2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

E

TY

K

A

ZA
R

ZĄ
D

ZA
N

IA

(3

)

IN

S

P

IR

A

C

J

E

I

K

O

N

TR

O

W

E

R

S

J

E

F

IL

O

ZO
F

IC

ZN
E

Ta

de
u

sz

O

le

k

sy

n

S

O

F

IŚ

C

I /

P

IT

A

G

O

R

E

J

C

Z

Y

C

Y

P

R

A

K

TY

K

U

J

Ą

C

Y

M

Ą

D

R

O

Ś

Ć

(

V

–

IV

w

.p

.n

.e

.)

•
S

o

fiś

c

i t

o

g

ru

p

a

fi

lo

zo

fó

w

(

P

ita

g

o

ra

s,

G

o

rg

ia

sz

, H

ip

p

ia

s,

P

ro

d

ik

o

s,

P

ro

ta

g

o

ra

s,

i in

.)

, k

tó

rą

łą

c

zy

ło

P

ro

ta

g

o

ra

s,

i in

.)

, k

tó

rą

łą

c

zy

ło

p

rz

e

k

o

n

a

n

ie

, ż

e

n

ie

p

ra

w

a

b

o

sk

ie

c

zy

p

ra

w

a

p

rz

y

ro

d

n

ic

ze

, a

le

u

m

o

w

a

sp

o

łe

c

zn

a

p

rz

e

są

d

za

o

t

y

m

, c

o

je

st

a

c

o

n

ie

je

st

e

ty

c

zn

e

. U

m

o

w

a

t

a

u

le

g

a

zm

ia

n

o

m

, a

le

d

o

p

ó

k

i t

a

k

s

ię

n

ie

st

a

n

ie

, n

a

le

ży

p

rz

e

st

rz

e

g

a

ć

is

tn

ie

ją

c

e

j.

•
P

rz

e

k

o

n

a

n

ia

te

j g

ru

p

y

w

y

ra

ża

s

ły

n

n

a

•
P

rz

e

k

o

n

a

n

ia

te

j g

ru

p

y

w

y

ra

ża

s

ły

n

n

a

se

n

te

n

c

ja

P

ro

ta

g

o

ra

sa

„

C

zł

o

w

ie

k

je

st

m

ia

rą

w

sz

e

c

h

rz

e

c

zy

”

.

•
Is

to

tn

ą

ro

lę

w

e

ty

c

e

p

ita

g

o

re

jc

zy

k

ó

w

o

d

g

ry

w

a

ją

w

y

m

y

ślo

n

e

p

rz

e

z

n

ic

h

c

n

o

ty

(

g

r.

a

re

te

, ł

a

c

. v

irt

u

s)

. C

n

o

ty

–

to

d

o

d

a

tn

ie

c

e

c

h

y

m

o

ra

ln

e

, u

w

a

ża

n

e

z

a

n

a

jw
y

żs

ze

d

o

b

ro

:

d

zie

ln

o

ść

(

p

rz

e

z

c

o

2

2

0

1

1

-0

1

-2

0

2

IN

TE

LE

K

TU

A

LIZ

M

E

TYC
Z

N

Y

S

O

K

R

A

TE

S

A

(4

7

0

–

3

9

9

p

.n

.e

.)

•

Za
in

te

re

so

w

a

n

ia

te

g

o

fi

lo

zo

fa

s

k

u

p

ia

ły

s

ię

w

o

k

ó

ł s

e

n

su

lu

d

zk

ie

g

o

ż

y

c

ia

i

o

d

p

o

w

ie

d

zi

n

a

p

y

ta

n

ie

„

J

a

k

ż

y

ć

?

”

. D

la

te

g

o

te

ż

zo

st

a

ł u

zn

a

n

y

z

a

tw

ó

rc

ę

re

fle

k

sji

e

ty

c

zn

e

j w

k

u

ltu

rz

e

e

u

ro

p

e

js

k

ie

j.

re

fle

k

sji

e

ty

c

zn

e

j w

k

u

ltu

rz

e

e

u

ro

p

e

js

k

ie

j.

•

N

a

jw

y

żs

zy

m

c

e

le

m

lu

d

zk

ie

j e

g

zy

st

e

n

c

ji

je

st

o

sią

g

a

n

ie

s

zc

zę

śc

ia

(

g

r.

e

u

d

a

jm

o

n

io

)

. S

zc

zę

śc

ie

n

a

le

ży

o

sią

g

a

ć

w

z

g

o

d

zie

z

c

n

o

ta

m

i.

Zb
liż

a

to

g

o

d

o

s

o

fis

tó

w

, c

h

o

ć

d

la

S

o

k

ra

te

sa

ż

y

c

ie

s

zc

zę

śli

w

e

to

ż

y

c

ie

g

o

d

n

e

.

•

N

a

le

ży

w

y

k

sz

ta

łc

a

ć

w

s

o

b

ie

z

d

o

ln

o

ść

ro

zr

ó

żn

ia

n

ia

d

o

b

ra

i

zł

a

o

ra

z

p

o

zo

st

a

w

a

ć

w

z

g

o

d

zie

z

ty

m

ro

zr

ó

żn

ie

n

ie

m

i

sa

m

y

m

s

o

b

ą

.

•

C

zł

o

w

ie

k

je

st

z

n

a

tu

ry

d

o

b

ry

, a

w

ie

d

za

m

o

ra

ln

a

je

st

w

ro

d

zo

n

a

, n

ie

ja

k

o

za

d

a

n

a

c

zł

o

w

ie

k

o

w

i.

Zn
a

jd

u

je

s

ię

w

d

u

sz

y

(p

ie

rw

o

w

zó

r c

h

rz

e

śc

ija

ń

sk

ie

g

o

su

m

ie

n

ia

).

•

Za
c

n

e

p

o

st

ę

p

o

w

a

n

ie

w

y

m

a

g

a

s

a

m

o

w

ie

d

zy

–

sł

y

n

n

e

h

a

sł

o

„

P

o

zn

a

j

sa

m

e

g

o

s

ie

b

ie

”

.

•

Zł

o

b

ie

rz

e

s

ię

g

łó

w

n

ie

z

n

ie

w

ie

d

zy

. D

la

te

g

o

n

a

le

ży

s

ta

le

ro

zw

a

ża

ć

,

d

y

sk

u

to

w

a

ć

i

c

o

ra

z

to

le

p

ie

j r

o

zu

m

ie

ć

s

e

n

s

ta

k

ic

h

p

o

ję

ć

, j

a

k

d

o

b

ro

, z

ło

,

o

d

w

a

g

a

, s

p

ra

w

ie

d

liw

o

ść

, i

td

. S

łu

ży

ły

te

m

u

je

g

o

s

ły

n

n

e

p

ro

c

e

d

u

ry

e

le

n

k

ty

c

zn

a
(ir

o

n

ic

zn

a

) i

m

a

ie

u

ty

c

zn

a

(

p

o

ło

żn

ic

za

).

3

E

TY

K

A

P

LA

TO

N

A

4

2

7

-3

4

7

p

.n

.e

•
W

s

fe

rz

e

e

ty

k

i z

a

in

te

re

so

w

a

n

ia

P

la

to

n

a

o

g

n

is

k

u

ją

s

ię

w

o

k

ó

ł

n

a

tu

ry

d

o

b

re

g

o

ż

y

c

ia

. J

e

st

to

t

a

k

ie

s

a

m

o

in

te

le

k

tu

a

ln

e

w

y

zw

a

n

ie

,

ja

k

o

d

k

ry

w

a

n

ie

p

ra

w

d

m

a

te

m

a

ty

c

zn

y

c

h

;

n

a

tu

ry

d

o

b

re

g

o

ż

y

c

ia

. J

e

st

to

t

a

k

ie

s

a

m

o

in

te

le

k

tu

a

ln

e

w

y

zw

a

n

ie

,

ja

k

o

d

k

ry

w

a

n

ie

p

ra

w

d

m

a

te

m

a

ty

c

zn

y

c

h

;

•
J

a

k

o

u

c

ze

ń

S

o

k

ra

te

sa

p

rz

e

ją

ł s

ze

re

g

je

g

o

p

o

g

lą

d

ó

w

: d

o

b

ro

m

a

c

h

a

ra

k

te

r o

b

ie

k

ty

w

n

y

, je

st

z

a

p

is

a

n

e

w

lu

d

zk

ie

j d

u

sz

y

i

n

a

le

ży

je

zg

łę

b

ia

ć

(c

o

w

y

m

a

g

a

re

fle

k

sji

, ć

w

ic

ze

ń

i

w

y

sił

k

u

);

zł

o

b

ie

rz

e

s

ię

g

łó

w

n

ie

z

n

ie

w

ie

d

zy

; ż

y

c

ie

d

o

b

re

t

o

ż

y

c

ie

g

o

d

n

e

.

•
Lu

d

zie

p

o

zb

a

w

ie

n

i z

d

o

ln

o

śc

i in

te

le

k

tu

a

ln

y

c

h

p

o

w

in

n

i

n

a

śla

d

o

w

a

ć

ty

c

h

, k

tó

rz

y

t

e

z

d

o

ln

o

śc

i p

o

sia

d

a

ją

lu

b

b

y

ć

p

rz

e

z

n

ic

h

rz

ą

d

ze

n

i /

p

rz

e

z p

ra

w

o

s

ta

n

o

w

io

n

e

i

e

g

ze

k

w

o

w

a

n

e

.

•
K

o

n

ie

c

zn

a

je

st

h

a

rm

o

n

ia

m

ię

d

zy

c

n

o

ta

m

i:

m

ą

d

ro

śc

i,

m

ę

st

w

a

i

•
K

o

n

ie

c

zn

a

je

st

h

a

rm

o

n

ia

m

ię

d

zy

c

n

o

ta

m

i:

m

ą

d

ro

śc

i,

m

ę

st

w

a

i

u

m

ia

rk

o

w

a

n

ia

. C

n

o

tą

n

a

d

rz

ę

d

n

ą

je

st

s

p

ra

w

ie

d

liw

o

ść

,

sz

c

ze

g

ó

ln

ie

w

a

żn

a

w

ż

y

c

iu

s

p

o

łe

c

zn

y

m

.

•
W

fi

lo

zo

fii

i e

ty

c

e

P

la

to

n

a

k

lu

c

zo

w

e

z

n

a

c

ze

n

ie

m

a

ją

id

e

e

, k

tó

re

są

d

o

sk

o

n

a

łe

, n

ie

zm

ie

n

n

e

i

w

ie

c

zn

e

i

k

tó

re

s

ą

b

y

te

m

n

a

d

rz

ę

d

n

y

m

.

4

2

0

1

1

-0

1

-2

0

3

P

y

ta

n

ia

:

•
W
ja

k

im

s

to

p

n

iu

k

o

n

c

e

p

c

ja

•
W
ja

k

im

s

to

p

n

iu

k

o

n

c

e

p

c

ja

c

n

ó

t,

p

o

g

lą

dy
S

o

k

ra

te

sa

i

P

la

to

n

a

s

ą

w

a

żn

e

i

a

k

tu

a

ln

e

d

zis

ia

j?

•
J

a

k

ie

w

y

n

ik

a

ją

z

n

ic

h

w

n

io

sk

i

dl

a

b

iz

n

e

su

i

za

rz

ą

d

za

n

ia

?

•
C

zy

p

ro

c

e

d

u

ry

S

o

k

ra

te

sa

•
C

zy

p

ro

c

e

d

u

ry

S

o

k

ra

te

sa

m

o

żn

a

w

y

k

o

rz

y

st

y

w

a

ć

w

sp

ó

łc

ze

śn

ie

p

rz

y

ro

zw

ija

n

iu

zdo
ln

o

śc

i o

d

ró

żn

ia

n

ia

do
b

ra

o

d

zł

a

i

e

ty

c

zn

e

j w

ra

żli

w

o

śc

i?

C

zy

m

o

żn

a

t

o

ro

b

ić

w

z

a

k

ła

d

a

c

h

p

ra

c

y

?

5

H

E

D

O

N

IZM

•
H

e

d

o

n

iz

m

, t

o

o

g

ó

ln

a

n

a

zw

a

d

o

k

try

n

e

ty

c

zn

y

c

h

, k

tó

re

z

a

g

łó

w

n

y

c

e

l ż

y

c

ia

i

m

o

ty

w

p

o

st

ę

p

o

w

a

n

ia

lu

d

zi

u

zn

a

ją

p

rz

y

je

m

n

o

ść

; t

o

sł

o

w

o

b

y

ło

w

s

ta

ro

ży

tn

o

śc

i r

o

zu

m

ia

n

e

in

a

c

ze

j i

sz

e

rz

e

j,

n

iż

d

zis

ia

j.

sł

o

w

o

b

y

ło

w

s

ta

ro

ży

tn

o

śc

i r

o

zu

m

ia

n

e

in

a

c

ze

j i

sz

e

rz

e

j,

n

iż

d

zis

ia

j.

•
W

p

o

st

a

c

i s

k

ra

jn

e

j z

a

p

re

ze

n

to

w

a

ł g

o

A

ry

st

y

p

z

C

y

re

n

y

, a

w

u

m

ia

rk

o

w

a

n

e

j –

E

p

ik

u

r.

W

c

za

sa

c

h

n

o

w

o

ży

tn

y

c

h

je

st

w

y

ra

ża

n

y

p

rz

e

z u

ty

lit

a

ry

zm

(t

w

ó

rc

y

: J

. B

e

n

th

a

m

, J

.S

. M

ill)

.

•
A

ry

st

y

p

z

C

y

re

n

y

(f

ilo

zo

f g

re

c

k

i,

la

ta

4

3

5

-3

6

6

p

.n

.e

. u

c

ze

ń

S

o

k

ra
te

sa

),

za

c

e

l

ży

c

ia

p

rz

y

jm
o

w

a

ł d

u

c

h

o

w

e

p

rz

y

je

m

n

o

śc

i.

•
E

p

ik

u

r

(f

ilo

zo

f g

re

c

k

i,

la

ta

3

4

1

-

2

7

0

p

.n

.e

.)

za

w

a

ru

n

e

k

s

zc

zę

śc

ia

u

w

a

ża

ł

b

ra

k

c

ie

rp

ie

ń

i

tro

sk

. G

ło

sił

, ż

e

ró

w

n

o

w

a

g

ę

d

u

c

h

a

o

sią

g

a

s

ię

u

n

ik

a

ją

c

p

o

w

ie

rz

c

h

o

w

n

y

c

h

p

rz

y

je

m

n

o

śc

i i

za

d

o

w

a

la

ją

c

s

ię

sk

ro

m

n

y

m

ż

y

c

ie

m

.

u

n

ik

a

ją

c

p

o

w

ie

rz

c

h

o

w

n

y

c

h

p

rz

y

je

m

n

o

śc

i i

za

d

o

w

a

la

ją

c

s

ię

sk

ro

m

n

y

m

ż

y

c

ie

m

.

•
W

g

E

p

ik

u

ra

p

rz

y

je

m

n

o

ść

, b

ę

d

ą

c

a

g

łó

w

n

y

m

d

o

b

re

m

m

o

ra

ln

y

m

,

je

st

to

żs

a

m

a

z

„

sa

m

o

is

tn

ą

ra

d

o

śc

ią

ż

y

c

ia

”

.

Ta

k

ro

zu

m

ia

n

a

p

rz

y

je

m

n

o

ść

je

st

w

ię

c

c

zy

m

ś z

a

sa

d

n

ic

zo

o

d

m

ie

n

n

y

m

o

d

p

rz

y

je

m

n

o

śc

i w

d

zis

ie

js

zy

m

ro

zu

m

ie

n

iu

t

e

g

o

s

ło

w

a

.

6

2

0

1

1

-0

1

-2

0

4

S

Z

K

O

Ł

A

C

YN
IC

K

A

•
N

a

zw

a

p

o

c

h

o

d

zi

o

d

s

ło

w

a

k

y

n

o

s

(p

ie

s)

, k

tó

ry

b

y

ł m

e

ta

fo

rą

ż

y

c

ia

zg

o

d

n

e

g

o

z

n

a

tu

rą

, w

o

ln

e

g

o

o

d

zg

o

d

n

e

g

o

z

n

a

tu

rą

, w

o

ln

e

g

o

o

d

h

o

łd

o

w

a

n

ia

fa

łs

zy

w

y

m

w

a

rt

o

śc

io

m

,

c

h

c

iw

o

śc

i,

p

ra

g

n

ie

n

ia

s

ła

w

y

,

za

sz

c

zy

tó

w

i

in

n

y

c

h

p

o

w

sz

e

c

h

n

y

c

h

d

ą

że

ń

„

b

e

zm

y

śln

e

g

o

tł

u

m

u

”

.

Tw

ó

rc

a

m

i t

e

j s

zk

o

ły

b

y

li A

n

ty

st

e

n

e

s

(4

3

6

-3

6

5

) i

D

io

g

e

n

e

s z

S

y

n

o

p

y

(

4

1

3

-

3

2

5

).

3

2

5

).

•
A

b

y

ż

y

ć

g

o

d

n

ie

n

a

le

ży

z

re

zy

g

n

o

w

a

ć

z

p

o

w

ie

rz

c

h

o

w

n

o

śc

i i

u

łu

d

y

, b

o

g

a

c

tw

a

,

zn

ie

w

o

le

n

ia

p

rz

e

z p

rz

y

je

m

n

o

śc

i

zm

y

sł

o

w

e

, n

ie

p

o

d

d

a

w

a

ć

s

ię

sc

h

e

m

a

to

m

i

sz

ty

w

n

y

m

k

o

n

w

e

n

a

n

so

m

.

•
S

zk

o

ła

c

y

n

ic

k

a

p

rz

e

ję

ła

k

o

n

c

e

p

c

ję

7

E

TY

K

A

U

M

IA

R

U

A

R

Y

S

TO

TE

LE

S

A

(3

8

4

–

3

2

2

p

.n

.e

.)

•
W

sp

ó

ln

y

m

c

e

le

m

lu

d

zk

ic

h

d

ą

że

ń

je

st

s

zc

zę

śc

ie

, r

o

zu

m

ia

n

e

ja

k

o

st

a

n

p

o

w

o

d

ze

n

ia

i

p

o

m

y

śln

o

śc

i ż

y

c

io

w

e

j.

S

zc

zę

śc

ie

–

to

n

a

d

rz

ę

d

n

y

, n

a

tu

ra

ln

y

i

u

p

ra

w

n

io

n

y

c

e

l lu

d

zk

ie

g

o

ż

y

c

ia

.

n

a

d

rz

ę

d

n

y

, n

a

tu

ra

ln

y

i

u

p

ra

w

n

io

n

y

c

e

l lu

d

zk

ie

g

o

ż

y

c

ia

.

•
S

zc

zę

śc

ie

t

o

n

ie

t

y

le

s

ta

n

, il

e

d

ro

g

a

, k

tó

ra

d

o

n

ie

g

o

p

ro

w

a

d

zi

i

k

tó

ra

w

ią

że

s

ię

z

: o

k

re

ślo

n

y

m

i k

o

m

p

e

te

n

c

ja

m

i,

a

k

ty

w

n

o

śc

ią

,

d

zia

ła

n

ie

m

z

g

o

d

n

y

m

z

ro

zu

m

e

m

o

ra

z

c

n

o

tli

w

y

m

p

o

st

ę

p

o

w

a

n

ie

m

.

•
C

n

o

ta

–

to

„

u

o

so

b

ie

n

ia

z

a

c

h

o

w

u

ją

c

e

ś

ro

d

e

k

m

ię

d

zy

n

a

d

m

ia

re

m

a

n

ie

d

o

st

a

tk

ie

m

”

. D

la

p

rz

y

k

ła

d

u

, o

d

w

a

g

a

m

ie

śc

i s

ię

m

ię

d

zy

b

ra

w

u

rą

a

t

c

h

ó

rz

o

st

w

e

m

, s

zc

zo

d

ro

ść

z

a

w

ie

ra

s

ię

m

ię

d

zy

ro

zr

zu

tn

o

śc

ią

a

s

k

ą

p

st

w

e

m

. T

a

k

ro

zu

m

ia

n

y

c

h

c

n

ó

t m

o

żn

a

s

ię

ro

zr

zu

tn

o

śc

ią

a

s

k

ą

p

st

w

e

m

. T

a

k

ro

zu

m

ia

n

y

c

h

c

n

ó

t m

o

żn

a

s

ię

n

a

u

c

zy

ć

.

•
D

e

m

o

k

ra

c

ja

je

st

tą

fo

rm

ą

ż

y

c

ia

s

p

o

łe

c

zn

e

g

o

, k

tó

ra

z

a

p

e

w

n

ia

sz

c

zę

śc

ie

n

a

jw
ię

k

sz

e

j li

c

zb

ie

lu

d

zi,

g

d

y

ż

p

o

zw

a

la

im

n

a

a

k

ty

w

n

e

u

c

ze

st

n

ic

tw

o

w

ż

y

c

iu

s

p

o

łe

c

zn

y

m

i

d

zia

ła

n

ie

.

•
E

ty

k

a

A

ry

st

o

te

le

sa

n

o

si

n

a

zw

ę

„

E

ty

k

i u

m

ia

ru

”

lu

b

„

E

ty

k

i z

ło

te

g

o

śr

o

d

k

a

”

.

8

2

0

1

1

-0

1

-2

0

5

Py
ta

n

ia

:

1

.

K

tó

ra

z

fi

lo

zo

fii

e

ty

c

zn

y

c

h

je

st

P

a

ń

st

w

u

n

a

jb

liż

sz

a

?

P

a

ń

st

w

u

n

a

jb

liż

sz

a

?

H

e

d

o

n

iz

m

, S

zk

o

ła

c

y

n

ik

ó

w

c

zy

„

D

ro

g

a

ś

ro

dk
a

”

A

ry

st

o

te

le

sa

?

2

.

C

zy

„

E

ty

k

a

u

m

ia

ru

”

m

a

lu

b

m

o

że

m

ie

ć

z

a

st

o

so

w

a

n

ie

w

e

w

sp

ó

łc

ze

sn

y

m

b

iz

n

e

sie

i

za

rz

ą

d

za

n

iu

?

za

rz

ą

d

za

n

iu

?

9

S

TO

IC

Y

•
S

to

ic

y

zm

je

st

u

w

a

ża

n

y

z

a

n

a

jb

a

rd

zie

j

w

p

ły

w

o

w

ą

k

o

n

c

e

p

c

ję

e

ty

c

zn

ą

st

a

ro

ży

tn

o

śc

i –

p

rz

e

d

p

o

ja

w

ie

n

ie

m

s

ię

st

a

ro

ży

tn

o

śc

i –

p

rz

e

d

p

o

ja

w

ie

n

ie

m

s

ię

c

h

rz

e

śc

ija

ń

st

w

a

.

•
W

y

b

itn

i p

rz

e

d

st

a

w

ic

ie

le

: z

a

ło

ży

c

ie

l

Z

e

n

o

n

z

K

itio

n

(

3

4

2

-2

7

0

p

.n

.e

.)

, S

e

n

e

k

a

(3

p

.n

.e

. –

6

5

n

.e

.)

, E

p

ik

te

t (

5

0

–

1

3

0

n

.e

.)

, M

a

re

k

A

u

re

liu

sz

(

1

2

1

-1

8

0

n

.e

.)

.

•
Id

e

a

łe

m

je

st

ż

y

c

ie

z

g

o

d

n

e

z

n

a

tu

rą

-

is

to

tą

ś

w

ia

ta

o

ra

z

c

zł

o

w

ie

c

zy

m

is

to

tą

ś

w

ia

ta

o

ra

z

c

zł

o

w

ie

c

zy

m

ro

zu

m

e

m

. H

a

rm

o

n

ia

z

n

a

tu

rą

p

o

le

g

a

n

ie

n

a

n

a

g

in

a

n

iu

ś

w

ia

ta

d

o

s

w

o

je

j

w

o

li,

a

le

n

a

w

ła

sn

y

m

d

o

ń

d

o

st

o

so

w

a

n

iu

.

•
N

a

le

ży

s

k

u

p

ia

ć

u

w

a

g

ę

n

a

t

y

c

h

sp

ra

w

a

c

h

i

d

zia

ła

n

ia

c

h

, n

a

k

tó

re

c

zł

o

w

ie

k

m

a

w

p

ły

w

. C

o

d

o

re

sz

ty

, n

a

1

0

2

0

1

1

-0

1

-2

0

6

Py
ta

n

ia

:

•
C

zy

fi

lo

zo

fia

s

to

ic

k

a

p

rz

y

st

a

je

do

w

sp

ó

łc

ze

sn

e

j g

o

sp

o

da
rk

i

w

sp

ó

łc

ze

sn

e

j g

o

sp

o

da
rk

i

ry

n

k

o

w

e

j?

•
C

zy

p

o

st

a

w

a

s

to

ic

k

a

je

st

w

ła

śc

iw

a

dl

a

z

a

rz

ą

dz
a

ją

c

y

c

h

w

o

b

e

c

n

y

c

h

c

za

sa

c

h

?

•
C

zy

p

o

st

a

w

a

s

to

ic

k

a

je

st

w

ła

śc

iw

a

dl

a

p

o

st

a

w

w

ła

śc

iw

a

dl

a

p

o

st

a

w

p

ra

c

o

w

n

ic

zy

c

h

?

1

1

E

G

O

IZ

M

I

A

LT

R

U

IZ

M

w

g

J

e

n

n

y

T

e

ic

h

m

a

n

E

g

o

iz

m
w

s

e

n

sie

p

ra

k

ty

c

zn

y

m

p

o

le

g

a

n

a

z

a

c

h

o

w

a

n

iu

,

k

tó

re

c

e

c

h

u

je

s

y

st

e

m

a

ty

c

zn

e

s

a

m

o

lu

b

st

w

o

. W

s

e

n

sie

te

o

re

ty

c

zn

y

m

e

g

o

iz

m

to

te

o

ria

, w

k

tó

re

j p

o

ds
ta

w

ą

te

o

re

ty

c

zn

y

m

e

g

o

iz

m

to

te

o

ria

, w

k

tó

re

j p

o

ds
ta

w

ą

m

o

ra

ln

o

śc

i je

st

p

ry

w

a

tn

y

in

te

re

s j

e

dn
o

st

k

i.

A

da
m

S

m

ith

(1

7

2

3

-1

7

9

0

) p

rz

e

k

o

n

y

w

a

ł,

że

p

ry

w

a

tn

y

in

te

re

s j

e

dn
o

st

k

i

n

ie

m

u

si

st

a

ć

w

s

p

rz

e

c

zn

o

śc

i z

in

te

re

se

m

s

p

o

łe

c

zn

y

m

(s

ły

n

n

y

p

rz

y

k

ła

d
z

p

ie

k

a

rz

e

m

).

A

ltr

u

iz

m

w

s

e

n

sie

p

ra

k

ty

c

zn

y

m

p

o

le

g

a

n

a

z

a

c

h

o

w

a

n

iu

,

k

tó

re

c

e

c

h

u

je

s

y

st

e

m

a

ty

c

zn

a

o

rie

n

ta

c

ja

n

a

dr
u

g

ie

g

o

k

tó

re

c

e

c

h

u

je

s

y

st

e

m

a

ty

c

zn

a

o

rie

n

ta

c

ja

n

a

dr
u

g

ie

g

o

c

zł

o

w

ie

k

a

. W

s

e

n

sie

te

o

re

ty

c

zn

y

m

t

o

te

o

ria

, w

k

tó

re

j

m

o

ra

ln

o

ść

je

st

w

z

u

p

e

łn

o

śc

i a

lb

o

w

z

n

a

c

zn

e

j m

ie

rz

e

zo

rie

n

to

w

a

n

a

n

a

do
b

ro

in

n

y

c

h

lu

dz
i.

1

2

2

0

1

1

-0

1

-2

0

7

E

G

O

IZ

M

–

R

Ó

Ż

N

E

U

Z

A

S

A

D

N

IE

N

IA

(1

)

K

a

żd

y

m

c

zł

o

w

ie

k

ie

m

k

ie

ru

je

w

zg

lą

d

n

a

w

ła

sn

e

do
b

ro

.

N

a

w

e

t p

o

zo

rn

ie

n

ie

sa

m

o

lu

b

n

e

c

zy

n

y

s

ą

ta

k

n

a

p

ra

w

dę
z

a

m

a

sk

o

w

a

n

y

m

e

g

o

iz

m

e

m

.

Ta

k

b

y

w

a

, a

le

n

a

p

ra

w

dę
z

a

m

a

sk

o

w

a

n

y

m

e

g

o

iz

m

e

m

.

Ta

k

b

y

w

a

, a

le

p

rz

e

c

ie

ż

n

ie

z

a

w

sz

e

.

(2

)

P

ra

g

n

ie

n

ie

a

b

y

p

o

m

a

g

a

ć

in

n

y

m

je

st

w

is

to

c

ie

m

o

ty

w

o

w

a

n

e

e

g

o

is

ty

c

zn

ie

; li

c

zy

m

y

n

a

w

za

je

m

n

o

ść

,

u

zn

a

n

ie

ś

ro

do
w

is

k

a

, i

tp

.

(3

)

B

y

c

ie

s

a

m

o

lu

b

n

y

m

je

st

b

a

rdz
ie

j r

a

c

jo

n

a

ln

e

, n

iż

b

y

c

ie

n

ie

sa

m

o

lu

b

n

y

m

. W

zg

lą

d

n

a

w

ła

sn

y

in

te

re

s p

ro

w

a

d

zi

n

ie

sa

m

o

lu

b

n

y

m

. W

zg

lą

d

n

a

w

ła

sn

y

in

te

re

s p

ro

w

a

d

zi

do
b

o

g

a

te

g

o

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

a

(S

zk

o

ła

A

u

st

ria

c

k

a

E

k

o

n

o

m

ii)

.

(4

)

E

g

o

iz

m

p

o

w

in

ie

n

s

ta

ć

s

ię

p

o

w

sz

e

c

h

n

y

. W

y

b

itn

e

je

dn
o

st

k

i p

o

w

in

n

y

k

ie

ro

w

a

ć

s

ię

e

g

o

iz

m

e

m

d

la

d

o

b

ra

lu

dz
k

ie

j r

a

sy

(F

ry

d

e

ry

k

N

ie

tz

c

h

e

, p

ro

m

u

ją

c

y

b

e

zw

ie

d

n

ie

ra

sis

to

w

sk

ą

id

e

ę

n

a

d

lu

d

zi)

.

1

3

A

LT

R

U

IZ

M

–

R

Ó

Ż

N

E

U

Z

A

S

A

D

N

IE

N

IA

(1

) Za
ró

w

n

o

e

g

o

iz

m

ja

k

i

a

ltr

u

iz

m

s

ą

c

zę

śc

ią

re

p

e

rt

u

a

ru

za

c

h

o

w

a

ń

z

a

ró

w

n

o

lu

d

zi,

ja

k

i

zw

ie

rz

ą

t s

ta

dn
y

c

h

.

N

a

w

e

t z

w

ie

rz

ę

to

m

z

da
rz

a

ją

s

ię

z

a

c

h

o

w

a

n

ia

N

a

w

e

t z

w

ie

rz

ę

to

m

z

da
rz

a

ją

s

ię

z

a

c

h

o

w

a

n

ia

n

ie

sa

m

o

lu

b

n

e

(S

zk

o

ła

B

e

h

a

w

io

ra

ln

a

).

(2

)

Z

m

o

ra

ln

e

g

o

p

u

n

k

tu

w

idz
e

n

ia

z

a

c

h

o

w

a

n

ie

n

ie

sa

m

o

lu

b

n

e

m

a

w

y

żs

zą

ra

n

g

ę

, n

iż

s

a

m

o

lu

b

n

e

.

(3

)

P

o

d

zia

ł i

st

o

t l

u

dz
k

ic

h

n

a

le

p

sz

e

i

g

o

rs

ze

je

st

s

zt

u

c

zn

y

.

K

to

ś n

a

w

ó

zk

u

in

w

a

lid

zk

im

m

o

że

b

y

ć

w

y

b

itn

y

m

a

st

ro

n

o

m

e

m

, a

k

la

so

w

y

p

rz

y

g

łu

p

m

o

że

C

i u

ra

to

w

a

ć

ży

c

ie

.

ży

c

ie

.

(4

)

W

a

rt

o

p

rz

y

jrz

e

ć

s

ię

, j

a

c

y

lu

dz
ie

o

p

o

w

ia

da
ją

s

ię

n

a

te

m

a

t w

y

żs

zo

śc

i e

g

o

iz

m

u

i

je

d

n

y

c

h

lu

d

zi

n

a

d

in

n

y

m

i

o

ra

z

w

p

ro

w

a

dz
a

ją

te

te

o

rie

w

ż

y

c

ie

: z

a

tra

c

a

ją

c

y

s

ię

dl

a

p

ie

n

ię

d

zy

, a

u

to

k

ra

c

i,

dy
k

ta

to

rz

y

, z

b

ro

dn
ia

rz

e

w

o

je

n

n

i.

1

4

2

0

1

1

-0

1

-2

0

8

P

y

ta

n

ie

d

o

d

y

sk

u

sji

:

P

y

ta

n

ie

d

o

d

y

sk

u

sji

:

C

zy

w

b

iz

n

e

sie

i

za

rz

ą

d

za

n

iu

t

rz

e

b

a

w

y

b

ie

ra

ć

m

ię

d

zy

e

g

o

iz

m

e

m

a

a

ltr

u

iz

m

e

m

?

1

5

U

TYL
IT

A

R

YZ
M

•
N

o

w

sz

a

o

d

m

ia

n

a

h

e

d

o

n

iz

m

u

. W

e

d

łu

g

J

. B

e

n

th

a

m

a

(

1

7

4

8

-1

8

3

2

)

d

o

b

ro

t

o

J

. B

e

n

th

a

m

a

(

1

7

4

8

-1

8

3

2

)

d

o

b

ro

t

o

p

rz

y

je

m

n

o

ść

a

z

ło

–

to

b

ó

l i

c

ie

rp

ie

n

ie

.

W

e

d

łu

g

J

.S

. M

illa

(

1

8

0

6

-1

8

7

3

)

d

o

b

ro

t

o

sz

c

zę

śc

ie

a

z

ło

t

o

je

g

o

b

ra

k

. J

.S

. M

ill

je

st

tu

z

g

o

d

n

y

z

A

ry

st

o

te

le

se

m

.

•
N

a

jw
y

żs

zy

m

d

o

b

re

m

je

st

p

o

ży

te

k

je

d

n

o

st

k

i lu

b

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

a

.

•
C

e

le

m

w

sz

e

lk

ie

g

o

d

zia

ła

n

ia

p

o

w

in

n

o

•
C

e

le

m

w

sz

e

lk

ie

g

o

d

zia

ła

n

ia

p

o

w

in

n

o

b

y

ć

„

n

a

jw
ię

k

sz

e

s

zc

zę

śc

ie

n

a

jw
ię

k

sz

e

j

lic

zb

y

lu

d

zi”

.

•
W

X

X

w

ie

k

u

p

o

jm
o

w

a

n

ie

d

o

b

ra

p

rz

e

z

u

ty

lit

a

ry

st

ó

w

je

st

s

ze

rs

ze

: t

o

n

ie

t

y

lk

o

sz

c

zę

śc

ie

i

p

rz

y

je

m

n

o

ść

, a

le

t

a

k

że

w

o

ln

o

ść

, p

rz

y

ja

źń

, d

o

k

o

n

a

n

ia

a

rt

y

st

y

c

zn

e

, it

d

.

1

6

2

0

1

1

-0

1

-2

0

9

K

O

N

S

E

K

WE

N

C

J

A

LIZ

M

•

Te

rm

in

s

tw

o

rz

o

n

y

w

ro

k

u

1

9

5

7

p

rz

e

z

E

liz

a

b

e

th

A

n

sc

o

m

b

e

. J

e

st

b

lis

k

i,

a

zd

a

n

ie

m

n

ie

k

tó

ry

c

h

to

żs

a

m

y

, z

zd

a

n

ie

m

n

ie

k

tó

ry

c

h

to

żs

a

m

y

, z

u

ty

lit

a

ry

zm

e

m

.

•

D

o

b

re

d

zia

ła

n

ia

i

d

o

b

re

c

zy

n

y

to

te

,

k

tó

re

p

rz

y

n

o

sz

ą

d

o

b

re

re

zu

lta

ty

.

•

N

a

le

ży

p

rz

e

w

id

y

w

a

ć

s

k

u

tk

i c

zy

n

ó

w

i

d

zia

ła

ń

; r

e

zy

g

n

o

w

a

ć

z

ty

c

h

, k

tó

re

n

io

są

za

s

o

b

ą

s

k

u

tk

i n

e

g

a

ty

w

n

e

i

w

d

ra

ża

ć

t

e

,

k

tó

re

p

rz

y

n

io

są

s

k

u

tk

i p

o

zy

ty

w

n

e

.

P

o

n

ie

w

a

ż

n

a

o

g

ó

ł w

y

st

ę

p

u

ją

s

k

u

tk

i

P

o

n

ie

w

a

ż

n

a

o

g

ó

ł w

y

st

ę

p

u

ją

s

k

u

tk

i

za

ró

w

n

o

p

o

zy

ty

w

n

e

i

n

e

g

a

ty

w

n

e

, t

rz

e

b

a

p

o

d

e

jm

o

w

a

ć

te

d

zia

ła

n

ia

, g

d

zie

b

ila

n

s

„

st

ra

t i

z

y

sk

ó

w

”

je

st

d

o

d

a

tn

i.

•

S

ła

b

o

śc

i:

-

w

m

o

ra

ln

o

śc

i „

b

ila

n

s s

tra

t i

z

y

sk

ó

w

”

n

ie

is

tn

ie

je

, a

p

rz

y

n

a

jm

n

ie

j n

ie

m

o

żn

a

s

ię

n

im

k

ie

ro

w

a

ć

;

-

tru

d

n

o

e

x

a

n

te

p

rz

e

w

id

zie

ć

s

k

u

tk

i,

1

7

R

E

LA

TY

W
IZM

•

To

c

o

w

ła

śc

iw

e

i

n

ie

w

ła

śc

iw

e

, d

o

b

re

i

zł

e

, z

a

le

ży

o

d

c

za

só

w

i

sp

o

łe

c

ze

ń

st

w

a

, w

k

tó

ry

m

s

ię

ż

y

je

. N

ie

m

a

w

a

rt

o

śc

i i

za

sa

d

u

n

iw

e

rs

a

ln

y

c

h

, w

sp

ó

ln

y

c

h

d

la

w

sz

y

st

k

ic

h

i

p

o

n

a

d

c

za

so

w

y

c

h

, a

lb

o

te

ż

je

st

ic

h

b

a

rd
zo

n

ie

w

ie

le

.

•

N

ie

d

a

s

ię

a

n

i p

o

ró

w

n

a

ć

a

n

i u

st

a

lić

h

ie

ra
rc

h

ii

ró

żn

y

c

h

n

o

rm
m

o

ra
ln

y

c

h

,

o

b

o

w

ią

zu

ją

c

y

c

h

w

ró

żn

y

c

h

k

u

ltu

ra
c

h

. N

ie

n

a

le

ży

o

są

d

za

ć

in

n

y

c

h

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

o

b

o

w

ią

zu

ją

c

y

c

h

w

ró

żn

y

c

h

k

u

ltu

ra
c

h

. N

ie

n

a

le

ży

o

są

d

za

ć

in

n

y

c

h

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

w

e

d

łu

g

n

o

rm
o

b

o

w

ią

zu

ją

c

y

c

h

w

n

a

sz

y

m

w

ła

sn

y

m

.

•

W

s

k

ra
jn

e

j p

o

st

a

c

i re

la

ty

w

iz

m

tw

ie

rd
zi,

ż

e

w

sz

y

st

k

o

je

st

w

zg

lę

d

n

e

i

k

a

żd

y

p

o

g

lą

d

je

st

ta

k

s

a

m

o

d

o

b

ry

, j

a

k

k

a

żd

y

in

n

y

. T

o

s

a

m

o

, z

d

a

n

ie

m

re

la

ty

w

is

tó

w

, m

o

żn

a

p

o

w

ie

d

zie

ć

o

k

u

ltu

ra
c

h

: n

ie

m

a

le

p

sz

y

c

h

a

n

i g

o

rs

zy

c

h

. O

b

ie

k

ty

w

n

a

(

te

ż

n

ie

d

o

k

o

ń

c

a

) m

o

że

b

y

ć

ty

lk

o

n

a

u

k

a

, n

ig

d

y

e

ty

k

a

.

•

S

ła

b

o

śc

i:

-

je

że

li d

w

a

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

a

ró

żn

ią

s

ię

z

n

a

c

zn

ie

m

ię

d

zy

s

o

b

ą

, t

o

je

st

p

ra
w

d

o

p

o

d

o

b

n

e

, ż

e

j

e

d

n

o

je

st

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

e

m

z

ły

m

a

d

ru

g

ie

d

o

b

ry

m

;

sp

o

łe

c

ze

ń

st

w

o

fa

sz

y

st

o

w

sk

ie

n

ie

je

st

ta

k

s

a

m

o

d

o

b

re

, j

a

k

d

e

m

o

k

ra
ty

c

zn

e

, e

ty

k

a

c

zł

o

n

k

a

K

u

-K

lu

x

-K

la

n

u

n

ie

je

st

ró

w

n

ie

d

o

b

ra
, j

a

k

e

ty

k

a

c

zł

o

n

k

a

o

rg
a

n

iz

a

c

ji

Le

k

a

rz

e

b

e

z

g

ra
n

ic

, a

k

u

ltu

ra
lu

d

o

że

rc

ó

w

c

zy

p

le

m

io

n

s

k

ła

d

a

ją

c

y

c

h

o

fia

ry

z

c

zł

o

n

k

a

K

u

-K

lu

x

-K

la

n

u

n

ie

je

st

ró

w

n

ie

d

o

b

ra
, j

a

k

e

ty

k

a

c

zł

o

n

k

a

o

rg
a

n

iz

a

c

ji

Le

k

a

rz

e

b

e

z

g

ra
n

ic

, a

k

u

ltu

ra
lu

d

o

że

rc

ó

w

c

zy

p

le

m

io

n

s

k

ła

d

a

ją

c

y

c

h

o

fia

ry

z

lu

d

zi

n

ie

je

st

ta

k

s

a

m

o

d

o

b

ra
, j

a

k

ty

c

h

s

p

o

łe

c

zn

o

śc

i,

k

tó

re

n

ie

m

o

rd
u

ją

lu

d

zi

w

c

e

la

c

h

k

u

lin

a

rn

y

c

h

c

zy

ry

tu

a

ln

y

c

h

;

-

re

la

ty

w

iz

m

s

tw

a

rz

a

n

ie

o

g

ra
n

ic

zo

n

e

p

o

le

d

o

n

a

d

u

ży

ć

i

m

a

n

ip

u

la

c

ji;

-

re

la

ty

w

iz

m

je

st

d

e

m

o

ra
liz

u

ją

c

y

i

sp

o

łe

c

zn

ie

n

ie

b

e

zp

ie

c

zn

y

;

-

re

la

ty

w

iz

m

p

a

d

a

o

fia

rą
w

ła

sn

e

j p

o

k

rę

tn

e

j lo

g

ik

i:

je

że

li w

sz

y

st

k

o

je

st

w

zg

lę

d

n

e

,

to

re

la

ty

w

iz

m

te

ż.

1

8

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

0

P

y

ta

n

ia

:

•
C

zy

re

la

ty

w

iz

m

w

y

st

ę

p

u

je

c

zę

st

o

w

e

w

sp

ó

łc

ze

sn

y

c

h

c

zę

st

o

w

e

w

sp

ó

łc

ze

sn

y

c

h

o

rg

a

n

iz

a

c

ja

c

h

i

w

sp

ó

łc

ze

sn

y

m

za

rz

ą

d

za

n

iu

?

P

ro

sz

ę

p

o

da
ć

p

rz

y

k

ła

dy
.

•
C

zy

k

o

de
k

sy

do
b

ry

c

h

p

ra

k

ty

k

(„

k

o

de
k

sy

e

ty

c

zn

e

”

)

p

o

sz

c

ze

g

ó

ln

y

c

h

o

rg

a

n

iz

a

c

ji

p

o

sz

c

ze

g

ó

ln

y

c

h

o

rg

a

n

iz

a

c

ji

m

o

g

ą

w

p

ro

w

a

d

za

ć

re

g

u

la

c

je

n

ie

zg

o

dn
e

z

u

n

iw

e

rs

a

ln

y

m

i

w

a

rt

o

śc

ia

m

i e

ty

c

zn

y

m

i?

•
C

zy

k

u

ltu

ra

m

a

so

w

a

je

st

ró

w

n

ie

do
b

ra

, ja

k

„

w

y

so

k

a

k

u

ltu

ra

”

?

1

9

E

TY

K

A

S

Y

TU

A

C

Y

J

N

A

•

E

ty

k

a

s

y

tu

a

c

y

jn

a

t

w

ie

rd

zi,

ż

e

o

ty

m

c

zy

d

zia

ła

n

ie

je

st

e

ty

c

zn

e

c

zy

n

ie

, d

e

c

y

d

u

je

k

o

n

te

k

st

s

y

tu

a

c

y

jn

y

. D

la

p

rz

y

k

ła

d

u

,

k

ra

d

zie

ż j

e

st

o

g

ó

ln

ie

z

ła

, a

le

k

ra

d

zie

ż

k

o

n

te

k

st

s

y

tu

a

c

y

jn

y

. D

la

p

rz

y

k

ła

d

u

,

k

ra

d

zie

ż j

e

st

o

g

ó

ln

ie

z

ła

, a

le

k

ra

d

zie

ż

p

is

to

le

tu

, z

k

tó

re

g

o

k

to

ś

c

h

c

e

d

o

k

o

n

a

ć

m

o

rd

e

rs

tw

a

, j

e

st

c

zy

n

e

m

d

o

b

ry

m

.

•

Zw
o

le

n

n

ic

y

e

ty

k

i s

y

tu

a

c

y

jn

e

j u

w

a

ża

ją

, ż

e

n

a

w

e

t 1

0

p

rz

y

k

a

za

ń

je

st

w

zg

lę

d

n

y

c

h

.

J

e

zu

s z

a

st

ą

p

ił

je

je

d

n

y

m

u

n

iw

e

rs

a

ln

y

m

p

rz

y

k

a

za

n

ie

m

m

iło

śc

i B

o

g

a

i

b

liź

n

ie

g

o

.

D

la

te

g

o

te

ż

c

zy

n

y

i

za

m

ia

ry

n

a

le

ży

o

c

e

n

ia

ć

p

o

d

ty

m

w

ła

śn

ie

k

ą

te

m

–

c

zy

s

ą

to

c

zy

n

y

w

y

n

ik

a

ją

c

e

z

e

s

p

e

c

y

fic

zn

ie

p

o

jm

o

w

a

n

e

j m

iło

śc

i (

a

g

a

p

e

),

w

ła

śc

iw

e

w

p

o

jm

o

w

a

n

e

j m

iło

śc

i (

a

g

a

p

e

),

w

ła

śc

iw

e

w

d

a

n

e

j s

y

tu

a

c

ji,

c

zy

te

ż

st

a

n

o

w

ią

je

j

n

a

ru

sz

e

n

ie

. N

a

w

e

t z

a

b

ó

js

tw

o

m

o

że

b

y

ć

c

za

sa

m

i n

ie

zb

ę

d

n

e

i

u

sp

ra

w

ie

d

liw

io

n

e

(o

b

ro

n

ą

k

o

n

ie

c

zn

ą

s

ie

b

ie

lu

b

in

n

y

c

h

).

•

S

ła

b

o

śc

i:

-

tru

d

n

o

n

ie

k

ie

d

y

s

tw

ie

rd

zić

, c

zy

k

ie

ru

ją

c

się

a

g

a

p

e
n

ie

w

y

rz

ą

d

za

m

y

k

o

m

u

ś k

rz

y

w

d

y

(„

D

ro

g

a

d

o

p

ie

k

ła

je

st

w

y

b

ru

k

o

w

a

n

a

d

o

b

ry

m

i in

te

n

c

ja

m

i)”

; n

a

d

o

p

ie

k

u

ń

c

zy

ro

d

zic

e

, k

ie

ru

ją

c

y

s

ię

m

iło

śc

ią

d

o

d

zie

c

k

a

,

2

0

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

1

Py
ta

n

ia

:

1

.

C

o

P

a

ń

st

w

o

s

ą

d

zic

ie

o

e

ty

c

e

s

y

tu

a

c

y

jn

e

j?

2

.

C

zy

e

ty

k

a

s

y

tu

a

c

y

jn

a

w

b

iz

n

e

sie

i

za

rz

ą

d

za

n

iu

2

.

C

zy

e

ty

k

a

s

y

tu

a

c

y

jn

a

w

b

iz

n

e

sie

i

za

rz

ą

d

za

n

iu

p

rz

y

n

o

si

w

ię

c

e

j m

o

ra

ln

e

g

o

do
b

ra

c

zy

z

ła

?

3

.

J

a

k

n

a

le

ży

o

p

ra

c

o

w

y

w

a

ć

w

e

w

n

ę

trz

n

e

a

k

ty

n

o

rm

a

ty

w

n

e

(

re

g

u

la

m

in

y

p

ra

c

y

, w

y

n

a

g

ra

d

za

n

ia

,

u

k

ła

dy
z

b

io

ro

w

e

p

ra

c

y

, k

o

d

e

k

sy

do
b

ry

c

h

p

ra

k

ty

k

,

itd.
),

a

b

y

e

w

e

n

tu

a

ln

ie

s

tw

o

rz

y

ć

p

rz

e

st

rz

e

ń

dl

a

e

ty

k

i

sy

tu

a

c

y

jn

e

j?

sy

tu

a

c

y

jn

e

j?

2

1

D

E

O

N

TO

LO

G

IA

/

E

TY

K

A

O

B

O

WI
Ą

ZK
U

•

Za
tw

ó

rc

ę

u

zn

a

je

s

ię

Im

m

a

n

u

e

la

K

a

n

ta

(1

7

2

4

-1

8

0

4

),

u

w

a

ża

n

e

g

o

z

a

n

a

jw

y

b

itn

ie

js

ze

g

o

fi

lo

zo

fa

-

e

ty

k

a

e

ry

n

o

w

o

ży

tn

e

j.

•

I.

K

a

n

t j

e

st

a

u

to

re

m

g

ło

śn

e

g

o

„

im

p

e

ra

ty

w

u

k

a

te

g

o

ry

c

zn

e

g

o

”

, k

tó

ry

n

a

k

a

zu

je

, b

y

„

p

o

st

ę

p

o

w

a

ć

w

e

d

łu

g

t

a

k

ie

j m

a

k

sy

m

y

, k

tó

rą

c

h

ę

tn

ie

n

a

k

a

zu

je

, b

y

„

p

o

st

ę

p

o

w

a

ć

w

e

d

łu

g

t

a

k

ie

j m

a

k

sy

m

y

, k

tó

rą

c

h

ę

tn

ie

w

id

zia

ło

b

y

s

ię

ja

k

o

p

ra

w

o

p

o

w

sz

e

c

h

n

e

”

. W

o

k

ó

ł t

e

g

o

im

p

e

ra

ty

w

u

o

g

n

is

k

u

je

s

ię

c

a

ła

je

g

o

e

ty

k

a

. „

K

ła

m

st

w

o

je

st

rz

e

c

zą

z

łą

, p

o

n

ie

w

a

ż

n

ie

c

h

c

ia

łb

y

ś,

a

b

y

w

sz

y

sc

y

k

ła

m

a

li.

Ży
c

ie

s

ta

ło

b

y

s

ię

w

ó

w

c

za

s

n

ie

d

o

zn

ie

sie

n

ia

”

.

•

E

ty

k

a

K

a

n

ta

je

st

e

ty

k

ą

o

b

o

w

ią

zk

u

: „

C

zy

ń

c

o

p

o

w

in

ie

n

e

ś,

p

o

n

ie

w

a

ż

p

o

w

in

ie

n

e

ś”

.

•

E

ty

k

a

K

a

n

ta

m

a

c

h

a

ra

k

te

r s

y

st

e

m

u

fo

rm

a

ln

e

g

o

: n

ie

m

ó

w

i,

c

o

k

o

n

k

re

tn

ie

je

st

d

o

b

re

a

c

o

z

łe

, a

je

d

y

n

ie

d

o

st

a

rc

za

n

a

rz

ę

d

zia

d

o

ta

k

ie

g

o

o

rz

e

k

a

n

ia

.

je

st

d

o

b

re

a

c

o

z

łe

, a

je

d

y

n

ie

d

o

st

a

rc

za

n

a

rz

ę

d

zia

d

o

ta

k

ie

g

o

o

rz

e

k

a

n

ia

.

O

d

w

o

łu

je

s

ię

d

o

ro

zu

m

u

i

w

o

ln

e

j w

o

li

c

zł

o

w

ie

k

a

.

•

W

a

żn

e

g

o

u

zu

p

e

łn

ie

n

ia

d

o

d

e

o

n

to

lo

g

ii

K

a

n

ta

d

o

k

o

n

u

je

N

ic

o

la

e

H

a

rt

m

a

n

n

(1

8

8

2

-1

9

5

0

),

st

w

ie

rd

za

ją

c

, ż

e

c

zł

o

w

ie

k

m

a

w

e

w

n

ę

trz

n

y

o

b

o

w

ią

ze

k

b

y

c

ia

w

z

g

o

d

zie

z

s

o

b

ą

, a

le

b

e

z

n

a

ru

sz

a

n

ia

w

a

rt

o

śc

i

o

g

ó

ln

y

c

h

. K

to

ś,

k

to

je

st

w

ie

rn

y

t

y

lk

o

s

o

b

ie

, m

a

je

g

o

z

d

a

n

ie

m

„

p

u

st

o

sz

ą

c

ą

o

so

b

o

w

o

ść

”

i

d

zia

ła

„

m

o

ra

ln

ie

ja

k

h

o

c

h

sz

ta

p

le

r”

.

2

2

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

2

P

y

ta

n

ia

:

•
C

zy

z

g

a

d

za

c

ie

s

ię

P

a

ń

st

w

o

z

te

zą

, ż

e

e

ty

k

a

o

b

o

w

ią

zk

u

je

st

te

zą

, ż

e

e

ty

k

a

o

b

o

w

ią

zk

u

je

st

b

lis

k

a

w

ię

k

sz

o

śc

i

za

rz

ą

d

za

ją

c

y

c

h

i

p

ra

c

o

w

n

ik

ó

w

?

•
C

zy

m

o

żn

a

p

o

w

ie

d

zie

ć

, ż

e

n

ie

w

y

w

ią

zy

w

a

n

ie

s

ię

z

do
b

ro

w

o

ln

ie

p

rz

y

ję

ty

c

h

do
b

ro

w

o

ln

ie

p

rz

y

ję

ty

c

h

o

b

o

w

ią

zk

ó

w

je

st

z

n

a

tu

ry

n

ie

e

ty

c

zn

e

?

C

zy

s

ą

ja

k

ie

ś

w

y

ją

tk

i?

•
C

zy

e

ty

k

a

o

b

o

w

ią

zk

u

t

o

„

e

ty

k

a

n

a

p

o

n

u

ro

”

?

J

a

k

ją

o

ży

w

ić

i

u

a

tra

k

c

y

jn

ić

?

2

3

E

TY

K

A

E

G

ZY
S

TE

N

C

J

A

LIZ

M

U

•

Te

rm

in

e

g

zy

st

e

n

c

ja

liz

m

ro

zp

o

w

sz

e

c

h

n

ił

się

w

la

ta

c

h

4

0

. X

X

w

ie

k

u

, z

a

sp

ra

w

ą

g

łó

w

n

ie

fr

a

n

c

u

sk

ie

g

o

fi

lo

zo

fa

i

p

is

a

rz

a

J

.P

. S

a

rt

ra

, a

c

zk

o

lw

ie

k

p

re

k

u

rs

o

re

m

te

g

o

k

ie

ru

n

k

u

b

y

ł –

ju

ż

w

X

IX

w

ie

k

u

-

S

.A

. K

ie

rk

e

g

a

a

rd

.

•

E

g

zy

st

e

n

c

ja

liś

c

i z

w

ra

c

a

li

sz

c

ze

g

ó

ln

ą

u

w

a

g

ę

n

a

a

u

te

n

ty

c

zn

o

ść

is

tn

ie

n

ia

,

•

E

g

zy

st

e

n

c

ja

liś

c

i z

w

ra

c

a

li

sz

c

ze

g

ó

ln

ą

u

w

a

g

ę

n

a

a

u

te

n

ty

c

zn

o

ść

is

tn

ie

n

ia

,

u

zn

a

ją

c

ją

z

a

k

lu

c

zo

w

ą

k

w

e

st

ię

e

ty

c

zn

ą

i

za

ra

ze

m

z

a

p

u

n

k

t w

y

jś

c

ia

d

la

za

is

tn

ie

n

ia

o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

o

śc

i i

u

c

zc

iw

o

śc

i.

C

zł

o

w

ie

k

, k

tó

ry

n

ie

je

st

a

u

te

n

ty

c

zn

y

, k

tó

ry

n

ie

ż

y

je

a

u

te

n

ty

c

zn

ie

, n

ie

m

o

że

b

y

ć

w

o

ln

y

a

n

i w

p

e

łn

i o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

y

. Zw
ra

c

a

li

te

ż

u

w

a

g

ę

n

a

d

ra

m

a

ty

zm

w

y

b

o

ró

w

:

w

y

b

ie

ra

ją

c

je

d

n

o

tr

a

c

ę

c

o

ś i

n

n

e

g

o

. J

e

że

li c

h

c

ę

m

ie

ć

w

sz

y

st

k

o

i

z

n

ic

ze

g

o

n

ie

u

m

ie

m

z

re

zy

g

n

o

w

a

ć

, n

a

o

g

ó

ł j

e

st

je

sz

c

ze

g

o

rz

e

j.

•

F

ilo

zo

fia

e

g

zy

st

e

n

c

ja

ln

a

, k

tó

ra

u

p

o

w

sz

e

c

h

n

iła

s

ię

b

e

zp

o

śr

e

d

n

io

p

o

o

k

ro

p

ie

ń

st

w

a

c

h

II

w

o

jn

ie

ś

w

ia

to

w

e

j,

je

st

o

g

ó

ln

ie

d

o

ść

p

o

n

u

ra

: c

zł

o

w

ie

k

o

k

ro

p

ie

ń

st

w

a

c

h

II

w

o

jn

ie

ś

w

ia

to

w

e

j,

je

st

o

g

ó

ln

ie

d

o

ść

p

o

n

u

ra

: c

zł

o

w

ie

k

p

rz

e

m

ija

, w

sz

e

c

h

św

ia

t j

e

st

m

u

o

b

o

ję

tn

y

lu

b

w

ro

g

i,

m

o

żn

a

o

p

rz

e

ć

s

ię

je

d

y

n

ie

n

a

s

o

b

ie

. B

o

g

a

n

ie

m

a

, a

je

że

li n

a

w

e

t j

e

st

, t

o

m

ilc

zy

. J

e

st

t

e

ż

h

e

ro

ic

zn

a

, g

d

y

ż

n

a

k

a

zu

je

-

m

im

o

ta

k

c

ie

m

n

e

g

o

o

b

ra

zu

ś

w

ia

ta

i

lo

su

c

zł

o

w

ie

k

a

–

sa

m

o

re

a

liz

a

c

ję

i

ro

zw

ó

j o

ra

z

u

sil

n

e

s

ta

ra

n

ia

o

to

, a

b

y

s

w

e

m

u

ży

c

iu

n

a

d

a

ć

s

e

n

s

i b

y

ć

n

ie

ty

lk

o

d

la

s

ie

b

ie

, a

le

ta

k

że

d

la

in

n

y

c

h

.

2

4

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

3

PE
R

S

O

N

A

LIZ

M

C

H

R

Z

E

Ś

C

IJ

A

Ń

S

K

I /

K

A

TO

LIC

K

I

•

K

ie

ru

n

e

k

o

b

e

c

n

y

o

d

la

t 3

0

. X

X

w

ie

k

u

, k

tó

re

g

o

w

sz

a

k

że

p

o

c

zą

tk

i m

o

żn

a

w

ią

za

ć

z

A

ry

st

o

te

le

se

m

i

św

. T

o

m

a

sz

e

m

z

A

k

w

in

u

. N

a

jw

y

b

itn

ie

js

i

p

rz

e

d

st

a

w

ic

ie

le

: T

. d

e

C

h

a

rd

in

, M

. G

o

g

a

c

z,

J

. M

a

rit

a

in

, E

. S

te

in

, J

.

Tis

c

h

n

e

r,

K

. W

o

jty

ła

. S

ta

w

ia

w

c

e

n

tru

m

z

a

in

te

re

so

w

a

n

ia

o

so

b

ę

lu

d

zk

ą

(ła

c

. p

e

rs

o

n

a
–

st

ą

d

n

a

zw

a

k

ie

ru

n

k

u

).

U

w

a

ża

, ż

e

o

so

b

a

i

o

so

b

o

w

o

ść

Tis

c

h

n

e

r,

K

. W

o

jty

ła

. S

ta

w

ia

w

c

e

n

tru

m

z

a

in

te

re

so

w

a

n

ia

o

so

b

ę

lu

d

zk

ą

(ła

c

. p

e

rs

o

n

a
–

st

ą

d

n

a

zw

a

k

ie

ru

n

k

u

).

U

w

a

ża

, ż

e

o

so

b

a

i

o

so

b

o

w

o

ść

st

a

n

o

w

ią

k

lu

c

z

d

la

e

ty

c

zn

e

g

o

w

sp

ó

łd

zia

ła

n

ia

lu

d

zi.

•

F

ilo

zo

fia

i

e

ty

k

a

p

e

rs

o

n

a

liz

m

u

k

a

to

lic

k

ie

g

o

w

y

k

a

zu

je

p

e

w

n

e

z

b

ie

żn

o

śc

i z

e

g

zy

st

e

n

c

ja

liz

m

e

m

, j

e

śli

c

h

o

d

zi

o

z

n

a

c

zn

ie

, j

a

k

ie

p

rz

y

w

ią

zu

je

s

ię

d

o

in

d

y

w

id

u

a

ln

e

j w

o

ln

o

śc

i i

o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

o

śc

i c

zł

o

w

ie

k

a

, w

a

g

i

p

o

d

e

jm

o

w

a

n

y

c

h

d

e

c

y

zji

i

d

o

k

o

n

y

w

a

n

y

c

h

w

y

b

o

ró

w

. Za
sa

d

n

ic

za

ró

żn

ic

a

p

o

le

g

a

n

a

ty

m

, ż

e

o

ile

e

g

zy

st

e

n

c

ja

liz

m

je

st

n

u

rt

e

m

g

łó

w

n

ie

a

te

is

ty

c

zn

y

m

i

p

e

sy

m

is

ty

c

zn

y

m

, u

k

a

zu

ją

c

y

m

z

a

g

u

b

ie

n

ie

c

zł

o

w

ie

k

a

, o

ty

le

p

e

rs

o

n

a

liz

m

k

a

to

lic

k

i je

st

fi

lo

zo

fią

te

is

ty

c

zn

ą

i

o

p

ty

m

is

ty

c

zn

ą

,

a

k

c

e

n

tu

ją

c

ą

n

a

d

rz

ę

d

n

o

ść

o

so

b

y

lu

d

zk

ie

j w

o

b

e

c

h

is

to

rii

i e

k

o

n

o

m

ii.

a

k

c

e

n

tu

ją

c

ą

n

a

d

rz

ę

d

n

o

ść

o

so

b

y

lu

d

zk

ie

j w

o

b

e

c

h

is

to

rii

i e

k

o

n

o

m

ii.

•

A

k

c

e

n

tu

je

z

n

a

c

zn

ie

w

y

c

h

o

w

a

n

ia

m

o

ra

ln

e

g

o

ja

k

o

is

to

tn

e

g

o

e

le

m

e

n

tu

w

y

c

h

o

w

a

n

ia

o

ra

z

„

w

y

c

h

o

w

a

n

ia

d

o

w

y

b

o

ru

w

a

rt

o

śc

i”

, z

n

a

c

ze

n

ie

p

ra

w

d

y

ja

k

o

z

a

sa

d

y

ż

y

c

ia

s

p

o

łe

c

zn

e

g

o

i

za

sa

d

y

w

y

c

h

o

w

a

n

ia

, a

ta

k

że

w

y

c

h

o

w

a

n

ia

d

o

w

o

ln

o

śc

i i

o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

o

śc

i.

2

5

Py
ta

n

ia

:

1

)

K

tó

ry

z

k

ie

ru

n

k

ó

w

j

e

st

b

liż

sz

y

b

iz

n

e

so

w

i i

za

rz

ą

d

za

n

iu

:

1

)

K

tó

ry

z

k

ie

ru

n

k

ó

w

j

e

st

b

liż

sz

y

b

iz

n

e

so

w

i i

za

rz

ą

d

za

n

iu

:

e

g

zy

st

e

n

c

ja

liz

m

c

zy

p

e

rs

o

n

a

liz

m

?

2

)

C

zy

e

g

zy

st

e

n

c

ja

liz

m

i

p

e

rs

o

n

a

liz

m

s

y

tu

u

ją

s

ię

w

g

łó

w

n

y

m

n

u

rc

ie

c

zy

ra

c

ze

j n

a

o

b

rz

e

ża

c

h

e

ty

k

i

b

iz

n

e

su

i

za

rz

ą

d

za

n

ia

?

2

6

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

4

E

TY

K

A

L

IB

E

R

A

LIZM
U

•

Lib

e

ra

liz

m

p

rz

e

ja

w

ia

s

ię

w

k

ilk

u

ró

żn

y

c

h

p

ła

sz

c

zy

zn

a

c

h

je

d

n

o

c

ze

śn

ie

:

sp

o

łe

c

zn

e

j,

e

k

o

n

o

m

ic

zn

e

j /

g

o

sp

o

d

a

rc

ze

j i

filo

zo

fic

zn

o

–

e

ty

c

zn

e

j.

A

k

c

e

n

tu

je

z

n

a

c

ze

n

ie

w

o

ln

o

śc

i (

zw

ła

sz

c

za

w

o

ln

o

śc

i je

d

n

o

st

k

i)

i

o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

o

śc

i,

za

c

h

ę

c

a

d

o

a

k

ty

w

n

o

śc

i i

w

y

k

o

rz

y

st

y

w

a

n

ia

d

y

sp

o

n

o

w

a

n

e

g

o

p

o

te

n

c

ja

łu

(

k

a

p

ita

łu

lu

d

zk

ie

g

o

).

•

Lib

e

ra

ło

w

ie

u

w

a

ża

ją

ż

e

im

p

e

łn

ie

j r

e

a

liz

o

w

a

n

a

b

ę

d

zie

in

d

y

w

id

u

a

ln

a

•

Lib

e

ra

ło

w

ie

u

w

a

ża

ją

ż

e

im

p

e

łn

ie

j r

e

a

liz

o

w

a

n

a

b

ę

d

zie

in

d

y

w

id

u

a

ln

a

w

o

ln

o

ść

i

p

rz

e

d

się

b

io

rc

zo

ść

, t

y

m

w

ię

k

sz

a

c

zę

ść

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

a

b

ę

d

zie

sz

c

zę

śli

w

a

i

za

m

o

żn

a

. S

ta

n

e

m

n

a

tu

ra

ln

y

m

d

la

c

zł

o

w

ie

k

a

je

st

a

k

ty

w

n

o

ść

,

w

y

n

ik

a

ją

c

a

z

je

g

o

w

ita

ln

o

śc

i i

ra

d

o

śc

i ż

y

c

ia

.

•

P

a

ń

st

w

o

p

o

w

in

n

o

a

n

g

a

żo

w

a

ć

s

ię

g

łó

w

n

ie

w

t

e

o

b

sz

a

ry

, k

tó

re

in

d

y

w

id

u

a

ln

i lu

d

zie

n

ie

s

ą

w

s

ta

n

ie

s

a

m

i p

ro

w

a

d

zić

(

p

ra

w

o

, o

b

ro

n

n

o

ść

i

o

c

h

ro

n

a

o

b

y

w

a

te

li,

są

d

o

w

n

ic

tw

o

, i

td

.)

. A

k

ty

w

n

o

ść

, s

a

m

o

d

zie

ln

o

ść

i

za

ra

d

n

o

ść

j

e

d

n

o

st

e

k

je

st

w

lib

e

ra

liź

m

ie

n

a

k

a

ze

m

e

ty

c

zn

y

m

.

G

o

sp

o

d

a

rk

a

p

o

w

in

n

a

b

y

ć

a

u

to

n

o

m

ic

zn

a

, i

n

te

rw

e

n

c

jo

n

iz

m

p

a

ń

st

w

o

w

y

je

st

o

g

ó

ln

ie

s

zk

o

d

liw

y

.

S

ła

b

o

śc

i:

S

ła

b

o

śc

i:

•

Lib

e

ra

liz

m

m

o

że

d

ry

fo

w

a

ć

w

k

ie

ru

n

k

u

„

sp

o

łe

c

zn

e

g

o

d

a

rw

in

iz

m

u

”

•

Lib

e

ra

liz

m

s

p

rz

y

ja

s

p

o

łe

c

zn

e

j d

e

zin

te

g

ra

c

ji

•

Lib

e

ra

liz

m

w

y

k

sz

ta

łc

ił

„

tu

rb

o

k

a

p

ita

liz

m

”

; o

b

e

c

n

y

k

ry

zy

s p

o

k

a

zu

je

, ż

e

„

tu

rb

o

k

a

p

ita

lim

”

n

ie

s

p

ra

w

d

za

s

ię

i

st

a

n

o

w

i z

a

g

ro

że

n

ie

d

la

g

o

sp

o

d

a

re

k

i

sp

o

łe

c

zn

o

śc

i o

ra

z

d

la

d

e

m

o

k

ra

c

ji.

2

7

O

R

D

O

LIB

E

R

A

LIZM
/

S

P

O

Ł

E

C

ZN
A

G

O

S

P

O

D

A

R

K

A

R

Y

N

K

O

W

A

Id

e

a

o

rd

o

–

ła

d

u

s

p

o

łe

c

zn

e

g

o

b

a

zu

ją

c

e

g

o

n

a

w

o

ln

o

śc

i,

sp

ra

w

ie

d

liw

o

śc

i

sp

o

łe

c

zn

e

j,

o

so

b

is

te

j o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

o

śc

i i

so

lid

a

rn

o

śc

i–

p

o

ja

w

iła

s

ię

w

k

rę

g

a

c

h

„

S

zk

o

ły

fr

y

b

u

rs

k

ie

j”

w

la

ta

c

h

3

0

. X

X

w

ie

k

u

. T

w

ó

rc

a

m

i

o

rd

o

lib

e

ra

liz

m

u

b

y

li W

. E

u

c

k

e

n

, F

. B

o

h

m

, A

. M

ü

lle

r-

A

rm

a

c

k

, H

.

o

rd

o

lib

e

ra

liz

m

u

b

y

li W

. E

u

c

k

e

n

, F

. B

o

h

m

, A

. M

ü

lle

r-

A

rm

a

c

k

, H

.

G

ro

ss

m

a

n

n

-

D

o

rt

h

, L

. E

rh

a

rd

. K

lu

c

zo

w

e

w

a

rt

o

śc

i,

to

d

o

b

ro

b

y

t,

b

e

zp

ie

c

ze

ń

st

w

o

s

o

c

ja

ln

e

, s

p

ra

w

ie

d

liw

o

ść

.

•
G

o

sp

o

d

a

rk

a

ry

n

k

o

w

a

je

st

tu

u

zn

a

w

a

n

a

z

a

w

ła

śc

iw

ą

, o

b

ie

k

ty

w

n

y

c

h

p

ra

w

e

k

o

n

o

m

ic

zn

y

c

h

n

ie

n

a

le

ży

n

a

ru

sz

a

ć

, n

ie

m

n

ie

j n

ie

zb

ę

d

n

a

je

st

fu

n

k

c

ja

re

g

u

la

c

y

jn

a

p

a

ń

st

w

a

. I

n

a

c

ze

j n

ie

o

g

ra

n

ic

zo

n

a

n

ic

zy

m

w

o

ln

a

k

o

n

k

u

re

n

c

ja

d

o

p

ro

w

a

d

zi

d

o

z

d

o

m

in

o

w

a

n

ia

ry

n

k

u

p

rz

e

z

m

o

n

o

p

o

le

i

o

lig

o

p

o

le

.

•
F

u

n

k

c

ja

re

g

u

la

c

y

jn

a

p

a

ń

st

w

a

n

ie

m

a

p

o

le

g

a

ć

n

a

in

te

rw

e

n

c

jo

n

iź

m

ie

.

R

o

lą

p

a

ń

st

w

a

je

st

n

ie

d

o

p

u

sz

c

za

n

ie

d

o

d

e

g

e

n

e

ra

c

ji

g

o

sp

o

d

a

rk

i r

y

n

k

o

w

e

j,

R

o

lą

p

a

ń

st

w

a

je

st

n

ie

d

o

p

u

sz

c

za

n

ie

d

o

d

e

g

e

n

e

ra

c

ji

g

o

sp

o

d

a

rk

i r

y

n

k

o

w

e

j,

k

o

n

k

u

re

n

c

ji

i k

a

p

ita

liz

m

u

. S

a

m

a

ty

lk

o

„

n

ie

w

id

zia

ln

a

rę

k

a

ry

n

k

u

”

n

ie

w

y

st

a

rc

za

. P

a

ń

st

w

o

m

a

c

h

ro

n

ić

w

o

ln

ą

k

o

n

k

u

re

n

c

ję

, g

w

a

ra

n

to

w

a

ć

st

a

b

iln

o

ść

p

ie

n

ią

d

za

, s

w

o

b

o

d

ę

z

a

w

ie

ra

n

ia

u

m

ó

w

, u

zn

a

w

a

ć

p

ry

m

a

t

w

ła

sn

o

śc

i p

ry

w

a

tn

e

j.

•
G

o

sp

o

d

a

rk

a

m

a

s

łu

ży

ć

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

u

, n

ie

z

a

ś o

d

w

ro

tn

ie

. D

y

sp

ro

p

o

rc

je

d

o

c

h

o

d

o

w

e

p

o

w

in

n

y

b

y

ć

p

o

d

k

o

n

tro

lą

, p

rz

e

d

się

b

io

rs

tw

a

m

a

ją

b

y

ć

sp

o

łe

c

zn

ie

o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

e

. N

a

le

ży

ro

zw

ija

ć

u

b

e

zp

ie

c

ze

n

ia

s

p

o

łe

c

zn

e

,

o

p

ie

k

ę

z

d

ro

w

o

tn

ą

, w

sp

ie

ra

ć

ro

d

zin

y

, b

e

zr

o

b

o

tn

y

c

h

i

in

n

e

g

ru

p

y

s

ła

b

sz

e

2

8

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

5

O

R

D

O

LIB

E

R

A

LIZM
/

S

P

O

Ł

E

C

ZN
A

G

O

S

P

O

D

A

R

K

A

R

Y

N

K

O

W

A

(2

)

•
S

p

e

c

y

fic

zn

a

e

ty

k

a

o

rd

o

lib

e

ra

liz

m

u

z

m

ie

rz

a

d

o

p

o

łą

c

ze

n

ia

w

a

rt

o

śc

i

e

ty

c

zn

y

c

h

, w

a

żn

y

c

h

w

lib

e

ra

liź

m

ie

–

ta

k

ic

h

ja

k

in

d

y

w

id

u

a

ln

a

w

o

ln

o

ść

,

o

d

p

o

w

ie

d

zia

ln

o

ść

, z

a

ra

d

n

o

ść

, p

rz

e

d

się

b

io

rc

zo

ść

, w

ła

sn

o

ść

p

ry

w

a

tn

a

i

w

o

ln

a

k

o

n

k

u

re

n

c

ja

(

tra

k

to

w

a

n

e

t

a

k

że

ja

k

o

w

a

rt

o

śc

i e

ty

c

zn

e

)

–

z

n

ie

k

tó

ry

m

i w

a

rt

o

śc

ia

m

i k

o

m

u

n

ita

ry

zm

u

: s

p

o

łe

c

zn

ą

s

o

lid

a

rn

o

śc

ią

,

n

ie

k

tó

ry

m

i w

a

rt

o

śc

ia

m

i k

o

m

u

n

ita

ry

zm

u

: s

p

o

łe

c

zn

ą

s

o

lid

a

rn

o

śc

ią

,

w

sp

ó

łp

ra

c

ą

, p

o

m

o

c

ą

n

a

rz

e

c

z

sł

a

b

sz

y

c

h

. O

rd

o

lib

e

ra

liz

m

z

a

k

ła

d

a

te

ż

n

ie

zb

ę

d

n

o

ść

z

a

c

h

o

w

a

ń

i

p

o

st

a

w

p

a

ń

st

w

o

w

o

tw

ó

rc

ze

.

•
O

rd

o

lib

e

ra

liz

m

le

g

ł u

p

o

d

st

a

w

n

ie

m

ie

c

k

ie

j s

p

o

łe

c

zn

e

j g

o

sp

o

d

a

rk

i

ry

n

k

o

w

e

j.

J

e

st

t

e

ż

w

p

is

a

n

y

w

p

o

ls

k

ą

k

o

n

st

y

tu

c

ję

–

c

h

o

ć

ś

w

ia

d

o

m

o

ść

te

g

o

fa

k

tu

w

śr

ó

d

P

o

la

k

ó

w

je

st

n

is

k

a

.

•
Id

e

i s

p

o

łe

c

zn

e

j g

o

sp

o

d

a

rk

i r

y

n

k

o

w

e

j z

a

g

ra

ża

g

lo

b

a

liz

a

c

ja

o

ra

z

p

ro

c

e

sy

d

e

m

o

g

ra

fic

zn

e

–

w

E

u

ro

p

ie

s

zc

ze

g

ó

ln

ie

s

ta

rz

e

n

ie

s

ię

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

.

P

rz

y

k

ła

d

S

zw

e

c

ji

p

o

k

a

zu

je

je

d

n

a

k

, ż

e

m

o

żn

a

je

p

rz

e

zw

y

c

ię

ża

ć

.

•
W

k

o

n

te

k

śc

ie

o

b

e

c

n

e

g

o

ś

w

ia

to

w

e

g

o

k

ry

zy

su

o

rd

o

lib

e

ra

liz

m

z

d

a

je

s

ię

b

y

ć

•
W

k

o

n

te

k

śc

ie

o

b

e

c

n

e

g

o

ś

w

ia

to

w

e

g

o

k

ry

zy

su

o

rd

o

lib

e

ra

liz

m

z

d

a

je

s

ię

b

y

ć

d

o

b

rą

a

lte

rn

a

ty

w

ą

d

la

n

e

o

lib

e

ra

ln

e

j o

rt

o

d

o

k

sji

.

•
S

ła

b

o

śc

i:

1

) Ł

ą

c

ze

n

ie

lib

e

ra

liz

m

u

i

k

o

m

u

n

ita

ry

zm

u

je

st

, w

ja

k

im

ś s

e

n

sie

,

m

a

ria

że

m

„

w

o

d

y

z

o

g

n

ie

m

”

. 2

) O

rd

o

lib

e

ra

liz

m

b

y

ł ł

a

tw

ie

js

zy

d

o

p

ro

w

a

d

ze

n

ia

w

w

a

ru

n

k

a

c

h

p

a

ń

st

w

n

a

ro

d

o

w

y

c

h

, n

iż

w

re

a

lia

c

h

g

lo

b

a

liz

a

c

ji.

2

9

E

TY

K

A

K

O

M

U

N

IT

A

R

Y

ZM
U

•

Te

rm
in

k

o

m

u

n

ita

ry

zm
p

o

c

h

o

d

zi

o

d

a

n

g

ie

ls

k

ie

g

o

s

ło

w

a

c

o

m

m

u

n

ity

–

w

sp

ó

ln

o

ta

.

B

a

rd
zie

j z

n

a

n

i p

rz

e

d

st

a

w

ic

ie

le

t

e

g

o

k

ie

ru

n

k

u

, t

o

A

. M

c

In

ty

re

, A

. E

tz

io

n

i,

C

h

. T

a

y

lo

r.

F

ilo

zo

fia

k

o

m

u

n

ita

ry

zm

u

z

a

k

ła

d

a

, ż

e

w

sp

ó

ln

o

ta

je

st

p

ie

rw
o

tn

a

w

s

to

su

n

k

u

d

o

je

d

n

o

st

k

i i

o

d

n

ie

j w

a

żn

ie

js

za

. B

e

z

w

sp

ó

ln

o

ty

je

d

n

o

st

k

a

je

st

s

p

o

łe

c

zn

ie

w

y

iz

o

lo

w

a

n

a

. T

y

m

s

a

m

y

m

k

o

m

u

n

ita

ry

zm

z

n

a

jd

u

je

s

ię

w

ra
d

y

k

a

ln

e

j o

p

o

zy

c

ji

w

zg

lę

d

e

m

fi

lo

zo

fii

lib

e

ra
ln

e

j,

st

a

w

ia

ją

c

e

j n

a

p

ie

rw
sz

y

m

m

ie

js

c

u

je

d

n

o

st

k

ę

i

je

j

w

zg

lę

d

e

m

fi

lo

zo

fii

lib

e

ra
ln

e

j,

st

a

w

ia

ją

c

e

j n

a

p

ie

rw
sz

y

m

m

ie

js

c

u

je

d

n

o

st

k

ę

i

je

j

p

ra
w

a

.

•

K

o

m

u

n

ita

ry

zm

p

re

fe

ru

je

w

sp

ó

łp

ra
c

ę

, p

o

st

a

w

y

p

ro

sp

o

łe

c

zn

e

, i

n

st

y

tu

c

jo

n

a

ln

ą

i

sp

o

łe

c

zn

ą

p

o

m

o

c

i

w

sp

a

rc

ie

n

a

rz

e

c

z

o

só

b

i

g

ru

p

, k

tó

re

g

o

rz

e

j s

o

b

ie

ra
d

zą

.

Tw

o

rz

e

n

ie

ró

w

n

y

c

h

s

za

n

s d

la

w

sz

y

st

k

ic

h

p

o

p

rz

e

z

re

g

u

la

c

je

p

ra
w

n

e

ic

h

z

d

a

n

ie

m

n

ie

w

y

st

a

rc

za

.

•

K

o

m

u

n

ita

ry

zm

je

st

w

o

p

o

zy

c

ji

n

ie

ty

lk

o

d

o

lib

e

ra
liz

m

u

, a

le

ta

k

że

s

o

c

ja

liz

m

u

.

P

u

n

k

te

m

w

y

jś

c

ia

d

la

k

o

m

u

n

ita

ry

zm

u

je

st

b

o

w

ie

m

, w

o

d

ró

żn

ie

n

iu

o

d

s

o

c

ja

liz

m

u

,

je

d

n

o

st

k

a

-

ty

le

, ż

e

w

s

ze

rs

zy

m

s

p

o

łe

c

zn

y

m

k

o

n

te

k

śc

ie

. T

y

m

n

ie

m

n

ie

j

k

o

m

u

n

ita

ry

zm

, p

o

d

o

b

n

ie

ja

k

i

so

c

ja

liz

m

, m

a

s

to

su

n

e

k

k

ry

ty

c

zn

y

d

o

k

a

p

ita

liz

m

u

w

sk

a

zu

ją

c

n

a

fa

k

ty

, ż

e

a

n

ta

g

o

n

iz

u

je

o

n

lu

d

zi

i g

ru

p

y

s

p

o

łe

c

zn

e

p

o

p

rz

e

z

o

b

se

sy

jn

ą

ry

w

a

liz

a

c

ję

i

żą

d

zę

z

y

sk

u

o

ra
z

d

e

zin

te

g

ru

je

w

sp

ó

ln

o

ty

.

ry

w

a

liz

a

c

ję

i

żą

d

zę

z

y

sk

u

o

ra
z

d

e

zin

te

g

ru

je

w

sp

ó

ln

o

ty

.

•

S

ła

b

o

śc

i:

1

) K

o

m

u

n

ita

ry

zm

p

re

te

n

d

u

je

d

o

fi

lo

zo

fii

u

n

iw

e

rs

a

lis

ty

c

zn

e

j,

a

b

st

ra
h

u

ją

c

o

d

ró

żn

ic

k

u

ltu

ro

w

y

c

h

w

ró

żn

y

c

h

k

ra
ja

c

h

i

re

g

io

n

a

c

h

–

je

d

n

e

c

ią

żą

b

a

rd
zie

j w

st

ro

n

ę

in

d

y

w

id

u

a

liz

m

u

, i

n

n

e

w

s

tro

n

ę

k

o

le

k

ty

w

iz

m

u

. 2

) K

o

m

u

n

ita

ry

zm

o

g

ra
n

ic

za

w

y

b

itn

e

je

d

n

o

st

k

i.

3

) W

y

m

a

g

a

ra
d

y

k

a

ln

e

j re

d

y

st

ry

b

u

c

ji

i w

y

so

k

ic

h

p

ro

g

re

sy

w

n

y

c

h

p

o

d

a

tk

ó

w

, c

o

z

k

o

le

i o

g

ra
n

ic

za

w

zro

st

g

o

sp

o

d

a

rc

zy

i

p

o

w

o

d

u

je

u

c

ie

c

zk

ę

z

a

g

ra
n

ic

ę

o

só

b

i

firm
–

zw

ła

sz

c

za

w

re

a

lia

c

h

g

lo

b

a

liz

a

c

ji.

3

0

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

6

E

TY

K

A

S

O

C

J

A

LD

E

M

O

K

R

A

TY

ZM
U

•

N

a

d

rz

ę

d

n

ą

w

a

rt

o

ść

m

a

d

o

b

ro

s

p

o

łe

c

zn

e

, p

o

jm

o

w

a

n

e

p

o

n

a

d

in

d

y

w

id

u

a

ln

ie

.

•

In

n

e

p

re

fe

ro

w

a

n

e

w

a

rt

o

śc

i:

g

o

d

ziw

e

w

a

ru

n

k

i ż

y

c

ia

, o

c

h

ro

n

a

z

d

ro

w

ia

,

o

p

ie

k

a

n

a

s

ta

ro

ść

, p

o

w

sz

e

c

h

n

e

k

sz

ta

łc

e

n

ie

, o

b

ie

k

ty

w

n

e

i

ró

w

n

e

d

la

o

p

ie

k

a

n

a

s

ta

ro

ść

, p

o

w

sz

e

c

h

n

e

k

sz

ta

łc

e

n

ie

, o

b

ie

k

ty

w

n

e

i

ró

w

n

e

d

la

w

sz

y

st

k

ic

h

k

ry

te

ria

a

w

a

n

su

, p

o

w

sz

e

c

h

n

a

m

o

żli

w

o

ść

k

o

rz

y

st

a

n

ia

z

p

o

st

ę

p

u

c

y

w

iliz

a

c

y

jn

e

g

o

.

•

D

o

b

ro

b

y

t p

o

w

in

ie

n

b

y

ć

d

o

st

ę

p

n

y

w

ró

w

n

y

m

s

to

p

n

iu

w

sz

y

st

k

im

c

zł

o

n

k

o

m

s

p

o

łe

c

ze

ń

st

w

a

.

•

W

a

żn

y

m

p

o

ję

c

ie

m

je

st

s

p

ra

w

ie

d

liw

o

ść

s

p

o

łe

c

zn

a

, k

tó

ra

m

.in

. w

y

m

a

g

a

e

lim

in

o

w

a

n

ia

„

n

a

d

m

ie

rn

y

c

h

”

d

y

sp

ro

p

o

rc

ji z

a

m

o

żn

o

śc

i i

ja

k

o

śc

i ż

y

c

ia

.

•

J

a

k

o

n

u

rt

p

o

lit

y

c

zn

y

s

o

c

ja

ld

e

m

o

k

ra

c

ja

je

st

d

o

ść

s

iln

a

w

k

ra

ja

c

h

U

E

.

•

J

a

k

o

n

u

rt

p

o

lit

y

c

zn

y

s

o

c

ja

ld

e

m

o

k

ra

c

ja

je

st

d

o

ść

s

iln

a

w

k

ra

ja

c

h

U

E

.

S

ła

b

o

śc

i:

•

S

o

c

ja

ld

e

m

o

k

ra

c

ja

k

o

n

c

e

n

tru

je

s

ię

b

a

rd

zie

j n

a

s

fe

rz

e

p

o

d

zia

łu

n

iż

w

y

tw

a

rz

a

n

ia

•

S

tę

p

ia

m

o

ty

w

a

c

je

d

la

w

zr

o

st

u

s

p

o

łe

c

zn

e

j w

y

d

a

jn

o

śc

i p

ra

c

y

.

•

O

b

ie

c

u

je

w

ię

c

e

j,

n

iż

m

o

że

s

p

e

łn

ić

–

a

w

ię

c

n

ie

b

e

zp

ie

c

zn

ie

o

c

ie

ra

s

ię

o

p

o

p

u

liz

m

•

P

o

ję

c

ia

„

sp

ra

w

ie

d

liw

o

ść

s

p

o

łe

c

zn

a

”

c

zy

„

n

a

d

m

ie

rn

e

d

y

sp

ro

p

o

rc

je

”

s

ą

n

ie

ja

sn

e

(

n

ie

o

st

re

)

i m

o

g

ą

b

y

ć

d

o

w

o

ln

ie

in

te

rp

re

to

w

a

n

e

, a

ta

k

że

3

1

P

y

ta

n

ia

:

1

)

C

zy

lib

e

ra

liz

m

i

k

o

m

u

n

ita

ry

zm

m

a

ją

w

ię

k

sz

y

s

e

n

s w

c

zy

st

e

j p

o

st

a

c

i,

c

zy

t

e

ż

ra

c

ze

j n

a

le

ży

s

zu

k

a

ć

ja

k

ic

h

ś

c

zy

st

e

j p

o

st

a

c

i,

c

zy

t

e

ż

ra

c

ze

j n

a

le

ży

s

zu

k

a

ć

ja

k

ic

h

ś

m

ię

d

zy

n

im

i k

o

m

p

ro

m

is

ó

w

?

2

)

C

o

P

a

ń

st

w

o

s

ą

d

zic

ie

o

o

rdo
lib

e

ra

liź

m

ie

?

3

)

C

o

P

a

ń

st

w

o

s

ą

d

zic

ie

o

„

tu

rb

o

k

a

p

ita

liź

m

ie

”

?

4

)

C

o

P

a

ń

st

w

o

s

ą

d

zic

ie

o

e

ty

c

e

s

o

c

ja

lde
m

o

k

ra

ty

zm

u

?

5

)

C

zy

je

dn
o

st

ro

n

n

e

k

o

n

c

e

n

tro

w

a

n

ie

s

ię

n

a

do
b

ro

b

y

c

ie

5

)

C

zy

je

dn
o

st

ro

n

n

e

k

o

n

c

e

n

tro

w

a

n

ie

s

ię

n

a

do
b

ro

b

y

c

ie

i k

w

e

st

ia

c

h

s

o

c

ja

ln

y

c

h

n

ie

je

st

a

b

y

p

o

m

y

łk

ą

?

M

o

że

sz

k

o

da
n

a

t

o

ż

y

c

ia

?

3

2

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

7

E

TY

K

A

P

O

S

TM

O

D

E

R

N

IZ

M

U

/

P

O

N

O

W

O

C

Z

E

S

N

O

Ś

C

I

•

P

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

ro

zp

o

c

zą

ł s

ię

p

o

d

k

o

n

ie

c

la

t 6

0

. X

X

w

ie

k

u

i

w

ią

że

m

.in

. z

ta

k

im

i in

ic

ja

to

ra

m

i,

ja

k

: M

. F

o

u

c

a

u

lt,

G

. D

e

lu

ze

, R

. P

o

rt

y

. J

e

st

p

rą

d

e

m

za

ró

w

n

o

in

te

le

k

tu

a

ln

y

m

, j

a

k

i

k

u

ltu

ro

w

y

m

, w

y

w

ie

ra

ją

c

y

m

p

e

w

ie

n

w

p

ły

w

ta

k

że

n

a

e

ty

k

ę

. R

o

zw

in

ą

ł s

ię

p

o

k

ry

zy

sa

c

h

n

a

ft

o

w

y

c

h

z

la

t 7

0

. W

p

ły

w

y

ta

k

że

n

a

e

ty

k

ę

. R

o

zw

in

ą

ł s

ię

p

o

k

ry

zy

sa

c

h

n

a

ft

o

w

y

c

h

z

la

t 7

0

. W

p

ły

w

y

p

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

u

, a

c

zk

o

lw

ie

k

s

ła

b

n

ą

c

e

, w

id

o

c

zn

e

s

ą

d

o

d

ziś

.

•

G

łó

w

n

e

je

g

o

c

e

c

h

y

: 1

) p

lu

ra

liz

m

; 2

) w

ie

lo

ść

i

zm

ie

n

n

o

ść

s

y

st

e

m

ó

w

w

a

rt

o

śc

i (

ta

k

że

m

o

ra

ln

y

c

h

) w

z

a

le

żn

o

śc

i o

d

z

m

ie

n

ia

n

y

c

h

c

o

ra

z

c

zę

śc

ie

j

p

rz

e

z

je

d

n

o

st

k

ę

ś

ro

d

o

w

is

k

; 3

) d

u

że

z

n

a

c

ze

n

ie

k

u

ltu

ry

(

ta

k

że

o

rg

a

n

iz

a

c

ji)

p

rz

y

je

d

n

o

c

ze

sn

e

j s

k

ło

n

n

o

śc

i d

o

c

zę

st

y

c

h

m

ig

ra

c

ji w

ra

m

a

c

h

ró

żn

y

c

h

k

u

ltu

r;

4

) n

ie

c

h

ę

ć

d

o

z

a

sa

d

, r

e

g

u

ł,

n

o

rm

, p

ro

c

e

d

u

r,

sc

h

e

m

a

tó

w

i

st

ru

k

tu

r

o

rg

a

n

iz

a

c

y

jn

y

c

h

o

ra

z

„

c

zł

o

w

ie

k

a

o

rg

a

n

iz

a

c

ji”

, n

ie

c

h

ę

ć

d

o

d

u

ży

c

h

o

rg

a

n

iz

a

c

ji i

ic

h

s

p

o

so

b

ó

w

d

zia

ła

n

ia

; 5

) n

ie

c

h

ę

ć

d

o

te

o

rii

i

o

rg

a

n

iz

a

c

ji i

ic

h

s

p

o

so

b

ó

w

d

zia

ła

n

ia

; 5

) n

ie

c

h

ę

ć

d

o

te

o

rii

i

a

k

a

d

e

m

ic

k

ie

g

o

n

a

u

c

za

n

ia

–

p

re

fe

ro

w

a

n

ie

p

ra

k

ty

k

i i

a

n

a

liz

s

tu

d

ió

w

p

rz

y

p

a

d

k

ó

w

(

c

a

se

s

tu

d

ie

s)

; 6

) p

re

fe

ro

w

a

n

ie

e

ty

k

i s

y

tu

a

c

y

jn

e

j;

7

)

k

a

ta

liz

o

w

a

n

a

s

p

o

łe

c

zn

ie

i

(z

w

ła

sz

c

za

)

in

d

y

w

id

u

a

ln

ie

p

ły

n

n

o

ść

i

zm

ie

n

n

o

ść

w

sz

y

st

k

ie

g

o

; 8

) c

za

so

w

o

ść

i

p

ro

w

iz

o

ry

c

zn

o

ść

; 9

) c

zę

st

e

o

d

c

h

o

d

ze

n

ie

o

d

e

ty

k

i p

o

w

sz

e

c

h

n

e

j.

•

S

ła

b

o

śc

i:

n

u

rt

o

p

e

w

n

y

c

h

c

e

c

h

a

c

h

le

w

a

c

k

o

–

a

n

a

rc

h

is

ty

c

zn

y

c

h

,

e

k

le

k

ty

c

zn

y

, c

zę

st

o

w

ią

żą

c

y

s

ię

z

fi

lo

zo

fią

N

e

w

A

g

e

, p

o

w

ie

rz

c

h

o

w

n

y

;

w

ię

c

e

j n

is

zc

zy

n

iż

tw

o

rz

y

.

3

3

P

y

ta

n

ia

:

1

)

J

a

k

ie

s

ą

p

o

zy

ty

w

n

e

s

tro

n

y

p

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

u

w

d

zie

d

zin

ie

e

ty

k

i?

2

)

C

o

p

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

w

n

ió

sł

d

o

z

a

rz

ą

d

za

n

ia

?

2

)

C

o

p

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

w

n

ió

sł

d

o

z

a

rz

ą

d

za

n

ia

?

3

)

J

a

k

P

a

ń

st

w

o

w

id

zic

ie

z

w

ią

zk

i p

o

m

ię

d

zy

p

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

e

m

a

re

la

ty

w

iz

m

e

m

?

4

)

C

zy

p

o

d

zie

la

c

ie

P

a

ń

st

w

o

p

o

g

lą

d

Z

. B

a

u

m

a

n

a

, ż

e

a

c

zk

o

lw

ie

k

p

o

st

m

o

d

e

rn

iz

m

n

is

zc

zy

s

y

st

e

m

y

e

ty

c

zn

e

, t

o

je

d

n

a

k

m

o

że

m

ie

ć

t

o

sk

u

tk

i p

o

zy

ty

w

n

e

w

p

o

st

a

c

i o

d

ro

d

ze

n

ia

m

o

ra

ln

o

śc

i je

d

n

o

st

k

o

w

e

j

–

p

o

ro

zw

ia

n

iu

„

za

sł

o

n

d

y

m

n

y

c

h

”

, ja

k

ie

s

ta

n

o

w

ią

ró

żn

e

„

k

o

d

e

k

sy

e

ty

c

zn

e

”

?

e

ty

c

zn

e

”

?

3

4

2

0

1

1

-0

1

-2

0

1

8

W

y

k

o

rz

y

st

a

n

e

ź

ró

d

ła

:

D

io

g

e

n

e

s L

a

e

rt

io

s,

Ży
w

o

ty

i

p

o

g

lą

d

y

sł

y

n

n

y

c

h

fi

lo

zo

fó

w

. P

W

N

, W

a

rs

za

w

a

1

9

8

4

.

E

le

m

e

n

ty

e

ty

k

i g

o

sp

o

d

a

rk

i r

y

n

k

o

w

e

j,

re

d

.

E

le

m

e

n

ty

e

ty

k

i g

o

sp

o

d

a

rk

i r

y

n

k

o

w

e

j,

re

d

.

B

. P

o

g

o

n

o

w

sk

a

. P

W

E

, 2

0

0

0

E

n

c

y

k

lo

p

e

d

ia

P

W
N

w

t

rz

e

c

h

t

o

m

a

c

h

.

W

y

d

a

w

n

ic

tw

o

N

a

u

k

o

w

e

P

W

N

, W

a

rs

za

w

a

1

9

9

9

.

F

ile

k

J

.,

F

ilo

zo

fia

ja

k

o

e

ty

k

a

. W
y

d

a

w

n

ic

tw

o

Zn
a

k

, K

ra

k

ó

w

2

0

0

1

K

ie

tli

ń

sk

i K

.,

M

a

rt

in

e

z

R

e

y

e

s

V

.,

O

le

k

sy

n

T

.,

K

ie

tli

ń

sk

i K

.,

M

a

rt

in

e

z

R

e

y

e

s

V

.,

O

le

k

sy

n

T

.,

E

ty

k

a

w

b

iz

n

e

sie

i

za

rz

ą

d

za

n

iu

. O

fic

y

n

a

E

k

o

n

o

m

ic

zn

a

, K

ra

k

ó

w

2

0

0

5

.

P

o

p

k

in

R

.H

.,

S

tro

ll

A

.,

F

ilo

zo

fia

.

W
y

d

a

w

n

ic

tw

o

Zy
sk

i

S

-k

a

, P

o

zn

a

ń

1

9

9

4

Te

jc

h

m

a

n

J

.,

E

ty

k

a

s

p

o

łe

c

zn

a

. O

fic

y

n

a

n

a

u

k

o

w

a

, W
a

rs

za

w

a

2

0

0

2

.

3

5