Chirurgia – wykład 2

 

 

17 października 2007

 

 

  

Strona 1 

 

 

 

T: Schorzenia brzucha. 

 

1.  Ból – odczucie subiektywne pacjenta 

Bolesność – reakcja na działanie z zewnątrz, np. na ucisk (to co zweryfikuje lekarz) 

 

2.  Przyczyny bólu brzucha 

  zespół bólowy brzucha (krwiste, fusowate stolce, wymioty) 

  zespół wstrząsowy (tachykardia, pobudzenie, spadek ciśnienia tętniczego) 

  zespół mieszany – objawy bólowe i wstrząsowe (np. pęknięcie aorty brzusznej, 

postać brzuszna zawału serca) 

3.  Cechy bólu – co trzeba ustalić? 

  umiejscowienie bólu 

 

Chirurgia – wykład 2

 

 

17 października 2007

 

 

  

Strona 2 

 

 

 

  czynniki wywołujące ból (np. potrawy, ruchy ciała – pochylanie się, leżenie) 

  czynniki łagodzące ból (zmiana posiłku, zmiana położenia ciała) 

  określenie w czasie – kiedy się pojawił i jak długo trwa? 

  ból stały (ciągły) 

  charakterystyczne dla zmian nowotworowych naciekających 

przestrzeń pozaotrzewnową 

  daleko zaawansowane przewlekłe zapalenie trzustki, wrzodu 

żołądka i dwunastnicy (drążącego do trzustki) 

  promieniowanie do pleców 

  ból okresowy 

wrzód żołądka 

wrzód dwunastnicy 

ból wcześnie po jedzeniu  ból w czasie, gdy żołądek jest 

pozbawiony pokarmu (bóle nocne, bóle 
głodowe) - ustępuje po posiłku 

pora roku bez znaczenia 

pojawienie się dolegliwości wiosną i 
jesienią 

  ból napadowy (charakter tzw. kolki) – nagłe i bardzo silne, ustępują 

zwykle po paru godzinach 

  kierunek promieniowania bólu 

  charakter bólu, np. kłujący, gniotący (ocena subiektywna) 

 

4.  BÓL W NADBRZUSZU 

  bóle z chorób żołądka, dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych, 

wątroby, trzustki lub nerki 

  kamica żółciowa i kamica nerkowa → gwałtowna kolka – okresowe 

zaczopowanie kamieniem przewodów żółciowych lub nerkowych trwające 
kilka godzin lub dłużej 

 

 

 

 

Chirurgia – wykład 2

 

 

17 października 2007

 

 

  

Strona 3 

 

 

 

  wrzód żołądka lub dwunastnicy 

wrzód  

kolka żółciowa 

żołądka 

dwunastnicy 

ból prawie codzienny 

występuje w różnych, odległych w 
czasie, okresach 

ból po posiłku 

posiłek łagodzi 

ból 

ból łączy się ze wstrętem do 
jedzenia, z mdłościami i wymiotami 

ból jest długotrwały ale umożliwia 

normalne funkcjonowanie 

ból bardzo silny, uniemożliwiający 
wykonywanie jakichkolwiek 
czynności 

 

5.  BÓL ŚRÓDBRZUSZA 

  bóle z chorób jelita cienkiego i okrężnicy, z przestrzeni zaotrzewnowej, naczyń 

krezkowych i aorty oraz nerek i moczowodów 

  mechaniczna niedrożność jelit 

  ból ma charakter falowy - bóle kolkowe nasilają się w regularnych 

odstępach czasu (na wzór bólów porodowych) 

  pojawieniu się bólu towarzyszy wzmożona perystaltyka 

  bóle wynikające z uchyłkowatości okrężnicy 

  częste u osób starszych 
  najczęściej umiejscowione w rzucie okrężnicy esowatej (lewe 

podbrzusze) 

  pojawiają się po spożyciu posiłku i w stanach emocjonalnych, 

łagodnieją po oddaniu gazów i stolca 

6.  BÓL PODBRZUSZA 

  zapalenie wyrostka robaczkowego, kamica moczowodu, zmiany w pęcherzu 

moczowym, choroby jajników i jajowodów 

  ostre zapalenie wyrostka robaczkowego 

  ból początkowo niewielki, czasami kolkowy, w całym brzuchu, 

głównie w nadbrzuszu 

  po paru godzinach – ból w prawym podbrzuszu, staje się bardziej 

dokuczliwy (nasila się w czasie kaszlu i wykonywania ruchów) 

  w rozpoznaniu potwierdza się wymioty i wstręt do jedzenia 

  kamica nerkowa 

  kamień w prawym moczowodzie – ból uciskowy nad talerzem kości 

biodrowej; podobny do bólu ostrego zapalenia wyrostka 
robaczkowego: w kamicy występuje promieniowanie do moszny i 
parcie na mocz 

  ból najczęściej ustępuje po wydaleniu kamienia wraz z moczem 

Chirurgia – wykład 2

 

 

17 października 2007

 

 

  

Strona 4 

 

 

 

 

  choroby przydatków 

7.  Bóle brzucha a chirurgia naczyniowa. 

  pęknięcie tętniaka aorty brzusznej – potężny wstrząs (nagły zgon) 

  tętniak rozwierający aorty brzusznej – pęknięcie błony tętniaka a nie samego 

tętniaka → krwiak między ściankami → zablokowanie przepływu krwi w 
dalszych częściach, zaciśnięcie tętnic nerkowych → niewydolność nerek 

  pęknięcie tętnicy aorty piersiowej 

  zator tętnicy krezkowej górnej a zakrzepica żyły krezkowej – wylanie się treści 

jelit do jamy otrzewnej