Z dniem 1 stycznia 2014 r. wchodzi w życie drugi etap rewolucyjnych
zmian w zakresie podatku od towarów i usług, które będą miały bardzo
duży wpływ na funkcjonowanie wszystkich podatników.
Biuro poczyniło wszelkie kroki niezbędne do rzetelnego
przygotowania się do nowej sytuacji prawnej. Jednak w związku z faktem,
iż zmiany dotkną sfery codziennego funkcjonowania Państwa firmy,
prosimy o zapoznanie się z całym niniejszym dokumentem, ze
szczególnym uwzględnieniem swojej branży. Liczymy się z faktem, iż
będzie to wymagało do Państwa sporo czasu i wysiłku, ale z pewnością
przełoży się na bardziej ekonomiczne rozwiązania w firmie oraz
sprawniejszą współpracę z Biurem.
Państwa opiekunowie księgowi są gotowi do udzielenia dodatkowych
informacji oraz rozwiania wątpliwości.
Poniżej przedstawiamy kolory, którymi zaznaczone są fragmenty
dotyczące branż objętych największymi zmianami.
Transport
Usługi budowlane
Usługi zwolnione z VAT
Najem i dzierżawa
Usługi ubezpieczeniowe
1. Nowa definicja momentu powstania obowiązku podatkowego
Zmianami o największym znaczeniu praktycznym są zmiany w przepisach
dotyczących obowiązku podatkowego. Ustawa wprowadza zupełnie nową
definicję obowiązku podatkowego, zgodnie z którą ma on powstawać z
upływem miesiąca, w
który dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, w tym usługę
częściową.
Ogólne zasady powstawania obowiązku podatkowego w VAT
obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. na przykładach
1. Dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi jako zasada
powstawania obowiązku podatkowego
O ile obecnie obowiązek podatkowy w VAT powstaje co do zasady z
chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, o tyle od 1 stycznia 2014 r.
obowiązek ten będzie powstawał co do zasady z chwilą dokonania
dostawy towarów lub wykonania usługi (określenie „z chwilą wydania
towaru" zastąpi określenie „z chwilą dokonania dostawy towarów").
Dostawa towaru
Do dokonania dostawy towarów dochodzi najczęściej na skutek
fizycznego wydania tych towarów podatnikowi lub osobie uprawnionej do
odebrania towaru w imieniu podatnika.
Przykład- dostawa towaru
W dniu 29 marca 2014 r. podatnik otrzyma zamówienie na towar. W
tym samym dniu wystawi fakturę dokumentującą dostawę tego towaru
(od 1 stycznia 2014 r. możliwe będzie wystawianie faktur przed
dokonaniem dostawy towarów). W dniu 1 kwietnia 2014 r. towar zostanie
odebrany przez pracownika klienta. Obowiązek podatkowy powstanie w
takiej sytuacji w dniu 1 kwietnia 2014 r., tj. w dniu wydania towaru
osobie uprawnionej do odebrania towaru w imieniu podatnika.
Przykład- wydanie środków umożliwiających rozporządzanie rzeczą
Spółka zamierza sprzedać w 2014 r. swój „firmowy" samochód.
Umowa sprzedaży samochodu zostanie zawarta 27 lutego 2014 r., a po
jej podpisaniu nabywcy zostaną wręczone kluczyki i dokumenty do
samochodu. Ze względu na pilny wyjazd nabywca samochód odbierze
dopiero kilka dni później, tj. 3 marca 2014 r. Mimo to obowiązek
podatkowy z tytułu dostawy samochodu powstanie w takiej sytuacji w
dniu 27 lutego 2014 r., tj. w dniu wydania nabywcy dokumentów i
kluczyków umożliwiających rozporządzanie samochodem.
Wykonanie usługi
W przypadku świadczenia usług obowiązek podatkowy od 1 stycznia
2014 r. powstawać będzie – identycznie jak obecnie – z chwilą wykonania
usługi. Uznaje się najczęściej, że usługa jest wykonana, gdy usługodawca
zrealizował wszystkie czynności składające się na określony rodzaj
usługi.
Przykład- wykonanie usługi
Firma transportowa otrzyma zlecenie dostarczenia towaru z miejsca
X do miejsca Y. Firma wyładowała towar w miejscu Y w dniu 31 stycznia
2014 r. W tym też dniu dojdzie do wykonania usługi transportowej (i
powstania obowiązku podatkowego w VAT), gdyż z chwilą wyładowania
towaru firma transportowa dokonała ostatniej czynności składającej się
na usługę transportową.
Przykład- konieczność zaakceptowania wykonania usługi przez
usługobiorcę
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie naprawy
telefonów komórkowych. W dniu 25 stycznia 2014 r. od dwóch klientów
otrzyma zlecenie naprawy dwóch telefonów. Oba telefony podatnik
naprawi w dniu 28 stycznia 2014 r. i telefonicznie poinformuje klientów o
możliwości odebrania naprawionych telefonów. Pierwszy z klientów
zostanie odebrany w dniu 1 lutego 2014 r., zaś drugi nie zostanie
odebrany nigdy. W takiej sytuacji:
1) obowiązek podatkowy z tytułu naprawy pierwszego z telefonów
powstanie w dniu 1 lutego 2014 r. (odbierając telefon klient zaakceptuje
wykonanie usługi, co spowoduje uznanie usługi za wykonaną w tym
właśnie dniu),
2) obowiązek podatkowy z tytułu naprawy drugiego z telefonów nie
powstanie (klient nie odbierze bowiem telefonu, a więc nie zaakceptuje
jej wykonania).
Przykład- ustalenie terminu wykonania usługi
Wydawnictwo zleca autorom opracowywanie artykułów do
publikowanych czasopism. Momentem wykonania usług opracowywania
takich artykułów jest, co do zasady, moment przesłania przez autora
gotowego artykułu. Nie ma jednak przeszkód, aby strony ustaliły, że
usługę uznaje się za wykonaną w dniu akceptacji przesłanego tekstu
przez wydawnictwo, autoryzacji tekstu przez autora, a nawet
opublikowania tekstu w czasopiśmie. Nie jest natomiast dopuszczalne
ustalenie przez strony, przykładowo, że za moment wykonania usługi
uznaje się 30. dzień, licząc od dnia opublikowania tekstu w czasopiśmie
(takie określenie momentu wykonania usługi miałoby charakter sztuczny).
2. Usługi przyjmowane częściowo
Od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie przepis stanowiący, że w
odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się
również za wykonaną w przypadku wykonania części usługi, dla której to
części określono zapłatę. Obecnie podobnego przepisu nie ma. Wskazany
przepis będzie miał zastosowanie, jeżeli strony:
1) ustalą, że świadczona usługa jest przyjmowana częściowo, oraz
2) określą dla przyjmowanych części usługi zapłatę.
Jeżeli warunki te są spełnione, obowiązek podatkowy powstaje z
chwilą wykonania części usługi, przy czym uznać należy, że:
1) dniem wykonania usługi w części jest dzień jej przyjęcia przez nabywcę
usługi (chyba że strony ustalą inaczej),
2) obowiązek podatkowy powstaje w części odpowiadającej części
wykonania usługi.
Przykład
Klient zlecił adwokatowi pozwanie kontrahenta o zapłatę. Strony
uzgodniły kwotę wynagrodzenia z tytułu wykonania usługi prawniczej w
wysokości 2500 zł netto + 575 zł VAT, w tym za napisanie pozwu
wynagrodzenie w kwocie 800 zł netto + 184 zł VAT. Strony uzgodniły, że
warunkiem skierowania przez adwokata pozwu do sądu będzie
zaakceptowanie przez klienta jego treści (co należy uznać za przyjęcie
części zleconej usługi prawniczej w części odpowiadającej napisaniu
pozwu). Akceptacja taka nastąpi w dniu 20 lutego 2014 r. Oznaczać to
będzie, że obowiązek podatkowy z tytułu wykonania usługi prawniczej w
części odpowiadającej opracowaniu pozwu powstanie w tym właśnie dniu.
3. Czynności rozliczane w okresach rozliczeniowych
Od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie przepis stanowiący, że
usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące
po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z
upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub
rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Przykład
Podatnik świadczy usługi transportowe, dla których to usług
obowiązek podatkowy od 1 stycznia 2014 r. powstawać będzie na
zasadach ogólnych. Podatnik ten z kontrahentem X ma zawartą umowę
przewidującą, że świadczone usługi są rozliczane w kwartalnych,
kalendarzowych okresach rozliczeniowych (z terminem płatności
upływającym 10 dnia miesiąca następującego po rozliczanym kwartale).
W takim przypadku – przykładowo – obowiązek podatkowy z tytułu
wszystkich usług wykonanych dla tego kontrahenta w I kwartale 2014 r.
powstanie w dniu 31 marca 2014 r.
Usługa świadczona w sposób ciągły na przełomie roku
Od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie również przepis
stanowiący, że usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy
niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie
upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z
upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia
świadczenia tej usługi.
Przykład
W dniu 1 lutego 2014 r. podatnik sprzeda licencję na korzystanie z
programu komputerowego rozliczaną w rocznych okresach
rozliczeniowych, przy czym płatność za te roczne okresy rozliczeniowe
dokonywana będzie z dołu (termin płatności za pierwszy rok korzystania
z programu komputerowego upłynie w ostatnim dniu rocznego okresu
korzystania z tego programu, tj. w dniu 31 stycznia 2015 r.). W takim
przypadku obowiązek podatkowy z tytułu części usługi licencji (tj. części
odpowiadającej okresowi korzystania z programu komputerowego w
2014 r.) powstanie w dniu 31 grudnia 2014 r.
Wskazane przepisy będą miały zastosowanie do większości dostaw
towarów (mało znaczący wyjątek dotyczyć będzie dostaw towarów, do
których dochodzi na skutek wydania towarów na
podstawie umowy
dzierżawy, najmu
, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach
odroczonej płatności). W szczególności odpowiednie zastosowanie
będzie miał pierwszy ze wskazanych powyżej przepisów. A zatem od 1
stycznia 2014 r. dostawy towarów, dla których w związku z ich
dokonywaniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub
rozliczeń, uznawać się będzie za wykonane z upływem okresu, do
którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu
zakończenia dokonywania tych dostaw.
Przykład
Podatnik prowadzący stację paliw umożliwia klientom podpisanie
umowy, na podstawie której wszystkie zakupy paliw w danym miesiącu,
rozliczane będą łącznie po zakończeniu danego miesiąca. Obecnie
zawarcie takiej umowy nie wpływa na sposób powstawania obowiązku
podatkowego z tytułu dostaw paliwa (obowiązek ten najpóźniej powstaje
7 dnia, licząc od dnia zatankowania paliwa). Z dniem 1 stycznia 2014 r.
się to zmieni. Od tego dnia obowiązek podatkowy z tytułu dostaw paliwa
dokonywanych na podstawie takich umów powstawać będzie ostatniego
dnia danego miesiąca (np. w przypadku paliwa zatankowanego w
styczniu 2014 r. – w dniu 31 stycznia 2014 r.).
4. Otrzymanie części lub całości zapłaty przez dokonaniem dostawy
towaru lub wykonaniem usługi
Podobnie jak ma się rzecz obecnie, również od 1 stycznia 2014 r.
otrzymanie części lub całości zapłaty przed dokonaniem dostawy lub
wykonaniem usługi skutkować będzie powstaniem obowiązku
podatkowego. Obowiązek ten powstawać będzie w odniesieniu do
otrzymanej kwoty, a więc w części odpowiadającej tej kwocie (niezależnie
od tego czy wystawiona została faktura zaliczkowa).
Przykład
W dniu 15 lutego 2014 r. podatnik otrzyma od kontrahenta
zamówienie na poczet dostawy towaru za kwotę 5166 zł brutto (4200 zł
netto + 966 zł VAT), a dwa dni później otrzyma zaliczkę 30%, tj. kwotę
1549,80 zł na poczet tego zamówienia. Spowoduje to powstanie
obowiązku podatkowego z tytułu dostawy zamówionego towaru w dniu
17 lutego 2014 r. (niezależnie od tego czy podatnik dopełni obowiązku
wystawienia faktury zaliczkowej).
Warto jednak zaznaczyć, iż otrzymywanie kwot na poczet
przyszłych, nieskonkretyzowanych świadczeń nie będzie powodować
powstawania obowiązku podatkowego. Otrzymanie takich kwot będzie
skutkować powstaniem obowiązku podatkowego dopiero z chwilą
skonkretyzowania świadczeń, których dotyczą.
Przykład
W dniu 13 marca 2014 r. kontrahent podatnika dokona wpłaty 5000
zł, z której to kwoty finansowane mają być przyszłe zamówienia
kontrahenta. Otrzymanie tej kwoty nie spowoduje powstania obowiązku
podatkowego w VAT.
Załóżmy następnie, że w dniu 2 kwietnia 2014 r. kontrahent złoży
zamówienie trzech towarów na kwotę 1700 zł netto + VAT, które to
zamówienie będzie miało zostać sfinansowane z części wpłaconej w dniu
13 marca 2014 r. kwoty. W tej sytuacji złożenie zamówienia spowoduje
powstanie obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania całości zapłaty
przed dokonaniem dostawy towarów (mimo, że pieniądze zostały przez
kontrahenta faktycznie wpłacone ponad dwa tygodnie wcześniej), a więc
obowiązek ten powstanie w dniu 2 kwietnia 2014 r.
Przykład
Podatnik X prowadzący hurtownię materiałów budowlanych jest
dłużnikiem kontrahenta Y. W dniu 30 stycznia 2014 r. kontrahent Y
zamówi u podatnika X towary za kwotę przekraczającą wartość długu,
przy czym strony uzgodnią, że na poczet zapłaty części ceny za te towary
zaliczona zostaje wierzytelność przysługująca kontrahentowi Y wobec
podatnika X. Towary zostaną wydane kontrahentowi Y w dniu 2 lutego
2014 r. W tej sytuacji obowiązek podatkowy powstanie częściowo:
1. w dniu 30 stycznia 2014 r. - w części odpowiadającej wartości
wierzytelności zaliczonej na poczet zapłaty ceny za zamówione materiały
budowlane,
2. w dniu 2 lutego 2014 r. – w pozostałej części.
Przykład
Podatnik prowadzi sklep ze sprzętem elektronicznym. Na początku
stycznia 2014 r. klient zamówi u niego kino domowe, którego zakup
będzie chciał sfinansować pożyczką. Należność za kino domowe zostanie
przekazana podatnikowi przez bank w dniu 31 stycznia 2014 r., zaś kino
domowe zostanie odebrane przez klienta w dniu 1 lutego 2014 r.
Obowiązek podatkowy z tytułu dokonania dostawy kina domowego
powstanie w tej sytuacji w dniu 31 stycznia 2014 r.
5. Powstawanie obowiązku podatkowego a wystawianie faktur
Do końca 2013 r. obowiązuje przepis stanowiący, że jeżeli dostawa
towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą,
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później
jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania
usługi. Od 1 stycznia 2014 r. podobnego przepisu nie będzie. Spowoduje
to, że od nowego roku wystawianie faktur, co do zasady, nie będzie
wpływać na moment powstania obowiązku podatkowego (wyjątek
dotyczyć będzie niektórych szczególnych przypadków powstawania
obowiązku podatkowego).
Przykład
W dniu 27 lutego 2013 r. podatnik sprzedał i wydał towar firmie ABC.
W tej sytuacji podatnik mógł rozpoznać obowiązek podatkowy z tytułu
dostawy towaru w lutym 2013 r. (wystawiając fakturę w dniu 27 lub 28
lutego 2013 r.), jak również w marcu 2013 r. (wystawiając fakturę
później).
W analogicznej sytuacji mającej miejsce w 2014 r. wyboru takiego
podatnik mieć nie będzie. Nawet wystawiając fakturę w dniu 15 marca
2014 r. (od 1 stycznia 2014 r. podatnicy będą mogli wystawiać faktury,
co do zasady, nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę)
podatnik nie przesunie momentu powstania obowiązku podatkowego na
marzec 2014 r. Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towaru powstałby
w takiej sytuacji bezwzględnie w lutym 2014 r.
6. Przepisy przejściowe
Obowiązek podatkowy na nowych zasadach będzie powstawał w
stosunku do czynności wykonanych od dnia 1 stycznia 2014 r. W
przypadku czynności wykonanych przed tym dniem obowiązek
podatkowy powstawać będzie na obecnie obowiązujących zasadach.
Przykład
Podatnik sprzeda i wyda towar nabywcy będącemu przedsiębiorcą w
dniu 29 grudnia 2013 r., lecz fakturę dokumentującą tę dostawę wystawi
dopiero 3 stycznia 2014 r. Obowiązek podatkowy z tytułu takiej dostawy
powstanie na obecnie obowiązujących zasadach, czyli w dniu 3 stycznia
2014 r. (w dniu wystawienia faktury).
Na potrzeby wskazanego przepisu:
1. czynność, dla której w związku z jej wykonywaniem ustalane są
następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie
za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te
płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia wykonywania tej
czynności,
2. czynność wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla
której w związku z jej wykonywaniem w danym roku nie upływają terminy
płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie za wykonaną z upływem
każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia wykonywania tej
czynności.
Przykład
Podatnik dokonuje dostaw gazu LPG. Z kontrahentem X podatnik ten
ma zawartą umowę przewidującego, że dostawy gazu LPG rozliczane są w
miesięcznych okresach rozliczeniowych trwających od 10 dnia danego
miesiąca do 9 dnia miesiąca kolejnego. Z przepisów przejściowych
wynika, że dostawy gazu LPG dokonane w okresie rozliczeniowym
trwającym od 10 grudnia 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. uznaje się za
wykonane z dniem 9 stycznia 2014 r. (z upływem okresu
rozliczeniowego). Do dostaw tych (w tym do dostaw dokonanych między
10 a 31 grudnia 2013 r.) nie będą miały zatem zastosowania obecne
przepisy, lecz przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. Obowiązek
podatkowy z tytułu dostaw gazu LPG dokonanych w okresie od 10
grudnia 2013 r. do 9 stycznia 2014 r. powstanie zatem w dniu 9 stycznia
2014 r.
Szczególne zasady powstawania obowiązku podatkowego w VAT
obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. na przykładach
Od 1 stycznia 2014 r. czynności, dla których obowiązek podatkowy
powstaje w sposób szczególny, podzielić będzie można na trzy grupy.
Będą to:
1) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
otrzymania całości lub części zapłaty,
2) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
otrzymania części lub całości zapłaty albo wystawienia faktury, nie
później jednak niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury,
3) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem terminu płatności.
Zauważyć przy tym warto, że czynności, dla których od 1 stycznia
2014 r. obowiązek podatkowy powstawać będzie w sposób szczególny
będzie znacznie mniej niż obecnie. Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek
podatkowy nie będzie powstawać w sposób szczególny, między innymi,
przy dostawach lokali i budynków, świadczeniu usług transportowych i
spedycyjnych, dostawach wysyłkowych dokonywanych za zaliczeniem
pocztowym oraz sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji,
przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków
fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku
towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo
innych pokrewnych praw.
2. Czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
otrzymania całości lub części zapłaty
Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy z chwilą otrzymania
całości lub części zapłaty powstawać będzie dla pięciu rodzajów
czynności. Będą to:
1) dostawy towarów z tytułu wydania przez komitenta komisantowi na
podstawie umowy komisu(obecnie obowiązek podatkowy z tytułu takich
dostaw powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany
towar, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów
dokonanej przez komisanta),
2) dostawy towarów z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy
publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności
towarów w zamian za odszkodowanie (w taki sam sposób obowiązek
podatkowy powstaje obecnie),
3) dostawy towarów dokonywane w ramach egzekucji przez administracyjne
organy egzekucyjne oraz komorników sądowych (obecnie nie ma
przepisu przewidującego szczególny sposób powstawania obowiązku
podatkowego z tytułu takich dostaw),
4) świadczenia na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych,
wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem
sądowym lub przygotowawczym (w taki sam sposób obowiązek
podatkowy powstaje obecnie), z wyłączeniem świadczenia usług, których
nabycie stanowi import usług (obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia
takich usług powstawać będzie na zasadach ogólnych),
5) świadczenia usług zwolnionych od podatku
Usługi zwolnione z VAT, dla których od 1 stycznia 2014 r.
obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania
całości lub części zapłaty
1) usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi
pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i
reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez
ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów
ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw
nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów
reasekuracji;
2) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi
pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub
pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub
pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
3) usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich
innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych
oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także
zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub
pożyczkodawcę;
4) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia
rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych,
przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz
usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
5) usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są
udziały w:
a) spółkach,
b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania
nimi;
6) usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których
mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi
Przykład
Podatnik prowadzący działalność w zakresie udzielania pożyczek
udzieli w dniu 5 lutego stycznia 2014 r. miesięcznej pożyczki, tj.
pożyczki z terminem płatności pożyczonej kwoty oraz odsetek
upływającym 31 marca 2014 r. Załóżmy następnie, że pożyczka wraz z
odsetkami nie zostanie spłacona w dniu 3 maja 2014 r. Dopiero wówczas
powstanie obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usługi udzielenia
pożyczki (gdyby zastosowanie miały obecnie obowiązujące przepisy,
obowiązek ten powstałby już w marcu 2014 r.).
We wskazanych przypadkach obowiązek podatkowy powstawał
będzie w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Oznacza to, że w przypadku
otrzymywania części zapłaty obowiązek podatkowy powstawać będzie w
odpowiedniej części,
Przykład
Podatnik w dniu 28 marca 2014 r. odda samochód do komisu, a
komisant sprzeda ten samochód dwa tygodnie później. Kwotę z tytułu
sprzedaży samochodu komisant przekaże podatnikowi w połowie w dniu
20 kwietnia 2014 r., a w drugiej połowie w dniu 3 maja 2014 r. W tej
sytuacji obowiązek podatkowy z tytułu dostawy samochodu dokonywanej
przez podatnika na rzecz komisanta powstanie w połowie w dniu 20
kwietnia 2014 r., a w drugiej połowie w dniu 3 maja 2014 r.
3. Czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
otrzymania części lub całości zapłaty albo wystawienia faktury, nie
później jednak niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury:
1) świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
2) dostawy drukowanych książek oraz gazet, czasopism i magazynów (z
wyłączeniem map i ulotek),
3) czynności polegające na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i
ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów (z wyłączeniem świadczenia
usług, których nabycie stanowi import usług).
Obowiązek podatkowy z tytułu wymienionych czynności powstawać
będzie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty tylko w zakresie, w
jakim zapłata ta zostanie otrzymana przed wykonaniem usługi lub
dokonaniem dostawy towaru. W pozostałym zakresie obowiązek
podatkowy z tytułu wymienionych czynności powstawać będzie:
1) z chwilą wystawienia faktury – jeżeli zostanie ona wystawiona przed
upływem terminu do jej wystawienia,
2) z chwilą upływu terminu do wystawienia faktury – jeżeli faktura nie
zostanie wystawiona przed upływem tego terminu.
Dla wymienionych czynności obowiązywać będą przy tym różne
terminy wystawiania faktur. Terminy te będą wynosić:
1) 30 dni od dnia wykonania usług – w przypadku świadczenia usług
budowlanych oraz budowlano-montażowych,
2) 60 dni od dnia wydania towarów – dla dostaw drukowanych książek,
gazet, czasopism i magazynów, jeżeli umowa nie przewiduje rozliczenia
zwrotów wydawnictw,
3) 120 dni od pierwszego dnia wydania towarów - dla dostaw drukowanych
książek, gazet, czasopism i magazynów, jeżeli umowa przewiduje
rozliczenie zwrotów wydawnictw,
4) 90 dni od dnia wykonania czynności – dla czynności polegających na
drukowaniu książek, gazet, czasopism i magazynów.
Istnieje podobieństwo powyższych terminów między obecnymi
zasadami powstawania obowiązku podatkowego dla tych czynności, a
zasadami, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2014 r. Istnieć jednak
będą również fundamentalne różnice, które przedstawia poniższa tabela.
Rodzaj czynności
Sposób powstawania
obowiązku
podatkowego do końca
2013 r.
Sposób powstawania
obowiązku
podatkowego od 1
stycznia 2014 r.
świadczenie usług
budowlanych oraz
budowlano-
montażowych
z chwilą otrzymania
całości lub części
zapłaty, nie później
jednak niż 30 dnia,
licząc od dnia
wykonania usług
• z chwilą otrzymania
całości lub części
zapłaty - w zakresie,
w jakim zapłata ta
zostanie otrzymana
przed wykonaniem
usługi
• z chwilą
wystawienia faktury,
nie później jednak niż
30 dnia, licząc od
dnia wykonania usługi
– w pozostałym
zakresie
dostawy
drukowanych
książek, gazet,
czasopism i
z chwilą wystawienia
faktury lub otrzymania
całości lub części
zapłaty z tytułu
• z chwilą otrzymania
całości lub części
zapłaty - w zakresie,
w jakim zapłata ta
magazynów, dla
których umowa nie
przewiduje
rozliczenia
zwrotów
wydawnictw
dostawy, nie później
jednak niż 60 dnia,
licząc od dnia wydania
tych towarów
zostanie otrzymana
przed dokonaniem
dostawy (wydaniem
towarów)
• z chwilą
wystawienia faktury,
nie później jednak niż
60 dnia, licząc od
dnia dokonania
dostawy – w
pozostałym zakresie
dostawy
drukowanych
książek, gazet,
czasopism i
magazynów, dla
których umowa nie
przewiduje
rozliczenia
zwrotów
wydawnictw
z chwilą wystawienia
faktury lub otrzymania
całości lub części
zapłaty z tytułu
dostawy, nie później
jednak niż 120 dnia,
licząc od pierwszego
dnia wydania tych
wydawnictw
• z chwilą otrzymania
całości lub części
zapłaty - w zakresie,
w jakim zapłata ta
zostanie otrzymana
przed dokonaniem
dostawy (wydaniem
towarów)
• z chwilą
wystawienia faktury,
nie później jednak niż
120 dnia, licząc od
pierwszego dnia
wydania towarów – w
pozostałym zakresie
czynności
polegające na
drukowaniu
książek, gazet,
czasopism i
magazynów
z chwilą otrzymania
całości lub części
zapłaty, nie później
jednak niż 90 dnia,
licząc od dnia
wykonania czynności
• z chwilą otrzymania
całości lub części
zapłaty - w zakresie,
w jakim zapłata ta
zostanie otrzymana
przed wykonaniem
tych czynności,
• z chwilą
wystawienia faktury,
nie później jednak niż
90 dnia, licząc od
dnia wykonania tych
czynności – w
pozostałym zakresie
Przykład
W dniu 28 lutego 2014 r. podatnik wykona usługę budowlaną. W tym
samym dniu podatnik wystawił fakturę dokumentującą tę usługę z
terminem płatności 15 marca 2014 r. Nabywca usługi opłaci ją częściowo
(w 60%) w dniu 13 marca 2014 r., w pozostałej zaś części w dniu 5
kwietnia 2014 r. Mimo to obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia
usługi budowlanej powstanie już w dniu 28 lutego 2014 r., tj. w dniu
wystawienia faktury (inaczej rzecz by się miała w analogicznej sytuacji
mającej miejsce w 2013 r.; obowiązek podatkowy powstałby wówczas w
60% w dniu 13 marca 2013 r., zaś w pozostałych 40% w dniu 30 marca
2013 r.).
4. Czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem terminu płatności:
1) dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu
przewodowego,
2) świadczenie usług (z wyłączeniem świadczenia usług, których nabycie
stanowi import usług):
– telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
– usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody, usługi związane z
odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, usługi związane z odpadami,
usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu oraz pozostałe usługi
sanitarne
(poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do u.p.t.u.)
–
najmu, dzierżawy
, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
– ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
– stałej obsługi prawnej i biurowej,
– dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu
przewodowego.
Szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego
obowiązujący dla tych czynności różnić się będzie od obecnie
obowiązującego. Różnice w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Rodzaj czynności
Sposób powstawania
obowiązku podatkowego do
końca 2013 r.
Sposób
powstawania
obowiązku
podatkowego
od 1 stycznia
2014 r.
• dostawy energii
elektrycznej, cieplnej
lub chłodniczej oraz
gazu przewodowego
• świadczenie usług
telekomunikacyjnych
i
radiokomunikacyjnyc
h,
• świadczenie usług
wymienionych w
poz. 140-153, 174 i
175
załącznika nr
3
do u.p.t.u.
• z chwilą upływu terminu
płatności, jeżeli został on
określony w umowie właściwej
dla rozliczeń z tytułu tych
czynności,
• z chwilą sprzedaży
żetonów, kart telefonicznych
lub innych jednostek
uprawniających do
korzystania z usług
telekomunikacyjnych w
systemie przedpłaconym – w
przypadku sprzedaży usług
telekomunikacyjnych
realizowanych przy użyciu
odpowiednio żetonów, kart
lub innych jednostek
• na zasadach ogólnych – w
pozostałym zakresie
z chwilą
wystawienia
faktury, nie
później
jednak niż z
upływem
terminu
płatności
•
świadczenie usług
najmu, dzierżawy,
leasingu oraz usług
o podobnym
charakterze,
• świadczenie usług
ochrony osób oraz
usług ochrony,
z chwilą otrzymania całości
lub części zapłaty, nie później
jednak niż z upływem terminu
płatności określonego w
umowie lub fakturze
z chwilą
wystawienia
faktury, nie
później
jednak niż z
upływem
terminu
płatności
dozoru i
przechowywania
mienia,
• świadczenie usług
stałej obsługi
prawnej i biurowej
świadczenie usług
dystrybucji energii
elektrycznej, cieplnej
lub chłodniczej oraz
gazu przewodowego
na zasadach ogólnych
z chwilą
wystawienia
faktury, nie
później
jednak niż z
upływem
terminu
płatności
Przykład
Podatnik świadczy usługi najmu. Faktury za najem podatnik wystawia
pod koniec miesiąca poprzedzającego dany miesiąc z terminem płatności
upływającym 15 dnia rozliczanego miesiąca. Fakturę za luty 2014 r.
podatnik wystawi w dniu 30 stycznia 2014 r. Obowiązek podatkowy z
tytułu świadczenia usługi najmu w lutym powstanie w takiej sytuacji u
podatnika już w dniu 30 stycznia 2014 r. (niezależnie od tego kiedy
najemca zapłaci czynsz za luty, w szczególności od tego czy uczyni to w
terminie płatności).
Podkreślić należy, że – w odróżnieniu od stanu obecnie
obowiązującego – od 1 stycznia 2014 r. na powstawanie obowiązku
podatkowego z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub
usług o podobnym charakterze, usług ochrony osób, usług ochrony,
dozoru i przechowywania mienia oraz usług stałej obsługi prawnej i
biurowej nie będzie miał znaczenia moment otrzymania części lub całości
zapłaty.
Przykład
Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że podatnik czynsz
za luty 2014 r. otrzyma już w dniu 15 stycznia 2014 r. (w związku z
wyjazdem najemcy). Inaczej niż obecnie, nie przyspieszy to powstania
obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstanie w dacie wystawienia
faktury, tj. w dniu 30 stycznia 2014 r. Ewentualne wystawienie tej faktury
w lutym spowodowałoby, że obowiązek podatkowy powstałby również w
lutym 2014 r. (mimo otrzymania czynszu najmu za luty w styczniu 2014
r.).
5. Przepisy przejściowe
Obowiązek podatkowy na nowych zasadach powstawał będzie w
stosunku do czynności wykonanych od dnia 1 stycznia 2014 r. W
przypadku czynności wykonanych przed tym dniem obowiązek
podatkowy powstawać ma na obecnych zasadach.
Przykład
W dniu 31 grudnia 2013 r. podatnik wykona usługę budowlaną.
Usługę tę podatnik udokumentuje fakturą wystawioną w dniu 2 stycznia
2014 r. Zapłatę za wykonanie tej usługi podatnik otrzymani 20 stycznia
2014 r. Obowiązek podatkowy powstanie w tej sytuacji zgodnie z obecnie
obowiązującymi przepisami w dniu 20 stycznia 2014 r. (w dniu
otrzymania zapłaty przed upływem 30. dnia, licząc od dnia wykonania
usługi), a nie w dniu 2 stycznia 2014 r. (w dniu wystawienia faktury).
Na potrzeby powyższego przepisu:
1) czynność, dla której w związku z jej wykonywaniem ustalane są
następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie
za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te
płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia wykonywania tej
czynności,
2) czynność wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla
której w związku z jej wykonywaniem w danym roku nie upływają terminy
płatności lub rozliczeń, uznawać się będzie za wykonaną z upływem
każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia wykonywania tej
czynności.
Przykład
Podatnik świadczy usługi najmu w miesięcznych, kalendarzowych
okresach rozliczeniowych. Czynsz za najem płatny jest „z dołu", tj. do 10
dnia miesiąca następującemu po zakończeniu miesiąca, za który płacony
jest czynsz. Czynsz za grudzień 2013 r. podatnik otrzyma w dniu 5
stycznia 2014 r. Spowoduje to powstanie obowiązku podatkowego w tym
właśnie dniu (niezależnie od tego kiedy podatnik wystawi fakturę), a więc
zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami.
Szczególny przepis przejściowy dotyczył będzie czynności
świadczonych na podstawie umowy określającej terminy płatności dostaw
energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych oraz
świadczenia usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i
175 załącznika
nr 3
do u.p.t.u. (usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody,
usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, usługi
związane z odpadami, usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu oraz
pozostałe usługi sanitarne). W przypadku takich czynności, dla których
do 31 grudnia 2013 r. wystawiona zostanie faktura, obowiązek
podatkowy powstawać będzie z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli
został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu
wykonywania tych czynności.
Przykład
Spółka świadcząca usługi dostępu do internetu wystawia faktury za
kwartały z góry. Faktury za pierwszy kwartał 2014 r. spółka wystawi pod
koniec grudnia 2014 r. (zgodnie z umową, termin płatności tych faktur to
5 dzień danego miesiąca). Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia
usług dostępu do internetu w zakresie udokumentowanym powyższymi
fakturami powstawać będzie na obecnie obowiązujących zasadach, czyli z
chwilą upływu terminu płatności (mimo, że od Nowego Roku obowiązek
podatkowy z tytułu świadczenia usług dostępu do internetu powstawać
będzie z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem
terminu płatności).
2. Zmiany w zakresie podstawy opodatkowania
Poniżej przedstawiamy nowe przepisy – zarówno te zmienione, jak i te,
które zmianie nie ulegną.
1. Likwidacja pojęcia obrotu
Obecnie podstawę opodatkowania stanowi najczęściej obrót
definiowany jako kwota należna z tytułu sprzedaży (obejmująca całość
świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej), pomniejszona o
kwotę należnego podatku. Taki sposób definiowania podstawy
opodatkowania (tj. definiowane podstawy opodatkowania jako obrotu,
które to pojęcie również wymaga definiowania) stanowi niepotrzebną
komplikację.
Dlatego też z dniem 1 stycznia 2014 r. ustawodawca zrezygnuje z
definiowania podstawy opodatkowania podatkiem jako obrotu. Podstawą
opodatkowania od nowego roku będzie po prostu wszystko, co stanowi
zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał
lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby
trzeciej (włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi
dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę
towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika).
2. Podstawa opodatkowania a zaliczki, zadatki, przedpłaty oraz raty
Od 1 stycznia 2014 r. nie będzie obowiązywał przepis wprost
uznający za element podstawy opodatkowania kwot pobranych zaliczek,
zadatków, przedpłat lub rat. Nie będzie to przeoczenie, gdyż od Nowego
Roku przepis taki byłby zbędny. Skoro bowiem od 1 stycznia 2014 r.
podstawę opodatkowania stanowić będą, między innymi, kwoty jakie
dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał, w skład tej
podstawy wchodzić będą również zaliczki, zadatki, przedpłaty oraz raty (i
wszystkie inne należności otrzymane przed dokonaniem dostawy towaru
lub wykonaniem usługi).
3. Podstawa opodatkowania z tytułu wykonywania czynności
nieodpłatnych
Podobnie jak obecnie, również od 1 stycznia 2014 r. istnieć będą
przepisy określające szczególne zasady ustalania podstawy
opodatkowania czynności nieodpłatnych (tj. podlegających
opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw towarów oraz nieodpłatnie
świadczonych usług). Przepisy te będą niemal takie same jak obecnie
obowiązujące. Jedyną różnicą będzie umożliwienie ustalania podstawy
opodatkowania podlegających opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw
towarów w oparciu o cenę towarów podobnych (a nie tylko w oparciu o
cenę nabytych towarów). A zatem od 1 stycznia 2014 r. podstawą
opodatkowania:
1) podlegających opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw towarów będzie cena
nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia –
koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów,
2) podlegających opodatkowaniu nieodpłatnie świadczonych usług będzie
koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.
Przykład
W dniu 10 stycznia 2014 r. podatnik nabędzie towar za 250 zł netto.
Towar ten w dniu 20 stycznia 2014 r. nieodpłatnie przekaże
kontrahentowi, co stanowić będzie podlegającą opodatkowaniu
nieodpłatną dostawę towarów. W międzyczasie (w dniu 14 stycznia 2014
r.) sprzedawca, od którego podatnik kupił przekazany towar, obniży cenę
sprzedaży tego towaru z 250 zł do 200 zł netto. W tej sytuacji podatnik
będzie mógł jako podstawę opodatkowania nieodpłatnego przekazania
towarów przyjąć nie kwotę 250 zł (określoną w momencie dostawy cenę
nabycia przekazywanego towaru), lecz kwotę 200 zł (określoną w
momencie dostawy cenę nabycia towaru podobnego).
4. Elementy wchodzące w skład podstawy opodatkowania
Nowością 2014 r. będzie klarowny katalog elementów wchodzących
w skład podstawy opodatkowania VAT. Na katalog ten składać się będą:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z
wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i
ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę
od nabywcy lub usługobiorcy.
Przykład
Podatnik prowadzi księgarnię internetową. Klientów obciąża kosztami
wysyłki książek. Obecnie przyjmuje się, że koszty te nie są odrębnie
opodatkowane (np. stawką 23% jako odsprzedaż usług kurierskich), lecz
stanowią element podstawy opodatkowania opodatkowanych stawką 5%
dostaw książek. Od 1 stycznia 2014 r. będzie to wynikać wprost z
przepisów.
5. Elementy wyłączone z podstawy opodatkowania
Kolejną nowością 2014 r. będzie katalog kwot, których podstawa
opodatkowania nie obejmuje. Na katalog ten składać się będą kwoty:
1) stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen,
uwzględnionych w momencie sprzedaży,
3) otrzymane od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych
wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i
ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego
ewidencji na potrzeby podatku.
Przykład
Podatnik prowadzący sklep internetowy sprzeda w marcu 2014 r.
telefon za 2699 zł brutto (2194,31 zł netto + 504,69 zł VAT). Regulamin
sklepu prowadzonego przez podatnika (musi go zaakceptować każdy
kupujący w tym sklepie) przewiduje, że nabywca udziela sprzedawcy
pełnomocnictwa do wysyłki na rzecz i w imieniu nabywcy towaru pocztą
lub firmą kurierską. Z tytułu dostawy, o której mowa, koszt wysyłki firmą
kurierską wyniesie 18 zł brutto. Mimo to podstawa opodatkowania
dostawy telefonu nie zmieni się (pozostanie nią kwota 2194,31 zł), gdyż
w związku z obciążeniem klienta tą kwotą nie zwiększy się podstawa
opodatkowania tej dostawy.
Zwrócić należy uwagę, że wskazany przepis będzie miał
zastosowanie do kwot ujmowanych przejściowo przez podatnika w
prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku. Powoduje to,
że podatnicy zamierzający korzystać z tego przepisu będą musieli w
prowadzonej dla celów ewidencji VAT wyodrębnić miejsce, w którym
przejściowo księgują kwoty wyłączone z podstawy opodatkowania VAT.
6. Kwoty obniżające podstawę opodatkowania
Podobnie jak obecnie, również przepisy obowiązujące od 1 stycznia
2014 r. będą zawierać katalog elementów obniżających podstawę
opodatkowania. Będą to:
1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2) wartość zwróconych towarów i opakowań (z zastrzeżeniem przepisów
wskazanych w dalszej części poradnika),
3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem
sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym
charakterze, które powiększyły podstawę opodatkowania.
Najważniejszą w porównaniu do obecnych przepisów zmianą jest
uregulowanie wprost, że zwrot nabywcy całości lub części zapłaty
otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży (np. zwrot zaliczki czy
przedpłaty), jeżeli do niej nie doszło, jest podstawą do zmniejszenia
podstawy opodatkowania. Obecnie nie wynika to z przepisów wprost
(chociaż oczywiście przyjmuje się, że kwoty zwróconych zaliczek,
przedpłat, zadatków czy rat zmniejszają obrót, o ile wcześniej obrót ten
powiększyły).
7. Podstawa opodatkowania a opakowania zwrotne
Od 1 stycznia 2014 r. ustawowo określone zostaną zasady na
jakich włączana jest do podstawy opodatkowania wartość opakowań
zwrotnych, jeżeli ich wydaniu towarzyszy pobranie lub określenie w
umowie kaucji. Wartości takich opakowań, co do zasady, nie będzie
wliczana do podstawy opodatkowania. W przypadku jednak niezwrócenia
przez nabywcę opakowania, podstawę opodatkowania trzeba będzie
podwyższać o wartość wydanych opakowań:
1) w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot
opakowania - jeżeli tego opakowania nie zwrócono w terminie
określonym w umowie;
2) 60 dnia od dnia wydania opakowania - jeżeli w umowie nie określono
terminu zwrotu tego opakowania.
8. Stosowanie wymogu posiadania potwierdzeń otrzymania faktury
korygującej
W 2014 r. nadal będą istnieć przepisy określające przypadki, gdy
obniżenie podstawy opodatkowania wymaga posiadania potwierdzenia
otrzymania faktury korygującej oraz zasady obniżania podstawy
opodatkowania w takich przypadkach. W porównaniu do obecnie
obowiązujących przepisów nastąpią dwie istotne zmiany.
Po pierwsze, przepisy te nie będą miały zastosowania do faktur
korygujących wystawianych w związku z udzieleniem skonta. Kwoty
stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty
(czyli skonta) od tego nie będą bowiem obniżały podstawy
opodatkowania (a tylko w przypadku faktur korygujących wystawianych w
związku z obniżeniem podstawy opodatkowania obowiązywać będzie
wymóg posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej), lecz
będą stanowiły kwoty wyłączone z podstawy opodatkowania.
Przykład
W dniu 20 stycznia 2014 r. spółka dokona dostawy towarów na
podstawie umowy przewidującej prawo do skonta w razie dokonania
przez nabywcę zapłaty w terminie 25 stycznia 2014 r. Nabywca dokona
zapłaty w tym terminie, a w konsekwencji uzyska prawo do skonta. W
związku z tym, że skonto nie zostanie uwzględnione w fakturze
dokumentującej dostawę towarów spółka wystawi fakturę korygującą
dokumentującą skonto. Fakturę tę spółka będzie mogła uwzględnić bez
już w deklaracji VAT-7 za styczeń 2014 r. bez konieczności otrzymania
potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez kontrahenta.
Po drugie, określone zostanie wprost, że wymogu potwierdzenia
odbioru faktury korygującej nie stosuje się, gdy podatnik nie uzyskał
potwierdzenia mimo udokumentowanej próby doręczenia faktury
korygującej i z posiadanej dokumentacji wynika, że nabywca towaru lub
usługobiorca wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z
warunkami określonymi w fakturze korygującej (w przypadkach takich
podstawę opodatkowania obniżać będzie nie wcześniej niż w deklaracji
podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym zostały łącznie
spełnione wskazane przesłanki).
Od 1 stycznia 2014 r. nie będzie przy tym przepisu wprost
wyłączającego obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury
korygującej w przypadkach, gdy w wystawionej fakturze, do której odnosi
się korekta, nie wykazano kwoty podatku. Nie oznacza to jednak, że w
przypadkach takich konieczne będzie posiadanie potwierdzeń odbioru
faktur korygujących, gdyż przepis określający ten obowiązek dotyczyć
będzie wyłącznie faktur z wykazanym podatkiem.
Przykład
W kwietniu 2014 r. podatnik prowadzący firmę szkoleniową wykona
zwolnioną od podatku usługę szkoleniową, którą udokumentuje fakturą
ze zwolnieniem od podatku. Miesiąc później podatnik ten przyzna
nabywcy usługi rabat przeprowadzonego szkolenia, co udokumentuje
fakturą korygującą. Rozliczenie faktury korygującej przez podatnika nie
będzie wymagało uzyskania potwierdzenia otrzymania faktury
korygującej (podobnie jak ma się rzecz obecnie), a więc fakturę tę
podatnik będzie mógł uwzględnić w deklaracji VAT-7 za maj 2014 r.
(albo – jeżeli składa deklaracje kwartalne – w deklaracji VAT-7K/VAT-7D
za II kwartał 2014 r.).
9. Podstawa opodatkowania a wartość rynkowa
Nowe przepisy nie będą zawierać przepisów odwołujących się do
ustalania podstawy opodatkowania na podstawie wartości rynkowej.
Teoretycznie oznacza to, że od 1 stycznia 2014 r. w przypadkach takich
zastosowanie będzie znajdować zasada ogólna, tj. podstawa
opodatkowania określona będzie w oparciu o wszystko, co stanowi
zapłatę. W praktyce mimo braku wskazanych przepisów w przypadku
zapłaty niepieniężnej konieczne będzie ustalanie przez podatników
wartości otrzymywanych świadczeń w oparciu o ich wartość rynkową (np.
w przypadku transakcji barterowych).
10. Podstawa opodatkowania przy czynnościach, dla których podatnikiem
jest nabywca
Podstawę opodatkowania w takich przypadkach będzie się ustalać na
zasadach ogólnych (z zastrzeżeniem przepisów wyłączających niektóre
kwoty z podstawy opodatkowania)
11. Podstawa opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów
Obowiązywać będzie znacznie mniej niż obecnie przepisów
określających zasady ustalania podstawy opodatkowania
wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (przepisy takie zawierać będą
przepisy art. 29a i 30a
u.p.t.u.)
12. Podstawa opodatkowania przy imporcie towarów
Zasady ustalania podstawy opodatkowania przy imporcie towarów
określać będą przepisy
art. 30b
u.p.t.u. Przepisy te będą w zasadzie takie
same jak przepisy obecnie obowiązujące. Jedyną merytoryczną różnicą
będzie doprecyzowanie pojęcia pierwszego miejsca przeznaczenia, gdyż
od 1 stycznia 2014 r. obowiązywać będzie przepis stanowiący, że za
pierwsze miejsce przeznaczenia uważa się miejsce pierwszego
przeładunku na terytorium kraju.
3. Nowe zasady fakturowania operacji gospodarczych
Rada Unii Europejskiej motywuje kraje członkowskie do ujednolicenia
zasad wystawiania faktur. Od 1 stycznia 2014 r. prawie wszystkie
regulacje dotyczące faktur będą znajdowały się w samej treści u.p.t.u.
Regulacje te będą odpowiadały wszystkim wymogom Rady Unii
Europejskiej.
1. Podmiot wystawiający fakturę
Od 1 stycznia 2014 r. w analizowanej materii będą obowiązywały
przepisy w zbliżonym brzmieniu jak w okresie od 1 stycznia do 31
grudnia 2013 r. (całkowicie inaczej będą brzmiały, jednakże ich wydźwięk
merytoryczny będzie identyczny). Fakturę VAT obowiązany jest wystawić
z zasady każdy podatnik (a nie tylko podmiot zarejestrowany jako
podatnik VAT czynny). Jednocześnie zostanie wskazane, że nie ma
obowiązku wystawiania faktur w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od
podatku.
Podmiot zobowiązany i uprawniony do wystawienia faktury
Stan do końca
2012 r.
2013 r.
Stan od 1 stycznia 2014 r.
1. podatnik
VAT czynny –
musi wystawić
fakturę
1. podatnik VAT
czynny – musi
wystawić fakturę
1. fakturę obowiązany jest
wystawić z zasady każdy
podatnik (a nie tylko podmiot
zarejestrowany jako podatnik
VAT czynny)
2. podatnik
zarejestrowany
jako podatnik
VAT zwolniony
– sprzedaż
dokumentuje
rachunkami
2. podatnik
zarejestrowany
jako podatnik
VAT zwolniony –
sprzedaż
dokumentuje
bądź rachunkami
bądź fakturami
(ma wybór)
2. nie ma
obowiązkuwystawiania faktur w
odniesieniu do sprzedaży
zwolnionej od podatku m.in. na
podstawie art. 113 ust. 1 i 9
u.p.t.u. (czyli sprzedaży, która
nie przekroczyła łącznie w
poprzednim roku podatkowym
kwoty 150.000 zł).
3. podatnik nie
zarejestrowany
w ogóle –
sprzedaż
dokumentuje
rachunkami
3. podatnik nie
zarejestrowany w
ogóle – sprzedaż
dokumentuje
rachunkami
2. Kiedy nie ma obowiązku wystawienia faktury
Od 1 stycznia 2014 r. faktury nie trzeba będzie wystawić gdy:
– nabywcą towaru/usługi będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności
gospodarczej (podobnie jak we wcześniejszych regulacjach).
Jednocześnie ww. obowiązku nie będzie również przy sprzedaży
zwolnionej od podatku (zw) i to zarówno, gdy nabywcą:
– będzie osoba fizyczna
jak i
– jakikolwiek inny podmiot (przedsiębiorca, stowarzyszenie, uczelnia, szkoła
itp. itd.).
Fakturę taką należało będzie wystawić jedynie na żądanie nabywcy.
Dodatkowo, podany zostanie termin, po upływie którego przedmiotowej
faktury (dokumentującej sprzedaż na rzecz osoby fizycznej oraz
dokumentującej sprzedaż zwolnioną od podatku – niezależnie kto jest
odbiorcą świadczenia) w ogóle już wystawiać nie trzeba. Jeżeli żądanie
zostanie zgłoszone do 3 miesięcy podatnik fakturę
będzie musiał wystawić. Po tym terminie natomiast będzie mógł ją
wystawić (ale będzie uprawniony do odmowy).
Przykład
Spółka prowadzi usługi szkoleniowe, które korzystają ze zwolnienia
od podatku (
na mocy art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a u.p.t.u
.). Nabywcami
usług świadczonych przez Spółkę są zarówno osoby fizyczne, jak i
pracodawcy. W 2012 r. oraz 2013 r., w przypadku gdy nabywcą usługi
jest pracodawca (np. osoba prawna, osoba fizyczna prowadząca
działalność gospodarczą) Spółka ma obowiązek każdorazowo wystawić
fakturę na jej udokumentowanie. Od stycznia 2014 r. obowiązek ten
będzie istniał jedynie na żądanie pracodawcy (i to zgłoszone w terminie 3
miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym wykonano usługę szkolenia
bądź otrzymano zaliczkę na jego poczet).
2013 r.
Stan od 1 stycznia 2014 r.
1. sprzedaż na rzecz osób
fizycznych nieprowadzących
działalności gospodarczej
1. sprzedaż na rzecz osób
fizycznych nieprowadzących
działalności gospodarczej
2. sprzedaż zwolniona od podatku
(zw) – niezależnie od tego kto jest
nabywcą świadczenia
3. Wygląd faktury (elementy podstawowe)
3.1. Faktura VAT
Najważniejszą zmianą jaką należy zanotować to fakt, iż
obowiązkowym elementem faktury od 1 stycznia 2013 r. (i dalej) nie
będzie już słówko „FAKTURA VAT" Faktura to po prostu dokument
zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej
podstawie. Oznaczenie „FAKTURA VAT" stanie się elementem
dodatkowym (a nie jak obecnie obligatoryjnym) analizowanego
dokumentu.
3.2. Numer kolejny
Zostało jednoznacznie wskazane, że faktura powinna zawierać
kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób
jednoznaczny identyfikuje fakturę. Przy czym, co do zasady, nie jest
wskazane łączenie ze sobą elementów, które wzajemnie się wykluczają.
Ważne jest, aby z zastosowanej metody wynikała chronologia, logiczna
sekwencja i porządek prowadzonej dokumentacji.
Przykład
W przypadku gdy podatnik posiada wiele filii powinien numerację
„łamać" przez określony skrót charakterystyczny dla oddziału, który
wystawia fakturę VAT, np. 789/12/2012 – numer dla centrali;
789/12/2012/Gd – numer dla filii w Gdańsku.
3.3. Data sprzedaży
Po 1 stycznia 2013 r. faktura powinna zawierać datę dokonania
lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data
jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; w przypadku
sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze
miesiąc i rok dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty
wystawienia faktury. Zmiana ta jest wynikiem wprowadzenia możliwości
udokumentowania jedną fakturą VAT kilku dostaw/usług wykonanych w
jednym miesiącu, które razem nie składają się na pojęcie sprzedaży
ciągłej (w uproszczeniu – sprzedaży wykonywanej non stop, gdzie znany
jest tylko jej początek a nie można wyodrębnić poszczególnych czynności
w toku jej wykonywania, np.
najem,
leasing, dostawa mediów). W sytuacji,
gdy sprzedawca dokona kilku/kilkunastu sprzedaży w miesiącu, które
będzie chciał udokumentować jedną fakturą, wówczas w polu „data
sprzedaży" winien wpisać datę ostatniej transakcji.
Po zmianach, od 1 stycznia 2014 to właśnie te daty- czyli "data
dokonania dostawy towarów/data zakończenia dostawy towarów" lub
"data wykonania usługi") w większości przypadków będą wyznaczały datę
powstania obowiązku podatkowego.
Prosimy Państwa o upewnienie się, czy w państwa formularzu faktur
widnieją w/w pozycje (data dokonania dostawy i data wykonania usługi).
Będą to informacje konieczne do określenia momentu powstania
obowiązku podatkowego. Klienci, którzy korzystają z aktualnej wersji
oprogramowania Insert mają dostęp do właściwej wersji faktury.
Pozostałych Klientów prosimy o sprawdzenie i ewentualnie poprawienie
formularza faktury we własnym zakresie lub kontakt z Biurem w celu
zaprezentowania przez naszego pracownika zalet programu Insert, z
którego korzysta Biuro.
3.4. Kwoty rabatów
Kolejną zmianą (obowiązującą zarówno od 1 stycznia 2013 r. jak i 1
stycznia 2014 r.) jest wprowadzenie dodatkowego elementu faktury,
podatnik - ma obowiązek umieszczać na fakturze kwoty wszelkich
rabatów, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie
zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto. Na fakturze nie
trzeba umieszczać jedynie informacji o rabatach transakcyjnych, czyli
udzielonych w momencie sprzedaży (to są rabaty uwzględnione od razu
w cenie jednostkowej netto). Natomiast informacją obowiązkową są np.
dane o skontach, planowanych rabatach potransakcyjnych itp.
4. Adnotacje na fakturze oraz brak obowiązku umieszczania nr
rejestracyjnego
Mali podatnicy rozliczający się metodą kasową (ci, którzy wystawiają
faktury VAT-MP) są obowiązani do umieszczania w treści wystawianych
przez nich faktur oznaczenia „metoda kasowa" (w miejsce oznaczenia
faktura VAT-MP; oczywiście oba te oznaczenia -mogą występować
jednocześnie; przy czym obowiązkowym jest jedynie „metoda kasowa".
Natomiast, podatnicy świadczący usługi turystyki oraz sprzedawcy
rozliczający się z fiskusem na zasadach marży (część przedsiębiorców
prowadzących komisy, sprzedających dzieła sztuki) mają obowiązek
umieszczać w fakturach następujące adnotacje: „procedura marży dla
biur podróży", „procedura marży – towary używane", „procedura marży –
przedmioty kolekcjonerskie i antyki".
Dalej, przedsiębiorcy, którzy korzystają instytucji samofakturowania
od 1 stycznia 2013 r. (i dalej) winni umieszczać na fakturach informację
„samofakturowanie".
Natomiast każdy z podatników, który dokonuje dostawy towarów lub
wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku,
podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest
nabywca towaru/usług, czyli (w uproszczeniu):
– sprzedaży towarów, które w chwili transakcji znajdują się poza Polską, a
sprzedaż dokonywana jest na rzecz przedsiębiorcy;
– tzw. „eksportu usług" oraz
– sprzedaży na terytorium Polski odpadów (złomu)
winien na fakturze umieszczać informację „odwrotne obciążenie".
2013 r.
Stan od 1 stycznia
2014 r.
1. brak obowiązku
umieszczania słówka
„Faktura VAT"
1. brak obowiązku
umieszczania słówka
„Faktura VAT"
2. brak obowiązku
umieszczania słówka
„Faktura VAT-MP"; w
zamian obowiązek
adnotacji „metoda
kasowa"
2. brak obowiązku
umieszczania słówka
„Faktura VAT-MP"; w
zamian obowiązek
adnotacji „metoda
kasowa"
3. brak obowiązku
umieszczania słówka
„Faktura VAT-marża";
w zamian obowiązek
adnotacji „procedura
marży dla biur
podróży", „procedura
marży – towary
używane", „procedura
marży – przedmioty
kolekcjonerskie i
antyki".
3. brak obowiązku
umieszczania słówka
„Faktura VAT-marża";
w zamian obowiązek
adnotacji „procedura
marży dla biur
podróży", „procedura
marży – towary
używane", „procedura
marży – przedmioty
kolekcjonerskie i
antyki".
4. tzw. sprzedaż VAT
NP – obowiązek
umieszczenia
adnotacji: „odwrotne
obciążenie"
4. tzw. sprzedaż VAT
NP – obowiązek
umieszczenia
adnotacji: „odwrotne
obciążenie"
5. brak obowiązku
umieszczania numeru
rejestracyjnego
samochodu
5. brak obowiązku
umieszczania numeru
rejestracyjnego
samochodu
6. Faktura uproszczona
2013 r.
Stan od 1 stycznia 2014 r.
- nie stosuje się jej przy
sprzedaży na rzecz osób
fizycznych
- można stosować przy
sprzedaży mediów (ale
wówczas należy wskazać
nr NIP nabywcy)
- nie stosuje się jej przy
sprzedaży na rzecz osób
fizycznych
- nie stosuje się przy
sprzedaży mediów
(jednakże powyższe
jeszcze może ulec zmianie)
5. Moment wystawienia faktury
5.1. Stan prawny obowiązujący od 1 stycznia 2014 r.
Od 1 stycznia 2014 r. zasadą będzie, że fakturę wystawia się nie
później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Należy również
wskazać, iż oprócz ww. terminu w jakim maksymalnie należy wystawić
fakturę, ustawodawca wprowadzi również regulację umożliwiającą
wystawienie faktury przed realizacją sprzedaży. Faktury nie będzie
można wystawić wcześniej niż 30 dnia przed dokonaniem dostawy
towaru lub wykonaniem usługi (a contrario fakturę będzie można
wystawić do 30 dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem
usługi). Zatem po 1 stycznia 2014 r. fakturę VAT można będzie wystawić
nawet w przedziale czasowym trzech miesięcy. Możliwe jest bowiem
wystawienie faktury do 15 dnia następnego miesiąca po wykonaniu
świadczenia, ale również i przed jego realizacją (30 dni).
Przykład
28 lipca 2014 r. Spółka dokonała sprzedaży kosiarki. W jakim
terminie Spółka będzie obowiązana wystawić fakturę VAT? W świetle
nowych regulacji podatnik zobligowany jest wystawić fakturę VAT
najpóźniej do 15 dnia następującego po miesiącu, w którym wykonana
została usługa (tut. do 15 sierpnia 2014 r.). Jednocześnie faktura ta
będzie mogła być wystawiona wcześniej, lecz nie wcześniej niż 30 dni
przed dokonaniem dostawy (w analizowanym przypadku najwcześniej
może zostać wystawiona w dniu 27 czerwca 2013 r.). Z powyższego
przykładu wynika, że sprzedaż może zostać udokumentowana fakturą
VAT w jednym z trzech miesięcy – w przedziale od 27 czerwca do 15
sierpnia.
Również po 1 stycznia 2014 r. będzie można wystawić jedną fakturę
na udokumentowanie kilku lub kilkunastu dostaw/wykonanych usług
wykonanych na rzecz jednego nabywcy. Datą graniczną jej wystawienia
będzie 15 dnia następnego miesiąca.
Powyższe regulacje dotyczyć będą także zaliczek. Zasadą będzie, że
fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym otrzymano zaliczkę. Jednocześnie fakturę będzie
można do 30 dnia przed jej otrzymaniem. Ustawodawca zezwoli na
wystawianie faktur wzywających do uiszczenia zaliczki.
Przykład
Spółka ŚrubNit otrzymała w dniu 20 sierpnia 2014 r. zaliczkę na
poczet realizacji zamówienia (2 ton śrub okrętowych). Do kiedy powinna
przedmiotową czynność wpłaty zaliczki udokumentować w świetle
nowych regulacji prawnych? Podatnik zobowiązany jest wystawić fakturę
najpóźniej do 15 września 2014 r. Może również wystawić ją wcześniej,
lecz nie przekraczając terminu 30 dni przed dniem otrzymania zaliczki,
tj. 21 lipca 2014 r.
5.2. Usługi budowlane, dostawa książek oraz usługi druku
Na zasadzie wyjątku zostanie uregulowany sposób wystawiania faktur
sprzedaży dla następujących transakcji: usługi budowlane oraz
budowlano-montażowe; dostawa książek oraz usługi druku książek.
W tych przypadkach ustawodawca wskazał, iż:
1. w przypadku usług budowlanych oraz budowlano-montażowych fakturę
wystawia się nie później niż 30 dnia od dnia wykonania usługi. Fakturę
można wystawić wcześniej, ale nie wcześniej niż 30 dnia przed
wykonaniem usługi;
2. w przypadku dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) – z
wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów,
drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1) fakturę wystawia się
nie później niż 60 dnia od dnia wydania towarów (gdy umowa przewiduje
rozliczenie zwrotów wydawnictw, fakturę wystawia się nie później niż 120
dnia od pierwszego dnia wydania towarów). Fakturę można wystawić
wcześniej, ale nie wcześniej niż 30 dnia przed dokonaniem dostawy;
3. w przypadku polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) – z
wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU
ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1) fakturę wystawia się nie później niż 90
dnia od dnia wykonania usługi. Fakturę można wystawić wcześniej, ale
nie wcześniej niż 30 dnia przed wykonaniem usługi.
Przykład
DrewBud Sp. z o.o. świadczy usługi budowlane. Spółka otrzymała
zlecenie postawienia ścian działowych w nowo wybudowanym budynku.
Zlecenie Spółka realizowała od 1 marca 2014 r. do 31 lipca 2014 r. (co
potwierdza protokół odbioru). Fakturę sprzedaży DrewBud Sp. z o.o.
winna wystawić najpóźniej 30 sierpnia 2014 r. (nie później niż 30 dnia od
dnia wykonania usługi). Jednocześnie, fakturę na udokumentowanie
sprzedaży może już wystawić 1 lipca 2014 r. (fakturę wystawia się do 30
dni przed wykonaniem usługi).
5.3. Usługi/dostawy rozliczane w przyjętych okresach rozliczeniowych
oraz sprzedaż mediów
W sytuacji:
– usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące
po sobie terminy płatności lub rozliczeń
– dostaw towarów, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są
następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń
oraz
– dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu
przewodowego,
– świadczenia usług: telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
doprowadzania wody oraz odprowadzania ścieków, najmu, dzierżawy,
leasingu lub usług o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usług
ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i
biurowej
fakturę wystawia się:
– nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę,
– fakturę można wystawić nawet na 30 dni przed dokonaniem
dostawy/wykonaniem usługi (jeżeli faktura zawiera informację, jakiego
okresu rozliczeniowego dotyczy).
Przykład
Jak Kowalski prowadzi działalność gospodarczą (biuro rachunkowe).
W umowie ustalono, że przedmiotowe świadczenie jest rozliczane w
cyklach miesięcznych – trudno bowiem wskazać kiedy de facto usługa
jest wykonana. Usługa jest świadczona w sposób ciągły od momentu
zawarcia umowy do dnia jej zakończenia lub wypowiedzenia. W jakim
terminie należy wystawić fakturę VAT zakładając, że przyjęty przez strony
w umowie okres miesięczny rozliczenia:
– to miesiąc kalendarzowy, np. od 1 sierpnia do 31 sierpnia 2014 r.,
– trwa od 10 do 10 każdego następnego miesiąca, np. do 10 sierpnia do 10
września 2014 r.
Otóż, za moment wykonania usługi należy uznać każdorazowo upływ
okresu jaki strony przyjęły w umowie i z jakim wiąże się dokonanie
płatności przez usługobiorcę. Zatem, w pierwszym przypadku fakturę
należy wystawić najpóźniej do 15 września 2014 r., natomiast w drugim
do 15 października 2014 r. W obu przypadkach można również wystawić
fakturę wcześniej. Jeśli tylko zostanie w niej zamieszczony okres jakiego
płatność dotyczy (czyli odpowiednio usługa świadczona od 1 sierpnia do
31 sierpnia [czy sierpień 2014 r.], oraz w drugim przypadku od 10
sierpnia do 10 września) przedmiotowe faktury mogą zostać wystawione
dużo wcześniej, bowiem nie istnieje w takim przypadku dolne
ograniczenie czasowe. Innymi słowy przedmiotowe faktury mogą zostać
wystawione pół roku, a nawet rok wcześniej.
Z dniem 1 stycznia 2014 r. ustawodawca po raz pierwszy wprowadzi
także odrębne terminy na wystawienie faktury na żądanie (taka sytuacja
będzie miała miejsce w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych
nieprowadzących działalności gospodarczej oraz przy sprzedaży
zwolnionej od podatku – niezależnie od tego kto jest nabywcą
towaru/usługi). W takim przypadku, jeżeli:
– nabywca zażąda wystawienia faktury najpóźniej z upływem miesiąca, w
którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano
zaliczkę, generującą powstanie obowiązku podatkowego – wówczas
fakturę należało będzie wystawić nie później niż 15 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym dostarczono towar/wykonano
usługę/otrzymano zaliczkę. Jednocześnie fakturę będzie można do 30
dnia przed jej otrzymaniem;
– jeśli żądanie wystawienia faktury nastąpi po upływie miesiąca, w którym
dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano zaliczkę -
podatnik będzie zobowiązany do wystawienia faktury w terminie 15 dni
od dnia zgłoszenia żądania;
– podatnik nie będzie miał natomiast obowiązku wystawienia faktury, jeśli
żądanie jej wystawienia zostanie zgłoszone po upływie 3 miesięcy licząc
od końca ww. miesiąca; jeżeli wyrazi wolę wystawienia (będzie to
czynność fakultatywna a nie obligatoryjna), wówczas winien wystawić ją w
terminie 15 dni od dnia zgłoszenia żądania
13
.
Przykład
Jan Kowalski (osoba nieprowadząca działalności gospodarczej) 15
stycznia 2014 r. skorzystał w hotelu DAL z usługi noclegowej.
Sprzedawca, z zasady, nie ma obowiązku udokumentowania ww.
sprzedaży fakturą VAT. Jednakże Jan Kowalski wyraźnie zażyczył sobie
takiej faktury. W takiej sytuacji właściciel hotelu, co do zasady, ma
obowiązek wystawić fakturę. Jednocześnie, gdy:
– życzenie zostało wyrażone do 31 stycznia 2014 r. - właściciel
hotelu ma obowiązek wystawić fakturę sprzedaży do dnia 15 lutego 2014
r.
– życzenie zostało wyrażone w okresie od 1 lutego 2014 r. do 30
kwietnia 2014 r. - właściciel hotelu ma obowiązek wystawić fakturę w
terminie 15 dni od żądania
– życzenie zostało wyrażone po 1 maja 2014 r. - właściciel może
odmówić wystawienia dokumentu; jeżeli natomiast wyrazi wolę
wystawienia, wówczas winien wystawić ją w terminie 15 dni od dnia
zgłoszenia żądania.
2013 r.
Stan od 1 stycznia
2014 r.
1. fakturę wystawia
się nie później niż 7
dnia od dnia wydania
towaru/wykonania
usługi
1. fakturę wystawia się
nie później niż 15 dnia
miesiąca
następującego po
miesiącu, w którym
dokonano dostawy
towaru lub wykonano
usługę. Fakturę można
wystawić do 30 dnia
przed dokonaniem
dostawy towaru lub
wykonaniem usługi.
2. fakturę wystawia
się nie później niż 7
dnia od dnia
otrzymania zaliczki
2. fakturę wystawia się
nie później niż 15 dnia
miesiąca
następującego po
miesiącu, w którym
otrzymano zaliczkę.
Fakturę można
wystawić do 30 dnia
przed datą otrzymania
zaliczki.
3. w przypadku
dostawy towarów lub
świadczenia usług
objętych szczególnym
momentem powstania
obowiązku
podatkowego
15
(poza
usługami
rozliczanymi na
zasadzie wynikającej
z art. 28b - nowość)
fakturę wystawia się
najpóźniej z chwilą
powstania obowiązku
3. w przypadku usług
budowlanych oraz
budowlano-
montażowych fakturę
wystawia się nie
później niż 30 dnia od
dnia wykonania usługi.
Fakturę można
wystawić wcześniej, ale
nie wcześniej niż 30
dnia przed
wykonaniem usługi;
podatkowego, lecz
nie wcześniej niż 30
dni przed jego
powstaniem.
Jednocześnie dolna
granica nie
obowiązuje przy
sprzedaży mediów.
4. Nowość - faktura
może dokumentować
kilka odrębnych
dostaw towarów lub
usług dokonanych w
trakcie miesiąca,
jeżeli zostanie
wystawiona nie
później niż
ostatniego dnia
miesiąca, w którym
wydano towar lub
wykonano usługę.
4. w przypadku
dostawy
książek drukowanych
oraz gazet fakturę
wystawia się nie
później niż 60 dnia od
dnia wydania towarów
(gdy umowa
przewiduje rozliczenie
zwrotów wydawnictw,
fakturę wystawia się
nie później niż 120.
dnia od pierwszego
dnia wydania towarów).
Fakturę można
wystawić wcześniej, ale
nie wcześniej niż 30
dnia przed
dokonaniem dostawy;
5. Nowość - w
przypadku WDT
fakturę wystawia się
nie później niż 15.
dnia miesiąca
następującego po
miesiącu, w którym
wydano lub
przemieszczono
towar.
5. w przypadku
polegających
nadrukowaniu
książek oraz gazet
fakturę wystawia się
nie później niż 90 dnia
od dnia wykonania
usługi. Fakturę można
wystawić wcześniej, ale
nie wcześniej niż 30
dnia przed
wykonaniem usługi;
6. Nowość - w
przypadku usług, do
których stosuje sięart.
28b u.p.t.u. fakturę
wystawia się również
(jak przy WDT) nie
później niż 15. dnia
miesiąca
następującego po
miesiącu, w którym
wykonano usługę.
6. w przypadku:
- usług, dla których w
związku z ich
świadczeniem ustalane
są następujące po
sobie terminy płatności
lub rozliczeń
- dostaw towarów, dla
których w związku z
ich świadczeniem
ustalane są
następujące po sobie
terminy płatności lub
rozliczeń
oraz
- dostaw energii
elektrycznej, cieplnej
lub chłodniczej oraz
gazu przewodowego,
- świadczenia usług:
telekomunikacyjnych i
radiokomunikacyjnych,
doprowadzania wody
oraz odprowadzania
ścieków, najmu,
dzierżawy, leasingu lub
usług o podobnym
charakterze, ochrony
osób oraz usług
ochrony, dozoru i
przechowywania
mienia, stałej obsługi
prawnej i biurowej
fakturę wystawia się:
- nie później niż 15
dnia miesiąca
następującego po
miesiącu, w którym
dokonano dostawy
towaru lub wykonano
usługę,
- fakturę można
wystawić nawet na 30
dni przed dokonaniem
dostawy czy
wykonaniem usługi
(jeżeli faktura zawiera
informację, jakiego
okresu dotyczy).
7. odrębne terminy na
wystawienie faktury na
żądanie.
6. Faktury korygujące
Z dniem 1 stycznia 2014 r. elementem obowiązkowym faktury stanie
się wskazanie przyczyny korekty
Faktury korygujące - zmiany
2013 r.
Stan od 1 stycznia 2014 r.
1. zniesienie istniejącego do końca
2012 r. wymogu umieszczania
obok prawidłowej treści
korygowanych pozycji także pozycji
i kwot błędnie wskazanych w
fakturze korygowanej (na zasadzie
„było", „powinno być")
1. brak obowiązku
umieszczania obok
prawidłowej treści
korygowanych pozycji także
pozycji i kwot błędnie
wskazanych w fakturze
korygowanej (na zasadzie
„było", „powinno być")
2. obowiązek podania na
fakturze przyczyny korekty
7. Noty korygujące
Noty korygujące będą wymagały od 2014 roku akceptacji wystawcy
faktury.
8. Faktury wewnętrzne
Transakcje, w związku z którymi obecnie istnieje obowiązek
wystawienia faktur wewnętrznych, po wejściu w życie nowelizacji u.p.t.u.
będą mogły zostać rozliczone w VAT także na podstawie innych
dokumentów (jakichkolwiek dokumentów wewnętrznych). Jednocześnie
nie ma przeszkód, aby taki dokument zawierał wszystkie dane, które w
obecnym stanie prawnym zawiera faktura wewnętrzna
4. Zwolnienie VAT dostawy towarów
Od 1 stycznia 2014 r. zmieniają się przepisy w zakresie stosowania
zwolnienia VAT do dostawy towarów. Zmiana ta wiąże się z odejściem od
dotychczasowego warunku stosowania zwolnienia z VAT tylko w
stosunku do towarów używanych przez podatnika. W nowych przepisach
będzie możliwe zastosowanie zwolnienia od VAT dla dostawy towarów, w
stosunku do których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia
podatku naliczonego.
1. Dostawa towarów nabytych bez prawa do odliczenia od 1 stycznia
2014
Dokonane zmiany sprawiają, że zwolnienie, o którym mowa ma
zupełnie inny charakter. Z jednej bowiem strony zwolnienie może
obejmować wszystkie towary, a nie tylko towary używane. Z drugiej
jednej strony zupełnie inaczej skonstruowany jest warunek braku prawa
do odliczenia przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) towarów, które
później są przedmiotem dostawy.
Zwolnienie przysługuje w razie łącznego spełnienia dwóch warunków.
Po pierwsze towary mają być wykorzystywane wyłącznie na cele
działalności zwolnionej od podatku. Oznacza to, że towary powinny być
zakupione z myślą o wykorzystaniu ich dla celów wykorzystania przy
wykonywaniu czynności, które są zwolnione z podatku i faktycznie
powinny być używane przy takiej działalności. Nie mogą być one używane
choćby w części do działalności opodatkowanej (w czasie, gdy podatnik
ma jeszcze prawo do odliczenia podatku naliczonego, które może
zrealizować poprzez korektę).
Po drugie – dla zastosowania zwolnienia – obok spełnienia tego
pierwszego warunku podatnik nie powinien mieć prawa do odliczenia
podatku z tytułu nabycia, importu, bądź wytworzenia tych towarów. Na
pierwszy rzut oka ten warunek wydaje się być
superfluum ustawowym.
Skoro bowiem towary mają być wykorzystywane wyłącznie dla celów
działalności zwolnionej, to podatnikowi nie przysługuje prawo do
zwolnienia podatkowego.
Można w związku z tym argumentować, że chodzi o jednoczesne
spełnienie tych warunków, to znaczy, aby przy nabyciu (wytworzeniu,
imporcie) podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku, zaś aby przy
zbyciu towary były wykorzystywane wyłącznie do działalności zwolnionej.
Taka interpretacja wydaje się jednak nieuzasadniona w świetle celu
powyższego regulacji – zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu
towarów (kiedy to podatek mógłby zostać naliczony od podatku, który był
zawarty w cenie towarów, bądź koszcie ich wytworzenia, i który nie mógł
być faktycznie odliczony). W związku z tym wydaje się, że powyższe
przepisy należy interpretować właśnie w sposób, który doprowadzi do
takiego skutku. Zwolnienie powinno zatem przysługiwać wówczas, gdy
podatnik nie miał efektywnej możliwości odliczenia żadnej części
podatku w związku z przeznaczeniem towarów do wykonywania
działalności zwolnionej z podatku.
Uznać więc należy, że przeznaczenie towarów do działalności
zwolnionej należy rozpatrywać w okresie, w którym podatnikowi
przysługiwało prawo do odliczenia podatku.
Przykład 1
Podatnik nabył towar X dla celów działalności opodatkowanej.
Odliczył podatek naliczony. Towar jednak nie był w ogóle
wykorzystywany z powodu braku wykonywania tej działalności
opodatkowanej. Następnie podatnik dokonał zmiany profilu działalności i
rozpoczął działalność zwolnioną. W tej działalności zwolnionej rozpoczął
wykorzystywanie towaru X. W związku z tym dokonał korekty całego
podatku naliczonego. Trzy miesiące później sprzedał towar X. Może go
sprzedać ze zwolnieniem podatkowym.
Przykład 2
Podatnik nabył towar X – środek trwały dla celów działalności
zwolnionej. Nie odliczył podatku naliczonego. Wykorzystywał towar przez
okres 6 lat. Okres korekty podatku naliczonego dla tego środka trwałego
zakończył się. Podatnik zmienił profil działalności i rozpoczął
wykonywanie działalności opodatkowanej. Rok później sprzedał ten
towar. Może go sprzedać ze zwolnieniem podatkowym, ponieważ w
okresie, w którym podatnik mógł odliczyć podatek naliczony, towar ten
był wykorzystywany wyłącznie do działalności zwolnionej z podatku.
5. Zmiana przepisów a zwolnienie z podatku dla samochodów nabytych
bez prawa do pełnego odliczenia VAT
Z dniem 1 stycznia 2014 r. zmienią się także przepisy dotyczące
zwolnienia z podatku dostawy samochodów osobowych (i niektórych
innych pojazdów samochodowych) przy nabyciu (imporcie,
wewnątrzwspólnotowym nabyciu), których podatnik nie mógł odliczyć
całego podatku, lecz jedynie 60% (bądź 50%) podatku należnego (lecz nie
więcej niż 6000 zł dla jednego samochodu).
Wprowadzenie – obowiązujący stan prawny
Aktualnie w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych
pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego stanowi 60%
kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z
tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku
należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca
- nie więcej jednak niż 6000 zł.
Przykładowo więc nabycie samochodu osobowego o wartości 61.500 zł
brutto (50.000 zł netto, 11.500 zł VAT) daje możliwość odliczenia
podatku naliczonego w wysokości 6000 zł, a nie pełnych 60% z 11.500
zł, czyli 6900 zł.
Z ekonomicznego punktu widzenia – najdroższym samochodem
osobowym, który umożliwia skorzystanie z odliczenia 60% VAT w całości
(czyli jednocześnie mieszcząc się w drugim limicie - 6000 zł) byłoby auto
za kwotę 53.478 zł brutto, czyli 43.478 zł netto, VAT równe 10.000 zł. Za
tę cenę można w praktyce kupić zwykle nowe auto klasy B, choć z bardzo
dobrym wyposażeniem, niekiedy nawet z silnikiem diesla, ale nierzadko i
auto kompaktowe.
Ograniczenie to nie dotyczy wskazywanych tam szczegółowo
przypadków, z których wymienić można pojazdy samochodowe:
– mające jeden rząd siedzeń, oddzielony od części przeznaczonej do
przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na
podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju:
wielozadaniowy, van,
– przeznaczone do przewozu ładunków (zarówno te, gdzie siedzenia są
oddzielone od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub
trwałą przegrodą na zasadach wynikających z art. 3 ust. 2 pkt 2 u.z.t.d.,
jak i mające otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków, a także
posiadające kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu
ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu),
– będące pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu
drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku do u.z.t.d. (np.
bankowóz, koparka, pomoc drogowa),
– konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie
z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów
prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.
Nadto pełne prawo do odliczenia VAT odnosi się do przypadków, gdy
przedmiotem działalności podatnika jest:
– odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub
– oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na
podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o
podobnym charakterze i te samochody (pojazdy) są przez podatnika
przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie
krótszy niż sześć miesięcy.
Jeśli chodzi o usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne
pojazdy samochodowe, o których mowa w art. 3 ust. 1 u.z.t.d., na
podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o
podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty
podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających
z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym
okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu
pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak
przekroczyć kwoty 6000 zł.
Przykładowo więc miesięczna rata leasingowa wynosi 2000 zł netto (VAT
460 zł). Oznacza to, że podatnik będący leasingobiorcą może odliczać
276 zł z każdej faktury dokumentującej ratę (60% z 460 zł) aż do
wyczerpania limitu 6000 zł. Zatem może odliczać 276 zł przez 21
miesięcy (5796 zł), w 22 miesiącu odliczy tylko 204 zł, natomiast
począwszy od 23 miesiąca nie będzie mógł już odliczać VAT.
Kontrowersje co do odliczania VAT od samochodów demonstracyjnych
Sytuacja, w której dealer danej marki nabywa samochód na własność (od
producenta, importera), a następnie nadal jako nowy i nieużywany
odprzedaje go osobie prywatnej, nie budzi wątpliwości. Zachowuje
bowiem pełne prawo do odliczenia VAT, nie ma również niejasności, że
samochód taki ma status towaru handlowego.
Jednak inaczej jest w przypadku tzw. samochodów demonstracyjnych
służących np. jeździe testowej, które nie są sprzedawane od razu, ale
nawet po roku (przykładowo na początku 2013 r. można znaleźć oferty
takich aut jeszcze z rocznika 2011). Skoro samochód taki jest
wykorzystywany w działalności gospodarczej – także jako auto służące do
jazd służbowych pracowników, jako samochód zastępczy, niekiedy też
jest oddawany do czasowego używania jako nagroda w konkursach
„wygraj auto na weekend" etc., to wówczas występuje problem
zakwalifikowania go jako towaru handlowego i skorzystania z pełnego
prawa do odliczenia1.
Linia orzecznicza w omawianej kwestii jest niejednorodna. Można
przychylić się do wyrażonego już w piśmiennictwie stanowiska, że samo
wykorzystywanie samochodów jako demonstracyjnych (do jazd
testowych) uprawnia do pełnego prawa do odliczenia. Normalną praktyką
handlową jest bowiem „wypróbowywanie" towaru przez klienta i z tej racji
towar taki nie traci przymiotu towaru handlowego. Z drugiej strony –
wykorzystywanie w szerszych celach (przejazdy służbowe, jako pojazd
zastępczy) skłania bardziej do potraktowania samochodu jako służącego
działalności gospodarczej. Jednak podatnik taki może skorzystać ze
zwolnienia przy sprzedaży – przewidzianego dla podatników, którym
przy nabyciu tych samochodów i pojazdów przysługiwało prawo do
obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w
wysokości 50% lub 60% (nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub
6000 zł) jeżeli te samochody są pojazdami używanymi przez okres co
najmniej 6 miesięcy po ich nabyciu).
W praktyce właśnie kwestia, czy ustawodawcy chodziło o odprzedaż
konkretnego samochodu, czy „odprzedawanie" jako przedmiot
działalności, jest złożona i może się okazać, iż stanowisko korzystne dla
jednej grupy podatników (np. dealerów samochodowych) okaże się
niezadowalające dla innych podmiotów (spoza tej branży).
W związku z tym wydaje się, że nie tylko aspekt formalny (przedmiot
działalności ujawniony w KRS itp. okoliczności), a rzeczywisty, tj. rodzaj
działalności i charakter towaru - winny łącznie decydować o tym, czy
przysługuje pełne prawo odliczenia VAT. Zatem kwestia, czy chodzi tylko
o działalność (i w aspekcie formalnym i rzeczywistym) czy jednak o
konkretny samochód - pozostaje poniekąd otwarta. W razie bowiem
wątpliwości należałoby odwołać się do zasad ogólnych VAT – neutralność
czy niemożność wykorzystywania nabytych towarów do celów prywatnych
dla zachowania pełnego prawa do odliczenia. Ustawodawca nie przesądził
bowiem, czy chodzi o „wyłączną działalność" w zakresie obrotu
samochodami bądź najmu czy podatnik może prowadzić kilka rodzajów
działalności. Czyli sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej w
zakresie wynajmu samochodów osobowych nie jest wystarczającą
przesłanką do odliczenia pełnej kwoty VAT od zakupu samochodu
osobowego, bowiem niezbędne jest też przeznaczenie tych samochodów
na wynajem przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy (przy założeniu
jednoczesnego ich wykorzystywania, tj. fizycznego używania przez
podmiot trzeci).
Odliczenie VAT z tytułu nabycia usługi ubezpieczenia samochodu jako
przedmiotu leasingu
Dla problematyki odliczenia podatku naliczonego przez leasingobiorców
– przynajmniej pośrednio – pewne znaczenie ma konieczność ustalenia,
czy jeśli leasingodawca refakturuje na usługobiorcę koszty ubezpieczenia
samochodu, to powinien potraktować tę usługę jako oddzielną
(zwolnioną, czyli nie ma tu prawa do odliczenia, bo nie ma VAT) czy jako
opodatkowaną, bowiem miałaby być usługą pomocniczą w stosunku do
usługi leasingu – w ramach usługi kompleksowej występowałaby
podstawowa stawka VAT.
Z jednej strony w świetle orzecznictwa krajowego przyjmowano, że
chodzi o usługę kompleksową, z drugiej – inaczej na sprawę spojrzał
Trybunał Sprawiedliwości UE.
Jak uznał NSA, podmiot, który świadczy usługi leasingu, winien włączyć
do podstawy opodatkowania tych usług koszty ubezpieczenia przedmiotu
leasingu, ponieważ razem z usługą leasingu stanowi usługę
kompleksową. Zdaniem NSA brak jest podstaw do dzielenia tej czynności
na gruncie VAT z tej przyczyny, że w świetle prawa cywilnego mogą być
przedmiotem odrębnych stosunków zobowiązaniowych. NSA kładł
bowiem nacisk na kompleksowy charakter tych czynności, mający
doprowadzić do uzyskania określonego efektu gospodarczego, zaś
ubezpieczenie przedmiotu leasingu „nie jest natomiast celem samym w
sobie i bez świadczenia głównego nie ma racji bytu".
Z drugiej strony, Trybunał uznał, iż usługa ubezpieczenia jest
świadczeniem niezależnym, odrębnym, które jako usługa finansowa
korzysta ze zwolnienia z VAT. Jest to m.in. konsekwencją rozumienia
specyfiki usługi ubezpieczeniowej (także w kontekście wcześniejszego
orzecznictwa TSUE), polegającej na zapewnieniu ochrony przed ryzykiem
w zamian za składkę ubezpieczeniową. Mimo powyższego, Trybunał
podniósł, że to do sądu krajowego należałoby ustalenie, czy ewentualnie
w realiach konkretnej sprawy (po zbadaniu wszelkich okoliczności)
można byłoby mówić o usłudze kompleksowej.
Jeśli chodzi o sytuację podatkowoprawną leasingobiorców, to jak słusznie
zauważa Ł. Postrzech, skoro usługodawcy, powołując się na TSUE, będą
wystawiać korekty faktur VAT, to usługobiorcy po otrzymaniu korekt
zobowiązani będą do skorygowania wcześniej odliczonych kwot podatku
naliczonego w związku z nabyciem usługi ubezpieczenia.
Rodzaj pojazdu a prawo do odliczenia
Dla pełnego prawa do odliczenia VAT istotne znaczenie ma również
rodzaj pojazdu. Kwestia ta, sama w sobie, nie prowadzi aż tak do
rozbieżności w orzecznictwie, warto jednak zasygnalizować zagadnienie
przez pryzmat orzeczeń korzystnych i niekorzystnych.
Za reprezentatywne dla przedstawionego problemu można uznać analizy
prawa do odliczenia w przypadku bankowozu, który nie zawsze daje
pełne prawo do odliczenia oraz pojazdów, które nie są używane w ruchu
drogowym.
•
Bankowóz
Jakkolwiek ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego
przewidziane w art. 3 ust. 1 i 6 u.z.t.d. nie dotyczą pojazdów
specjalnych, do których należy bankowóz, to jednak nie zawsze podatnik
VAT odliczy 100% podatku naliczonego z tytułu zakupu (i VAT naliczony
od paliwa). W sytuacji bowiem, gdy pojazd nie jest wykorzystywany
zgodnie z przeznaczeniem w związku z działalnością podatnika, to aby
móc skorzystać w 100% z prawa do odliczenia, pojazd musi służyć
wykonywanym przez podatnika czynnościom opodatkowanym (a
dodatkowo – takiej działalności, gdzie wykorzystywanie pojazdu jest
konieczne). Działalność, do prowadzenia której można wykorzystywać
bankowóz, to świadczenie usług przewozu wartości pieniężnych.
Dodatkowo zauważenia wymaga, że odliczenie VAT z tytułu nabycia
bankowozu będzie trudne z tego powodu, że wiele podmiotów, które w
związku z profilem swojej działalności mogłyby odliczyć 100% VAT,
świadczy usługi finansowe (zwłaszcza wymienione w art. 43 ust. 1 pkt
37-41 u.p.t.u.), a więc zwolnione. Jeżeli podmiot świadczy prawie w
całości usługi zwolnione, to może wyjść na to, że i prawo do odliczenia
będzie przysługiwać np. tylko w 20%. Podatnik może bowiem
pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku
naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w
stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty
podatku należnego.
•
Quady, gokarty
Jeśli chodzi o coraz popularniejsze quady, to są one pojazdami
samochodowymi według prawa ruchu drogowego.
Konsekwencją uznania quada za pojazd samochodowy będzie
ograniczone prawo do odliczenia w świetle art. 3 ust. 1 u.z.t.d. oraz
niemożność odliczenia VAT od paliwa (art. 4 u.z.t.d.) W sytuacji natomiast
gdy quad nie uzyskał homologacji i nie służy do poruszania się po
drogach, a jest wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej
(opodatkowanej, a nie zwolnionej), związanej z gospodarką leśną –
potwierdzono pełne prawo do odliczenia VAT z tytułu zakupu quada.
Warto również wskazać przykładowo, iż przy nabyciu lub leasingu
gokarta oraz paliwa do jego napędu, który byłby wykorzystywany do
opodatkowanej działalności gospodarczej (prowadzenie toru
kartingowego) przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT. Gokarty nie są
bowiem pojazdami samochodowymi w rozumieniu Prawa o ruchu
drogowym (są to „wózki jezdniowe"), nie podlegają rejestracji w
wydziałach komunikacji, stąd nie mogą poruszać się po drogach
publicznych.
Ze względu na nowe brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT z
pewnością większość podatników dokonujących sprzedaży samochodów
firmowych musiałaby tego typu transakcję opodatkować stawką
podstawową tj. 23% VAT.
W związku z tym, że rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów
ustawy o VAT z dniem 31 grudnia 2013 roku traci swoją moc prawną, resort
finansów szykuje dla swoich podatników nowe regulacje. W projekcie
rozporządzenia w sprawie zwolnień z podatku od towarów i usług oraz
szczegółowych warunków stosowania tych zwolnień znajdziemy regulacje
zwalniające z VAT dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów
samochodowych, przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało prawo do
odliczenia 60% (lub 50%) kwoty podatku, nie więcej niż 6.000 zł (lub
odpowiednio 5.000 zł). Aktualnie funkcjonuje podobne zwolnienie, jednak
dotyczy ono jedynie samochodów używanych, czyli wykorzystywanych przez
okres minimum 6 miesięcy. W nowych przepisach nie ma już mowy o
jakichkolwiek warunkach czasowych, co w konsekwencji oznacza, że podatnik
będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z VAT dla sprzedaży samochodu, przy
którego nabyciu dokonał częściowego odliczenia podatku (ale nie więcej niż
6.000 zł), bez względu na okres jego wykorzystywania.
W uzasadnieniu do projektu można przeczytać: “(...) należy podkreślić, że
ostatecznie kwestia zasad opodatkowania dostawy samochodów używanych, w
stosunku do których przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia podatku
naliczonego, zostanie uregulowana nową propozycją legislacyjną w związku z
pracami implementacyjnymi decyzję derogacyjną dotyczącą samochodów.”.
Proponowane zmiany, odnoszące się do zwolnienia z VAT sprzedaży
samochodów, przy których nabyciu przedsiębiorca dokonał jedynie częściowego
odliczenia podatku VAT, nie są zmianami pewnymi. W związku z tym podatnicy
w tej kwestii powinni wziąć pod uwagę wszystkie możliwe scenariusze.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Zmiany w VAT od 1 stycznia 2014 roku e
Prawo pracy Przewdnik zmiany 2013 2014(1)
Podstawy VAT 2014 PF
zmiany w NFZ 2014
Zmiany w VAT po przystąpieniu Polski do UE
07 Podstawa opodatkowania VAT 2014 zajęcia
Zmiany w VAT TSBPUJ
Zmiany w VAT
Prawo pracy Przewdnik zmiany 2013 2014(1)
Podstawy VAT 2014 PF
Zmiany w VAT od 1 października – wyjaśnienia MF
VAT 2014 z omowieniem ekspertow EY
Nowe terminy rozliczeń VAT w 2014 r
Kto moze wybrac kwartalne rozliczenie VAT w 2014 r
Zmiany w VAT po przystąpieniu Polski do UE
więcej podobnych podstron