Prawo – podstawowe pojęcia

Prawo

 Def. Zespół norm ustanowionych lub uznanych przez państwo, których realizacja

zabezpieczona jest możliwością użycia przymusu państwowego

 System prawa – uporządkowany zbiór wszystkich obowiązujących w danym państwie

norm prawnych.

 Rodzaje norm społecznych
 Zasady systemu prawa – hierarchiczność, niesprzeczność ,
 Źródła prawa:

>krajowe: konstytucja, ustawy, rozporządzenia , ratyfikowane umowy międzynarodowe ,
prawo miejscowe
>UE : prawo pierwotne i wtórne (rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia i opinie

 Publikacja aktów prawnych
 Norma prawna i przepis prawny
 Stosunek prawny
 Przestrzeganie i stosowanie prawa.
 Wykładnia prawa
 Luki w prawie

Gałęzie prawa

 Kryteria podziału norm prawnych na gałęzie – przedmiot i metoda regulacji
 Gałęzie podstawowe i kompleksowe

 Prawo konstytucyjne – zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju

państwa

 Prawo administracyjne – zespół norm regulujących strukturę organów

administracyjnych oraz stosunki prawne wynikające w toku władczej działalności tych
organów

 Prawo finansowe – zespól norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych

przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę oraz
tryb działania organów i instytucji finansowych

 Prawo cywilne zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki

osobiste pomiędzy równorzędnymi w danej sprawie podmiotami prawa

 Prawo rodzinne – zespól norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między

małżonkami , krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli

 Prawo pracy - zespól norm regulujących stosunki między pracodawcą i

pracownikiem na tle świadczonej pracy

 Prawo karne – zespól norm określających jakie czyny są przestępstwami,,

ustalających kary za te przestępstwa ora określających ogólne zasady
odpowiedzialności karnej

 Prawo procesowe – cywilne i karne

 Prawo międzynarodowe i krajowe. Prawo UE
 Prawo publiczne i prywatne

Prawo publiczne, mieszane i prywatne

 Prawo publiczne:

Prawo konstytucyjne

Prawo administracyjne

Prawo finansowe

Prawo karne

Prawo postępowania cywilnego

Prawo międzynarodowe publiczne

 Prawo prywatne:

Prawo cywilne materialne

Prawo rodzinne i opiekuńcze

Prawo międzynarodowe prywatne

 Prawo mieszane:

- Prawo pracy
prawo publiczne i prywatne

Kryterium rozróżnienia Prawo prywatne

Prawo publiczne

Służy ochronie interesu Jednostek (i ich

organizacji)

Państwa, zbiorowości,
dobra wspólnego

Strony stos. prawnego Jednostka-jednostka Władza publiczna –

jednostka

Typ stosunku prawnego Koordynacyjny

Podległości kompetencji
(subordynacyjny)

Rola woli jednostki w
kształtowaniu stosunku
prawnego

Autonomia woli

Brak autonomii,
podporządkowanie woli
państwa

Charakterystyczna
metoda regulacji

Cywilnoprawna

Administracyjnoprawna,
penalna

Typowy sposób
regulacji

Ius dispositivum

Ius cogens

Typowy sposób
uruchamiania ochrony
prawnej

Z inicjatywy jednostki Z urzędu

Ochrona prawna

Sąd

Organ administracji,
potem sąd

Typowe sankcje

Cywilnoprawne
(restytucyjne,
nieważności)

Karne,
administracyjnoprawne,
(represyjne, egzekucyjne)

Prawo gospodarcze-koncepcje

 Prawo gospodarki uspołecznionej
 Gałąź kompleksowa – zbiór norm prawnych regulujących stosunki społeczne

powstające w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej

 Dział prawa cywilnego – prawo handlowe

Prawo gospodarcze

 Prywatne - organizacja przedsiębiorców i podejmowanie przez nich czynności

handlowych

 Publiczne – zbiór norm regulujących ustrój gospodarczy państwa, zasady jego

funkcjonowania oraz ochrony

Prawo materialne

Prawo materialne
Zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy
równorzędnymi – w danej sprawie – podmiotami
Prawo procesowe cywilne
Zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne
organy
Źródła prawa cywilnego,materialnego
Kodeksy: cywilny, spółek handlowych, (rodzinny i opiekuńczy)

Ustawy odrębne: prawo spółdzielcze, ust. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawo
własności przemysłowej, ust. o gospodarce nieruchomościami, ust. o własności lokali, ust. o
księgach wieczystych i hipotece, prawo przewozowe, prawo wekslowe, prawo czekowe,
prawo upadłościowe i naprawcze
Inne:

- rozporządzenia wykonawcze, umowy międzynarodowe, ustawy kompleksowe
- zwyczaje, zasady współżycia społecznego, wzorce umowne,

- orzecznictwo sądowe

działy prawa cywilnego, materialnego

 Część ogólna
 Prawo rzeczowe
 Prawo zobowiązań
 Prawo spadkowe
 Prawo handlowe
 Prawo własności intelektualnej
 Prawo spółdzielcze
 (Prawo rodzinne i opiekuńcze)

zasady prawa cywilnego, materialnego

 Zasada równości
 Zasada wykonywania praw podmiotowych z uwzględnieniem ich społeczno-

gospodarczego przeznaczenia oraz zasad współżycia społecznego

 Zasada ochrony dobrej wiary
 Zasada ochrony praw nabytych
 Zasada ochrony dóbr osobistych
 Zasada ochrony własności
 Zasada swobody umów
 Zasada wykonania zobowiązań
 Zasada pierwszeństwa dziedziczenia testamentowego przed ustawowym

Rodzaje postepowania cywilnego

 Proces
- postępowanie zwykłe

- postępowania odrębne
- post. pojednawcze

- post. mediacyjne
 Postępowanie nieprocesowe
- postępowanie zwykłe

- postępowania odrębne
 Post. zabezpieczające
 Post. egzekucyjne
 Post. w razie zaginięcia lub zniszczenia akt
 Post. o uznanie orzeczeń sądów zagranicznych
 Post. upadłościowe
 Post. Naprawcze
 Post. przed sądem polubownym

Zasady postepowania cywilnego

 Zasada prawdy materialnej
 Zasada dyspozycyjności
 Zasada kontradyktoryjności
 Zasada równości stron (uczestników post.)
 Zasada bezpośredniości

 Zasada koncentracji materiału procesowego
 Zasada ustności
 Zasada jawności
 Zasada formalizmu postępowania
 Zasada inicjatywy procesowej organów procesowych i egzekucyjnych

Prawo rzeczowe

 W sensie przedmiotowym

Zespół przepisów prawa cywilnego, które normują
powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności, oraz
innych form korzystania z rzeczy.

 W sensie podmiotowym:

Takie prawo cywilne które charakteryzują dwie cechy
występujące łącznie: - prawo to dotyczy rzeczy
- jest prawem bezwzględnym

Prawo rzeczowe i obligacyjne

 Prawa rzeczowe:

bezwzględne, skuteczne erga omnes,

zasada zamkniętej listy praw rzeczowych

przedmiotem są rzeczy

 Prawa obligacyjne:

względne, skuteczne tylko między stronami,

swoboda kształtowania treści umów

przedmiotem mogą być rzeczy, usługi, wartości niematerialne i prawne

rzeczy w zrozumieniu prawa cywilnego
Rzeczy materialne
Materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione
(w sposób naturalny lub sztuczny), że w stosunkach społeczno-gospodarczych mogą być
traktowane jako dobra samoistne. (def. Wasilkowski)

Nie są rzeczami:
- dobra niematerialne
- części składowe, złoża minerałów, własność wód,
res omnium communes
- zbiory praw (universitas iuris)
- rzeczy zbiorowe (universitas rerum)
czesci składowe, przynależności, pożytki

 Częścią składową

rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez

uszkodzenia lub istotnej zmiany całości , albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany
przedmiotu odłączonego.

Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw
rzeczowych. (art. 47 k.c.)
Części składowe gruntu

 Przynależności

- rzeczy ruchome, potrzebne do korzystania z innej rzeczy

(rz.głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym
związku odpowiadającym temu celowi.

Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej
(art..51 k.c.)

 Pożytki rzeczy

naturalne (płody i inne odłączone cz. składowe o ile wg. zasad prawidłowej
gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy)

cywilne (dochody które rzecz przynosi na podstawo stosunku prawnego)

 Pożytki prawa

dochody które prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-

gospodarczym przeznaczeniem

Podział rzeczy

 Nieruchomości: grunty, budynki, nieruchomości lokalowe
 Ruchomości

 Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot

własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich
budynków , jeżeli na mocy odpowiednich przepisów szczególnych stanowią odrębny
od gruntu przedmiot własności .

Prawa rzeczowe

 Własność i ograniczone prawa rzeczowe

 Lista praw rzeczowych:
-

Własność

Użytkowanie wieczyste

Użytkowanie

Służebności

Hipoteka

Zastaw

Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do
lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

 Posiadanie

Tresc własności

 Prawo podmiotowe bezwzględne, będące najszerszą formą władania rzeczą
 W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel

może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-
gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki
i inne dochody z rzeczy . W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
(art. 140 k.c.)

 Prawo: - posiadania

- używania
- rozporządzania

 Ograniczenia prawa własności

Własność

 Nabycie własności :
-

pierwotne (niezależne od praw poprzednika)

pochodne (zależne od praw poprzednika)

 Własność i współwłasność ( łączna, w częściach ułamkowych)
 Ochrona własności
-

windykacyjna (żądanie wydania rzeczy)

negatoryjna (żądanie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń)
(art. 222 k.c.)

formy własności

 Typy i formy własności – wł.prywatna i publiczna
 Wł. prywatna – os.fizyczne, os prawne,ułomne os.prawne

 Wł.państwowa – pluralizm podmiotów własności

> Skarb Państwa – osoba prawna - zarząd stationes fisci
- trwały zarząd nieruchomości publ.jedn.org.
- nieruchomości rolne – Agencja Nieruchom Rolnych >Państwowe
osoby prawne – brak odpowiedzialności SP za zobowiązania

 Wł.samorządowa - osobowość prawna j.s.t.

– zarząd własny i oraz zarząd stationes municipi
> Gminne , powiatowe i wojewódzkie osoby prawne
> Mienie komunalne (samorządowe) – własność i inne prawa majątkowe
> Brak odpowiedz. jedn. sam. za zobowiązania innych samorz. osób prawn.
Uzytkowanie wieczyste

 Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach

administracyjnych miast, oraz grunty SP położone poza tymi granicami , lecz
włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do
realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jedn.
samorządu terytorialnego lub ich związków, mogą być oddawane w użytkowanie
wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.

 W przypadkach przewidzianych w przepisach szczeg. przedmiotem użytk. wiecz.mogą

być także inne grunty SP, j.s.t. lub ich związków (art.232 kc)

Uzytkowanie

 Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i pobierania jej pożytków (art.252 kc)

- funkcje alimentacyjne (osoby fizyczne), celem jest zaspokajanie potrzeb tych osób i ich
bliskich – prawo używania rzeczy i pobierania pożytków z obowiązkiem zachowania
substancji i dotychczasowego przeznaczenia rzeczy
- funkcje gospodarczo-produkcyjne (osoby prawne) – prawo używania rzeczy i pobierania
pożytków, bez zastrzeżenia zachowania substancji i przeznaczenia rzeczy; jeżeli użytk.
obejmuje zespół środków produkcji, użytkownik może w granicach prawidłowej gospodarki
zastępować poszczególne składniki innymi (art.257 kc)

użytkownik powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z zasadami prawidłowej
gospodarki

- prawo niezbywalne, zwykle: nieodpłatne, bezterminowe, można ograniczyć do oznaczonej
części nieruchomości i wyłączyć oznaczone pożytki
służebnośći

 gruntowe i osobiste
 Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (n.

władnąca) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel n. władnącej
może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że
właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania
w stosunku do niej określonych działań, bądź te na tym, że właścicielowi
nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu
względem nieruchomości władnącej przysługują… (służebność gruntowa)

 Może mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej

oznaczonej części

(art.285 kc)

hipoteka

 Ust. z 6 lipca 1982r o księgach wieczystych i hipotece
 W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć

prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości

bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami
osobistymi właściciela nieruchomości.

 Warunki:
-

Wpis w księdze wieczystej

Zaspokojenie wg. przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym

W razie podziału nieruchomości powstaje hipoteka łączna

 Hipoteka kaucyjna
 Hipoteka przymusowa

Księgi wieczyste

 Ust. z 6 lipca 1982r o księgach wieczystych i hipotece
 Rękojmia wiary publicznej KW

- W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w KW a
rzeczywistym stanem prawnym , treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, to przez czynność
prawna z osoba uprawnioną wg. treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe.

Nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych, ani na rzecz nabywcy w złej wierze

Zastaw

 W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć

prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy
bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami
osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych którym z mocy ustawy przysługuje
pierwszeństwo szczególne (art. 306 k.c.)

 Zastaw można ustanowić także dla zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub

warunkowej

 Zastaw rejestrowy (Ust. z 6 grudnia 1996r)

Posiadanie

 Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten , kto nią faktycznie włada jak właściciel

(posiadacz samoistny), jak i ten kto nią faktycznie włada jak użytkownik, najemca,
dzierżawca lub mający inne prawo z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą
(posiadacz zależny) (art.336 k.c.)

 Dzierżyciel – kto faktycznie włada rzeczą za kogo innego
 Domniemania:

- posiadania samoistnego

ciągłości posiadania

zgodności ze stanem prawnym

 Ochrona posiadania – roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie

naruszeń

Prawo cywilne – Zobowiązania
UMOWY CYWILNOPRAWNE
Podstawy prawne

Kodeks cywilny

Czynności prawne



Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych



Forma czynności prawnych

ustna, pisemna, z podpisem notarialnie potwierdzonym,, z datą pewną, akt
notarialny, formy szczególne

dla celów dowodowych, pod rygorem nieważności



Wady oświadczeń woli : niepoczytalność, dla pozoru, błąd , podstęp, groźba



Swoboda zawierania umów



Sposoby zawierania umów

- ofertowy, negocjacje, przetarg (aukcja)
umowy cywilno prawne, typologie



W obrocie powszechnym i w obrocie gospodarczym



Umowy dwustronnie i jednostronnie profesjonalne



Typowe i nietypowe



Nazwane i nienazwane

Cechy szczególne umów stosunków obrocie gospodarczym



Złożoność stosunków umownych



Szerokie stosowanie umów standardowych



Stosowanie zindywidualizowanych procedur zawierania umów



Wymagany podwyższony standard staranności



Szczególna troska o pewność i bezpieczeństwo w obrocie



Wysoki udział umów długoterminowych



Konieczność uwzględniania zmian w warunkach realizacji umów

Umowy i jednostronne czynności prawne w kodeksie cywilnym



Umowy przenoszące prawa



Umowy dotyczące korzystania z rzeczy praw



Umowy dotyczące świadczenia usługi



Umowy dotyczące stosunków kredytowych



Stosunki gwarancyjne



Umowy alimentacyjne



Umowy losowe



Umowy współdziałania gospodarczego



Umowne usuwanie niepewności w zakresie istnienia i treści stosunków miedzy



Przyrzeczenie publiczne



Przekaz i papiery wartościowe

Umowy w obrocie gospodarczym



Umowy (porozumienia) organizacyjne



Umowy o pośrednictwo gospodarcze



Umowy w obrocie przedsiębiorstwami



Umowy o współpracy przedsiębiorstw (kooperacyjne)



Umowy w obrocie towarowym



Umowy w zakresie czynności bankowych



Umowy transportowe



Umowy w zakresie ubezpieczeń

Klasyfikacje umów wg. cech prawnych



Konsensualne i realne



Zobowiązujące, rozporządzające



Jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące, wzajemne



Kauzalne i abstrakcyjne



Swobodnie negocjowane, i adhezyjne

Umowy nazwane kodeksu cywilnego



Sprzedaż - szczególne rodzaje sprzedaży:

na raty , z zastrzeżeniem własności,

na próbę, z prawem odkupu,
z prawem pierwokupu,



Sprzedaż konsumencka



Rękojmia - gwarancja



Dostawa – kontraktacja



Umowa o dzieło – umowa zlecenia



Umowa o roboty budowlane



Najem – dzierżawa



Umowa agencyjna – umowa komisu



Umowa przewozu – umowa spedycji



Przechowanie – umowa składu

Sprzedaż



Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego
własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i
zapłacić sprzedawcy cenę. Art. 535 k.c.

Sprzedaż na raty



Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż
rzeczy ruchomej osobie fizycznej, za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według
umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.
Art.583 § 1 k.c.

Zastrzeżenie własności rzeczy



Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do
uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości , że przeniesienie własności rzeczy
nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Art. 589 k.c.

Sprzedaż na próbę



Sprzedaż na próbę, albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje
się w razie wątpliwości za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna
przedmiot sprzedaży za dobry. W braku oznaczenia w umowie terminu próby lub
zbadania rzeczy sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin,
Art.592 § 1 k.c.

Prawo odkupu



Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin
dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu.

Prawo pierwokupu



Jeżeli ustawa lub czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo
kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie
trzeciej (prawo pierwokupu) , stosuje się w braku przepisów szczególnych przepisy
niniejszego rozdziału, Art. 596 k.c.

Sprzedaż konsumencka



Ustawa z 27 lipca 2002r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o
zmianie kodeksu cywilnego



Ustawę stosuje się do dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa
sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu
niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny)



Nie stosuje się do sprzedaży energii elektrycznej, gazu , wody, chyba że są
sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości



Nie stosuje się do sprzedaży egzekucyjnej, w postępowaniu upadłościowym albo
innym sądowy

Sprzedaż konsumencka



Sprzedawca odpowiada wobec kupującego jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego
wydania jest niezgodny z umową. Art. 4 u.s.k.



Indywidualne uzgadnianie właściwości:

odpowiada podanemu opisowi

ma cechy okazanej próbki lub wzoru

nadaje się do celu określ. przez kupującego



Pozostałe przypadki:

-nadaje się do celu do jakiego jest zwykle używany
-właściwości odpowiadają cechom towaru tego rodzaju

odpowiada oczekiwaniom opartym na publicznych zapewnieniach sprzedawcy,
producenta, przedstawicieli, osób wprowadzających towar do obrotu krajowego



Żądanie nieodpłatnej naprawy towaru lub wymiany na nowy

Rękojmia i gwarancja



Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma
wadę zmniejszająca jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie
oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy , jeżeli rzecz
nie ma właściwości o których istnieniu zapewnił kupującego , albo jeżeli rzecz
została kupującemu wydana w stanie niezupełnym . Art.556 §



W przypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do
jakości rzeczy j sprzedanej ,poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca
dokumentu(gwarant), jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do
dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu
określonego w gwarancji. Art.577 §1 k.c.

Dostawa i kontraktacja



Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy
oznaczonych tylko co do gatunku, oraz ich dostarczenia częściami albo periodycznie,
a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i zapłacenia ceny. Art. 605 k.c.



Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć
kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a
kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym , zapłacić
umówiona cenę, oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe…

Art. 613 §1 k.c.
Umowa o dzieło i zlecenie



Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania
oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia . Art.627.k.c.



Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej
czynności prawnej dla dającego zlecenie. Art. 734 §1k.c.



Do umów o świadczenie usług , które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje
się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Umowa o roboty budowlane



Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania
przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami
wiedzy technicznej , a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez
właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót , w szczególności
do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i
zapłaty umówionego wynagrodzenia .

Art. 647 k.c.
Najem i dzierżawa



Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania
przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić
wynajmującemu umówiony czynsz. Art. 659 § 1 k.c.



Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz
do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a
dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Art. 693
§1 k.c.

Agencja i komis



Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie
działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem
przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do
zawierania ich w jego imieniu . Art. 758 § 1 k.c.



Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za
wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa , do
kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta) ,
lecz w imieniu własnym.

Przewóz i spedycja



Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.

Art. 774 k.c.



Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług
związanych z jej przewozem .

Art. 794 § 1 k.c.
Przechowanie i skład



Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie
niepogorszonym rzecz ruchoma oddaną mu na przechowanie.

Art. 835 k.c.



Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za
wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych.

Art.853 §1 k.c



Przedsiębiorca składowy jest obowiązany dokonywać odpowiednich czynności
konserwacyjnych. Przeciwne postanowienia umowy jest nieważne.

Art.855 §2 k.c.
Umowy nienazwane i nowe typy umów



Leasing



Faktoring



Forfaiting



Franchising



Know-how



Kontrakt menadżerski



Umowy dystrybucyjne (dealerskie)



Just –in-time



Timesharing



Merchandising



Sponsoring



Umowa o przegląd przedsiębiorstwa (due-dilligence-review)

Umowa leasingu



Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się , w zakresie działalności swojego
przedsiębiorstwa , nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w
tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania
pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić
finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężne, równe co najmniej
cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Art.709¹ k.c.

Faktoring



Umowa zawarta pomiędzy dostawcą a faktorem zgodnie z którą dostawca zleca lub
przyjmuje na siebie zobowiązanie zlecenia faktorowi pobrania wierzytelności
wynikającej z umowy sprzedaży towarów, zawartej pomiędzy dostawca a jego
klientem.



Faktor powinien spełnić co najmniej 2 z niżej wymienionych usług:

-finansowanie dostawcy w postaci pożyczki lub przedpłaty,
-prowadzenie rozliczeń związanych z otrzymaniem należności
-pobranie zadłużenia
-zabezpieczenie przed niezapłaceniem sumy zadłużenia



Dłużnik powinien otrzymywać pisemne potwierdzenie powiadomienia o przelewie
wierzytelności

Forfaiting



Zakup przez instytucję forfaitingową należności terminowych jej klientów, które
powstały w następstwie realizacji kontraktu eksportowego, bez regresu w stosunku do
sprzedawcy tych wierzytelności , pod warunkiem jednak, że wierzytelności te przyjmą
postać akceptowanego z punktu widzenia instytucji forfaitingowej instrumentu
finansowego

Franchising



Przez umowę franchisingu dawca franchisingu zobowiązuje się do udostępnienia
korzystającemu (biorcy franchisingu) możliwości korzystania z oznaczenia jego firmy,
godła, symboli, patentów, zaś biorca franchisingu zobowiązuje się do prowadzenia
wskazanej działalności gospodarczej z wykorzystaniem udostępnionych mu praw
pozyskiwania nowych odbiorców.

Know-How



Umowa o przekazanie wiadomości praktycznych i umiejętności techniczno-
produkcyjnych zwykle związanych z realizacją umów licencyjnych na korzystanie z
praw własności przemysłowej lub też odnoszących się do nieopatentowanych
wynalazków i wzorów przemysłowych.

Kontrakt menadżerski



Umowa zawarta między samodzielnym podmiotem (zarządcą, menadżerem) a
przedsiębiorcą, na mocy której menadżer zobowiązuje się do prowadzenia
przedsiębiorstwa drugiej strony na jej rachunek i ryzyko, we własnym bądź cudzym
imieniu, za wynagrodzeniem.

Umowy dystrybucyjne i dealerskie



Umowy w obrocie handlowym między przedsiębiorcą a dystrybutorem (dealerem), o
stałe prowadzenie sprzedaży jego dóbr lub usług na określonym obszarze, oraz
świadczenie innych dodatkowych usług związanych ze sprzedażą.

Just – in - time



Umowa o niezawodne świadczenie dostaw bezpośrednio na taśmę montażową lub
innych miejsc ich niezwłocznego użycia, w dokładnie oznaczonym czasie.

Timesharing



Długoterminowa umowa okresowego korzystania z rzeczy ( głównie udostępniania
obiektów turystycznych).

Merchandising



Umowa o wykorzystanie dla celów promocji handlowej produktów, cudzych dóbr
niematerialnych ( na produktach umieszczane są nazwy firm, nazwiska osób, słowne
znaki, hasła reklamowe, wizerunki rzeczywistych lub fikcyjnych postaci)

Sponsoring



Umowa o (współ-)finansowanie programów i przedstawień medialnych w zamian za
reklamę firmy.

Umowa o przegląd przedsiębiorstwa (due-dilligence-review)



Umowa o zbadanie stanu przedsiębiorstwa i jego wycenę, w związku z jego zbyciem,
oddaniem do czasowego korzystania, kontraktami menadżerskimi lub sprzedażą
udziałów .

PRZEDSIĘBIORCA

 Osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną,

której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu
działalność gospodarczą. Art..4.1. u.s.d.g.

 Osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną,

której ustawa przyznaje jednak zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu
działalność gospodarcza lub zawodową. Art.43 k.c.

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

-Zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, oraz

poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa,
wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
PRZEDSIĘBIORSTWO

 Zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczony do

prowadzenia dział. gospodarczej, obejmuje w szczególności:

-oznaczenie indywidualizujące (nazwa przedsiębiorstwa),
-własność nieruchomości, ruchomości i inne prawa rzeczowe,
-wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, środki pieniężne,
-koncesje, licencje, zezwolenia,
-patenty i inne prawa własności przemysłowej,
-majątkowe prawa autorskie i pokrewne,
-tajemnicę przedsiębiorstwa,
-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Art.55.1.k.c.
FIRMA

 Firma oznacza nazwę pod którą działa przedsiębiorca
 Prawo firmowe
 Wyłączność firmy
 Firma oddziału osoby prawnej

RODZAJE PRZEDSIĘBIORCÓW

 Osoby fizyczne, prawne, jedn.org. nieposiadające osobowości prawnej
 Osoby prowadzące działalność gospodarczą i zawodową
 Przedsiębiorstwa publiczne i prywatne
 Przedsiębiorstwa for profit i non profit
 Osoby fizyczne, spółki prawa handlowego, przedsiębiorstwa państwowe, komunalne,

spółdzielnie, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych,

prowadzące działalność gospodarczą podmioty o celach niezarobkowych (fundacje,
stowarzyszenia, izby, itp.)

ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

OSOBY FIZYCZNE

SPÓŁKI

Wniosek o wpis do ewidencji
działalności gospodarczej - bezpłatny

Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru
Sądowego – odpłatny

Oficjalny formularz, także droga
listowna lub elektroniczna

Oficjalny formularz sądowy

Wniosek o wpis jest jednocześnie
-wnioskiem o REGON
-zgłoszeniem do US (NIP)
-zgłoszeniem ZUS lub KRUS

Dołączenie na odrębnych formularzach:
- wniosku o REGON
-zgłoszenia do US (NIP)
-Zgłoszenia ZUS

CEIDG

Publikacja w Monitorze Sądowym

Rozpoczęcie działalności od dnia
złożenia wniosku lub wskazanej daty

Rozpoczęcie działalności od dnia wpisu
(około 1 tydzień)
Spółka kapitałowa w organizacji może
rozpocząć działalność przed
uzyskaniem wpisu do rejestru
przedsiębiorców

Ewentualnie rozpoczęcie po
uzyskaniu:
- zezwolenia
- koncesji
- wpisu do rejestru działalności
regulowanej

Inne obowiązki szczególne

REGULOWANA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

 Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością

regulowaną, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność , jeżeli spełnia warunki
określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze
działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art.75 (konieczność uzyskania zezwolenia)
Art.61.1 u.s.d.g.

 Rejestracja na wniosek przedsiębiorcy po złożeniu oświadczenia o spełnianiu

wymaganych warunków

 Wpis w 7 dni; w braku - dopuszczalne rozpoczęcie działalności w 14 dni
 Możliwość odmowy wpisu:

-prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywanie działalności objętej
wpisem,
-przedsiębiorcę wykreślono z rejestru (oświadczenie niezgodne ze stanem faktycznym,
naruszanie warunków wykonywania działalności.)
KONCESJE

 Dziedziny:
 poszukiwanie, rozpoznawanie wydobywanie kopalin
 wytwarzanie,obrót mat.wybuchowymi, bronią, amunicją
 wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, obrót paliwami i energią
 ochrona osób i mienia
 rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych
 przewozy lotnicze

 W dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu

na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny (..) tylko
gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do
rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany niniejszej
ustawy (art..43 u.s.d.g.)

KONTROLA U PRZEDSIĘBIORCY

 Kontrola podatkowa – ZUS – Państwowa Inspekcja Pracy – Policja Pracy –

Państwowa Inspekcja Sanitarna – Inspekcja Ochrony Środowiska – Państwowa
Inspekcja Handlowa – Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych –
Inspekcja Weterynaryjna – Państwowa Straż Pożarna – Nadzór Budowlany –
Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna – Urząd Dozory Technicznego – Inspekcja
Transportu Drogowego (i inne)

 Zasady ogólne i wyłączenia szczegółowe niektórych rodzajów kontroli

KONTROLA U PRZEDSIĘBIORCY- ZASADY OGÓLNE

 Zawiadomienie przedsiębiorcy – wszczęcie po 7 dniach
 Bezskuteczność dowodów zebranych z naruszeniem przepisów o kontroli
 Czynności po okazaniu legitymacji i upoważnienia
 Kontrola w siedzibie lub miejscu wykonywania działalności i w godzinach pracy
 Książka kontroli
 Tylko jedna kontrola u przedsiębiorcy w danym czasie
 Czas trwania wszystkich kontroli u jednego przedsiębiorcy w roku maksymalnie
-

12 dni u mikroprzedsiebiorców

18 dni u małych przedsiębiorców

24 dni u średnich przedsiębiorców

48 dni u pozostałych przedsiębiorców

 Przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec czynności kontrolnych z naruszeniem

przepisów, oraz zażalenie na postanowienie rozstrzygające sprzeciw.

MAŁE- ŚREDNIE- MIKROPRZEDSIĘBIORSTWA

 Kategoria łączna MSP

-zatrudnienie poniżej 250 pracowników
-obroty roczne nie przekraczające 50 mln.euro
-suma bilansowa nie przekraczająca 43 mln.euro.

 Małe przedsiębiorstwa

-zatrudnienie poniżej 50 pracowników,
-obroty roczne nie przekraczające 10 mln.euro
-suma bilansowa nie przekraczająca 10 mln.euro.

 Mikroprzedsiębiorstwa

-zatrudnienie poniżej 10 pracowników
-obroty roczne nie przekraczające 2 mln.euro
-suma bilansowa nie przekraczająca 2 mln.euro

 Kryterium niezależności – pułap 25%

OPISOWE CECHY WYODREBNIAJĄCE MSP

 Charakter określony przez osobowość właściciela
 Osobisty typ kontaktów z klientami, dostawcami, otoczeniem
 Świadczenia dostosowane do indywidualnych życzeń klientów
 Bliskie i nieformalne kontakty kierownictwa z pracownikami

 Organizacja w niskim stopniu sformalizowana
 Brak zdolności szybkiej reakcji na zmiany w otoczeniu
 Zakład nie jest kontrolowany przez inne przedsiębiorstwa
 Niewielki udział w rynku
 Jeden produkt lub wąska oferta asortymentowa

BARIERY ROZWOJU MSP

 Bariery rynkowe i społeczne
 Bariery finansowe
 Bariery wynikające z polityki gospodarczej
 Bariery prawne
 Bariery informacyjne
 Bariery związane ze stanem infrastruktury

BARIERY FINANSOWANIA ROZWOJU MSP

 Ograniczone możliwości samodzielnej akumulacji kapitału
 „Dyskryminacja kredytowa MSP
 Ograniczony dostęp do rynku kapitałowego.

„DYSKRYMINACJA KREDYTOWA MSP

 Rzeczowo nieuzasadnione, odmienne traktowanie, które się może przejawiać w

formie:

- żądania wygórowanych zabezpieczeń
- niekorzystnego oprocentowania kredytu
- ograniczenia kwoty kredytu
- odmowy przyznania kredytu

 Przyczyny bezpośrednie

- degresywna charakterystyka kosztów transakcji finansowych
- brak możliwości emisji płynnych tytułów finansowych
- szczególne ryzyko inwestycyjne
- niedostatki informacyjne
- słaba pozycja rynkowa
- niekorzystne opodatkowanie

 Przyczyny strukturalne i koniunkturalne

Spółki handlowe

SPÓŁKI OSOBOWE

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

jawna , partnerska, komandytowa,
komandytowo akcyjna ,

z ograniczoną odpowiedzialnością,
akcyjna,

ułomne osoby prawne

osoby prawne

odpowiedzialność osobista

odpowiedzialność spółki/osoby
prawnej

umowy regulujące stosunki między
wspólnikami

umowy regulujące stosunki
wspólników/akcjonariuszy ze spółką

wkłady pieniężne , niepieniężne,
świadczenia pracy lub usług

wkłady pieniężne i niepieniężne

zarząd wspólników

zarząd profesjonalny

niemożliwa spółka jednoosobowa

możliwa spółka jednoosobowa

obowiązek lojalności

obowiązek lojalności dotyczy
członków zarządu

opodatkowanie wspólników
(pod.dochod.)

opodatkowanie spółki

Spółka jawna



Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą , a nie jest inną
spółką handlową.



Odpowiedzialność wspólników solidarna z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką,
oraz



Subsydiarna - egzekucja z majątku wspólnika dopuszczalna gdy egzekucja z majątku
spółki okaże się bezskuteczna

Spółka cywilna

Spółka jawna

k.c. art.860-875

k.h. art. 22-85

Przedsiębiorcami są wspólnicy,
Typ umowy nazwanej

Jest przedsiębiorcą

Wpis wspólników do EDG

Wpis do KRS

Brak osobowości prawnej

Ułomna osoba prawna

Brak bezwzględnego wymogu formy
pisemnej dla umowy spółki

Forma pisemna ad solemnitatem

Nie ma firmy

Firma

Odpowiedzialność solidarna

Odpowiedzialność solidarna i
subsydiarna

Współwłasność łączna wspólników

Majątek spółki

Spółka partnerska

•

Osoby fizyczne, wolne zawody

•

Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z
wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również
za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych
przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które
podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z
przedmiotem działalności spółki.

•

Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się
na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej

Spółka komandytowa



Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w
której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik
odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a odpowiedzialność przynajmniej
jednego wspólnika (komandytariusz) jest ograniczona.

Spółka komandytowa

•

Umowa: (akt notarialny) firma i siedziba, przedmiot, czas trwania (jeśli oznaczony),
oznaczenie wkładów wspólników i ich wartość, zakres odpowiedzialności każdego
komandytariusza (suma komandytowa)

•

Wkład komandytariusza: może być niższy niż suma komandytowa, zwolnienie z
wniesienia wkładu jest nieważne

•

Komandytariusz uczestniczy w zyskach proporcjonalnie do wniesionego wkładu, w
stratach do wysokości wniesionego wkładu

•

Wpis konstytutywny, solidarna odpowiedzialność założycieli, zarząd
komplementariuszy

Spółka komandytowo-akcyjna



Spółka komandytowo-akcyjna

•

Do spółki stosuje się

•

W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, jak i wobec
osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem
wkładów na kapitał zakładowy - przepisy dotyczące spółki jawnej.

•

W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w
szczególności dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady
nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Spółka kapitałowa w organizacji

•

Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne
prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

•

Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w jej imieniu

•

Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada solidarnie z podmiotami o których mowa
wyżej za zobowiązanie spółki do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie
udziałów lub akcji.

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
Spółka handlowa o charakterze kapitałowym, tworzona przez dowolną liczbę osób, mająca
osobowość prawną, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za swoje
zobowiązania, posiadająca kapitał zakładowy, podzielony na udziały którego utrzymanie jest
warunkiem istnienia spółki, a której strukturę i zasady funkcjonowania oraz stosunki między
spółka i jej wspólnikami , wobec dyspozytywnego charakteru norm ją regulujących ,
precyzuje umowa spółki
SPÓŁKA AKCYJNA
Sformalizowany i ustrukturalizowany związek akcjonariuszy połączonych wspólnym celem.
Jej korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich przedsiębiorstw i działanie i
koncentrację kapitału. Centralne miejsce zajmuje w niej kapitał akcyjny (zakładowy) Brak w
niej elementów osobowych. Posiada osobowość prawną od momentu zarejestrowania w KRS.
Jej konstrukcja oparta na akcji – która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko akcjonariuszy jest
ograniczone do wysokości nominału objętych akcji.
Spółki kapitałowe



Każdy cel prawnie dopuszczalny



Połączenie kapitałów (a nie osób)



kapitał zakładowy



brak odpowiedzialności wspólników /akcjonariuszy za zobowiązania spółek



osobowość prawna,



wpis do KRS



udziały/akcje zwykłe i uprzywilejowane



organy, rozdział zarządu i kontroli



sytuacja straty bilansowej

SP. Z O.O.

SP. AKCYJNA

Kapitałowa z elementami osobowymi Czysto kapitałowa
Umowa

Statut oraz oświadczenia notarialne
wyrażające zgodę na zawiązanie spółki,
brzmienie statutu i objęcie akcji

Kapitał zakładowy minimalny 5 tys. zł.

Kapitał zakładowy minimalny 100 tys. zł.

Udziały min. 50 zł

Akcje min. 1 grosz

Udziały o równej albo
nierównej wartości nominalnej
(podzielne)

Akcje o równej wartości (niepodzielne)

Na udziały nie wolno wystawiać
dokumentów na okaziciela, imiennych i
na zlecenie

Papiery wartościowe (dematerializacja w
obrocie giełdowym)

Zarząd , Zgromadzenie wspólników
Organy nadzoru co do zasady
fakultatywne (tylko w spółkach
rozwiniętych obligatoryjny)

Zarząd, Rada nadzorcza , Walne
zgromadzenie

Subskrypcja

dopłaty

Kapitał zapasowy

Kapitał ujemny w spółce Strata bilansowa
Kapitały spółki



Kapitał własny (aktywa netto) – zakładowy, zapasowy, z aktualizacji wyceny,
pozostałe kapitały rezerwowe , zysk (strata ) z lat ubiegłych, zysk (strata) z roku
bieżącego



Kapitał ujemny wartość zobowiązań przewyższa wartość aktywów



Jeżeli strata przewyższa sumę kapitałów zapasowego i rezerwowego oraz połowę
kapitału zakładowego, zarząd jest zobowiązany do zwołania zgromadzenia
wspólników w celu podjęcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki

Podstawowe sposoby likwidacji:
- podwyższenie kapitału zakładowego, lub wniesienie dopłat
- konwersja zobowiązań na kapitał zakładowy
- umorzenie zobowiązań wspólnika wobec spółki
- realizacja cichych rezerw zawartych w składnikach majątku lub przeszacowanie majątku
zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości

AKCJE



Udział w kapitale spółki



Papier wartościowy, przepisy k.h. lex specialis w stos do przepisów kodeksu
cywilnego



Prawa majątkowe i korporacyjne



Akcje zwykłe i uprzywilejowane



Akcje nieme



świadectwa użytkowe



Akcje imienne i na okaziciela



Akcje gotówkowe i aportowe



Akcje zdematerializowane

KIERUNKI ZMIAN W PRAWIE SPÓŁEK



wprowadzanie elektroniki,



ułatwianie zakładania spółek (spólka elektroniczna,obniżenie kapitału
minimalnego,)



ułatwienia prowadzenia spółek (ograniczenia obow. w zakresie rachunkowości)



stockholders czy stakeholders -lepsza ochrona praw akcjonariuszy (nadzór
korporacyjny.) Jakich akcjonariuszy (grupy kapitałowe)



ułatwianie przekształceń spółek



łączenie transgraniczne i spółki europejskie

Nadzór korporacyjny

corporate governance

Kluczowe kwestie:

Komu służy spółka?

W czyim interesie powinna być zarządzana?

Kto powinien ja kontrolować?

Kto powinien podejmować decyzje?

Kto i za co jest odpowiedzialny?

Kto powinien mieć prawo do dochodów i zasobów spółki?

Stakeholders - Stockholders

Podwyższenie kapitału zakładowego

Spółka z o.o.

Spółka akcyjna

Zmiana umowy spółki, albo
uchwała zarządu w granicach
maksymalnego podwyższenia
określonego umową

Zmiana statutu, albo uchwała
zarządu w granicach kapitału
docelowego, określonego statutem

Wpis do rejestru

Podwyższenie wartości nominalnej
istniejących udziałów lub
ustanowienie nowych

Podwyższenie wartości nominalnej
istniejących akcji lub emisja nowych

Prawo pierwszeństwa

Objęcie nowych udziałów i
przystąpienie – akt notarialny

Objęcie nowych akcji w drodze
subskrypcji: prywatnej, zamkniętej,
otwartej.
Subemisja: usługowa/inwestycyjna

Podwyższenie ze środków
zewnętrznych lub ze środków spółki

Podwyższenie ze środków
zewnętrznych lub ze środków

spółki

Obniżenie kapitału zakładowego



Postępowanie konwokacyjne



Poprzez: obniżenie wartości udziałów/akcji, umorzenie, połączenie, podział przez
wydzielenie



Cel: dokonanie wypłat, zrównoważenie bilansu, uwolnienie nadmiernie wysokiego
kapitału



Z obniżeniem kapitału spółki lub bez

Przekształcenia spółek



Spółka cywilna w jawną i inne spółki handlowe



Spółki handlowe w inne spółki handlowe (po spełnieniu określonych warunków)



Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki
przekształcanej



Wymagania:

Sporządzenie planu

Opinia biegłego rewidenta

Powzięcie uchwały o przekształceniu

Powołanie członków organów spółki przekształcanej

Zawarcie umowy/podpisanie statutu sp. Przekształconej

Wpis w rejestrze

Łączenie się spółek



Przez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki



Bez postępowania likwidacyjnego



Sukcesja uniwersalna - Sp. przejmująca lub nowo zawiązana wstępuje z dniem
połączenia we wszystkie prawa i obowiązki sp. przejmowanej lub spółek łączących się



Kapitałowe : między sobą lub z osobowymi, ale sp. osobowe nie mogą być spółkami
przejmującymi lub nowo zawiązanymi



Sp. Osobowe : tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej.

Sukcesja uniwersalna



Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków. Sukcesja ta jest :

- ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną poprzednika wynika wprost
z regulacji normatywnej
- przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika, lecz także
wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa
- obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny



Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport



Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :

- wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji wierzycieli
- przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed połączeniem prawa
priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami
drugiej spółki
- pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą domagać się
zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub nowo utworzonego
TRANSGRANICZNE ŁĄCZENIE SIĘ SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH



Dyrektywa 2005/56/WE , PE i Rady z 26 października 2005 w sprawie
transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych ;



Art. 516 (1) - 516 (19) k.s.h. (ust.z 25 kwie.2008 o zmianie k,s,h,)



Spółki kapitałowe i komandytowo-akcyjne, ale sp.komandytowo-akcyjna nie może
być spółką przejmująca albo sp. nowo zawiązaną.

Powiązania spółek



Konsorcja



Joint ventures



Holdingi



Koncerny



Kartele



Syndykaty



Trusty

Kartele



Def.: „porozumienia, decyzje zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki przedsiębiorstw,
które mogą wpłynąć na handel między państwami członkowskimi , a zarazem ich
celem lub skutkiem jest wyłączenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji” – art.
81 TWE

Podział spółek



Podział przez:

-przejęcie
-zawiązanie nowych spółek
-przejecie i zawiązanie nowych spółek
-wydzielenie



Bez postępowania likwidacyjnego



Spółki przejmujące lub nowo zawiązane wstępują z dniem podziału lub wydzielenia w
prawa i obowiązki spółki dzielonej

Podmioty gospodarcze działające na prawie UE



Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych



Societas Europea



Stowarzyszenie europejskie



Spółdzielnia europejska



Europejska spółka wzajemna

Harmonizacja materialnego prawa spółek: publikacja ogłoszeń, zakładanie spółek, ochrona
kapitału w prawie akcyjnym Kompetencje organów spółki, współdecydowanie pracowników,
pozycja prawna akcjonariuszy, rachunkowość w spółce jednoosobowej łącznie z kontrolą
zamknięcia rocznego, fuzje i podziały spółek, rozwiązanie i likwidacja spółek, prawo
koncernowe, łącznie z rachunkowością koncernu
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych
European Economic Interest Grouping



Cel: ułatwianie i rozwijanie działalności gospodarczej uczestników



Działalność pomocnicza do działalności uczestników i nie może być nastawiona na
zysk, zyski EZIG są zyskami uczestników i są dzielone wg. Zasad określonych w
umowie



Uczestnikami mogą być spółki, os.fizyczne i inne podmioty prowadzące dział.gosp. na
terenie UE i EFTA



Umowa, rejestracja podlegają prawu kraju siedziby, za wyjątkiem zagadnień zdolności
prawnej i organizacji wewnętrznej EZIG



Zakaz zatrudniania więcej niż 500 pracowników



EZIG nie może być uczestnikiem innego EZIG i nie może posiadać akcji i udziałów w
innym przedsiębiorstwie



Uczestnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za wszystkie zobowiązania EZIG



Umowa: nazwa (z dodatkiem EEIG), siedziba, cele, nazwy, firmy, siedziby, adresy
uczestników,, czas trwania



Zarząd: przynajmniej 2 jednostki – uczestnicy działający łącznie i osoba sprawująca
zarząd



Każdy uczestnik ma 1 głos, umowa może przyznać więcej głosów pod warunkiem, że
żaden uczestnik nie dysponuje większością głosów, niektóre decyzje wymagają
jednomyślności



Przeniesienie udziałów za zgoda innych



Wystąpienie na zasadach określonych w umowie

EZIG –zasady organizacji i rejestracji w Polsce



Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE



Uzupełniające i odpowiednie stosowanie przepisów o spółce jawnej



Zgłaszają do rejestru zarządcy lub likwidatorzy EZIG



Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym



Osoba prawna może być zarządcą, jeśli wyznaczy jako swego przedstawiciela co
najmniej jedną osobę fizyczną której dane podlegają ujawnieniu w rejestrze

Societas Europea



Rozporządzenie Rady 2157/2001 (weszło w życie 9 października 2004



European public limited liability company (SE)



Dla przedsiębiorstw działających w skali europejskiej



Osobowość prawna



Prawo europejskie i prawo państwa zarejestrowanej siedziby



Sposoby powstania:

- fuzja
- holding SE
- utworzenie spółki filialnej SE
- przekształcenie spółki krajowej w SE



Kapitał minimalny 120 000 euro



Organy: - walne zebranie oraz organ zarządu i nadzoru (two tier system)

- walne zebranie oraz organ administrujący (one tier system)



Odrębna regulacja zasad partycypacji pracowniczej

Societas Europea – zasady organizacji i rejestracji w Polsce



Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE



System dualistyczny zarządu (two tier system):

- zarząd wybierany przez radę nadzorcza lub WZA.
- rada, co najmniej 3 członków, indywidualne prawo żądania wyjaśnień



System monistyczny (one tier system):

- rada administrująca: prowadzi sprawy, reprezentuje, sprawuje nadzór, - możliwość
delegacji dla dyrektorów wykonawczych i komitetów
Wyłączne kompetencje RA: powoływanie i odwoływanie dyrektorów i ustalanie ich
wynagrodzenia, ustalanie rocznych i wieloletnich planów, wyrażanie zgody na wypłatę
zaliczek akcjonariuszom, przyjmowanie i przedstawianie sprawozdań za rok obrotowy,
ustalanie cen emisyjnych nowych akcji, inne
- walne zgromadzenie akcjonariuszy: organizacje i sposób działania określa regulamin,
działa kolegialnie

nie może wydawać RA wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw SE
Spółdzielnia Europejska
European Cooperative Society



Rozporządzenie nr 1435/2003 w sprawie statutu ECS; dyrektywa Rady nr
2003/72/WE z 22.7.2003 o zaangażowaniu pracowników w ECS ; Ustawa o
spółdzielni Europejskiej z 22 lipca 2006 (Dz.U. 2006r. Nr nr 149, poz.1077.



Def.: Zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, do których stosuje się zasady
funkcjonowania odmienne niż do pozostałych podmiotów gospodarczych:

- zas. demokratycznej struktury i kontroli
- zas. podziału zysku netto za rok obrotowy na zasadzie słuszności
- zas. pierwszeństwa osób przed kapitałem
- zas. „ jedna osoba-jeden głos”
- zas. zmiennego składu osobowego i kapitałowego



Głównym celem powinno być zaspokajanie potrzeb członków i wspieranie ich
działalności gospodarczej i społecznej.



Osoba prawna



Kapitał minimalny 30 000 euro

Publiczne prawo gospodarcze
-reguluje funkcje państwa w gospodarce
-określa władztwo państwa w dziedzinie gospodarki i jego granice
obejmuje
-funkcje państwa w gospodarce
-zadania i kompetencje organów państwowych w gospodarce
-mechanizm podejmowania decyzji przez organy państwowe w gospodarce
-prawa i obowiązki adresatów(podmiotów gospodarczych)
Funkcje prawa w gospodarce
-zalezą od ustroju państwa-inne w gospodarce centralnie planowanej, inne w gospodarce
wolnorynkowej
-w gospodarce mieszanej prawo spełnia głownie funkcje stabilizacyjną i ochronną wobec
gospodarki rynkowej
-stopień interwencji w gospodarce zalezy od przyjętej doktryny polityczno prawnej;
liberalnej, chrzesijańsko-demokratycznej, socjpoliberalnej, socjodemokratycznej
interwencja państwa w gospodarce
-granice interwencji państwa w gospodarkę sa ruchome i zależą również od;

+doktryny ekonomicznej przyjmowanej przez elity
+interesu politycznego tych elit
+doświadczeń historycznych
+stosunków zewnętrznych państwa
+zasobów ludzkich i naturalnych
+potrzeb ochrony środowiska naturalnego
+potrzeb ochrony rynku wewnętrznego
+ochrony przed wyzyskiem i monopolami

administracyjne narzędzia interwencji państwa w gospodarce;
-zezwolenia
-koncesje
-wpisy do ewidencji i rejestrów
-zgody na podjecie danej czynności
-inne/ umowy zwykłe, umowy publiczno- prawne
-zamówienia rzadowe