Burnewicz Wspolna polityka transportowa UE

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

WSPÓLNA POLITYKA

TRANSPORTOWA UNII

EUROPEJSKIEJ

ELEMENTY PROGRAMOWANIA

ROZWOJU TRANSPORTU UE

Obserwacja

rynków

transportowych

Analizy i

badania

naukowe

Programy

wspólnej

polityki

Wdrażanie

strategii rozwoju

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Obserwacja rynków transportowych Unii Europejskiej

Zjawiska transportowe „pod lupą”:

•

dynamika i struktura popytu na transport oraz przewozy

•

realizacja inwestycji w infrastrukturze transportowej

•

procesy innowacyjne i rozwój nowych systemów

•

bezpieczeństwo transportu

•

kondycja finansowa przedsiębiorstw transportowych

•

skutki społeczne i ekologiczne działalności transportowej

•

współpraca międzynarodowa

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Analizy i badania naukowe w transporcie UE

Priorytetowe kierunki badań w latach 2000:

•

Nowe paliwa i silniki

•

Biopaliwa

•

Pojazdy elektryczne i hybrydowe

•

Sprawniejsze pojazdy

•

Zarządzanie flotą (CVRS)

•

Inteligentne sterowanie pojazdami

•

Systemy

multimodalne

•

Systemy sterowania ruchem

•

Advanced Logistics

•

Modele i symulacje prognostyczne

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Programy wspólnej polityki transportowej UE

Białe Księgi:

• 2001

: WHITE PAPER: EUROPEAN TRANSPORT POLICY

FOR 2010: TIME TO DECIDE.

COM(2001) 370, SEPTEMBER

2001

• 1998

: FAIR PAYMENT FOR INFRASTRUCTURE USE: A

PHASED APPROACH TO A COMMON TRANSPORT

INFRASTRUCTURE CHARGING FRAMEWORK IN THE EU

- COM(98) 466, JULY 1998

• 1996:

WHITE PAPER : A STRATEGY FOR REVITALISING

THE COMMUNITY'S RAILWAYS. COM(96) 421, JULY 1996

• 1996:

AIR TRAFFIC MANAGEMENT - FREEING EUROPE'S

AIRSPACE - WHITE PAPER. COM(96) 57, MARCH 1996

• 1992:

1992: COMMUNICATION FROM THE COMMISSION -

THE FUTURE DEVELOPMENT OF THE COMMON

TRANSPORT POLICY - A GLOBAL TO THE

CONSTRUCTION OF A COMMUNITY FRAMEWORK FOR

SUSTAINABLE MOBILITY COM/92/494FINAL

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Programy wspólnej polityki transportowej UE, c.d.

Zielone Księgi:

• 1997:

GREEN PAPER ON SEA PORTS AND MARITIME

INFRASTRUCTURE. COM(97) 678, DECEMBER 1997

• 1995

: GREEN PAPER - TOWARDS FAIR AND EFFICIENT

PRICING IN TRANSPORT POLICY - OPTIONS FOR

INTERNALISING THE EXTERNAL COST OF

TRANSPORT IN THE EUROPEAN UNION COM(95) 691,

DECEMBER 1995

• 1995:

GREEN PAPER - THE CITIZEN'S NETWORK -

FULFILLING THE POTENTIAL OF PUBLIC PASSENGER

TRANSPORT IN EUROPE COM(95) 601, NOVEMBER 1995

• 1992:

GREEN PAPER ON THE IMPACT OF TRANSPORT

ON THE ENVIRONMENT - A COMMUNITY STRATEGY

FOR "SUSTAINABLE MOBILITY" COM(92) 46,

FEBRUARY 1992

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

EWOLUCJA ZAKRESU WSPÓLNEJ POLITYKI

TRANSPORTOWEJ UE:

• poszerzanie zakresu gałęziowego (od transportu

lądowego po wszystkie gałęzie, z wyjątkiem rurociągów),

• pogłębianie problemowe (od eliminacji praktyk

dyskryminacyjnych i nierównej konkurencji do działań

proekologicznych, tworzenia sieci transeuropejskich,

rozwoju sieci inteligentnych, eurologistyki),

• poszerzanie przestrzenne (od "starej" szóstki po obecną

"piętnastkę" i kraje nowo przyjęte w 2004 r.),

• wzmacnianie instrumentów i środków (od regulacji

prawnych po wspólne fundusze, systemy elektronicznego

opodatkowania i inne środki nietradycyjne),

• silniejsze powiązanie z innymi politykami (regionalną,

ekologiczną, społeczną, naukową, przemysłową)

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

EWOLUCJA ZASAD WSPÓLNEJ POLITYKI TRANSPORTOWEJ UE

Zasady sformułowane na początku lat 60.:

1 wolna lecz uczciwa (kontrolowana) konkurencja
2 wolność wyboru środka transportu przez użytkownika
3 równe traktowanie przez władze środków transportowych i

przewoźników

4 finansowa i handlowa niezależność przedsiębiorstw transportowych
5 koordynacja inwestycji infrastrukturalnych w skali Wspólnoty

Zasady dodane w latach 80. i 90.:

1 udział transportu we wzmacnianiu spójności przestrzennej

Wspólnoty

2 harmonia rozwoju transportu ze środowiskiem naturalnym

3 wysokie bezpieczeństwo środków transportu i systemów przewozów

4 rozwiązywanie problemów socjalnych transportu i ochrona

konsumentów

5 Podporządkowanie transportu wymogom wzmacniania

konkurencyjności gospodarki europejskiej na rynku światowym

6 wspieranie integracji rynków transportowych nowych państw

członkowskich

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

DOTYCHCZASOWE EFEKTY WPT UE (1960-2004)

• eliminacja praktyk dyskryminacyjnych na rynku i ograniczenie

możliwości uprawiania nieuczciwych praktyk konkurencyjnych,

• upodobnienie firm transportowych pod względem zdolności do

respektowania wymogów moralnych, prawnych, finansowych,

kompetencyjnych i norm technicznych,

• liberalizacja dostępu do międzynarodowych i kabotażowych rynków

transportowych,

• zwiększenie bezpieczeństwa we wszystkich gałęziach transportu,

• poprawa ochrony socjalnej pracowników transportu,

• zwiększenie ochrony praw konsumentów usług transportowych

(zwłaszcza lotniczych),

• zmniejszenie różnic między narodowymi systemami fiskalnymi

odnoszącymi się do transportu,

• uproszczenie lub eliminacja odpraw granicznych, wdrożenie systemu

karnetów TIR,

• ujednolicenie zasad udzielania pomocy publicznej przedsiębiorstwom

transportowym,

• doprowadzenie do wzajemnego uznawania dyplomów i certyfikatów

transportowych, ujednolicenie zasad wydawania i form prawa jazdy,

• ujednolicenie zasad ewidencji statystycznej działalności przewozowej.

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

NIEPOWODZENIA DOTYCHCZASOWEJ WPT UE:

•

Bezradność wobec wypaczania się równowagi gałęziowej

przewozów

•

Duże opóźnienia w realizacji inwestycji w infrastrukturze o

znaczeniu europejskim

•

Kongestia na sieci transportowej i lotniskach

•

Trwanie „bastionów” nie

zliberalizowanych

rynków (kolejowy,

regularne linie autobusowe, usługi w portach morskich

•

Różnorodność systemów fiskalnych transportu

•

Nadpodaż usług na wielu rynkach i deficytowość

przedsiębiorstw

•

Słaby postęp w poprawie bezpieczeństwa drogowego

•

Degradacja roli floty morskiej na rynku światowym

•

Trwająca „wojna lotnicza” z USA

•

Słaba ochrona socjalna pracowników transportu

•

Niska konkurencyjność przewoźników UE w stosunku do

państw trzecich

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

NAJBARDZIEJ KONTROWERSYJNE IDEE WPT UE:

•

„

decoupling” - rozdzielenie rozwoju makroekonomicznego i

wzrostu popytu na transport

•

krzyżowe finansowanie infrastruktury - realizacja inwestycji

kolejowych za pomocą dodatkowych opłat w transporcie

samochodowym

•

powszechna taryfikacja infrastruktury (zasada: użytkownik

płaci)

•

iluzja stworzenia

interoperacyjnej

sieci kolejowej UE

•

fiskalne zmuszenie użytkowników transportu do zachowań

proekologicznych

•

„korytarzowa” koncepcja rozwoju sieci infrastruktury

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Wdrożenie w % dyrektyw w krajach członkowskich UE, stan na

31 kwietnia 2004 r.

% wdrożenia transportowych dyrektyw UE

30.04.2004

99.0 98.5 98.4 98.6 97.9 97.9 97.9

97.3 96.9 96.9 96.4 96.3

95.3 95.2

93.5 93.2

79.0

75.0

80.0

85.0

90.0

95.0

100.0

zpa

-1

andi

ryt

ndi

gal

inl

andi

iem

łoc

recj

uks

bur

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

BIAŁA KSIĘGA WPT UE 2001

•

zrównoważenie struktury gałęziowej

transportu,

•

zniesienie wąskich gardeł sieci

transportowej,

•

traktowanie użytkowników w centralnym

punkcie polityki transportowej,

•

określenie miejsca transportu europejskiego

w procesie globalizacji

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

I. ZRÓWNOWAŻENIE STRUKTURY GAŁĘZIOWEJ

TRANSPORTU

• doskonalenie regulacji konkurencji

(wymuszenie wyższej

jakości w transporcie samochodowym, renesans usług

transportu kolejowego, tworzenie warunków dla rozwoju

usług lotniczych);

• wspieranie powiązań międzygałęziowych

(transport morsko-

śródlądowy, powstanie operatorów usług międzygałęziowych,

dalsza standaryzacja kontenerów itp.).

• transport drogowy - wymogi jakościowe, dalsza harmonizacja

przepisów, restrykcyjne kontrolowanie przestrzegania,

• transport kolejowy - potrzeba renesansu, poprawa jakości

usług, kompatybilność sieci,

• transport lotniczy - regulacja ruchu lotniczego, poprawa

bezpieczeństwa i jakości podróżowania,

• transport wodny - zahamowanie regresu żeglugi morskiej,

„autostrady morskie”, międzygałęziowe powiązania z

uwzględnieniem żeglugi śródlądowej

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

II. ELIMINACJA WĄSKICH GARDEŁ

I BRAKUJĄCYCH OGNIW W INFRASTRUKTURZE UE

•

multimodalne

korytarze przewozowe,

•

wydzielone linie kolejowe wyłącznie dla ruchu towarowego,

•

interoperacyjność sieci kolejowej

•

sieci szybkiego transportu pasażerskiego,

•

poprawa warunków ruchu drogowego

•

rozwój sieci TEN

•

nowe przejścia kolejowe przez Alpy i Pireneje

•

usprawnienia systemu finansowania inwestycji (partnerstwo

publiczno

-prywatne, taryfikacja użytkowania infrastruktury)

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

III. „UŻYTKOWNIK W SERCU WSPÓLNEJ POLITYKI

TRANSPORTOWEJ”

•

poprawa bezpieczeństwa na drogach (-50% liczby wypadków

śmiertelnych),

•

zreformowanie opłat za korzystanie z infrastruktury

transportowej,

•

harmonizacja podatków paliwowych,

•

„

intermodalność

” dla ludzi:

- zintegrowane systemy biletowe,

- zintegrowane zarządzania bagażem między różnymi

gałęziami transportu,

- kontynuacja podróży różnymi gałęziami (parkingi,

koordynacja -

itp

•

promowanie nowych technologii w transporcie miejskim

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

SPROSTANIE WYZWANIOM GLOBALNYM WOBEC

TRANSPORTU UE

Wyzwania wynikające

z procesu rozszerzenia

UE:

•

inwestycje

infrastrukturalne w

krajach Europy

Środkowej,

•

wykorzystanie dużego

potencjału transportu

kolejowego nowych

państw członkowskich,

•

nowy wymiar

bezpieczeństwa morskiego

Silniejsza pozycja UE w

międzynarodowych

organizacjach

transportowych:

•

jednolity głos w

organizacjach

międzynarodowych,

•

zewnętrzny wymiar

transportu lotniczego

(wynegocjowanie

przyjaznej umowy z USA,

•

uruchomienie do 2008 r.

systemu

Gallileo

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Problemy gałęziowe wspólnej polityki transportowej UE

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT SAMOCHODOWY

Charakterystyka ekonomiczna sektora samochodowego UE

w 2004 r. :

• liczba przedsiębiorstw: UE-15 – 630 tys., UE-25 ok. 740 tys.
• zatrudnienie w transporcie zarobkowym: UE-15 – 2,6 mln

osób, UE-25 – ok. 3,7 mln osób

• wielkość obrotów na rynku samochodowym: UE-15 – 250

mld €, UE-25 – ok. 290 mld €

• wielkość przewozów: UE-15 – 13 mld ton, UE-25 – ok. 15

mld ton, UE-15 – 14 mld pasażerów, UE-25 – ok. 15,5 mld

pasażerów (autobusy i autokary, bez samochodów

osobowych)

TRANSPORT SAMOCHODOWY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Regulacja a liberalizacja rynku transportu samochodowego UE:

•

Niesprawności rynku regulowane przez władze publiczne

zasady dostępu do zawodu przewoźnika i zakładanie

przedsiębiorstw,

kwalifikacje zawodowe kierowców,

czas pracy kierowców i normy socjalne,

uczciwość

konkurencji,

jednolitość norm technicznych,

harmonizacja obciążeń podatkowych,

zapewnienie

bezpieczeństwa ruchu i przewozów,

ochrona środowiska

•

Liberalizacja dostępu do rynków samochodowych

pełna

(przewozy w eksporcie i imporcie, turystyczne przewozy

autobusowe),

częściowa (tranzyt i kabotaż),

brak

liberalizacji (regularne przewozy autobusowe)

TRANSPORT SAMOCHODOWY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Europejskie przedsiębiorstwo samochodowe (transport

zarobkowy wykonywany pojazdami powyżej 3,5 tony lub

powyżej 9 osób):

•

wymóg posiadania licencji na każdy rodzaj przewozów

(dyrektywy 96/26, 98/76 i rozporządzenie 11/98:

dobra

reputacja,

wystarczające zasoby finansowe,

potwierdzone certyfikatem kwalifikacje zawodowe wzajemnie

uznawane w całej UE)

•

limitowany czas pracy i odpoczynku kierowców

(Rozporządzenie 3820/85 i dyrektywa 2002/15

•

wymóg posiadania atestu kierowcy zatrudnianego w

przedsiębiorstwie wspólnotowym (rozporządzenie 484/2002)

TRANSPORT SAMOCHODOWY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Dostęp do rynków samochodowych:
• rynek towarowy zliberalizowany w eksporcie i imporcie od 1993 r.

rozporządzeniem 881/92

• rynek kabotażowy zliberalizowany od 1998 r.
• rynek autobusowych przewozów regularnych uregulowany

rozporządzeniem 684/92 i 11/98

Zasady uczciwej konkurencji w transporcie samochodowym:
• lista zakazanych działań
• lista działań wyłączonych z obserwacji konkurencji
• nie kontroluje się uczciwości konkurencji MŚP

Ceny usług transportu samochodowego:
• zliberalizowane całkowicie od 1990 r. rozporządzeniem 4058/89

Jednolite normy techniczne pojazdów samochodowych:
• ciężkie pojazdy drogowe: dyrektywy 85/3 i 96/53
• wszystkie pojazdy: około 80 dyrektyw szczegółowych dotyczących

elementów konstrukcji pojazdów

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT KOLEJOWY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT KOLEJOWY

Sytuacja ekonomiczna w transporcie kolejowym UE na początku

XXI wieku:

• Słabość kolei w systemie transportowym UE:

brak

konkurencyjności,

obciążenie obowiązkami służby

publicznej,

XIX-wieczna technologia przewozów,

zróżnicowanie narodowych systemów kolejowych;

• Regres pozycji rynkowej w latach 1970-2003:

spadek

przewozów ładunków o 1/6 do 8% ogółu transportu lądowego i

6% w przewozach pasażerskich,

3-krotne zmniejszenie

liczby wagonów i liczby zatrudnionych,

5-krotnie niższa

wartość globalna obrotów usług na rynku w stosunku do

transportu samochodowego;

• zadłużenie przedsiębiorstw kolejowych (np. SNCF ponad 40

mld €);

• zależność od pomocy publicznej: roczne dotacje budżetów

państw UE dla kolei przekraczają 40 mld €;

• powolność restrukturyzacji i prywatyzacji (art. 295 Traktatu

Wspólnot zakazuje organom nacisków na prywatyzację);

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT KOLEJOWY

Ocena dotychczasowej polityki Wspólnoty w sektorze

kolejowym:

•

Pozostawienie w latach 1960-1990 kolei na marginesie

wspólnej polityki (dyrektywy ograniczające się do

ujednolicenia rachunkowości kolejowej, międzynarodowe

przewozy pasażerskie, eliminacja taryf specjalnych, sprawy

socjalne kolei, statystyki przewozowe);

•

Ograniczone znaczenie prób liberalizacji rynku kolejowego w

latach 90.: tylko międzynarodowe przewozy kombinowane

ładunków

•

Mało realistyczne pomysły reanimacji kolei formułowane w

latach 2000.(rozdzielenie eksploatacji infrastruktury od

przewozów, wydzielanie linii do przewozów wyłącznie

towarowych, kosztowne inwestycje pod kątem rozwoju

przewozów kombinowanych)

TRANSPORT KOLEJOWY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Etapowe otwarcie sieci dla wszystkich operatorów: trzy pakiety

regulacji: pierwszy (2001), drugi (2004) i trzeci (wdrażany):

•

dyrektywa 91/440: zielone światło w dostępie do sieci tylko dla

ugrupowań międzynarodowych wykonujących przewozy

kombinowane, oddzielna rachunkowość dla infrastruktury i

przewozów

•

dyrektywa 2001/12: doprowadzenie do 2008 r. do pełnej

wolności w dostępie do międzynarodowych przewozów

ładunków na całej sieci kolejowej UE

•

dyrektywa 2004/51: doprowadzenie od 2007 r. do pełnej

wolności dostępu do wszystkich przewozów towarowych

(międzynarodowych i krajowych)

•

stworzenie zasad wolnego odpłatnego korzystania z odcinków

sieci kolejowej (dyrektywa 2001/14)

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT KOLEJOWY

Restrukturyzacja i prywatyzacja zarządów kolei w UE:

•

Wprowadzenie jednolitych zasad dostępu do zawodu: licencja

przewoźnika kolejowego wdrożona dyrektywami 95/18 i

2001/13: po spełnieniu wymogów dobrej reputacji, kondycji

finansowej i kwalifikacji zawodowych oraz wymogów

bezpieczeństwa ruchu

•

utworzenie Europejskiej Agencji Kolejowej (Rozporządzenie

881/2004) mającej za zadanie przyspieszenie programu

osiągnięcia interoperacyjności sieci Wspólnoty, stworzenie

STI (specyfikacje techniczne interoperacyjności)

•

projekt dyrektywy w sprawie wdrożenia w latach 2006-2015

certyfikatów zawodowych A-B-C maszynistów europejskich

(jednolite zasady szkolenia, powszechnie uznawane dyplomy)

•

pozostawienie państwom członkowskim zadania

restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw kolejowych,

nie przewiduje się utworzenia jednego dużego zarządu

kolejowego Wspólnoty

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Harmonizacja techniczna europejskiej sieci kolejowej

(

interoperability

• wdrożenie w 1996 r. dyrektywy 96/48 w sprawie

interoperacyjności systemu kolei europejskich dużej

prędkości

• wprowadzenie w życie w 2001 r. dyrektywy 2001/16 w

sprawie interoperacyjności kolei konwencjonalnych

• propozycja z 2004 dyrektywy pozwalającej na pewne

uproszczenie i przyspieszenie osiągnięcia

interoperacyjności sieci kolejowej UE

Kolejowe inwestycje infrastrukturalne

•

priorytet dla inwestycji kolejowych w rozporządzeniu z

1999 r. nr 1655/99 (minimum 55% całości nakładów)

•

programy PACT i “Marco Polo” stymulujące

modernizację infrastruktury kolejowej dla potrzeb

transportu kombinowanego

TRANSPORT KOLEJOWY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT KOLEJOWY

Perspektywiczne działania polityki rozwoju wspólnego rynku

kolejowego UE (trzeci “pakiet kolejowy” z 2004 r.), projekty

nowych aktów regulacyjnych:

•

projekt dyrektywy w sprawie certyfikatów maszynistów

pociągów towarowych i pasażerskich we Wspólnocie,

•

projekt rozporządzenia w sprawie praw podróżnych w

międzynarodowych przewozach kolejowych,

•

projekt dyrektywy w sprawie otwarcia do 2010 r. rynków

usług międzynarodowych pasażerskich przewozów

kolejowych,

•

projekt rozporządzeń w sprawie jakości usług towarowych

przewozów kolejowych (projekt rozporządzenia w sprawie

praw podróżnych w międzynarodowych przewozach

kolejowych oraz rozporządzenia w sprawie kompensat za nie

respektowanie określonej w umowie przewozu jakości usług

w kolejowych przewozach towarowych)

Więcej na ten temat na stronach internetowych:
UE, SCADPLUS:

http://europa.eu.int/scadplus/leg/en/s13002.htm

UE, DG TREN:

http://europa.eu.int/comm/transport/rail/overview/index_en.htm

UE, EUR-LEX:

http://europa.eu.int/eur-lex/en/lif/ind/en_analytical_index_07.html

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA

Współczesna rola żeglugi śródlądowej w systemie

transportowym UE:

• funkcjonuje w 18 z 25 krajów członkowskich (tylko w 10

krajach przewozy międzynarodowe)

• udział w przewozach lądowych 7%, w transporcie na

zapleczu portów morskich 43%

• 6-7-krotnie mniejsza uciążliwość ekologiczna niż transportu

samochodowego

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA

Regulacje wspólnotowe w transporcie wodnym śródlądowym:

•

pełna liberalizacja wodnych śródlądowych rynków

przewozowych od 1 stycznia 2000 r.

•

odnowiona flota statków dzięki polityce złomowania starych

statków (premie “nowy za stary”)

•

harmonizacja zasad uzyskiwania i wdrożenie zasad

wzajemnego uznawania narodowych certyfikatów kapitanów

statków

•

liberalizacja od 1993 r. kabotażu wodnego śródlądowego

ładunków i osób

•

ustalenie wzorów kontraktów przewozowych (na czas,

tonażowych lub na podróż) i wdrożenie zasady swobodnego

negocjowania cen za przewóz

TRANSPORT

INTERMODALNY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT INTERMODALNY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Dotychczasowy rozwój transportu intermodalnego w UE:

•

wzrost przewozów w latach 1991-1998, stagnacja lub spadek w

latach 1999-2003

•

dość duży udział kontenerów i naczep w kolejowych

przewozach (24-25% liczby tkm), morskich (15-16%),

mniejszy wodnych śródlądowych (4%)

•

istnienie poważnych barier rozwoju: o 50-60% wyższe koszy

od bezpośrednich przewozów samochodowych, niska jakość

podstawowego przewozu kolejowego, niedostosowanie

parametrów infrastruktury, zbyt mała liczba terminali i

bocznic kolejowych

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT INTERMODALNY

Regulacje UE odnoszące się do transportu intermodalnego:

•

warunki dowozu i odwozu samochodowego (dyrektywa

92/106) – w promieniu do 100 km wokół terminali kolejowych

i 150 km wokół portów morskich i śródlądowych

•

zalecenie obniżenia podatków i opłat za korzystanie z sieci

drogowej na potrzeby transportu kombinowanego (nie

respektowane przez państwa członkowskie) oraz zakaz

stosowania w tych przewozach wszelkich taryf

obowiązkowych

•

indywidualne uzyskiwanie przez państwa członkowskie zgody

KE na pomoc publiczną w transporcie intermodalnym

•

nowe propozycje KE: nacisk na większe ulgi podatkowe,

zwiększenie dopuszczalnej masy pojazdów drogowych w

dowozie i odwozie kontenerów z 40 do 44 ton, możliwość

stosowania pociągów drogowych złożonych z 3 kontenerów

20”, wyższe normy czasu pracy kierowców w dowozie i

odwozie kontenerów

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT INTERMODALNY

Programy wsparcia wspólnotowego dla transportu

intermodalnego:

•

PACT (1997-2001), budżet 35 mln

€

, jedynie 33 projekty

spośród 92 zakończone sukcesem

•

“Marco Polo” (2003-2010), budżet powyżej 115 mln

€

wsparcie 3 rodzajów projektów: przeniesienia przewozów z

transportu samochodowego na inne gałęzie, działania

“katalityczne” (inspirujące kapitał prywatny), programy

szkoleniowe

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT LOTNICZY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

Uwarunkowania ekonomiczne i polityczne lotnictwa cywilnego UE:

•

popyt na usługi transportu lotniczego ma wysoką dynamikę (w latach 1990-2002

ponad 5% rocznie, mimo zagrożenia terrorystycznego,

•

układ sił na rynku to trzy bloki wielkich przewoźników toczące ze sobą bardzo

ostrą walkę konkurencyjną (europejscy, amerykańscy i azjatyccy),

•

nową (być może przejściową) grupą konkurentów stali się w ostatnich latach

tzw

“tani przewoźnicy”,

•

o przetrwaniu na rynku w dużej mierze decyduje przynależność do aliansów

strategicznych,

•

strategia rozwoju przewoźników w dużej mierze zależy od dostępu do operacji na

lotniskach zagranicznych (

ang

slots

•

coraz większą rolę odgrywają systemy obsługi elektronicznej: komputerowa i

internetowa rezerwacja miejsc, bilety elektroniczne (ETKT)

•

w UE-25 istnieje prawie 4000 przedsiębiorstw lotniczych, z czego kilkadziesiąt to

duże przedsiębiorstwa przewozowe (największe: BA,

Lufthansa

Air

France,

KLM), w sektorze lotniczym jest zatrudnionych około 400

tys

. pracowników,

obroty na rynku wynoszą ponad 90 mld

€

rocznie

TRANSPORT LOTNICZY

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT LOTNICZY

Obszary działalności lotniczej poddane wspólnej polityce UE:

•

działalność handlowa przewoźników (licencje przewoźników i licencje

personelu, odpowiedzialność przewoźników),

•

liberalizacja rynków międzynarodowych, wewnątrz wspólnotowych

i kabotażowych(dokonana w trzech etapach (pakietach): 1987, 1990 i 1992,

•

zasady uczciwej konkurencji obejmujące 4 sfery działalności: a) przewozy osób

i ładunków, b) dystrybucję slotów na dużych lotniskach (powyżej 3 mln pas.),

c) konkurencyjne warunki wykonywania usług naziemnych (

groundhandling

d) zasady funkcjonowania systemów elektronicznych (za postępem w tym

zakresie UE nie nadąża),

•

harmonizacja procedur i zasad funkcjonowania lotnictwa cywilnego

opracowanych przez

Joint Aviation Authorities

(JAA),

•

ochrona interesów podróżnych (karta praw i obowiązków na lotniskach,

rekompensaty finansowe za niewłaściwe wykonanie umowy o przewóz),

•

ubezpieczenie przewoźników (ważne atakach terrorystycznych w 2001 r.)

wprowadzone rozporządzeniem 785/2004 z kwietnia 2004 r.

•

wspólne zasady bezpieczeństwa i niezawodności cywilnego transportu

lotniczego

•

taryfy i stawki przewozowe za usługi lotnicze

•

ochrona środowiska (wycofanie z eksploatacji hałaśliwych samolotów, normy

emisji spalin)

•

stosunki lotnicze z państwami trzecimi (“wojna lotnicza” z USA)

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT LOTNICZY

Licencjonowanie przewoźników lotniczych:

•

rozporządzenie 2407/92 wymaga, aby przewoźnik lotniczy otrzymał od

jednego z państw członkowskich licencję upoważniającą do świadczenia

zarobkowych usług przewozu lotniczego

•

przesłanki wydania licencji: świadczenie usług przewozu lotniczego musi

być główną forma działalności kandydata na przewoźnika, mu on

posiadać główny ośrodek działalności, wystarczającą zdolność finansową

(w przypadku samolotów do 20 osób wystarcza 80 000

€

) i wymagania

dotyczące własności i kontroli przedsiębiorstwa (wg UE muszą one

należeć do podmiotów wspólnotowych).

•

w przypadku zaprzestania działalności na dłużej niż 6 m-

licencja musi

zostać zwrócona organowi wydającemu, a w przypadku fuzji licencje

muszą uzyskać ponowne potwierdzenie

Zasady uczciwej konkurencji w lotnictwie UE:

• zostały wdrożone serią rozporządzeń i dyrektyw z lat 1987-1996

• obejmują listę zakazanych działań wypaczających konkurencję i listę

działań wyjętych spod podejrzeń o możliwość wypaczenia konkurencji

• regulują zachowania konkurencyjne w przewozach, udostępnianiu

slotów, udostępnianiu lotnisk dla usług groundhandling,

niedyskryminacyjną eksploatację systemów elektronicznych

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT LOTNICZY

Zasady dostępu do rynków i lotnisk:

•

W grudniu 1987 r. Rada Ministrów przyjęła pierwszy pakiet

rozporządzeń i dyrektyw stanowiących "pierwszy krok" ku

liberalizacji lotnictwa. Umożliwiły one liniom lotniczym

oferowanie tańszych biletów, zwiększenie podaży miejsc według

własnego handlowego rozeznania, otwarcie głównych połączeń dla

bezpośredniej konkurencji między liniami. Sprawy te zostały

uregulowane rozporządzeniami Nr 3976/87 i 3976/87, dyrektywą

nr 87/601 i decyzją nr 87/602

•

W 1990 r. rozporządzenia RM UE nr 2342/90 i 2343/90 stanowiły

"drugi pakiet", prowadzący do liberalizacji rynku lotniczych

przewozów towarowych (uelastycznienie systemu cenowego, prawo

do trzeciej, czwartej i piątej "wolności lotniczej" i do kabotażu

niezależnie od narodowości przewoźnika)

•

“trzeci pakiet” liberalizacji rynku lotniczego nastąpił w 1992 r.

(rozporządzenia 2408/92 i 2408/92), wprowadzając od 1 stycznia

1993 r. pełną wolność w dostępie do międzynarodowych rynków

lotniczych wewnątrz UE, a od 1997 r. został zliberalizowany

całkowicie dostęp do rynków wewnątrzkrajowych (obecnie KE

przedłożyła projekt rewizji “trzeciego pakietu”)

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT LOTNICZY

Taryfy lotnicze we Wspólnocie:

•

Rozporządzenie 2409/92 określa kryteria i procedury stosowane przy

ustalaniu taryf pasażerskich i towarowych w służbach powietrznych

wykonywanych całkowicie wewnątrz Wspólnoty

•

Pobierane przez przewoźników opłaty ustalane są swobodnie w umowie

cywilnoprawnej

•

Państwo członkowskie może zadecydować o odwołaniu podstawowej

taryfy, która jest zbyt wysoka biorąc pod uwagę koszty długookresowe.

Państwo może również powstrzymać dalsze obniżki opłat na rynku, jeżeli

siły rynkowe na danych trasach doprowadziły do stałego spadku taryf

Ochrona interesów podróżnych:

•

przeciwdziałanie praktykom przewoźników, którzy dokonują rezerwacji

sięgającej 105% rzeczywistej liczby miejsc w samolotach

•

wysokość odszkodowań dla podróżnych i ich rodzin (znowelizowane

przepisy z 1929 r.)

•

prawa i obowiązki podróżnych, strona internetowa KE, na którą mogą

przekazywać skargi na przewoźników

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT LOTNICZY

Realizacja polityki SEAS (“Jednolitego Nieba

Europejskiego”, czwarty “pakiet lotniczy” z 2004 r.):

•

Rozporządzenie Nr 549/2004 Parlamentu Europejskiego i

Rady ustalające ramy realizacji jednolitego nieba

europejskiego

•

Rozporządzenie Nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i

Rady odnoszące się do świadczenia usług żeglugi

powietrznej w jednolitym niebie europejskim,

•

Rozporządzenie Nr 551/2004 Parlamentu Europejskiego i

Rady odnoszące się do organizacji i użytkowania

przestrzeni lotniczej w jednolitym niebie europejskim,

•

Rozporządzenie Nr 552 Parlamentu Europejskiego i Rady

dotyczące interoperacyjności europejskiej sieci zarządzania

ruchem lotniczym.

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT MORSKI UE

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT MORSKI UE

Zmiany tonażu floty handlowej UE-15 i świata

72.6

120.6

77.4

62.2

71.3

74.7

84.7

227.7

420.8

404.9

435.0

509.3

543.6

574.5

100

200

300

400

500

600

700

1970

1980

1986

1991

1996

1999

2001

n BR

Flota UE

Flota światowa

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT MORSKI UE

Sytuacja ekonomiczna żeglugi morskiej UE:

•

Transport morski UE nie tworzy zbyt dużej liczby miejsc

pracy. W 1999 r. w sektorze tego transportu było

zatrudnionych 146

000 osób, dwukrotnie mniej niż w

zatrudnionych 146

000 osób, dwukrotnie mniej niż w

transporcie lotniczym i 18-

krotnie

mniej niż w transporcie

samochodowym.

•

W stosunku do transportu lotniczego sektor morski UE ma

większą liczbę przedsiębiorstw: odpowiednio 3333 i 4959.

•

Obroty handlowe unijnych przedsiębiorstw transportu

morskiego w 1995 r. wyniosły zaledwie 33 mld EUR -

dwukrotnie mniej niż w transporcie lotniczym i 10-

krotnie

mniej niż w transporcie samochodowym i spedycji.

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT MORSKI UE

Obowiązujący system regulacyjny w transporcie morskim Wspólnoty:

•

Zasady polityki morskiej Wspólnoty,

•

Kwestie swobody świadczenia usług w transporcie morskim,

•

Zasady konkurencji w transporcie morskim,

•

Zasady przerejestrowywania statków,

•

Zasady kontroli na granicach morskich,

•

Ustalanie stawek frachtowych,

•

Procedury międzynarodowych konsultacji żeglugowych,

•

Sprawy Monitoringu armatorów z państw trzecich,

•

Kwestie bezpieczeństwa żeglugi,

•

Zagadnienia europejskiego systemu radionawigacyjnego,

•

Sprawy szkolenia marynarzy,

•

Zasady funkcjonowania administracji morskiej,

•

Kwestie finansowania infrastruktury portowej,

•

Zasady opracowywania statystyk morskich,

•

Zasady ewidencji wydatków na infrastrukturę dróg wodnych o morskim

charakterze,

•

Kwestie użytkowania statków rekreacyjnych,

•

Inne zagadnienia

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORT MORSKI UE

Główne osiągnięcia wspólnej polityki morskiej UE:

• liberalizacja rynków żeglugowych (w tym

kabotażowych)

• stworzenie nowoczesnego systemu bezpieczeństwa

żeglugi

Niepowodzenia polityki morskiej UE:

• brak liberalizacji rynku usług portowych

• niska konkurencyjność międzynarodowa bander UE

• stagnacja żeglugi morskiej wewnątrz Wspólnoty

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

TRANSPORTOWE SIECI

TRANSEUROPEJSKIE (TEN-T)

Jan Burnewicz - Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej

PRIORYTETOWE CELE ROZWOJU SIECI TEN-T:

•

stworzenie i rozbudowa połączeń, głównych linii i linii połączeń

wewnętrznych koniecznych do eliminacji “wąskich gardeł”,

uzupełnienie brakujących odcinków i dokończenie głównych tras;

•

stworzenie i rozbudowa infrastruktury dostępu do sieci, by umożliwić

połączenie wysp, obszarów bez dostępu do morza i regionów

peryferyjnych z centralnymi regionami Wspólnoty;

•

optymalne dostosowanie i integracja z różnymi formami transportu;

•

integracja zagadnień związanych ze środowiskiem naturalnym z

projektowaniem i rozbudową sieci;

•

stopniowe osiąganie interoperacyjności składowych elementów sieci;

•

optymalizacja pojemności i wydajności istniejącej infrastruktury;

•

stworzenie i poprawa punktów połączeń wewnętrznych i platform

intermodalnych;

•

większe bezpieczeństwo i niezawodność sieci;

•

rozbudowa i stworzenie systemu zarządzania i kontroli ruchem w sieci i

systemu informacji dla użytkowników w celu optymalizacji

wykorzystania infrastruktury;

•

badania przyczyniające się do poprawy projektowania i lepszej

realizacji transeuropejskiej sieci transportowej.

TRANSPORTOWE SIECI TRANSEUROPEJSKIE (TEN-T)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
polityki wspólnotowe - polityka transportowa UE, Polityka transportowa, Wspólna Polityka Transportow
ABC UE Wspólna polityka transportowa Unii Europejskiej (2002)
Skutki przyjęcia przez Polskę wspólnej polityki rolnej UE
WSPÓLNA POLITYKA ROLNA UE, Notatki Europeistyka Studia dzienne
2)WYKŁAD 6 PODSTAWY PRAWNE OCHR ŚR W POLITYCE TRANSPORTOWEJ UE
Scharakteryzuj i opisz politykę transportową UE
Wspólna Polityka Handlowa UE
POLITYKA TRANSPORTOWA, UE KATOWICE MATERIALY, POLITYKA TRANSPORTOWA
Zagadnienia z polityki transportowej, UE KATOWICE MATERIALY, POLITYKA TRANSPORTOWA
WSPÓLNA POLITYKA ROLNA UE 2009
2)WYKŁAD 6 GŁÓWNE?LE POLITYKI TRANSPORTOWEJ UE
polityka transportowa UE
wspólna polityka transportowa, Gospodarka magazynowa, Logistyka
wspólna polityka transportowa, Polityka transportowa oparta jest na 3 zasadach:
wspólna polityka rolna UE

więcej podobnych podstron