Chirurgia – wykład 2

17 października 2007

Strona 1

T: Schorzenia brzucha.

1. Ból – odczucie subiektywne pacjenta

Bolesność – reakcja na działanie z zewnątrz, np. na ucisk (to co zweryfikuje lekarz)

2. Przyczyny bólu brzucha

 zespół bólowy brzucha (krwiste, fusowate stolce, wymioty)

 zespół wstrząsowy (tachykardia, pobudzenie, spadek ciśnienia tętniczego)

 zespół mieszany – objawy bólowe i wstrząsowe (np. pęknięcie aorty brzusznej,

postać brzuszna zawału serca)

3. Cechy bólu – co trzeba ustalić?

 umiejscowienie bólu

Chirurgia – wykład 2

17 października 2007

Strona 2

 czynniki wywołujące ból (np. potrawy, ruchy ciała – pochylanie się, leżenie)

 czynniki łagodzące ból (zmiana posiłku, zmiana położenia ciała)

 określenie w czasie – kiedy się pojawił i jak długo trwa?

 ból stały (ciągły)

 charakterystyczne dla zmian nowotworowych naciekających

przestrzeń pozaotrzewnową

 daleko zaawansowane przewlekłe zapalenie trzustki, wrzodu

żołądka i dwunastnicy (drążącego do trzustki)

 promieniowanie do pleców

 ból okresowy

wrzód żołądka

wrzód dwunastnicy

ból wcześnie po jedzeniu ból w czasie, gdy żołądek jest

pozbawiony pokarmu (bóle nocne, bóle
głodowe) - ustępuje po posiłku

pora roku bez znaczenia

pojawienie się dolegliwości wiosną i
jesienią

 ból napadowy (charakter tzw. kolki) – nagłe i bardzo silne, ustępują

zwykle po paru godzinach

 kierunek promieniowania bólu

 charakter bólu, np. kłujący, gniotący (ocena subiektywna)

4. BÓL W NADBRZUSZU

 bóle z chorób żołądka, dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych,

wątroby, trzustki lub nerki

 kamica żółciowa i kamica nerkowa → gwałtowna kolka – okresowe

zaczopowanie kamieniem przewodów żółciowych lub nerkowych trwające
kilka godzin lub dłużej

Chirurgia – wykład 2

17 października 2007

Strona 3

 wrzód żołądka lub dwunastnicy

wrzód

kolka żółciowa

żołądka

dwunastnicy

ból prawie codzienny

występuje w różnych, odległych w
czasie, okresach

ból po posiłku

posiłek łagodzi

ból

ból łączy się ze wstrętem do
jedzenia, z mdłościami i wymiotami

ból jest długotrwały ale umożliwia

normalne funkcjonowanie

ból bardzo silny, uniemożliwiający
wykonywanie jakichkolwiek
czynności

5. BÓL ŚRÓDBRZUSZA

 bóle z chorób jelita cienkiego i okrężnicy, z przestrzeni zaotrzewnowej, naczyń

krezkowych i aorty oraz nerek i moczowodów

 mechaniczna niedrożność jelit

 ból ma charakter falowy - bóle kolkowe nasilają się w regularnych

odstępach czasu (na wzór bólów porodowych)

 pojawieniu się bólu towarzyszy wzmożona perystaltyka

 bóle wynikające z uchyłkowatości okrężnicy

 częste u osób starszych
 najczęściej umiejscowione w rzucie okrężnicy esowatej (lewe

podbrzusze)

 pojawiają się po spożyciu posiłku i w stanach emocjonalnych,

łagodnieją po oddaniu gazów i stolca

6. BÓL PODBRZUSZA

 zapalenie wyrostka robaczkowego, kamica moczowodu, zmiany w pęcherzu

moczowym, choroby jajników i jajowodów

 ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

 ból początkowo niewielki, czasami kolkowy, w całym brzuchu,

głównie w nadbrzuszu

 po paru godzinach – ból w prawym podbrzuszu, staje się bardziej

dokuczliwy (nasila się w czasie kaszlu i wykonywania ruchów)

 w rozpoznaniu potwierdza się wymioty i wstręt do jedzenia

 kamica nerkowa

 kamień w prawym moczowodzie – ból uciskowy nad talerzem kości

biodrowej; podobny do bólu ostrego zapalenia wyrostka
robaczkowego: w kamicy występuje promieniowanie do moszny i
parcie na mocz

 ból najczęściej ustępuje po wydaleniu kamienia wraz z moczem

Chirurgia – wykład 2

17 października 2007

Strona 4

 choroby przydatków

7. Bóle brzucha a chirurgia naczyniowa.

 pęknięcie tętniaka aorty brzusznej – potężny wstrząs (nagły zgon)

 tętniak rozwierający aorty brzusznej – pęknięcie błony tętniaka a nie samego

tętniaka → krwiak między ściankami → zablokowanie przepływu krwi w
dalszych częściach, zaciśnięcie tętnic nerkowych → niewydolność nerek

 pęknięcie tętnicy aorty piersiowej

 zator tętnicy krezkowej górnej a zakrzepica żyły krezkowej – wylanie się treści

jelit do jamy otrzewnej