Koszty funkcjonowania systemu gospodarki odpadami

Niniejsza analiza została wykonana w oparciu o dane i wska

niki zawarte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami uchwalonym w

roku 2002, a opracowanym z wykorzystaniem danych na rok 2000 (KPGO 2002) oraz zaktualizowane dane zawarte w projekcie

KPGO 2006. Dane te, w cz

ęś

ci dotycz

cej kosztów, zostały zweryfikowane własnymi oszacowaniami autora, które w istotny sposób

ró

niły si

(na ogół okazały si

sze) od zwi

kszonych o współczynnik wzrostu cen towarów i usług, danych zawartych w KPGO

2002. Mimo to wysoko

ść

miesi

cznych ryczałtowych opłat jakie powinni uiszcza

mieszka

cy mie

ci si

w granicach

akceptowalnych dla mieszka

ców.

Pierwsz

ęść

analizy stanowi weryfikacja, na podstawie KPGO 2006, ilo

ci i struktury odpadów komunalnych wytwarzanych

przez mieszka

ców w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury.

W dalszej cz

ęś

ci opisany jest postulowany system gospodarki odpadami, który w pełni mógłby by

wdro

ony w sytuacji, w której

gmina przej

łaby cz

ęść

obowi

zków mieszka

ców, opisane s

zało

enia systemu, który w aktualnej sytuacji prawnej ka

przedsi

biorca musi tworzy

niezale

nie, chyba,

e porozumie si

w tej materii z innymi.

Ostatni

ęść

analizy stanowi

obliczenia dotycz

ce poziomu kosztów funkcjonowania systemu, uwzgl

dniaj

ce aktualnie

obowi

zuj

ce wymogi w zakresie poziomów odzysku.

1. WERYFIKACJA ILO

CI I STRUKTURY ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWARZANYCH PRZEZ MIESZKA

CÓW W

GOSPODARSTWACH DOMOWYCH I W OBIEKTACH INFRASTRUKTURY

Wska

niki generowania strumieni odpadów komunalnych – KPGO 2002

2000

2005

2010

2014

miasto

wie

miasto

wie

miasto

wie

miasto

wie

Lp. strumie

odpadów

komunalnych

kg/M*r

1 kuchenne ulegaj

biodegradacji

21,3

90,2

9,89 22,11 19,8 99,13 9,19

23,3

18,3

104

8,6

23,5

16,4 103,9 8,01 23,57

2 odpady zielone

2,36

1,86

4,16

2,2

11,04 1,81

4,59

2,14 12,19 1,85

5,07

12,68 1,79

5,28

3 papier i tektura

(nieopakowaniowe)

6,75 28,62 4,76 10,64

6,3

31,6

4,63 11,75 5,83 33,21 4,52 12,35 5,25 33,21

4,2

12,35

4 opakowania z papieru

i tektury

9,8

41,52

6,9

15,43 11,5 57,69 6,72 17,03 14,1 80,16 6,55

17,9

16,5 104,29 6,08

17,9

5 opakowania

wielomateriałowe

1,1

4,66

0,77

1,73

1,29

6,48

0,75

1,91

1,58

0,73

1,85 11,71 0,68

2,01

6 tworzywa sztuczne

nieopakowaniowe

11,4 48,27 9,41 21,03 10,4

8,72

22,1

9,12

8,08

22,1

7,76 49,16 6,93 20,39

7 opakowania z tworzyw

sztucznych.

3,67 15,53 3,03

6,77

4,3

21,58

2,8

7,11

5,26 29,98

2,6

7,11

6,16 39,01 2,23

6,56

8 tekstylia

2,86

12,1

2,08

4,65

2,66 13,36 2,02

5,13

2,46 14,04 1,97

5,39

2,31 14,61 1,91

5,61

9 szkło

nieopakowaniowe

0,47

0,45

0,46

2,32

0,43

1,1

0,47

2,69

0,45

1,22

0,44

2,8

0,43

1,27

10 opakowania ze szkła

6,64 28,12 8,45 18,89 7,09 35,55 8,23 20,86 7,88 44,94 8,26 22,58 8,24 52,17 8,14 23,96

11 metale

3,02 12,79 2,03

4,55

2,68 13,44 1,89

4,78

2,36 13,44 1,75

4,78

2,12 13,44 1,62

4,78

12 opakowania z blachy

stalowej

1,08

4,57

0,73

1,63

1,1

5,51

0,67

1,71

1,16

6,64

0,63

1,71

1,22

7,7

0,58

1,71

13 opakowania z

aluminium

0,31

1,33

0,21

0,47

0,32

1,59

0,19

0,49

0,33

1,89

0,18

0,49

0,34

2,18

0,17

0,49

14 odpady mineralne

3,37

14,3

5,93 13,25

15,03 5,23 13,25 2,91 16,59

5,1

13,93 2,84 17,96 4,92 14,49

15 drobna frakcja

popiołowa

46,7

40,28 8,41 42,15 14,4 36,41 6,35

36,2

11,4 31,27 5,07 32,09 9,41 27,68

16 wielkogabarytowe

4,72

6,71

5,98

7,89

5,26

7,32

4,74

6,8

17 budowlane

9,44

17,9

23,7

29,3

16,3 103,23 35,1 103,23

18 niebezpieczne

0,71

0,89

0,6

0,79

0,53

0,73

0,47

1,02

Razem

100 423,71 100 223,59 100 501,47 100 253,52 100 569,97 100 273,4 100 633,15 100 294,29

Ludno

ść

Polski

Rok Ludno

ść

Zmiana %

2000 38 654 000 0,1%

2006 38 635 144 -0,2%

Procent ludno

ci miejskiej - 71,9 % (2003)

W miastach 27 778 668

Na wsi 10 856 476

KPGO 2010 (projekt) – bilans odpadów wytworzonych (czy te

zebranych powi

kszonych o nieanalizowane budowlane?) w

Polsce w 2004
Lp.

Strumie

odpadów

Ilo

ść

– tys. Mg

Ilo

ść

ogółem - %

Uwagi

1. odpady komunalne segregowane i

zbierane selektywnie

243

2,06

2. zielone z ogrodów i parków

326

2,76

3. niesegregowane odpady komunalne

10.417

88,26

4. odpady z targowisk

114

0,97

5. z czyszczenia ulic i placów

251

2,13

6. wielkogabarytowe

451

3,82

W analizach nie
uwzgl

dniono odpadów

budowlanych, nie
wyodr

bniono

opakowa

, nie

uwzgl

dniono

elektrycznych i
elektronicznych.

Razem

11.802

100,00

Wg KPGO 2002 w roku 2000 w Polsce wytworzono 13.500 tys. Mg odpadów komunalnych, za

zebrano i wywieziono – 12.200 tys.

Prognoza wytwarzania na rok 2005 zawarta w KPGO 2002 wynosi – 15.742 tys. Mg, czy

by tak bardzo autorzy si

pomylili? Podaj

bowiem,

e w roku 2004 zebrano 9,8 mln. ton odpadów komunalnych (znowu

bez budowlanych). Niemo

liwe, bowiem przecz

temu do

wiadczenia innych krajów UE i nasze w jednostkach samorz

du, w których było referendum lub wprowadzono system, z

którego trudno si

wymkn

ąć

. Dane statystyczne dla du

ych miast zawarte w rocznikach

rodowiskowych GUS sprzed trzech lat,

równie

wskazuj

wielkie rozbie

ci, np.: Pozna

– około 700 kg/mieszk*rok, Warszawa – ponad 400 kg/mieszk*rok, inne nawet

poni

ej 300 kg/mieszk*rok.

Skład morfologiczny i ilo

ść

zebranych w roku 2004 odpadów komunalnych zmieszanych

Struktura w zale

n. od miejsca powst.

miasto

wie

infrastrukt

Lp.

Strumie

odpadów

Ilo

ść

– tys.

Ilo

ść

ogółem -

1. kuchenne ulegaj

biodegradacji

2486

23,86

2. zielone

250

2,40

3. papier i tektura

2114

20,29

4. wielomateriałowe

711

6,83

5. tworzywa sztuczne

1529

14,68

6. szkło

889

8,54

7. metal

521

5,00

8. odzie

i tekstylia

160

1,54

9. drewno

192

1,84

10. niebezpieczne

0,89

11. mineralne (z popiołem)

1472

14,13

10.417

100,00

100

W roku 2004 wytworzono(?) 11 802 000 000 / 38 635 144 = 305,47 kg/osob

*rok.

Ilo

ść

odpadów na osob

w mie

cie ma si

do ilo

ci odpadów wytworzonych na wsi jak: miasto/wie

= 1,978 (wg symulacji

KPGO 2002 dla roku 2005).

Gdyby oszacowane dla roku 2004 wielko

ci potraktowa

jako wytworzone to ilo

ci odpadów wytworzone na wsi i w mie

cie miałyby

nast

puj

co: (27 778 668 * 1,978 + 10 856 476) * X = 11 802 000 000 kg, X = 11 802 000 000/65 802 681=

179,35 kg/osob

*rok na wsi i 354,76 kg/osob

*rok w mie

cie. Rozbie

ci pomi

dzy symulacj

sprzed czterech lat i

aktualnymi danymi byłyby rz

du niemal 30%, czemu przecz

wiadczenia oraz statystyka. Mało tego, autorzy KPGO

2010 sami przyznaj

e: nale

y wzi

ąć

pod uwag

fakt, i

ęść

wytwarzanych odpadów w gospodarstwach domowych jest

wykorzystywana we własnym zakresie. Dotyczy to zwłaszcza odpadów ulegaj

cych biodegradacji.

Szacuje si

e ok. 70% tych odpadów w jednostkach wiejskich oraz ok. 15% na terenach miejskich wykorzystywanych jest

do wytwarzania kompostu, skarmiania zwierz

t lub spalania w indywidualnych paleniskach domowych.

Uprawnionym jest zało

enie,

e w mie

cie faktycznie odbiera si

90% odpadów (to samo sugeruje KPGO 2002 dla

wszystkich odpadów komunalnych), a na wsi 30%. W tej sytuacji oszacowanie b

dzie wygl

dało nieco inaczej:

(27 778 668 * 1,978*0,9 + 10 856 476*0,3) * X = 11 802 000 000 kg

(49 451 585 + 3 256 943) * X = 11 802 000 000 kg

X = 11 802 000 000/52 708 528 = 223,91 kg - na wsi i 442,90 kg w mie

cie

Wg prognoz z KPGO z roku 2002 – w roku 2005 miało by

501,47 kg/osob

*rok w mie

cie i 253,52 kg/osob

*rok na wsi.

Warto

ci oszacowane s

c nieco wy

sze od oszacowanych dla roku 2000 i ni

sze ani

eli oszacowane dla roku 2005 i

wydaj

najbardziej zbli

one do rzeczywistych.

Jak to wy

ej wyliczono, wytwarzamy aktualnie 223,91 kg - na wsi i 442,90 kg w mie

cie (ł

cznie z budowlanymi, które

wyszczególnione s

ród 18 strumieni w tabelach w KPGO 2002).

Wg KPGO 2002 (poniewa

dane te nie zostały w aktualnym KPGO zweryfikowane, nale

y je przyj

ąć

za aktualne)

– w mie

cie 52,83%+0,36%(cz

ęść

niebezpiecznych)=53,19%, a wi

c 235,58 kg/osob

*rok - z ogólnej masy komunalnych to

odpady z gospodarstw domowych; oraz 25,94%+0,35%(cz

ęść

niebezpiecznych)=26,29%, a wi

c 116,44 kg/osob

*rok – z

ogólnej masy to odpady z obiektów infrastruktury;

- na wsi 52,02%+0,45%(cz

ęść

niebezpiecznych)=52,47%, a wi

c 117,49 kg/osob

*rok – to odpady z gospodarstw domowych;

20,18%+0,44%(cz

ęść

niebezpiecznych)=20,62%, a wi

c 46,17 kg/osob

*rok – to odpady z obiektów infrastruktury;

Przyjmuj

c takie zało

enia oszacowano i zweryfikowano aktualn

struktur

odpadów komunalnych.

Obecny skład morfologiczny odpadów zmieszanych odbieranych z gospodarstw domowych i z obiektów infrastruktury

( zweryfikowane dane KPGO 2006)

Gospodarstwa domowe

Obiekty infrastruktury

miasto

wie

miasto

wie

Lp.

strumie

odpadów

komunalnych

% kg

kuchenne ulegaj

biodegradacji

77,74

20,97

11,75

4,62

odpady zielone

4,71

4,66

2,35

0,92

papier i tektura
(nieopakowaniowe)

16,49

5,82

2,35

0,92

opakowania z papieru i
tektury

30,62

8,15

29,37

25 11,54

opakowania
wielomateriałowe

9,42

3,49

21,15

8,31

tworzywa sztuczne
nieopakowaniowe

opakowania z tworzyw
sztucznych.

32,98

13,97

21,15

8,31

tekstylia

2,36

1,16

3,53

1,39

szkło nieopakowaniowe

10.

opakowania ze szkła

18,84

9,32

11,75

4,62

11.

metale

7,07

3,49

12.

opakowania z blachy
stalowej

2,36

1,16

3,53

1,39

13.

opakowania z aluminium

2,36

1,16

2,35

0,92

14.

odpady mineralne

18,85

2,33

5,87

2,31

15.

drobna frakcja popiołowa

4,71

37,27

16.

wielkogabarytowe

17.

budowlane

4,71

2,33

1,17

0,46

18.

niebezpieczne

2,36

1,16

1,17

0,46

Razem

235,58

116,44

117,49

46,17

Obecny skład morfologiczny odpadów zmieszanych odbieranych z gospodarstw domowych i z obiektów infrastruktury

powi

kszony o zbierane selektywnie, odpady z targowisk, odpady z ogrodów i parków, ulic i placów, budowlane

2005

Gospodarstwa domowe +

obiekty infrastruktury

Odpady zbierane

selektywnie+targow+ogr i

parki+ulic i

plac+wielko+bud

miasto

wie

miasto

wie

miasto

wie

Lp. strumie

odpadów

komunalnych

kg/M*r

kuchenne ulegaj

biodegradacji

19,8

99,13

9,19

23,3

89,49

25,59

4,10

odpady zielone

2,2

11,04

1,81

4,59

7,06

5,58

11,74

papier i tektura
(nieopakowaniowe)

6,3

31,6

4,63

11,75

18,84

6,74

3,00

opakowania z papieru i
tektury

11,5

57,69

6,72

17,03

59,99

19,69

opakowania
wielomateriałowe

1,29

6,48

0,75

1,91

30,57

11,80

tworzywa sztuczne
nieopakowaniowe

10,4

8,72

22,1

8,00

5,00

opakowania z tworzyw
sztucznych.

4,3

21,58

2,8

7,11

54,13

22,28

tekstylia

2,66

13,36

2,02

5,13

5,89

2,55

szkło nieopakowaniowe

0,46

2,32

0,43

1,1

2,32

1,10

10 opakowania ze szkła

7,09

35,55

8,23

20,86

30,59

13,94

4,00

11 metale

2,68

13,44

1,89

4,78

7,07

3,49

12 opakowania z blachy

stalowej

1,1

5,51

0,67

1,71

5,89

2,55

1,25

13 opakowania z aluminium 0,32

1,59

0,19

0,49

4,71

2,08

0,50

14 odpady mineralne

15,03

5,23

13,25

24,72

4,64

9,04

15 drobna frakcja popiołowa 8,41

42,15

14,4

36,41

4,71

37,27

16 wielkogabarytowe

5,98

7,89

12,87

8,58

17 budowlane

23,7

5,88

2,79

33,01

46,62

18 niebezpieczne

0,6

0,79

3,53

1,62

Razem

100 501,47 100 253,52

353,07

162,61

89,83

61,30

Porównawcze zestawienie ilo

ci i struktury odpadów komunalnych oszacowanej w KPGO 2002

i obecnie zweryfikowanej w KPGO 2010

Symulacja 2005

Skorygowane pomiary 2004

miasto

wie

miasto

wie

Lp. strumie

odpadów

komunalnych

kg/M*r

1 kuchenne ulegaj

biodegradacji

19,8 99,13 9,19

23,3

21,13

93,59

11,43

25,59

2 odpady zielone

2,2

11,04 1,81

4,59

4,24

18,80

2,49

5,58

3 papier i tektura

(nieopakowaniowe)

6,3

31,6

4,63 11,75

4,93

21,84

3,01

6,74

4 opakowania z papieru

i tektury

11,5 57,69 6,72 17,03

13,55

59,99

8,79

19,69

5 opakowania

wielomateriałowe

1,29

6,48

0,75

1,91

6,90

30,57

5,27

11,80

6 tworzywa sztuczne

nieopakowaniowe

10,4

8,72

22,1

1,81

8,00

2,23

5,00

7 opakowania z tworzyw

sztucznych.

4,3

21,58

2,8

7,11

12,22

54,13

9,95

22,28

8 tekstylia

2,66 13,36 2,02

5,13

1,33

5,89

1,14

2,55

9 szkło

nieopakowaniowe

0,46

2,32

0,43

1,1

0,52

2,32

0,49

1,10

10 opakowania ze szkła

7,09 35,55 8,23 20,86

7,81

34,59

6,23

13,94

11 metale

2,68 13,44 1,89

4,78

1,60

7,07

1,56

3,49

12 opakowania z blachy

stalowej

1,1

5,51

0,67

1,71

1,61

7,14

1,14

2,55

13 opakowania z

aluminium

0,32

1,59

0,19

0,49

1,18

5,21

0,93

2,08

14 odpady mineralne

15,03 5,23 13,25

7,62

33,76

2,07

4,64

15 drobna frakcja

popiołowa

8,41 42,15 14,4 36,41

1,06

4,71

16,65

37,27

16 wielkogabarytowe

5,98

7,89

2,91

12,87

3,83

8,58

17 budowlane

23,7

8,78

38,89

22,07

49,41

18 niebezpieczne

0,6

0,79

0,80

3,53

0,72

1,62

Razem

100 501,47 100 253,52

100,00

442,90

100,00

223,91

Wg autorów KPGO 2010, w roku 2004 wytworzyli

my nast

puj

ilo

ść

odpadów ulegaj

cych biodegradacji:

L.p. strumie

tys. Mg

1. papier + tektura

66,7

2. odzie

+ tekstylia

7,1

3. odpady zielone z ogrodów i parków

325,7

4. odpady ulegaj

ce biodegradacji ze

umieszanych

5040,4

5. ulegaj

ca biodegradacji cz

ęść

odpadów z

targowisk

114,0

Razem

5553,9

Ilo

ść

ta stanowi 47% ogólnej masy odpadów (bez budowlanych), oszacowanych przez autorów KPGO.

Udział odpadów ulegaj

cych biodegradacji w odpadach pochodz

cych z miast, wsi i obiektów infrastruktury, przedstawia

nast

puj

co:

l.p.

kategoria

miasto (%)

wie

(%)

obiekty infrastruktur

(%)

1. ulegaj

ce biodegradacji

2. niebezpieczne

3. inne

Według autora opracowania ilo

ść

odpadów ulegaj

cych biodegradacji (patrz tabela ze skorygowanymi pomiarami 2004) kształtuje

nast

puj

co (pozycje 1, 2,3, 4, 8, 7% z 17 i 60% z 16 za KPGO 2002): w mie

cie - 47,54% a wi

c 210,55 kg/mieszk*rok, na

wsi – 30,70%, a wi

c 68,74 kg/mieszk*rok (to wszystko z uwzgl

dnieniem obiektów infrastruktury), wyniki s

c bardzo

zbli

one.

Przepisy obliguj

przedsi

biorców do ograniczenia ilo

ci składowanych odpadów ulegaj

cych biodegradacji do 75% w roku 2010 w

odniesieniu do masy odpadów ulegaj

cych biodegradacji wytworzonych w roku 1995 (4380 tys.Mg, tj. około 115 kg/mieszka

ca), a

rednio nale

y do roku 2010 składowa

max. 86,25 kg/mieszk*rok, wniosek st

e (przy aktualnej

redniej ilo

ci odpadów

ulegaj

cych biodegradacji wytwarzanej przez mieszka

ca równej 170,70 kg.mieszk*rok, w roku 1995 mieszka

cy wytwarzali około

67% dzi

wytwarzanych odpadów ulegaj

cych biodegradacji) w mie

cie b

dzie to około 106 kg, na wsi 35 kg.

W tej sytuacji uprawnionym jest zało

enie,

e aktualnie wystarczy w mie

cie przetworzy

i wykorzysta

około

(210,55 – 106)/4 lata = 26 kg/mieszk*rok, za

na wsi (68,74 – 35)/4 = 8,5 kg/mieszk*rok.

Ponadto przepisy obliguj

przedsi

biorców do odzyskania w roku przyszłym 50% odpadów opakowaniowych, w tym poddania

recyklingowi 25%. W roku bie

Ŝą

cym nale

y odzyska

43% opakowa

. W mie

cie około 43,27% masy stanowi

opakowania, na wsi

– 32,31%, przy czym pami

nale

y, ze niektóre z nich s

równie

ulegaj

cymi biodegradacji.

Reasumuj

c, przedsi

biorcy w bie

Ŝą

cym roku maj

obowi

zek odzyska

opakowania w ilo

ci 18,61% masy odpadów

wytwarzanych przez mieszka

ca miasta i 13,89% w odniesieniu do mieszka

ca wsi.

ej prezentowana tabela wskazuje minimalne ilo

ci odpadów jakie nale

y zebra

selektywnie lub rozsortowa

przekaza

do dalszego przetworzenia, uwzgl

dniaj

c ł

cznie zapisy obu KPGO i ustawowe.

l.p. frakcja

Miasto
kg/osob

*rok

Wie

kg/osob

*rok

ulegaj

biodegradacji

8,5

2. opakowania

82,5

niebezpieczne

(22% - KPGO 2002)

0,8

0,4

wielkogabarytowe

(20% - KPGO – 2002)

2,6

1,7

budowlane

(15% - KPGO 2002)

5,8

7,4

zmieszane do
składowania

325,2 (73,4%) 174,91(78,1)

Razem

442,90

223,91

2. OPIS POSTULOWANEGO SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI KOMUNALNYMI

Warunkiem koniecznym osi

gni

cia poprawy sytuacji jest wł

czenie funkcjonuj

cych dot

d na rynku, zupełnie niezale

nie od

siebie, podmiotów gospodarczych w zintegrowany system, zarz

dzany centralnie dla populacji optymalnej z punktu widzenia

jego ekonomiki, a wi

c licz

cej minimum 100 – 150 tysi

cy mieszka

ców, przez specjalnie w tym celu wyłoniony lub

powołany podmiot zarz

dzaj

cy, co nie stoi w sprzeczno

ci z dalszym funkcjonowaniem ich w warunkach konkurencji.

Jedn

z funkcji, które pozwoliłby wypełni

zintegrowany system jest stworzenie podstaw do osi

gni

cia przez niego

efektywno

ci ekonomicznej i zdj

cia z samorz

dów konieczno

ci dofinansowywania. Byłaby to wi

c realna szansa na

zaprzestanie przerzucania cz

ęś

ci kosztów z zanieczyszczaj

cych, czyli niesubordynowanych mieszka

ców, na samorz

Podstawowym warunkiem uzyskania efektywno

ci ekonomicznej jest skala, na jak

system gospodarowania odpadami

komunalnymi funkcjonuje. W Polsce uznaje si

e minimalna liczebno

ść

populacji obj

ta jednolitym systemem wynosi 100 –

150 tys. mieszka

ców.

Kolejnym warunkiem jest mo

liwo

ść

zapewnienia rytmiczno

ci dostaw odpadów i surowców, na okre

lonym poziomie

ilo

ciowym.

Dalsze zalety integracji systemu:

•

stwarza ona mo

liwo

ść

uruchomienia kolejnych strumieni pieni

dzy pozwalaj

cych na cz

ęś

ciowe przynajmniej

sfinansowanie selektywnej zbiórki odpadów,

•

pozwoli, po upływie pewnego czasu, na okre

lenie standardów kosztów i rzetelny monitoring ilo

ci wytwarzanych przez

mieszka

ców odpadów komunalnych.

Aby osi

ąć

oczekiwane efekty, nie wystarczy integracja. System musi równie

opiera

na zasadzie nieuchronno

ponoszenia przez mieszka

ców opłat, której wdro

enie jest mo

liwe przy wykorzystaniu aktualnego kształtu rozwi

prawnych. Nieuchronno

ść

jest warunkiem koniecznym dla zapewnienia rytmiczno

ci dostaw do funkcjonuj

cych instalacji, w

wysoko

ci zapewniaj

cej ich efektywn

eksploatacj

. Najlepszym rozwi

zaniem byłoby, aby wychodz

c od wska

ników

nagromadzenia zawartych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, organizowa

przetargi na

wiadczenie usług w zakresie

odbioru i transportu, w wyniku których wybrani przedsi

biorcy otrzymywaliby wynagrodzenie ryczałtowe za odbiór odpadów od

konkretnej populacji mieszka

ców. Rozwi

zanie takie mo

liwe jest tylko w tych gminach, w których przeprowadzono

referendum, chyba,

e ustawodawca zezwoli w ko

cu gminom na przejmowanie niektórych obowi

zków mieszka

ców w

drodze uchwały rady gminy, czego samorz

dy od długiego czasu si

domagaj

. Zmienione regulacje prawne pozwoliłyby

skalkulowa

koszt zagospodarowania odpadów w oparciu o wynik przetargu, wła

ciwie skalkulowane koszty składowania,

dodatkowej segregacji, odzysku, recyklingu, kompostowania i obliczy

pełn

oraz obni

z tytułu wst

pnej segregacji „u

ródła”,

wysoko

ść

opłat naliczon

na jednego mieszka

ca w skali roku i miesi

ca. Argumentem przemawiaj

cym za tym,

e nale

kalkulowa

wysoko

ść

opłat w przeliczeniu na mieszka

ca, zamiast, jak to dot

d najcz

ęś

ciej bywa, za opró

niony kubeł, jest to,

taka kalkulacja pozwala unikn

ąć

nieporozumie

i dyskusji dotycz

cych ilo

ci usuni

tych, udokumentowanych rachunkami,

odpadów, odbiera równie

sens szukaniu oszcz

dno

ci poprzez usuwanie cz

ęś

ci odpadów poza systemem. Ponadto, od

momentu uchwalenia KPGO, istniej

podstawy do przyj

cia standardów w zakresie ilo

ci oraz składu wytwarzanych odpadów

komunalnych. Reasumuj

c, ujednolicenie i nieuchronno

ść

ponoszenia opłat to warunki konieczne dla „uszczelnienia” systemu, za

okre

lenie ich wysoko

ci w oparciu o wyniki przetargów pozwoliłoby na uzyskanie najni

szej z mo

liwych w danym momencie

opłat, jak wskazuje do

wiadczenie, ni

szych ani

eli płacone wcze

niej przez realizuj

cych swe ustawowe obowi

zki mieszka

ców.

Wspomniany wy

ej podmiot zarz

dzaj

cy systemem, jakim powinno by

, np. Centrum Gospodarki Odpadami (CGO), które,

zgodnie z tre

art. 3. ust. 1. ustawy z dnia 20 grudnia 1996 o gospodarce komunalnej, mo

e by

prowadzone na mocy umowy

z samorz

dem przez osob

fizyczn

, osob

prawn

lub jednostk

nieposiadaj

osobowo

ci prawnej, wyłonion

uwzgl

dnieniem przepisów o zamówieniach publicznych, powinien przej

ąć

od samorz

du zadanie udzielania zezwole

wiadczenie usług w zakresie odbierania od mieszka

ców odpadów komunalnych, zgodnie z tre

art. 7 i 8a ustawy z dnia 13

wrze

nia 1996 o utrzymaniu czysto

ci i porz

dku w gminach, zadanie polegaj

ce na wydawaniu decyzji nakazuj

cej

mieszka

cowi wykonanie obowi

zku w zakresie wyposa

enia nieruchomo

ci w urz

dzenia, przył

czenia nieruchomo

do sieci kanalizacyjnej lub wyposa

enia w zbiornik bezodpływowy, a tak

e uprz

tni

cia błota,

niegu i lodu zgodnie z

tre

art. 5. ust. 7 i 8 tej

e ustawy oraz zadanie polegaj

ce na wydawaniu decyzji zapisanych w art. 6 ust. 7 – 12,

dotycz

cych obowi

zku uiszczania opłat i udost

pniania urz

dze

lub zbiorników, bowiem zgodnie z tre

art.39 ust.4

ustawy z dnia 8 marca 1990 o samorz

dzie gminnym, rada gminy mo

e upowa

inne podmioty do załatwiania

indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej, a do takich nale

y udzielanie zezwole

i wydawanie decyzji

administracyjnych, powinien te

, na mocy zapisów planu gospodarki odpadami, organizowa

przetargi i w ich wyniku, w drodze

cesji, przej

ąć

od przewo

ników podpisywanie w ich imieniu umów z mieszka

cami.

Skupienie w jednym miejscu (CGO) wszystkich umów (niezale

nie od obowi

zku prowadzenia ewidencji zapisanego w art. 3. ust.

3. ustawy o utrzymaniu czysto

ci i porz

dku w gminach) i windykacji nale

ci z ich tytułu dla obszaru działania systemu pozwala

z jednej strony na skuteczn

i stosunkowo prost

kontrol

realizowania przez mieszka

ców obowi

zku ich podpisania, z drugiej

ułatwia, w przypadku braku umowy, wydanie stosownej decyzji administracyjnej oraz egzekucj

nale

ci i udost

pnienia

urz

dze

Kolejnym, wa

nym zadaniem CGO byłoby prowadzenie przez jedno centrum całej obsługi finansowo – ksi

gowej systemu, co

umo

liwia prowadzenie controllingu kosztów i kształtowanie poziomu opłat w sposób uwzgl

dniaj

cy wszystkie elementy

kosztów.

Bardzo wa

nym aspektem takiej organizacji jest, sprawdzona w praktyce polskiej na niewielk

skal

, mo

liwo

ść

indywidualizacji

zni

ek w opłatach udzielanych mieszka

com za segregacj

„u

ródła”. Warto pami

e ustawa z dnia 13 wrze

nia 1996 o

utrzymaniu czysto

ci i porz

dku w gminach w art.6 ust.4 zobowi

zuje rad

gminy do stosowania ni

szych stawek opłat za

zbiórk

i odbiór odpadów w sposób selektywny. Zni

ki te, wbudowane w globalnie, dla całego systemu kalkulowane koszty,

pozwoliłyby na wdro

enie zasady dokładniejszej segregacji na liniach sortowniczych odpadów wst

pnie segregowanych w domach

na trzy zasadnicze frakcje: ulegaj

biodegradacji, mo

liw

do odzysku i recyklingu to jest szkło, papier, plastyki, metale,

opakowania, oraz pozostało

ść

, która b

dzie trafiała na składowisko lub, w przyszło

ci, do spalarni. Warunkiem koniecznym

funkcjonowania tych zało

jest doprowadzenie do sytuacji, w której składowanie faktycznie b

dzie najdro

form

unieszkodliwiania odpadów. B

dzie to mo

liwe, gdy samorz

dy zaprzestan

w sposób ukryty dofinansowywa

gospodark

odpadami. Zadanie to musi spoczywa

na CGO wyposa

onym we wszelkie, wymienione wy

ej, kompetencje.

Celem uniemo

liwienia, odbieraj

cym i transportuj

cym odpady, ucieczki na najta

sze, nieprzeznaczone dla obsługi danego

obszaru, składowiska, koniecznym b

dzie dokonywanie, na podstawie wcze

niej okre

lonych, zgodnie z tre

art. 7. ust. 3 i 3a,

ustawy z dnia 13 wrze

nia 1996 o utrzymaniu czysto

ci i porz

dku w gminach, wymaga

oraz wła

ciwie skonstruowanych planów

gospodarki odpadami, oraz stosownie do zapisów art. 9. ust. 1a, odpowiednich wpisów w pozwoleniach i konsekwentne ich

egzekwowanie. Pozwoli to te

na doprowadzenie do faktycznego zaistnienia składowania jako najdro

szej (poza spalaniem)

formy unieszkodliwiania odpadów i tym samym łatwiejszego uruchomienia mechanizmów skłaniaj

cych do selekcji, co w

rezultacie pozwoli z czasem, na uzyskanie wymaganych przepisami i programami poziomów odzysku oraz przedłu

y czas

funkcjonowania istniej

cych obiektów.

Prawidłowe funkcjonowanie CGO umo

liwi pełne i optymalne wykorzystanie wszystkich dost

pnych

ródeł finansowania

zbiórki i segregacji „u

ródła” frakcji do odzysku lub recyklingu, a wi

rodków z opłat produktowych trafiaj

cych do marszałka,

rodków z organizacji odzysku,

rodków z bud

etów samorz

dów, wpływów ze sprzeda

y surowców oraz cz

ęść

z opłat

mieszka

ców.

W przypadku przej

cia obowi

zków mieszka

ców przez samorz

d byłaby mo

liwo

ść

podzielenia obszaru obj

tego

jednolitym systemem na rejony, a wi

c sołectwa, dzielnice itp. Dla tak okre

lonych rejonów podmiot zarz

dzaj

cy ogłaszałby

przetargi na zbiórk

i transport odpadów okre

laj

c ich ilo

ść

do zebrania i wywiezienia, cz

stotliwo

ść

i miejsce wywozu,

sposób zaopatrzenia w kubły, odległo

ść

do składowiska itd., oczekuj

c od oferenta podania ryczałtowej ceny wywozu w

skali roku. Pozwoliłoby to na znaczne obni

enie cen w stosunku do obowi

zuj

cych obecnie. Warto zauwa

reprezentowanie przez zarz

dzaj

cego wobec przedsi

biorcy – przewo

nika, du

ej grupy mieszka

ców daje mu znacznie

mocniejsz

pozycj

negocjacyjn

ani

eli posiada samotnie dochodz

cy swoich uprawnie

mieszkaniec. Z drugiej strony

przedsi

biorca ma zapewnion

znacznie wi

ksz

w obecnych warunkach ilo

ść

klientów, mało tego, skupion

mniejszym terenie, co skutkuje krótszymi trasami przejazdu oraz gwarantowane przychody przy ni

szym poziomie

kosztów.

Przewo

nik ponosiłby ni

sze ani

eli dot

d koszty, bowiem nie byłby obci

ąŜ

ony konieczno

podpisywania umów,

ustalania danych dotycz

cych wła

cicieli, co w obecnej sytuacji prawnej nastr

czało powa

ne trudno

ci, wypisywania

rachunków, prowadzenia rozlicze

, wreszcie windykacji. Miałby on zapewnione miesi

czne, stałe wynagrodzenie za

wiadczenie okre

lonej ilo

ci usług w okre

lonym standardzie.

Odpady powstaj

ce w gospodarstwach domowych, wytwarzane przez jednego mieszka

ca (z pomini

ciem obiektów

infrastruktury), przy przyj

ciu masy jednego m³ jako równej na wsi 120 kg, ( jest to sytuacja naimniej korzystna z punktu widzenia

dobrania wielko

ci pojemnika, w praktyce wielko

ść

ta jest wy

sza i

rednio oscyluje wokół 180 kg) maj

na wsi około 1,0 m³

obj

ci w skali roku, za

w mie

cie około 2,0 m³ . St

d nale

y przyj

ąć

e trzyosobowa rodzina ( dane statystyczne wskazuj

e tak kształtuj

rednie) mieszkaj

ca na wsi potrzebuje, jeden 120 l kubeł przy dwutygodniowym cyklu wywozu przy

braku zaawansowanej segregacji „u

ródła”, czyli w domu. Z kolei taka sama rodzina w mie

cie, przy tygodniowym cyklu

wywozu, potrzebuje równie

jeden 120 l kubeł dla zapewnienia wła

ciwej obsługi swoich potrzeb.

Cało

ść

systemu powinny uzupełnia

zasady segregacji surowców „u

ródła” oraz rozmaite przedsi

wzi

cia edukacyjne. Selekcja w

domach ma jeszcze dodatkowy aspekt, bowiem najlepszy surowiec do przetwórstwa uzyskuje si

w wyniku selekcji

prowadzonej w domach wła

cicieli nieruchomo

ci. Rzecz tylko w tym by go stamt

d odebra

, ewentualnie doczy

przekaza

do recyklingu. Takie post

powanie ma sens w sytuacji, gdy posortowane odpady odbierane s

z domów, a

oddaj

cy je maj

w zamian ulgi w opłatach.

W tak zaprojektowanym systemie jest miejsce dla wszystkich podmiotów, które dot

d na tym rynku funkcjonuj

, a wi

przewo

ników, eksploatuj

cych składowiska, sortownie, recyklerów, itp. Najistotniejsza jest skala tej działalno

ci oraz

wmontowanie wszystkich wy

ej wymienionych elementów w jedn

spójn

, współzale

cało

ść

, a wi

c całkowite odwrócenie

perspektywy w stosunku do obecnie obowi

zuj

cej.

Aby tak lub podobnie, zaprojektowany system mógł funkcjonowa

, konieczne jest zamieszczenie stosownych zapisów w

Regulaminie utrzymania czysto

ci i porz

dku w gminie oraz planie gospodarki odpadami.

Na osiedlach mieszkaniowych, na których niemo

liwe jest indywidualne odbieranie sortowanego materiału z mieszka

, najlepszym

rozwi

zaniem mo

e okaza

system polegaj

cy na wystawianiu na wyznaczone miejsca worków zawieraj

cych

wyselekcjonowane odpady zaopatrzonych w paski z kodem kreskowym umo

liwiaj

cym identyfikacj

osoby, która worek

wystawiła. Dzi

ki temu mo

liwe b

dzie rejestrowanie ilo

ci wyselekcjonowanych przez mieszka

ców opakowa

oraz

frakcji ulegaj

cej biodegradacji, celem udzielenia zni

ki w zryczałtowanych opłatach.

Wdro

enie tego rodzaju systemu wymaga zaanga

owania kierownictwa podmiotu zarz

dzaj

cego, jednak efekty przychodz

nadzwyczaj szybko. Po roku, półtora nawet nie nawykli do tego mieszka

cy wsi przyzwyczajaj

, zaczynaj

liczy

skrz

tnie korzystaj

z mo

liwo

ci uzyskania ulg.

Opisane wy

ej rozwi

zanie organizacyjne i formalno-prawne musz

owocowa

znakomitymi rezultatami, tym bardziej,

e jak

wyliczono, stosuj

c najprostsze metody odzysku i recyklingu mo

na wielko

ść

balastu składanego na składowisku

ograniczy

do 25 - 40% ogólnej masy odpadów.

Wzorcowym rozwi

zaniem organizacyjnym jest wyłonienie przez gminy, w drodze przetargu, firmy zarz

dzaj

cej, która nie

musi by

komunaln

. Zadania te mo

e te

realizowa

zwi

zek bez posiłkowania si

specjalnie w tym celu powołan

firm

. Rol

e równie

pełni

podmiot zarz

dzaj

cy składowiskiem, sortowni

, kompostowni

i przetwórni

Wdro

enie tego rodzaju rozwi

zania nie nastr

czałoby trudno

ci w sytuacji po uzyskaniu korzystnego wyniku referendum

w sprawie przej

cia przez gmin

niektórych obowi

zków. Wówczas nie trzeba byłoby nawet podpisywa

umów, za

mieszka

cy musz

c płaci

opłat

gminie, sami rozwi

zaliby dot

d ich obowi

zuj

ce umowy, które podpisali z

przewo

nikami.

W tym stanie rzeczy, dokonana dnia 29 lipca 2005, zmiana regulacji prawnych w dziedzinie gospodarowania odpadami,

pomimo wszystkich, bardzo powa

nych zastrze

, stwarza gminom realn

szans

na rozpocz

cie procesu

porz

dkowania tej, tak zaniedbanej, dziedziny.

Wbrew oczekiwaniom samorz

dów, ustawodawca, dokonuj

c zmian ustawowych, przedsi

biorcom powierzył realizacj

zada

nało

onych na Polsk

poprzez akcesj

do UE, za

gminy maj

obowi

zek ich szczegółowego okre

lania i kontroli

realizacji.

Nowy stan prawny nakazuje przedsi

biorcom organizacj

systemu, i na nich nakłada obowi

zek uzyskania okre

lonych

przepisami poziomów odzysku i recyklingu. Gmina ma obowi

zek okre

swoje wymagania, zgodne z planem gospodarki

odpadami krajowym i innymi oraz egzekwowa

ich realizacj

przez przedsi

biorców.

Gminy do dnia 13 stycznia 2006 miały obowi

zek dostosowa

regulamin utrzymania czysto

ci i porz

dku do nowych

przepisów. Regulamin ten powinien by

jednak skorelowany z planem gospodarki odpadami.

W tej sytuacji celowym było, a w wielu przypadkach nadal jest, rozpocz

cie procedury aktualizacji owych dokumentów od

przegl

du zapisów dotycz

cych systemu, jakie figuruj

w planie gospodarki odpadami. Ni

ej podano najwa

niejsze

zasady, które uczyni

realn

budow

skutecznego systemu gospodarowania odpadami.

Na wst

pie przypomnijmy,

e plan gminny obejmuje odpady komunalne powstaj

ce na obszarze danej gminy oraz

przywo

one na jej obszar z uwzgl

dnieniem odpadów ulegaj

cych biodegradacji oraz odpadów niebezpiecznych

zawartych w odpadach komunalnych, natomiast odpady komunalne to odpady powstaj

ce w gospodarstwach domowych,

a tak

e odpady niezawieraj

ce odpadów niebezpiecznych pochodz

ce od innych wytwórców odpadów, które ze wzgl

du na

swój charakter lub skład s

podobne do odpadów powstaj

cych w gospodarstwach domowych.

System gospodarowania odpadami komunalnymi - istotne regulacje, które winny by

zawarte w planie gospodarki

odpadami

1) zapewnia realizacj

ustawowych zada

gminy w sposób uzasadniony ekonomicznie,

2) zadania w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi gmina realizuje wspólnie z gminami ....... / w ramach

celowego zwi

zku komunalnego ...... / w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego z podmiotem ...... wyłonionym w

oparciu o przepisy o zamówieniach publicznych / w ramach umowy z podmiotem prowadz

cym działalno

ść

gospodarcz

dziedzinie gospodarowania odpadami wyłonionym w oparciu o przepisy o zamówieniach publicznych / w ramach

współpracy z podmiotami, które do dnia 13.10.2006 r. prowadz

c działalno

ść

w zakresie odbierania odpadów

komunalnych lub opró

niania zbiorników bezodpływowych dostosuj

swoj

działalno

ść

do zmian wprowadzonych

ustaw

z dnia 13 wrze

nia 1996 o utrzymaniu czysto

ci i porz

dku w gminach, oraz wyst

z wnioskiem o zmian

posiadanego zezwolenia na prowadzenie działalno

ci w zakresie odbierania odpadów komunalnych;

3) zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami lub przedsi

biorcami

instalacji i urz

dze

do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo zapewnienie warunków do budowy,

utrzymania i eksploatacji instalacji i urz

dze

do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez

przedsi

biorców, gmina b

dzie realizowała/realizuje w oparciu o nast

puj

ce instalacje i urz

dzenia przewidziane w

wojewódzkim planie gospodarki odpadami: ....................... ;

4) w stawkach opłat za odbiór odpadów komunalnych skalkulowane s

koszty: odbioru, transportu, dalszej selekcji,

odzysku, recyklingu, kompostowania, składowania, spalania i innych form unieszkodliwiania odpadów, s

one

kalkulowane w sposób uwzgl

dniaj

cy wszystkie składniki kosztów, nie wył

czaj

c kosztów budowy instalacji, urz

dze

obiektów, kosztów ich eksploatacji, zamkni

cia, likwidacji, rekultywacji, monitoringu, dozorowania oraz ewentualnych

odszkodowa

wynikłych faktu realizacji obiektu lub kosztów zabezpieczenia roszcze

;

5) stawki opłat, o których mowa wy

ej, s

pomniejszane o wpływy uzyskiwane z opłat produktowych z wojewódzkiego

funduszu ochrony

rodowiska i gospodarki wodnej, wpływy uzyskane na mocy umów podpisanych z organizacjami odzysku

oraz wpływy uzyskane ze sprzeda

y niektórych odzyskanych materiałów;

6) stawki opłat, o których mowa wy

ej, kalkulowane s

w oparciu o statystyczn

ilo

ść

odpadów wytwarzanych w

przeci

gu roku przez jedn

osob

, osobno dla obszarów wsi i miast, przy czym pierwsza kalkulacja dokonana

zostanie w oparciu o dane zawarte w KPGO 2002 i KPGO 2010 oraz własne oszacowania gminy/zwi

zkugmin; opłat

nalicza si

na ka

z osób faktycznie zamieszkuj

cych nieruchomo

ść

; ustalenie faktu zamieszkania dokonywane

jest w oparciu o zasoby informacyjne ewidencji ludno

ci, a gdy stan faktyczny odbiega od jej zapisów, w oparciu o

wiadczenia wła

cicieli, weryfikowane wywiadem

rodowiskowym; nieruchomo

ci o charakterze letniskowym,

słu

Ŝą

ce pobytowi czasowemu, s

traktowane jako zamieszkałe sezonowo, a ich wła

ciciele s

zobowi

zani uiszcza

opłat

za czas trwania sezonu wypoczynkowego, odniesion

do ilo

ci osób, dla której pobytu nieruchomo

ść

jest

przystosowana;

7) w omówion

ej stawk

opłat wkalkulowuje si

koszty odbioru i kompostowania odpadów zielonych

pochodz

cych z nieruchomo

ci posiadaj

cych ogród nie wi

kszy ni

przeci

tna wielko

ść

ogrodu na terenie gminy;

wła

ciciele ogrodów wi

kszych b

obowi

zani ui

opłat

proporcjonalnie wy

;

8) w omówion

ej stawk

wkalkulowuje si

koszty odbioru odpadów budowlanych z remontów, na które nie jest

wymagane pozwolenie na budow

lub zgłoszenie; odbiór odpadów budowlanych z pozostałych remontów b

dzie

podlegał odr

bnej opłacie;

9) stawka opłat oszacowana za m³, dotyczy nieruchomo

ci nie b

cych mieszkalnymi i jest naliczana w oparciu o obj

ść

koniecznych do ich zebrania urz

dze

;

10) gmina, podejmuj

c uchwał

w sprawie górnych stawek opłat ponoszonych przez wła

cicieli nieruchomo

ci, dokona

wst

pnego ich oszacowania na podstawie wska

ników zawartych w KPGO 2002 skorygowanych o wzrost cen towarów i

usług w okresie od jego przyj

cia, lub na podstawie własnych kalkulacji cen usług rozumianych jak w wy

ej zapisanych

punktach, albo na podstawie wyników przetargów; stawki opłat b

zró

nicowane w zale

ci od miejsca

zamieszkania z uwzgl

dnieniem podziału na obszary wsi i miasta; stawki opłat b

ulegały obni

ce, której

wysoko

ść

dzie uzale

niona od uzyskanych przez wła

ciciela nieruchomo

ci, w roku poprzednim, wyników w

zakresie zbiórki selektywnej; górne stawki opłat b

skalkulowane dla sytuacji, w której wła

ciciele nieruchomo

nie dokonuj

selekcji odpadów, za

obowi

zek uzyskania obowi

zuj

cych poziomów odzysku spada wył

cznie na

podmiot uprawniony, który zmuszony b

dzie selekcjonowa

odpady zmieszane i uzyska

wymagane przepisami

wska

niki odzysku:

11) gmina, w ramach prowadzonej polityki społecznej, maj

c na uwadze poziom dochodów mieszka

ców, mo

e stosowa

dopłaty do kosztów usług w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, zwłaszcza do kosztów zbiórki

selektywnej, jednak

e decyzja w tej materii nale

y do rady gminy;

12) gmina zapewnia obj

cie wszystkich mieszka

ców zorganizowanym systemem odbierania wszystkich rodzajów

odpadów komunalnych, a wi

kuchennych ulegaj

cych biodegradacji,

zielonych, np. z piel

gnacji ogrodów, zieleni komunalnej,

papieru i tektury nieopakowaniowych,

opakowa

z papieru i tektury,

opakowa

wielomateriałowych,

tworzyw sztucznych nieopakowaniowych,

opakowa

z tworzyw sztucznych,

tekstyliów,

szkła nieopakowaniowego,

opakowa

ze szkła,

metali,

opakowa

z blachy stalowej,

opakowa

z aluminium,

odpadów mineralnych,

drobnej frakcji popiołowej,

wielkogabarytowych, np. mebli, sprz

tu elektrycznego i elektronicznego,

budowlanych z remontów mieszka

i budynków,

niebezpiecznych, np. baterii, akumulatorów, resztek farb i lakierów, opakowa

rodkach ochrony ro

lin i

nawozach;

13) gmina, poprzez podmioty prowadz

ce działalno

ść

w zakresie odbierania odpadów komunalnych, które s

obowi

zane do selektywnego ich odbierania oraz do ograniczania ilo

ci odpadów ulegaj

cych biodegradacji

kierowanych do składowania, zapewnia warunki funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania

odpadów komunalnych, aby było mo

liwe zgodne z przepisami ograniczanie składowania odpadów komunalnych

ulegaj

cych biodegradacji;

14) gmina, poprzez podanie do publicznej wiadomo

ci wymaga

jakie powinni spełnia

przedsi

biorcy ubiegaj

cy si

uzyskanie zezwole

na odbiór odpadów komunalnych od wła

cicieli nieruchomo

ci, szczegółowo okre

la zasady selekcji

odpadów przez wła

cicieli, zasady ich odbioru oraz dalszego post

powania z nimi przez przedsi

biorców;

15) gmina wydaj

c zezwolenie na odbiór odpadów od wła

cicieli nieruchomo

ci, poprzez okre

lenie w planie i

zarz

dzeniu, szczegółowych zasad ich odbioru i post

powania z nimi, zobowi

ąŜ

e przedsi

biorców do odbierania

zebranych selektywnie opakowa

, papieru, szkła, plasyków i drobnych metali nieopakowaniowych, odpadów

wielkogabarytowych, odpadów budowlanych z remontów, odpadów zielonych z piel

gnacji ogrodów i odpadów

niebezpiecznych;

16) wydzielanie odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych oraz osi

gni

cie poziomów odzysku i recyklingu

odpadów opakowaniowych, realizowane b

dzie przede wszystkim poprzez selektywne zbieranie ich przez

wła

cicieli nieruchomo

ci i selektywny ich odbiór przez przedsi

biorców z gospodarstw domowych, a w dalszej

kolejno

ci przez wła

ciwe ich post

powanie z nimi;

17) w sytuacji gdyby w ustawowo okre

lonym terminie, czyli do 13.10.2006 r. przedsi

biorcy prowadz

cy działalno

ść

zakresie odbierania odpadów komunalnych lub opró

niania zbiorników bezodpływowych nie dostosowali swojej

działalno

ci do zmian wprowadzonych ustaw

z dnia 13 wrze

nia 1996 o utrzymaniu czysto

ci i porz

dku w gminach, oraz

nie wyst

pili z wnioskiem o zmian

posiadanego zezwolenia na prowadzenie działalno

ci w zakresie odbierania

odpadów komunalnych wójt, burmistrz, prezydent miasta, stwierdzi z urz

du, bez odszkodowania, wyga

cie

dotychczasowej decyzji;

18) w sytuacji gdyby wszystkim przedsi

biorcom posiadaj

cym zezwolenia na odbiór odpadów od wła

cicieli

nieruchomo

ci na terenie gminy/zwi

zku gmin wygasły one, wójt, burmistrz, prezydent miasta/przewodnicz

cy zwi

zku

ogłosi przetarg na

wiadczenie usług wła

cicielom nieruchomo

ci z terenu gminy/zwi

zku; przed ogłoszeniem

przetargu zmodyfikowane zostan

wymagania jakie powinien spełnia

przedsi

biorca w taki sposób, by

gmina/zwi

zek lub inny podmiot mógł pełni

rol

podmiotu zarz

dzaj

cego systemem;

19) wdra

any system gospodarowania odpadami komunalnymi zapewni ograniczenie masy odpadów komunalnych

ulegaj

cych biodegradacji kierowanych do składowania

do 31 grudnia 2010 roku do nie wi

cej ni

75% wagowo całkowitej masy odpadów ulegaj

cych biodegradacji,

do 31 grudnia 2013 roku do nie wi

cej ni

50%,

do 31 grudnia 2020 roku do nie wi

cej ni

35%, w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w roku 1995,

20) wdra

any system gospodarowania odpadami komunalnymi zapewni ograniczenie masy opakowa

kierowanych do

składowania zgodnie z zapisami ustawy o obowi

zkach przedsi

biorców i aktami wykonawczymi do niej;

21) wdra

any system gospodarowania odpadami komunalnymi, zgodnie z nało

onymi przez KPGO na sektor komunalny,

wymogami, w ramach selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, osi

gnie w roku 2006 wynik na poziomie

20%;

22) wdra

any system gospodarowania odpadami komunalnymi, zgodnie z nało

onymi przez KPGO na sektor komunalny,

wymogami, w ramach selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, osi

gnie w roku 2006 wynik na poziomie 15%;

23) wdra

any system gospodarowania odpadami komunalnymi, zgodnie z nało

onymi przez KPGO na sektor komunalny,

wymogami, w ramach selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych, osi

gnie w roku 2006 wynik na poziomie 22%;

24) wszelkie ulgi w wysoko

ci opłat w zamian za osi

gni

te wska

niki selekcji, b

udzielane indywidualnie

wła

cicielowi nieruchomo

ci, który je uzyskał; aby taki mechanizm wdro

, konieczna jest indywidualna rejestracja ilo

odpadów zebranych w sposób selektywny przez wła

cicieli nieruchomo

ci; obowi

zek rejestracji tego faktu

spoczywa na przedsi

biorcy odbieraj

cym odpady czyli podmiocie upowa

nionym;

25) system gospodarki odpadami umo

liwia podpisanie indywidualnej umowy z przedsi

biorcom nie tylko wła

cicielom

nieruchomo

ci, zamieszkałym w nich i jednocze

nie b

cych zarz

dcami, lecz tak

e wła

cicielom lokali

mieszkalnych, którzy tego sobie

ycz

po to by móc uzyska

indywidualn

zni

zamiast tej, któr

uzyska dla

wszystkich mieszka

ców zarz

dzaj

cy nieruchomo

;

26) przyj

te w planie gospodarki odpadami wska

niki wytwarzania odpadów komunalnych w podziale na strumienie,

oparte s

na KPGO 2010 i b

weryfikowane w oparciu o dane pochodz

ce z monitoringu realizacji KPGO;

27) na podstawie danych zawartych w KPGO 2010 mieszkaniec wsi, składa rocznie do kubła około 120 kg odpadów

nieselekcjonowanych; odpady te, przy przyj

ciu masy jednego m³ jako równej na wsi 120 kg (jest to wariant najmniej

korzystny, w praktyce

rednia jest wy

sza i oscyluje około 180 kg), maj

około 1 m³ obj

ci; st

d nale

y przyj

ąć

e przy

dwutygodniowym cyklu wywozu, potrzebuje on 40 l pojemno

ci kubła na odpady; z kolei mieszkaniec miasta składa rocznie

około 235 kg odpadów przy braku selekcji; odpady te, przy przyj

ciu masy jednego m³ jako równej na wsi 120 kg, maj

około

2 m³ obj

ci, st

d nale

y przyj

ąć

e przy tygodniowym cyklu wywozu, potrzebuje on równie

40 l pojemno

ci kubła na

odpady dla zapewnienia wła

ciwej obsługi swoich potrzeb.

28) w sposób selektywny b

przez mieszka

ców zbierane odpady kuchenne ulegaj

ce biodegradacji, odpady

opakowaniowe wraz z papierem, tektur

, tekstyliami i metalami, dalej wielkogabarytowe, budowlane, zielone z

piel

gnacji ogrodów i niebezpieczne;

29) na obszarach wiejskich odpady ulegaj

ce biodegradacji mog

, po zgłoszeniu tego faktu odbiorcy lub

zarz

dzaj

cemu systemem, kompostowane w przydomowych kompostownikach, w pozostałych przypadkach b

odbierane od mieszka

ców w cyklu tygodniowym; w miastach, w zabudowie rozproszonej (jednorodzinnej, szeregowej

lub domach zamieszkanych przez kilka rodzin), równie

w cyklu tygodniowym; w zabudowie zwartej (wielorodzinnej) w

cyklu trzydniowym w workach zaopatrzonych w kod kreskowy identyfikuj

cy przekazuj

cego;

30) odpady opakowaniowe ( ł

cznie ) wraz z papierem, tektur

, tekstyliami i metalami oraz odpady niebezpieczne b

na obszarach wiejskich odbierane od mieszka

ców w cyklu dwumiesi

cznym, w miastach w zabudowie rozproszonej

w cyklu miesi

cznym, w zabudowie zwartej w cyklu tygodniowym w workach zaopatrzonych w paski z kodem

kreskowym identyfikuj

cym przekazuj

cego;

31) odpady wielkogabarytowe b

odbierane od mieszka

ców wsi w cyklu półrocznym, w miastach w zabudowie

jednorodzinnej, szeregowej lub domach zamieszkanych przez kilka rodzin, a tak

e wielorodzinnej w cyklu kwartalnym (lub

półrocznym);

32) odpady budowlane i zielone z piel

gnacji ogrodów b

odbierane na indywidualne zgłoszenie;

33) odpady niebezpieczne – dwa razy do roku niezale

nie od rodzaju zabudowy;

34) selekcji przez mieszka

ców nie b

poddawane odpady z:

tworzyw sztucznych nieopakowaniowych,

szkła nieopakowaniowego,

odpadów mineralnych,

drobnej frakcji popiołowej;

35) odpady nie selekcjonowane b

odbierane na obszarach wiejskich w cyklu dwutygodniowym, w mie

cie w zabudowie

rozproszonej (jednorodzinnej, szeregowej lub domach zamieszkanych przez kilka rodzin), w cyklu tygodniowym, w mie

cie w

zabudowie zwartej (wielorodzinnej) – w cyklu trzydniowym;

36) przedsi

biorcy odbieraj

cy od wła

cicieli nieruchomo

ci odpady s

zobowi

zani, w momencie podpisywania umowy, do

nieodpłatnego, wyposa

enia nieruchomo

ci w urz

dzenia słu

Ŝą

ce do zbierania odpadów komunalnych

niesegregowanych i odpadów ulegaj

cych biodegradacji, odpady opakowaniowe ( ł

cznie ) wraz z papierem, tektur

tekstyliami i metalami oraz odpady niebezpieczne b

odbierane od mieszka

ców w workach plastykowych

dostarczanych wła

cicielom na bie

Ŝą

co przez przedsi

biorców;

37) odpady wielkogabarytowe, budowlane i zielone z piel

gnacji ogrodów b

odbierane bez korzystania z urz

dze

do ich zbierania;

38) przedsi

biorcy prowadz

cy działalno

ść

w zakresie odbioru odpadów komunalnych od wła

cicieli nieruchomo

ci maj

obowi

zek, przed przekazaniem odebranych odpadów opakowaniowych ( ł

cznie ) wraz z papierem, tektur

tekstyliami i metalami oraz odpadów niebezpiecznych, do odzysku lub recyklingu, dokona

dalszej ich selekcji, tak by

liwe było sporz

dzenie przez nich wymaganych prawem sprawozda

; w realizacji tego zadania mog

korzysta

usług wyspecjalizowanych podmiotów;

39) gmina w oparciu o trafiaj

ce do niej kopie pozwole

, decyzji i informacji dotycz

cych gospodarki odpadami oraz kopie

zezwole

na prowadzenie działalno

ci w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz zbierania lub

transportu odpadów, utworzy lokaln

baz

danych dotycz

gospodarowania odpadami na terenie gminy; gmina, w

drodze porozumienia ze starost

wł

czy do bazy, zgłaszane jemu do specjalnego rejestru, informacje dotycz

ce zbierania,

transportu, odzysku lub unieszkodliwiania niektórych odpadów nie wymagaj

cych uzyskania zezwolenia;

40) gmina b

dzie systematycznie edukowała mieszka

ców w zakresie wiedzy o tym, które odpady mog

przekazywane do wykorzystania osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej, nieb

cym przedsi

biorcami, a

tak

e o tym,

e transport takich odpadów do miejsca wykorzystania nie wymaga uzyskania zezwolenia;

41) gmina b

dzie systematycznie dokonywała kontroli w zakresie składowania odpadów niezgodnie z przepisami i w sytuacjach

tego wymagaj

cych wyda decyzj

, nakazuj

wła

cicielowi usuni

cie ich, wskazuj

c sposób jej wykonania;

42) gmina zaprowadzi ewidencj

komunalnych osadów

ciekowych wykorzystywanych rolniczo;

43) gmina zaprowadzi ewidencj

umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych od wła

cicieli nieruchomo

oraz opró

nianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczysto

ci ciekłych w celu kontroli wykonywania przez

wła

cicieli nieruchomo

ci i przedsi

biorców obowi

zków wynikaj

cych z ustawy.

Dokładniejsza analiza zmian ustawowych oraz powy

szych propozycji nowelizacji zapisów w gminnym planie gospodarki odpadami

w zakresie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, prowadzi do wniosku,

e poprzez zło

enie ogromnej

odpowiedzialno

ci, za osi

gni

cie nało

onych na Polsk

poziomów odzysku i recyklingu, na przedsi

biorców, gminy, zwłaszcza te

mniejsze, oddalone od du

ych o

rodków miejskich, mog

w dniu 13 pa

dziernika 2006 roku pozosta

bez obsługi w zakresie

odbioru odpadów od wła

cicieli nieruchomo

ci. Okre

laj

c wymagania wzgl

dem przedsi

biorców, gmina nie mo

e zrobi

tego w

sposób, który, przynajmniej w zakresie poziomów odzysku i zasad, nie gwarantowałby sprostania wymogom wynikaj

cym z akcesji

do UE, gdy

tym samym na siebie przej

łaby t

odpowiedzialno

ść

. Z drugiej strony małe firmy komunalne lub prywatne nie maj

potencjału, który pozwoliłby zrealizowa

zadania, którym dot

d nie podołano. Wniosek st

d taki,

e nale

y spodziewa

przejmowania tego segmentu rynku przez du

e korporacje zwykle z udziałem kapitału zagranicznego. Czy to dobrze? Z punktu

widzenia lokalnej społeczno

ci i jej mo

liwo

ci uzyskania zatrudnienia raczej nie. Z punktu widzenia gminy równie

, bowiem traci

ona wpływy z podatków płaconych przez lokalne firmy, ponadto zazwyczaj przybywa jej bezrobotnych. Có

w takiej sytuacji zrobi

Jednym z rozwi

, zapisanych powy

ej, jest przej

cie przez gmin

/gminy, w sytuacji, gdy lokalni przedsi

biorcy nie dostosuj

swych mo

liwo

ci do postawionych im wymogów, inicjatywy i poprzez przetargi oraz organizacj

podmiotu zarz

dzaj

cego, czyli

Centrum Gospodarki Odpadami, zbudowanie systemu w kształcie, jaki jest postulowany wy

ej. Rozwi

zanie takie mo

e jednak

okaza

niemo

liwym do przeprowadzenia, bowiem nale

y spodziewa

e du

e firmy we wła

ciwym terminie zło

Ŝą

wnioski

spełniaj

ce postawione wymagania i nie b

dzie mo

na rozpatrzy

ich negatywnie. Maj

c taki scenariusz na uwadze, rozwi

zaniem

e by

wcze

niejsze porozumienie si

z lokalnymi firmami w taki sposób by te odpowiednio wcze

nie zrezygnowały same z

udzielonych im zezwole

, za

gmina zmieniła plan gospodarki odpadami w ten sposób,

e przetargi b

zasad

wyłaniania

przedsi

biorców odbieraj

cych odpady. Firmy lokalne s

zwykle ta

sze ani

eli du

e korporacje. Te ostatnie jednak maj

potencjał,

który pozwoli im na obni

enie cen do poziomu nieosi

galnego dla lokalnych przedsi

biorców. Kolejny scenariusz to konsolidacja

małych lokalnych firm. Operacja bardzo trudna do przeprowadzenia, bowiem w ka

dej sytuacji b

one wymagały dopływu

kapitału. By

e rozwi

zaniem realnym oka

e si

wchłoni

cie małych podmiotów gospodarczych przez du

e, które b

potrzebowały nieruchomo

ci dla rozbudowy swoich baz i przynajmniej cz

ęś

ci lokalnych pracowników znaj

cych mieszka

ców,

topografi

, uwarunkowania itp. Maj

c na uwadze mo

liwe scenariusze, gmina musi szczególnie starannie okre

wymagania dla

przedsi

biorców, a wcze

niej znowelizowa

plan gospodarki odpadami i uchwali

nowy regulamin utrzymania czysto

ci i porz

dku.

Warto zda

sobie tak

e spraw

z tego,

e gmina ma w swoim r

ku pot

ęŜ

ny or

ęŜ

w postaci uchwały okre

laj

cej górne stawki opłat,

które, w interesie mieszka

ców musz

nadzwyczaj starannie skalkulowane.

3. OSZACOWANIE KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI

Zostanie ono dokonane dla obszaru, jak na polskie warunki, du

ego powiatu licz

cego ł

cznie około 169.320

mieszka

ców. Jednolitym systemem b

dzie obsługiwanych pi

ęć

miast o ł

cznej liczbie mieszka

ców – 111370 i osiem

gmin (lub ich cz

ęś

ci) wiejskich licz

cych 57950 mieszka

ców.

L.p.

Nazwa

miasta/Gminy

Liczba ludno

ogółem

Liczba ludno

miast

Liczba ludno

gmin wiejskich

Powierzchnia

miasta/ gminy

1. Miasto A -

powiatowe

79203

2. Gmina A

11044

171

3. Gmina B

5297

147

4. Miasto i gmina A

15309

7492

7817

179

5. Miasto i gmina B

13951

9215

4736

6. Miasto i gmina C

20692

9573

11119

263

7. Miasto i gmina D

10166

5887

4279

8. Gmina D

4640

120

9. Gmina E

9018

136

Powiat

169320

111370

57950

1225

Zestawienie ilo

ci odpadów, która powstaje na terenie powiatu

l.p. frakcja

Miasto
kg/osob

*rok

Wie

kg/osob

*rok

Miasto
kg/rok

Wie

kg/rok

Razem Mg

ulegaj

biodegradacji

8,5

2.895.620

492.575

3.388,2

5. opakowania

82,5

9.188.025

1.796.450

10.984,5

niebezpieczne

(22% - KPGO 2002)

0,8

0,4

89.096

23.180

112,3

wielkogabarytowe

(20% - KPGO – 2002)

2,6

1,7

289.562

98.515

388,1

budowlane

(15% - KPGO 2002)

5,8

7,4

645.946

428.830

1.074,7

9. składowane

325,2 (73,4%) 174,91(78,1)

36.217.524

10.136.034,5

46.353,5

Razem

442,90

223,91

49.325.773

12.975.584,5

62.301,3

Liczba rodzin zamieszkuj

cej poszczególne typy zabudowy

Liczba ludno

Liczba rodzin (3 os = 1 rodzina)

miasta (zabudowa zwarta)

50%

55 685

18 562

miasta (zabudowa
rozproszona) 50%

55 685

18 562

wsie (zabudowa

rozproszona)

57 950

19 317

Razem

169 320

56 440

Odpady zmieszane b

odbierane w mie

cie w zabudowie zwartej w cyklu dwa razy w tygodniu, w zabudowie

rozproszonej – raz w tygodniu, w zabudowie wiejskiej – raz na dwa tygodnie.

Odpady zmieszane b

składowane przez mieszka

ców w kubłach o pojemno

ci 120 l i 240 l w zabudowie rozproszonej i

1100 l w zabudowie zwartej. Statystyczna rodzina trzyosobowa mieszkaj

ca w zabudowie rozproszonej, wyposa

ona jest

w jeden 120 l kubeł.

Zapotrzebowanie na kubły i ich koszt przedstawiaj

nast

puj

co:

Liczba potrzebnych

pojemników

Koszt jednego

pojemnika

Koszty zakupu

pojemników

miasta (zabudowa zwarta) 50%

1797 (1100 l)

800 zł

1437600 zł

miasta (zabudowa rozproszona) oraz

wsie

37879 (120 l)

90 zł

3409110 zł

Razem

4846710 zł

Przyjmuj

c poziom amortyzacji pojemników jako równy 15%, otrzymujemy roczny poziom kosztów = 727.007 zł

Zapotrzebowanie na worki i pojemniki (wraz z paskami zaopatrzonymi w kod kreskowy) do selektywnej zbiórki:

Liczba rodzin (3 os

= 1 rodzina)

Worki/pojemniki na odpady

ulegaj

ce biodegradacji

Worki na

opakowania

Worki na odpady

niebezpieczne

miasta (zabudowa

zwarta) 50%

18 562

104*18562=1930448

52*18562=965224

2*18562=37124

miasta (zabudowa
rozproszona) 50%

18 562

18562 pojemniki

12*18562=222744

2*18562=37124

wsie (zabudowa

rozproszona)

19 317

19317 pojemników

6*19317=115902

2*19317=38634

Razem

56 440

1930448/37879

1303870

112882

czne roczne zapotrzebowanie na worki wynosi 5316908 szt. Roczny koszt worków wynosi około 3347201*0,35=1.171.520 zł.

czne koszty zakupu pojemników na odpady ulegaj

ce biodegradacji wynosi – 37879*90 zł/poj.=3409110 zł, a wi

c roczna ich

amortyzacja = 511.367 zł

czne koszty amortyzacji pojemników i zakupu worków w skali rocznej wynosz

– 2.409.894 zł

Koszty zbierania odpadów

Na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urz

du Statystycznego z dnia 24 kwietnia 2006 r. w sprawie wska

nika

wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w marcu 2006 r. w stosunku do marca 2000 r. (M.P. z dnia 12 maja

2006 r.), przyj

to,

e ceny towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w marcu 2006 r. w stosunku do marca 2000 r. wzrosły o 16,7

Jednostkowe koszty zbierania odpadów komunalnych i ich frakcji (zł/Mg)

(wg KPGO 2002 skorygowane o współczynnik wzrostu cen towarów i usług w latach 2000 - 2006)

Typ

ródła

Odpady zmieszane

(zł/Mg)

Odpady ulegaj

biodegradacji (zł /

Mg)

Opakowania

( zł / Mg)

Zabudowa zwarta

29,20

46,70

52,50

Zabudowa rozproszona

58,35

93,40

105,00

Zało

enia do obliczenia jednostkowych kosztów zbierania odpadów komunalnych

Szacunki oparto o nast

puj

ce zało

enia:

rednia odległo

ść

do składowiska – 20 km

- obsług

prowadz

samochody typu MAN lub Mercedes o pojemno

ci około 20 m³ i współczynniku zgniotu min. 4

- koszt samochodu około 400 000 zł

- amortyzacja 15% rocznie, samochód pracuje około 80% normatywnego czasu pracy czyli około 1700 godzin/rok, st

d amortyzacja

na godzin

pracy wynosi około – 35 zł/godz.

- zu

ycie paliwa

rednie 30 l/100 km podczas jazdy i 15 l/godz. podczas ładowania

- obsługa trzyosobowa

- koszty osobowe brutto 2400 zł/pracownika*miesi

c, 13,64 zł/godz.

- koszty ogólne firmy – 25%

- koszty zarz

du – 15%

- do samochodu mie

ci si

około 630 pojemników 120 l, i około 70 pojemników 1100 l.

- w terenie o zabudowie rozproszonej dla napełnienia samochodu trzeba przejecha

min – 15 km, max 60 km, jako

redni

przyj

30 km;

- w terenie o zabudowie zwartej dla napełnienia samochodu trzeba przejecha

7,5 km;

- urz

dzenia podno

nikowe dla napełnienia samochodu w zabudowie rozproszonej pracuj

rednio 6 godzin (ze wzgl

du na to,

wielu mieszka

ców posiada pojemniki 240 l oraz przy zało

eniu ładowania po dwa pojemniki jednocze

nie), za

napełnienie trwa 8

godzin;

- urz

dzenia podno

nikowe dla napełnienia samochodu w zabudowie zwartej pracuj

3,5 godziny, za

napełnienie trwa 4,5

godziny;

- transport trwa

rednio 1 godzin

;

- koszt pracowników dla napełnienia samochodu w zabudowie rozproszonej wynosi 328 zł, w zabudowie zwartej – 185 zł;

- koszt oleju nap

dowego dla napełnienia samochodu w zabudowie rozproszonej wynosi (4zł/l) – 396 zł, w zabudowie zwartej –

290 zł;

- koszt pracowników dla przetransportowania odpadów do zakładu przetwórczego – 41 zł;

- koszt oleju dla przetransportowania odpadów – 48 zł;

- masa 1 m³ odpadów

rednio 180 kg na wsi i 120 kg w mie

cie;

- masa odpadów w napełnionym samochodzie w zabudowie rozproszonej - od około 9,5 Mg do 14 Mg,

rednio 12 Mg, w

zabudowie zwartej – około 14,0 Mg;

- koszt zbierania odpadów w zabudowie rozproszonej wynosi: amortyzacja – 280 zł, pracownicy – 328 zł, olej nap

dowy – 396

zł, ł

cznie z kosztami ogólnymi i zarz

du – 1443 zł, a wi

c jednostkowy koszt wynosi – 120,30 zł/Mg;

- odpowiednio w zabudowie zwartej wynosi on – 910 zł, a wi

c jednostkowy koszt wynosi – 65 zł/Mg;

- dla odpadów ulegaj

cych biodegradacji wyliczone warto

ci przemno

ono przez współczynnik relacji obu kosztów

wynikaj

cy z zapisów KPGO, a wi

c 1,6, odpowiednio dla opakowa

: 1,8;

- odpady niebezpieczne, wielkogabarytowe i budowlane s

odbierane przez samochody ci

ęŜ

arowe o dopuszczalnej ładowno

ci od

3 do 10 MG, dostosowane do transportu tego rodzaju materiałów, których koszty zakupu nie przekracza 150000 zł, za

pozostałe

parametry s

podobne jak wy

ej, obsługuj

je dwie osoby;

- koszty zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych w zabudowie rozproszonej kształtuj

na nast

puj

cym

poziomie: amortyzacja – 13,24 zł/godz*8 godz=106 zł, pracownicy – 219 zł, olej nap

dowy (na przejechanie od 30 do 100 km,

rednio 65 km, obsługa 1000 nieruchomo

ci) – 80 zł, koszty – 582 zł, st

d koszty jednostkowe dla niebezpiecznych, których

zbierze si

około 3 Mg wynosz

– 194 zł/Mg, koszty jednostkowe dla wielkogabarytowych przyj

to na poziomie - 145 zł/mg, w

zabudowie zwartej koszty b

nieco ni

sze ze wzgl

du na mniejsze odległo

ci i b

wynosiły dla niebezpiecznych – 496 zł/3

Mg=165 zł/Mg, dla wielkogabarytowych b

dzie podobna sytuacja – 124 zł/Mg;

- koszt zbiórki odpadów budowlanych przyj

to na poziomie: amortyzacja – 106 zł, pracownicy – 219 zł, olej nap

dowy

(urz

dzenie załadowcze) – 220 zł, ł

cznie – 783 zł, a wi

c około 78 złMg.

Jednostkowe koszty zbierania odpadów komunalnych – kalkulacja własna (zł/Mg)

Typ

ródła

Odpady

zmieszane

(zł/Mg)

Odpady

ulegaj

biodegradacji

(zł / Mg)

Opakowania

( zł / Mg)

Niebezpieczne

(zł/Mg)

Wielkogabarytowe

(zł/Mg

Budowlane

(zł/Mg)

Zabudowa zwarta

65,00

104,00

117,00

165,00

124,00

78,00

Zabudowa
rozproszona

120,30

192,50

216,50

194,00

145,00

78,00

Jednostkowe koszty transportu odpadów komunalnych

(wg KPGO 2002 skorygowane o współczynnik wzrostu cen towarów i usług w latach 2000 – 2006 oraz kalkulacja własna)

l.p.

Rodzaj transportowanych odpadów

Jednostkowy koszt wg

KPGO(zł/Mg*km)

Jednostkowy koszt –

kalkulacja własna (zł/Mg*km)

1. zmieszane

0,58

0,37

2. ulegaj

ce biodegradacji

0,47

0,30

3. opakowania

0,70

0,45

4. niebezpieczne

1,06

5. wielkogabarytowe

0,80

6. budowlane

0,32

Obliczenie kosztów zbiórki i transportu odpadów w skali roku dla analizowanego powiatu

Miasto

zabudowa zwarta – 50%, rozproszona –

50%

Wie

–zabudowa rozproszona

l.p. frakcja

Mg/rok

Koszt

zbiórki

Koszt

transp.

Mg/rok

Koszt

zbiórki

Koszt

transp.

Razem

ulegaj

biodegradacji

2.895,62

429.275,7

34.748,0

492,6

94.825,5

5911,2

564.760,4

8. opakowania

9.188,03

1.532.104,0

165.384,5

1.796,5

388.942,3

32.337,0

2.118.767,8

niebezpieczne

(22% - KPGO 2002)

89,10

15.993,5

3.777,8

23,2

4.500,8

983,7

25.255,8

10.

wielkogabarytowe

(20% - KPGO – 2002)

289,56

38.945,8

9265,9

98,5

14.282,5

3.152,0

65.646,2

11.

budowlane

(15% - KPGO 2002)

645,95

50.384,1

8268,2

428,8

33.446,4

5488,6

97.587,3

12. składowane

36.217,52

3.355.558,0

536.019,3

10136,0

1.216.320,0

150.012,8

5.257.910,1

Razem

49.325,78

5.422.261,5

757.463,7

12.975,6

1.752.317,5

197.885,3

8.129.928

Jednostkowe koszty unieszkodliwiania odpadów

Koszt jednostkowy wg

KPGO

Koszt jednostkowy wg

kalkulacji własnej

Rodzaj technologii

zł / Mg

sortowanie frakcji suchej

70 - 105

kompostowanie odpadów komunalnych ulegaj

cych

biodegradacji

117 -152

fermentacja beztlenowa

140 -175

składowanie

35 -70

149

termiczne przekształcanie odpadów

292 - 408

demonta

i unieszkodliwienie wielkogabarytowych

140

Warto w tym miejscu przytoczy

kalkulacj

zrobion

w roku 2001, dla konkretnego obiektu słu

Ŝą

cego mieszka

com jednego

powiatu. Na podstawie empirycznie potwierdzonych danych mo

na przyj

ąć

e u

redniona ilo

ść

odpadów wszystkich frakcji jak

musi usun

ąć

i unieszkodliwi

jedna osoba, wynosi około 350 kg/rok. Je

eli powiat liczy blisko 80 tys. mieszka

ców, mo

na przyj

ąć

powinni oni zło

rocznie około 25 tys. ton odpadów niesegregowanych. Faktycznie składowanych jest o 40% mniej. Wynika

e typowy dla naszego kraju system, je

eli o takim mo

na mówi

, jest „nieszczelny” a wi

c cz

ęść

z nich trafia na „dzikie”

wysypiska albo do lasów i rowów, lub wywo

ona jest na inne składowiska. Analizuj

c konieczne do poniesienia koszty

eksploatacyjne oraz (jak stanowi

przepisy) odpisy amortyzacyjne zapewniaj

ce mo

liwo

ść

spłaty kredytów i po

yczek jakie trzeba

zaci

ąć

na budow

i pó

niejsze zamkni

cie składowiska, nale

y uwzgl

dni

nast

puj

ce wielko

ci:

płace wraz z pochodnymi dla siedmiu osób obsługi – 135.000 zł/rok

opłaty

rodowiskowe – 238.000 zł/rok

podatki i opłaty – 100.000 zł/rok

amortyzacja (przy kosztach budowy na poziomie 5 mln zł i pojemno

ci kwatery o powierzchni 2 ha i wysoko

ci składowania

15 mnpt – 160.000 m3 oraz kosztach jej zamkni

cia 2 mln zł) – 1.430.000 zł/rok

obsługa zadłu

enia,

rednio – 150.000 zł/rok

energia, materiały eksploatacyjne, woda, gaz, ropa, pozostałe – 50.000 zł/rok

Razem – 2.103.000 zł/rok

Wynika st

e przy 16.500 ton odpadów składanych rocznie, koszt składowania jednej tony netto wynosiłby – 127,50 zł co

stanowi ponad dwukrotn

wysoko

ść

przeci

tnej ceny netto wynosz

cej, ł

cznie z opłat

rodowiskow

, około 50 zł/ton

. Niemniej,

nawet w pobieranych dzisiaj opłatach jest pewna rezerwa na odpisy amortyzacyjne wynosz

ca od kilku do 20 zł/ton

, która

powinna wystarczy

przynajmniej na doposa

enie składowiska w sprz

Globalne koszty unieszkodliwiania odpadów

l.p. frakcja

Razem Mg

Koszty

10.

ulegaj

biodegradacji

3.388,2

515.006

11.opakowania

10.984,5

768.915

12.

niebezpieczne

(22% - KPGO 2002)

112,3

45.818

13.

wielkogabarytowe

(20% - KPGO – 2002)

388,1

54.334

14.

budowlane

(15% - KPGO 2002)

1.074,7

---

15.składowane

46.353,5

6.906.672

Razem

62.301,3

8.290.745

Roczne koszty funkcjonowania systemu gospodarki odpadami

l.p.

Element kosztów

Koszty - zł

zł/mieszka

zł/mieszk.

bez

infrastr.

zł/mieszk. miasta

zł/mieszk. wsi

Zakup i

amortyzacja

urz

dze

2.409.894

14,23

16,47

9,93

Zbiórka i transport

odpadów

8.129.928

48,02

55,49

35,53

Unieszkodliwianie

8.290.745

48,96

15,24

7,44

Razem

18.830.567

111,21

75,47

87,20

52,90

Maj

c na uwadze fakt,

e w mie

cie odpady z gospodarstw domowych wraz z budowlanymi stanowi

60,6% ogólnej masy

wytwarzanych odpadów komunalnych, natomiast na wsi ten wska

nik wynosi 72,8%, oraz to,

e mieszka

ców miast jest 1,921

razy wi

cej ani

eli mieszka

ców wsi,

e statystycznie (gospodarstwa domowe + obiekty infrastruktury) wytwarzaj

oni 1,978 razy

cej odpadów w przeliczeniu na osob

, ani

eli mieszka

cy miast, mo

na (uwzgl

dniaj

c fakt,

e zakup i amortyzacja urz

dze

dotyczy wył

cznie mieszka

ców) całkowite koszty rozdzieli

w nast

puj

cy sposób:

16.420.673/(1,978*1,921+1)=3.420.973 zł – to koszty wsi (domowe + infrastruktura bez kosztów urz

dze

)

3.420.973*0,728=2.490.468 zł, które musz

pokry

mieszka

cy wsi, pozostał

ęść

musz

pokry

zarz

dzaj

cy infrastruktur

;

3.420.973*3,8= 12.999.699 zł – to koszty miasta j.w.

12.999.699*0,606=7.877.817 zł - miasto

Z kosztów urz

dze

równych 2.409.894 zł, 1.834.246 zł przypada na miasta, wie

musi pokry

kwot

575.648 zł;

- miasta musz

pokry

9.712.063 zł, natomiast wie

3.066.116 zł. Wła

ciciele infrastruktury musz

pokry

koszty w wysoko

ci:

6.052.388 zł.

W przeliczeniu na osob

roczne koszty, które musz

pokry

mieszka

cy wynosz

w mie

cie – 9.712.063/ 111.370 = 87,20 zł/rok, na wsi – 3.066.116/ 57.959 = 52,90 zł/rok. W przeliczeniu na miesi

mieszkaniec miasta powinien płaci

7,26 zł, mieszkaniec wsi – 4,41 zł. Warto przy tym doda

e kwoty te mog

sze w

sytuacji gdy zarz

dzaj

cy systemem obni

y je o wpływy uzyskane z organizacji odzysku, urz

du marszałkowskiego i sprzeda

wyselekcjonowanych materiałów. Na zako

czenie jeszcze jedna uwaga, otó

pomimo istotnych ró

nic w kosztach zbierania

odpadów na obszarach o zabudowie zwartej i rozproszonej wzajemne relacje pomi

dzy ilo

odpadów wytwarzanych w

gospodartwach domowych wraz z budowlanymi w mie

cie i na wsi oraz pomi

dzy kosztami przypadaj

cymi na mieszka

ca miasta i

wsi, kształtuj

na tym samym poziomie i wynosz

: 1,65. T

pozorn

sprzeczno

ść

tłumaczy fakt nieco innej struktury odpadów

na wsi i w mie

cie oraz to,

e na obszarach miejskich połowa zabudowy w analizowanym przykładzie to zabudowa jednorodzinna,

kwalifikowana jako rozproszona, w zwi

zku z czym koszty zbiórki i transportu s

w mie

cie relatywnie wy

sze.