.)

11. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie zasad rachunkowości

i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat (Dz. U. nr 50, poz. 511 z późn. zm.)

12. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych

zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.( Dz. U. nr 153, poz.
1752)

13. Ustawa o podatku od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. nr 54,

poz. 654 z późn. zm.)

14. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001 r. w sprawie sprawozdawczości

budżetowej (Dz. U. nr. 24, poz. 279 z późn. zm.)

15. Ustawa o zamówieniach publicznych z dnia 10 czerwca 1994 r. (t. jedn. Dz. U. z dnia 2002 r.

nr 72, poz. 664 z późn. zm.)

16. Ustawa Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. ( Dz. U. Nr 137. poz. 926 z późn.

zm.)