2015-05-10

1

Inne choroby skóry

Sylwia Krzętowska

Choroby łojotokowe

Choroby łojotokowe – wiadomości wstępne



Wszystkie choroby

łojotokowe rozwijają się na

tym samym podłożu,

którym jest stan zapalny

skóry wywołany

łojotokiem, czyli

nadmierną aktywnością

gruczołów łojowych i

związaną z nią wzmożoną

produkcją łoju



Skłonność do łojotoku jest

cechą dziedziczną, w

niewielkim stopniu zależy

także od wpływu

hormonów płciowych

Choroby łojotokowe – łojotokowe
zapalenie skóry



Skóra osoby chorej ma tłusty

wygląd, występują na niej

rumieniowe ogniska, dla których
charakterystyczne jest

drobnopłatowe złuszczanie, czasem

w obrębie ognisk pojawiają się

nawarstwienia wysyconych łojem

żółtawych łusek. Stan zapalny skóry

głowy może powodować

przerzedzenie włosów, ale po

leczeniu (jeśli mieszki włosowe nie

zostały trwale uszkodzone)

zaczynają one odrastać



Jako czynniki sprawcze choroby wymieniane są: łojotok, zakażenie
grzybicze Pityrosporum ovale

, zaburzenia równowagi hormonalnej,

niewłaściwa pielęgnacja skóry. Choroba rzadko rozwija się przed okresem

dojrzewania. Dotyczy zwykle osób w wieku 18-40 lat. Rozwojowi zmian

sprzyjają: zima (nasilona produkcja łoju), stresy, zakażenia bakteryjne

(osłabienie organizmu przyczynia się do rozwoju infekcji grzybiczej) oraz

drażniące czynniki fizyczne (wiatr, mróz) i chemiczne (mydła, detergenty)

2015-05-10

2

Choroby łojotokowe – łojotokowe
zapalenie skóry



Typowa lokalizacja
opisywanych zmian to:

owłosiona skóra głowy, niektóre

część twarzy (np. skóra za

uszami, czoło, brwi, fałdy
nosowo-wargowe), okolica

mostka i między łopatkami

wzdłuż kręgosłupa. Znacznie
rzadziej ogniska umiejscowione

są w fałdach pachowych,
pachwinowych i w okolicy

szpary pośladkowej. W

przypadku zajęcia okolic uszu

choroba czasem rozszerza się

na zewnętrzne przewody

słuchowe, zdarza się też, że

zmiany dotyczą brzegów

powiek i skóry brody

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)



Rozwojowi choroby sprzyjają zaburzenia hormonalne, dlatego

dotyczy ona osób w wieku dojrzewania i dorosłych. Gruczoły

łojowe pobudzane przez androgeny (męskie hormony płciowe)

wytwarzają duże ilości łoju o zmienionym składzie i proporcjach

między składnikami. Dodatkowo w gruczołach łojowych występuje

nadmierne rogowacenie przewodów wyprowadzających. Zlepione

łojem zrogowaciałe komórki zamykają ujścia gruczołów łojowych,

co sprzyja namnożeniu się bakterii Propionibacterium acnes,

bytujących na skórze. Enzymy wydzielane przez bakterie

rozkładają łój, a drażniące działanie produktów rozkładu powoduje

stan zapalny. Zmiany mogą ulec nadkażeniu bakteryjnemu

powodowanemu przez paciorkowce i gronkowce bądź
grzybiczemu powodowanemu przez np. Pityrosporum ovale.

Przebieg choroby ma charakter przewlekły

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)



W trądziku zwykłym

występuje tylko dla niego
charakterystyczny rodzaj

wykwitów. Jest to zaskórnik,

do powstania którego

dochodzi w następstwie
nadmiernego rogowacenia

mieszków włosowych i

późniejszych nadkażeń

Etapy rozwoju zaskórnika

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)



Rozróżnia się dwa typy zaskórników:

•

otwarte

– małe, czarne punkciki, które są

ujściami drobniutkich torbielek rogowych

(skutek zwyrodnienia mieszków włosowych)

•

zamknięte – są drobne i białe, tu ujście

mieszka włosowego jest niewidoczne,

zamknięte naskórkiem, a wokół mieszka

pojawia się wyraźny stan zapalny



Poza zaskórnikami występują także
wykwity grudkowo-krostkowe i torbiele

ropne, które powstają wtórnie do

zaskórników zamkniętych z powodu ucisku
lub stanu zapalnego



Charakterystyczna dla trądziku pospolitego

jest lokalizacja zmian. Najczęściej

występują na twarzy, głownie w tzw. strefie

T, która obejmuje czoło, nos i brodę, nieco

rzadziej w okolicy mostka i między

łopatkami

2015-05-10

3

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)



W zależności od rodzaju

dominujących zmian wyróżnia się

trądzik:

•

zaskórnikowy – przeważają zaskórniki

otwarte ze słabo wyrażonym stanem

zapalnym; ta postać trądziku pojawia

się w okresie dojrzewania i zwykle
zanika samoistnie po kilku latach

•

grudkowo-krostkowy

– poza dość

licznymi zaskórnikami pojawiają się
zmiany zapalne, czyli grudki i krostki,

które dominują w obrazie chorobowym;

jest to najczęściej spotykana forma

trądziku

•

guzkowo-cystowy

– oprócz

zaskórników występują zapalne guzy i

guzki, pomiędzy którymi tworzą się pod

skórą kanały i ropne przetoki; po

wygojeniu zamian pozostają głębokie,
zwykle zanikowe blizny

T

R

Ą

D

ZI

K

ZA

S

K

ÓR

N

IK

OW

Y

T

R

Ą

D

ZI

K

GU

D

K

OW

O

-

K

R

OS

T

K

OW

Y

T

R

Ą

D

ZI

K

GU

ZK

OW

O

-

C

Y

S

TOW

Y

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)

•

bliznowcowy

– jego cechą

charakterystyczną są przerosłe
blizny i bliznowce (keloidy)

pozostające po wygojeniu

wykwitów

•

z objawami ogólnymi, o

ostrym (gwałtownym) i

ciężkim przebiegu – dla tej

postaci trądziku
charakterystyczne jest

występowanie poza zmianami

skórnymi objawów ogólnych:

wysokiej temperatury, złego

samopoczucia, bólów

stawowych i podwyższonej

liczby krwinek białych; dotyczy

wyłącznie młodych mężczyzn i
wymaga hospitalizacji

T

R

Ą

D

ZI

K

B

LI

ZN

OW

C

OW

Y

T

R

Ą

D

ZI

K

O

OS

T

R

Y

M

P

R

ZE

B

IE

GU

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)



Ze względu na czynniki zewnętrzne,

które wyzwalają zmiany, można

wyróżnić kilka podtypów trądziku:

•

polekowy

– spowodowany jest

przyjmowaniem przede wszystkim

glikokortykosteroidów, ale również

preparatów przeciwgruźliczych i
przeciwpadaczkowych (np. fenytoiny),

litu (stosowanego w niektórych
zaburzeniach psychicznych), witamin z

grupy B, związków bromu (jako środków

uspakajających), androgenów

•

zawodowy

– wynika z zawodowego

kontaktu z różnymi substancjami, m.in. z

chlorem, smarami, olejami, smołami,
klejami

•

kosmetyczny

– wywołują go preparaty,

które zmykają ujścia mieszków

włosowych – pudry i podkłady

T

R

Ą

D

ZI

K

P

OLE

K

OW

Y

T

R

Ą

D

ZI

K

ZA

W

OD

OW

Y

T

R

Ą

D

ZI

K

K

OS

M

E

T

Y

C

ZN

Y

Choroby łojotokowe – trądzik zwykły
(pospolity)

•

niemowlęcy – jest on

związany z działaniem

hormonów przekazywanych

dziecku przez matkę w życiu

płodowym albo wynika ze złej

pielęgnacji

•

martwiczy

– dotyczy skóry

głowy, nazywany jest inaczej

trądzikiem zgorzelinowym,

wykwity ulegają martwicy i

goją się z pozostawieniem

zapadniętej blizny

•

z samouszkodzenia

–

dotyczy osób młodych; ten

trądzik spowodowany jest
uporczywym drapaniem zmian

skórnych

T

R

Ą

D

ZI

K

N

IE

M

OW

LĘ

C

Y

T

R

Ą

D

ZI

K

M

A

R

T

W

IC

ZY

T

RĄ

DZI

K Z

SA

M

OUSZKODZENI

A

2015-05-10

4

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Przyczyny występowania tej choroby nie są jednoznacznie
stwierdzone. Istnieją tylko hipotezy dotyczące etiologii
trądziku różowatego. Najprawdopodobniej u różnych chorych
decydują o tym inne przyczyny, a u niektórych osób mogą się
one na siebie nakładać



Wyróżnia się cztery główne hipotezy związane z czynnikami
wyzwalającymi trądzik różowaty:

•

Hipoteza naczynioruchowa

•

Hipoteza zaburzeń hormonalnych

•

Hipoteza zaburzeń żołądkowo-jelitowych

•

Hipoteza infekcyjna

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Hipoteza naczynioruchowa

– jej

zwolennicy uważają, że na rozwój

trądziku mają wpływ zaburzenia
naczynioruchowe spowodowane

nadwrażliwością układu
nerwowego

na bodźce

zewnętrzne. Wśród tych bodźców

wymieniane są: promieniowanie

ultrafioletowe (działanie słońca i
solarium), wysoka temperatura

(gorące kąpiele, sauna), zmienne
warunki atmosferyczne (zmiany

temperatury, duża wilgotność,

wiatr, mróz), niektóre pokarmy
(pikantne potrawy, alkohol),

kosmetyki, które zawierają
alkohol, mentol, aceton,
miejscowo stosowane leki
(kortykosteroidy), stres

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Hipoteza zaburzeń
hormonalnych

– za wpływem

hormonów na powstanie

trądziku różowatego

przemawia to, że zmiany

występują lub nasilają się

wskutek stosowania środków
antykoncepcyjnych

zawierających gestageny,

oraz to, że objawy zmieniają

się w zależności od fazy cyklu

miesiączkowego i często

nasilają się albo pojawiają w
okresie przekwitania

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Hipoteza zaburzeń

żołądkowo-jelitowych –

taką przyczynę potwierdza

fakt, że osoby chorujące na

trądzik różowaty mają

często kłopoty z

trawieniem pokarmów,

przewlekły nieżyt żołądka,

długo utrzymujące się
zaparcia, a zmiany

chorobowe nasilają się po

błędach dietetycznych. U

wielu osób stwierdza się

obecność w przewodzie
pokarmowym bakterii z
gatunku Helicobacter pylori

Objawy skórne zakażenia bakterią

Helicobatre pylori

2015-05-10

5

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Hipoteza infekcyjna

–

jej zwolennicy uważają,
że stan zapalny nasila
się wskutek zarażenia
nużeńcem ludzkim
(Demodex folliculorum)

–

pasożytniczym
roztoczem, które często
znajdowane jest u
chorych

Zmiany skórne na twarzy wywołane

przez Demodex folliculorum

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Zmiany w trądziku różowatym umiejscawiają się na
czole, policzkach, grzbiecie nosa, szyi i dekolcie. Zwykle

występują symetrycznie

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Można wyróżnić kilka stadiów choroby:

•

staduim

przedtrądzikowe – występują przemijające rumienie; zmiany te

często określane są jako „cera naczyniowa”

•

stadium pierwsze

– charakteryzuje się gwałtownymi zaczerwienieniami

skóry wywołanymi przez emocje, zmiany temperatury, pod ich wpływem

naczynia krwionośne rozszerzają się, a towarzyszy temu uczucie

pieczenia, świądu, gorąca; napady trwają około 10 min. i ustępują
samoistnie

•

stadium drugie

– to utrwalenie zmian naczyniowych, w konsekwencji

powstają zlewne rumienie i towarzyszące im teleangiektazje; trwale

rozszerzone naczynia krwionośne nie powracają już do pierwotnego

kształtu

•

stadium trzecie

– w tym okresie na rumienie nakładają się grudki i krosty,

pojawia się też przewlekły obrzęk; często towarzyszą temu zmiany o

charakterze przewlekłego zapalenia spojówek, zapalenia brzegów

powiek, zapalenia rogówki



stadium czwarte

– polega na przeroście tkanki łącznej twarzy –

najczęściej nosa, na którym występują charakterystyczne grudki

(„słoniowaty nos”); w przeciwieństwie do poprzednich stadiów, które

dotyczą obu płci, to występuje prawie wyłącznie u mężczyzn

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty

S

T

A

D

IU

M

D

R

U

G

IE

S

T

A

D

IU

M

C

ZW

A

R

T

E

S

T

A

D

IU

M

P

IE

R

W

S

ZE

S

T

A

D

IU

M

T

R

ZE

C

IE

2015-05-10

6

Choroby łojotokowe – trądzik różowaty



Poszczególne stadia nie muszą następować kolejno po sobie

i nie muszą się na siebie nakładać. Ze względu na

przeważające u chorego zmiany wyróżnia się kilka postaci

trądziku różowatego: rumieniową (stadium pierwsze i
drugie), grudkowo-

krostkową (stadium trzecie),

przerostowo-

naciekową (stadium czwarte), oczną (uczucie

suchości, bólu i nadwrażliwość na światło, przekrwienie

spojówek, stan zapalny powiek i spojówek) i piorunującą

(dotyczy przede wszystkim kobiet, charakteryzuje się licznymi

wykwitami guzowatymi, gorączką i stanem zapalnym)

Choroby grudkowo-złuszczające

Choroby grudkowo-złuszczające - łuszczyca



To jedna z najczęstszych chorób skóry, występuje u około 3%

ludzi. Jest przewlekła i nawracająca. Jej przyczyny nie są do końca

znane, prawdopodobnie ma podłoże genetyczne, na co wskazuje

występowanie rodzinne. Prawdopodobieństwo zachorowania

dziecka, jeżeli choruje jedno z rodziców, sięga 30%, a w przypadku

gdy chorują oboje rodzice, ryzyko wzrasta do 75%. Niejasny jest

również mechanizm powstawania choroby, przypuszcza się, że jest
to schorzenie autoimmunologiczne



Czynnikami, które powodują

pierwsze objawy lub nasilają już

istniejące, są m.in. stres, niedobór
snu, zmiany hormonalne, promienie

słoneczne, niektóre leki i pokarmy

silnie uczulające, a także nadwaga,

częste infekcje dróg oddechowych,

nadużywanie alkoholu, powtarzające

się urazy mechaniczne, zapalne

choroby skóry

Choroby grudkowo-złuszczające - łuszczyca



Zmiany pojawiają się do 40. roku

życia, najczęściej w okresie

dojrzewania (75% zachorowań).

Wykwitem pierwotnym są
charakterystyczne
czerwonobrunatne grudki pokryte

srebrzysta łuską. Wysiewające

się grudki wykazują skłonność do

obwodowego poszerzania się i

zlewania ze sobą, mogą

przyjmować różne kształty



Charakterystyczne dla łuszczycy
jest zjawisko parakeratozy, czyli

obecność resztkowych jąder w

komórkach warstwy rogowej

naskórka oraz skrócenie do 3-5

dni czasu przejścia komórek od
warstwy podstawnej do rogowej

2015-05-10

7

Choroby grudkowo-złuszczające - łuszczyca



Lokalizacja zmian w łuszczycy jest różnorodna, u poszczególnych

chorych mogą one występować wielomiejscowo lub dotyczyć

jednej okolicy. Najczęściej jednak pojawiają się na łokciach,

kolanach, owłosionej skórze głowy i w okolicy lędźwiowo-

krzyżowej. W przebiegu choroby występują też zmiany dotyczące

paznokci. Na płytce pojawiają się punkcikowo zagłębienia, pod

płytką dochodzi do nadmiernego rogowacenia, płytki matowieją i

staja się kruche, pojawia się onycholiza – płytka paznokciowa

oddziela się od łożyska

Choroby grudkowo-złuszczające - łuszczyca



W diagnozowaniu łuszczycy bierze

się pod uwagę m.in. następujące
objawy:



objaw Köbnera - polega na

wysiewnie zmian skórnych wzdłuż

linii zadrapania, pojawia się w ciągu
6-

12 dni po uszkodzeniu naskórka



objaw świecy stearynowej –

polega na tym, że po zdrapaniu

łuski z grudki łuszczycowej

pozostają „wiórki” podobne do

efektu drapania świecy



objaw Auspitza

– występuje

punktowe krwawienie po zdrapaniu

grudki (mocniejszym niż w

przypadku objawu świecy
stearynowej)



papillomatoza

– jest to przerost

brodawek skórnych

Objaw świecy stearynowej

Choroby grudkowo-złuszczające – liszaj
płaski



Nie wiadomo, co jest przyczyną tej

choroby. Istnieje podejrzenie, że to

schorzenie o podłożu
autoimmunologicznym, m.in. z tego

powodu, że często występuje
razem z innymi chorobami z
autoagresji, takimi jak agresywne

zapalenie wątroby czy choroby

tkanki łącznej, a także w przebiegu

cukrzycy. Podobnie jak w łuszczycy

znane są czynniki wyzwalające i

nasilające zmiany skórne – należą

do nich silne wstrząsy psychiczne i

leki (sole złota, leki

przeciwmalaryczne, przeciwbólowe

i uspakajające). Choroba ta może

wystąpić u osób w każdym wieku,

ale najczęściej pojawia się między

30. a 60. rokiem życia

Zmiany w liszaju płaskim

Choroby grudkowo-złuszczające – liszaj
płaski



Charakterystycznym dla liszaja płaskiego wykwitem pierwotnym jest

różowa lub sinofioletowa, rzadziej czerwonobrunatna grudka, na

powierzchni której pojawiają się białawe linie – siateczka Wickhama.

Zmiany wykazują dodatni objaw Köbnera, może im towarzyszyć silny

świąd. Na błonach śluzowych jamy ustnej występują one w postaci
licznych

zmleczeń wzdłuż linii zgryzu. U 10% chorych pojawiają się

zmiany płytki paznokciowej w postaci jej podłużnego pobruzdowania i

linijnych pęknięć, czasem dochodzi do spełzania paznokci lub ich zaniku.

Objawy liszaja płaskiego występują najczęściej w okolicach nadgarstków,

na przyśrodkowych powierzchniach przedramion, grzbietach stóp i
przednich powierzchniach podudzi

2015-05-10

8

Zaburzenia barwnikowe

Zaburzenia barwnikowe – wiadomości
wstępne



Zaburzenia barwnikowe są
chorobami skóry o
niejednolitej etiologii. Mogą
mieć podłoże genetyczne
lub być wywołane przez
czynniki zewnętrzne. Dzielą
się na przebarwienia
(ciemniejsze niż otaczająca
skóra) i odbarwienia
(jaśniejsze niż skóra wokół).
Do przebarwień należą piegi
i ostuda, do odbarwień
bielactwo

Zaburzenia barwnikowe – piegi



Występowanie ich jest
uwarunkowane genetycznie. Zmiany

pojawiają się u osób młodych.

Spowodowane są przyspieszonym
wytwarzaniem melaniny, przy

prawidłowej liczbie melanocytów.
Piegi to drobne, przebarwione,
jasno- lub ciemnobrunatne plamy

rozsiane na ciele. Najczęściej

występują na twarzy, grzbietach rąk,
przedramionach, ramionach i

barkach. Jak każda plama, znajdują

się w poziomie skóry i maja gładką

powierzchnię. Charakterystyczne

jest, że intensywność wybarwienia

zmian nasila się po ekspozycji na

światło słoneczne

Zaburzenia barwnikowe – ostuda



Schorzenie to wynika z
nadmiernego wytwarzania melaniny

bez stanu zapalnego. Najczęściej

dotyczy kobiet, a pojawia się u nich

m.in. w związku ze zmianami

hormonalnymi w czasie ciąży.

Oprócz ciąży wystąpieniu zmian

sprzyjają: zaburzenia

miesiączkowania, stany zapalne

jajników i jajowodów, zaburzenia

czynności wątroby, choroby układu

dokrewnego, kosmetyki zwierające

związki światłouczulające (np.

wyciąg z dziurawca, olejek
bergamotowy), leki (m.in. doustne

środki antykoncepcyjne, niektóre
leki psychotropowe i antybiotyki),
wyniszczenie organizmu

2015-05-10

9

Zaburzenia barwnikowe – ostuda



Zmiany na skórze mogą mieć

różne nasilenie. Zwykle są to

żółtobrunatne przebarwienia o
nieregularnych zarysach,
jednak dobrze odgraniczone

od skóry niezmienionej.

Uwidaczniają się najczęściej
na twarzy



Ostuda może ustępować

samoistnie albo po usunięciu
jej przyczyny np. po

zakończeniu ciąży lub
wyleczeniu choroby, w

przebiegu której się pojawiła.
Czasem jednak wymaga
leczenia, a decyduje o tym
lekarz

Zaburzenia barwnikowe – bielactwo nabyte



Wynika ze zmniejszonego wytwarzania melaniny. Istnieją różne

hipotezy dotyczące wywołania tego procesu. W jednej z nich

wskazuje się na związek bielactwa z układem odpornościowym.

Mogą tu powstawać autoprzeciwciała skierowane przeciwko

barwnikowi. Bielactwo towarzyszy też czasem niektórym chorobom

o podłożu autoimmunologicznym (niedokrwistość złośliwa,

zapalenie tarczycy, toczeń rumieniowaty, twardzina). Inna hipoteza

odnosi się do roli układu nerwowego i czynników psychicznych.

Przemawiają za nią: segmentalne występowanie plam,
stwierdzenie podczas badania mikroskopowego zmian w

zakończeniach nerwowych znajdujących się na objętych

bielactwem obszarach skóry oraz to, że odbarwienia mogą się

pojawić po silnych przeżyciach psychicznych

Zaburzenia barwnikowe – bielactwo nabyte



Występujące w tym schorzeniu

zmiany skórne mają postać ostro

odgraniczonych białoróżowych
plam z brunatnymi
przebarwieniami na obwodzie,

które mogą mieć rozmaite

umiejscowienie, nie dają objawów

subiektywnych i mają wieloletni

przebieg. Stają się szczególnie

widoczne latem. W obrębie plam

pod wpływem promieniowania

słonecznego może pojawić się

rumień. Włosy, które rosną na

skórze odbarwionej, są siwe.

Schorzenie to występuje u dzieci

z taką sama częstotliwością jak u

dorosłych

Zaburzenia barwnikowe – bielactwo
wrodzone (albinizm)



Jest to odbarwienie, które cechuje

całkowity brak barwnika w
melanocytach

. W związku z tym

skóra chorych jest biała lub

białoróżowa, białe są również włosy,

rzęsy i brwi. Tęczówka oka jest
czerwona (z powodu widocznych

naczyń krwionośnych), rzadziej
jasnoniebieska. Brak barwnika w
strukturach oka powoduje

pogorszenie ostrości wzroku,

nadwrażliwość na światło, a czasem

światłowstręt. Z reguły chorzy mają
znaczne wady wzroku. Albinosi

powinni bezwzględnie unikać światła

słonecznego, gdyż nawet niewielka
ekspozycja na promieniowanie

powoduje oparzenia skóry

2015-05-10

10

Zaburzenia barwnikowe



Osoby posiadające piegi oraz te, u których stwierdzono
bielactwo nabyte i wrodzone powinny unikać słońca i
solarium. Osoby takie są bardziej narażone na oparzenia
słoneczne, ale też na raka skóry. Dodatkowo, zwłaszcza w
przypadku albinizmu, trzeba pamiętać o ochronie oczu, by
nie doprowadzić do pogorszenia widzenia czy ślepoty

Zaburzenia rogowacenia

Zaburzenia rogowacenia – rybia łuska



Jest to cała grupa chorób mających podłoże genetyczne,
które charakteryzują się nadmiernym rogowaceniem
naskórka i następowym złuszczaniem się dachówkowato
ułożonych łusek. Nazwanie ich rybią łuską jest nieco mylące,
ponieważ wygląd zmian bardziej przypomina skórę gada



Wyróżnia się dwie odmiany choroby:

•

Rybia łuska zwykła

•

Rybia łuska związana z płcią

Zaburzenia rogowacenia – rybia łuska



Rybia łuska zwykła – to

najczęstsza postać schorzenia.

Dziedziczona jest w sposób

autosomalny dominujący.
Pierwsze zmiany chorobowe

występują między pierwszym a

trzecim rokiem życia, zaraz po

urodzeniu skóra nie jest

zmieniona. Objawy mają

charakter uogólniony,

rogowacenie dotyczy także dłoni

i stóp, wolne od zmian są fałdy

skórne. Zmniejszona produkcja

potu i łoju jest przyczyną

wysuszenia skóry. U około 30%

chorych występuje dodatkowo
atopia

2015-05-10

11

Zaburzenia rogowacenia – rybia łuska



Rybia łuska związana z płcią –
wynika z mutacji genu
zlokalizowanego w

chromosomie X, dziedziczy się

ją recesywnie. Chorują

wyłącznie chłopcy i mężczyźni,

kobiety są tylko nosicielkami
zmutowanego genu. Objawy

występują od razu po urodzeniu

lub pojawiają się w pierwszych

miesiącach życia. Mają

charakter uogólniony, nie

pojawiają się jedynie na dłoniach

i stopach. Nie występuje
rogowacenie przymieszkowe,
proces chorobowy obejmuje

fałdy skórne i zgięcia łokciowe,

łuski są ciemne i duże

Zaburzenia rogowacenia – rogowiec



Jest to choroba
genetyczna, nazywana
inaczej

keratodermą, a jej

odmiany różnią się
sposobem dziedziczenia.

Zmiany występują niemal

wyłącznie na dłoniach i

spodach stóp. Zmieniona

skóra jest nadmiernie

zrogowaciała i ma

żółtowoskowe zabarwienie.

Płytki paznokciowe są

pogrubiałe i przerosłe

Zaburzenia rogowacenia – rogowiec



W zależności od okresu życia, w jakim zmiany się ujawniają i od

ich charakterystyki, najczęściej występują trzy odmiany rogowca:

•

pierwsza

– dziedziczona w sposób autosomalny dominujący –

związana z defektem keratyny, charakteryzuje się

występowaniem symetrycznego rogowca i nadmierną potliwością

dłoni i stóp; ujawnia się już miedzy pierwszym a drugim rokiem

życia

•

druga

– dziedziczona również w sposób autosomalny dominujący

– wyróżnia się występowaniem na skórze drobnych, okrągłych

rozsianych wykwitów (przypominających odciski), których z

wiekiem może przybywać; ujawnia się powyżej 20. roku życia

•

trzecia

– dziedziczona w sposób autosomalny recesywny –

pojawia się w pierwszych miesiącach życia, a zmiany występują

także na łokciach i kolanach, często towarzyszą im inne
zaburzenia rozwojowe

Znamiona

2015-05-10

12

Znamiona – wiadomości wstępne



Znamiona to różnego rodzaju nieprawidłowości w budowie skóry,

które powstają zwykle w rozwoju zarodkowym. Mimo że są

wrodzone, niektóre z nich ujawniają się dopiero w późniejszym

wieku, przy czy nie są to zmiany dziedziczne. Niektóre ze znamion

mogą przekształcać się po latach w nowotwory



Ze względu na miejsce pochodzenia, znamiona dzieli się na:

•

znamiona naskórkowe

•

znamiona barwnikowe (melanocytowe)

•

znamiona pochodzące z gruczołów łojowych

•

znamiona pochodzące z gruczołów potowych

•

znamiona naczyniowe

Znamiona naskórkowe



Wywodzą się z komórek naskórka. Należą do nich:

znamiona naskórkowe brodawkowate i brodawki

łojotokowe



Znamiona naskórkowe
brodawkowate

przyjmują

formę twardych grudek o
hiperkeratotycznej

powierzchni, zwykle są liczne,

ułożone linijnie i

jednostronnie. Mają barwę

brunatną lub kolor skóry

niezmienionej. Występują od

wczesnego dzieciństwa i nie

ustępują samoistnie

Znamiona naskórkowe



Brodawki łojotokowe pojawią się

najczęściej na tułowiu, twarzy i

grzbietach rąk, czasami na owłosionej

skórze głowy oraz w okolicy

narządów płciowych. Dotyczą głownie

osób dorosłych i w podeszłym wieku.

Mają postać grudek wielkości od kilku

milimetrów do kilku centymetrów,

rzadziej występują w postaci plam.
Powierzchnia zmian jest
hiperkeratotyczna, brodawkowata i

nierówna, a barwa – brązowa lub

czarna. Brodawki łojotokowe rzadko

występują pojedynczo, natomiast

pojawienie się dużej ich liczby

związane jest ze współistnieniem

nowotworu narządów wewnętrznych –

najczęściej przewodu pokarmowego

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Znamiona barwnikowe związane są ze zwiększeniem liczby

melanocytów



Zalicza się do nich:

•

zespół znamion dysplastycznych

•

znamiona barwnikowe naskórkowe



znamiona płaskie



plamy soczewicowate

•

znamiona barwnikowe komórkowe



znamię błękitne



znamię wrodzone



znamię aktywne Spitz

2015-05-10

13

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Zespół znamion
dysplastycznych

jest to

schorzenie, które zaliczane

jest do stanów
przednowotworowych

skóry.

Na skórze chorego pojawiają

się bardzo liczne (powyżej
stu) znamiona barwnikowe o

dość dużej średnicy, które są
nieostro odgraniczone od

skóry zdrowej. Ich wysycenie
barwnikiem jest

nierównomierne. Poza

brązem pojawiają się kolory

czarny i czerwony. Zmiany są

nierównomiernie wyniosłe lub

płaskie

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Do

znamion barwnikowych

naskórkowych

należą:

•

znamiona płaskie – plamy o różnym

kształcie i kolorze, które nie dają

żadnych dolegliwości i powiększają

się z wiekiem

•

plamy soczewicowate

– pojawiają

się w późnym okresie życia, a ma na

to wpływ długotrwała ekspozycja na

światło słoneczne. Nazywane są też

często plamami starczymi lub

słonecznymi. Przybierają postać

drobnych, wyraźnie odgraniczonych

od otaczającej je skóry plam barwy
jasno- lub ciemnobrunatnej. Zwykle

są liczne. Występują w miejscach

narażonych na ekspozycję światła

słonecznego (twarz, szyja, okolice
dekoltu, przedramiona, kark)

ZN

A

M

IO

N

A

P

ŁA

S

K

IE

P

LA

M

Y

S

O

C

ZE

W

IC

O

W

A

T

E

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Znamiona barwnikowe komórkowe

ujawniają się najczęściej we wczesnym

dzieciństwie, jednak około 20.- 30. roku

życia zwykle zwiększa się ich liczba.

Zazwyczaj na ciele znajduje się

kilkanaście zmian tego typu.

Pojedyncze znamię może przybierać

różne zabarwienie, ma gładką, czasem

zrazikową lub brodawkującą

powierzchnię i niekiedy jest owłosione.

Niektóre zmiany wykazują tendencję

do samoistnego ustępowania. Pojawia

się wtedy wokół znamienia odbarwiona,

biaława obwódka. Takie zanikające

znamię nazywa się znamieniem
Suttona



W obrębie znamion barwnikowych

komórkowych wyróżnia się: znamię

błękitne, znamię wrodzone i znamię
aktywne Spitz

ZAMIĘ SUTTONA

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Znamię błękitne – odmiana
znamienia melanocytowego
o szarobłękitnym
zabarwieniu, które wynika z
nagromadzenia się dużej
ilości melanocytów w
głębszych warstwach skóry.
Bardzo rzadko z takiej
zmiany rozwija się czerniak

2015-05-10

14

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Znamię wrodzone – jego

cechą charakterystyczną jest

przede wszystkim wielkość.

Może występować w różnych

okolicach, ale najczęściej

umiejscawia się na tułowiu –

głównie na brzuchu i

pośladkach. Często jest

owłosione i ma guzowatą

powierzchnię. W około 10-

25% przypadków na jego

podłożu rozwija się czerniak

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Znamię aktywne Spitz –
występuje głównie u młodych
osób, jest to zwykle znamię
pojedyncze, dobrze
odgraniczone, koloru
czerwonego lub sinego, ma
gładką powierzchnię, nie
występuje odczyn zapalny
oraz nie obserwuje się
tendencji do rozpadu

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Niektóre pojedyncze znamiona

barwnikowe komórkowe mogą

przekształcać się w bardzo groźny

nowotwór skóry, jakim jest czerniak.

Niepokojące objawy, które często

taką transformację sugerują, to:

•

powiększenie się średnicy
znamienia i jego pogrubienie

•

zatarcie granicy między zmianą i

skórą zdrową

•

wystąpienie niejednolitego
zabarwienia zmiany

•

pojawienie się w obrębie znamienia
odczynu zapalnego lub odbarwienia

•

wystąpienie nadżerek lub
krwawienia

•

świąd i pieczenie znamienia

Znamiona barwnikowe (malanocytowe)



Każda ingerencja - mechaniczna lub chemiczna - w obrębie

znamienia barwnikowego komórkowego może wyzwolić proces

jego przekształcania się w nowotwór. Dlatego przed

przystąpieniem do zabiegów pielęgnacyjnych w okolicy znamion

trzeba upewnić się, że u klientki czy klienta nie występują

powyższe objawy. Jeżeli są, należy takiej osobie uświadomić

konieczność zgłoszenia się do dermatologa

2015-05-10

15

Znamiona pochodzące z gruczołów łojowych



Przyczyną ich powstawania są anomalie w budowie i
funkcji gruczołów łojowych. Do tej grupy należą dwa
typy znamion:

znamię łojowe i gruczolak łojowy

Znamiona pochodzące z gruczołów łojowych



Znamię łojowe – zwykle
pojedynczy guz o
brodawkowatej lub
zrazikowatej powierzchni,

który przybiera żółtawe
zabarwienie. W miejscu guza

nie występuje owłosienie.

Zmiana pojawia się w

obrębie owłosionej skóry

głowy i na twarzy. Na

podłożu tego znamienia w

miejscach narażonych na

stałe podrażnienie u około

30% chorych może rozwinąć

się rak podstawnokomórkowy

Znamiona pochodzące z gruczołów łojowych



Gruczolak łojowy – żółtoróżowe

guzki różnej wielkości, które

najczęściej są liczne i na ogół nie

zlewają się ze sobą. Układają się

symetrycznie i dotyczą okolicy

łojotokowej skóry twarzy. Rzadko

występują samoistnie, częściej są
wykwitami pierwotnymi w
przypadku choroby

Bourneville’a-

Pringle’a (choroba genetyczna,

która przejawia się licznymi

guzami i guzkami, m.in. w mózgu,
sercu, nerkach, oczach, co
skutkuje zaburzeniem pracy tych

narządów i daje różne objawy, np.

opóźnienie rozwoju

psychoruchowego i umysłowego,
napady padaczki, zaburzenia

krążenia)

Znamiona pochodzące z gruczołów
potowych



Do tej grupy należy jeden
rodzaj znamienia

–

gruczolak potowy

. Są to

drobne grudki, nieznacznie

wyniosłe ponad poziom skóry
i zwykle liczne. Maja kolor

zdrowej skóry lub brunatny.

Umiejscawiają się zazwyczaj
w okolicy powiek, na szyi,
klatce piersiowej i brzuchu.

Występują częściej u

młodych kobiet i nie

wykazują tendencji do

samoistnego ustępowania

2015-05-10

16

Znamiona naczyniowe



Zmiany te wywodzą się z naczyń krwionośnych i
chłonnych. Pojawiają się po urodzeniu i mogą
samoistnie ustępować. Dzieli się je na:



naczyniaki krwionośne płaskie



naczyniaki krwionośne jamiste



naczyniaki krwionośne gwiaździste



naczyniaki chłonne zwykłe



naczyniaki chłonne jamiste

Znamiona naczyniowe



Naczyniaki krwionośne

płaskie – czerwone plamy o

płaskiej powierzchni, często

występują jednostronnie,
zazwyczaj na karku, twarzy,

rzadziej przy granicy owłosionej

skóry głowy; zmiany mają

tendencję do samoistnego
zanikania, gdy ich lokalizacja
jest centralna



Naczyniaki krwionośne
jamiste

– wyniosłe grudki o

zabarwieniu sinoczerwonym,

zwykle występują jednostronnie

na twarzy, owłosionej skórze

głowy i błonach śluzowych,

powodując wtedy obrzęk warg i

powiększenie języka

N

A

C

ZY

N

IA

K

K

R

W

ION

OŚ

N

Y

J

A

M

IS

T

Y

N

A

C

ZY

N

A

K

K

R

W

ION

OŚ

N

Y

P

ŁA

S

K

I

Znamiona naczyniowe



Naczyniaki krwionośne

gwiaździste – powstają w wyniku
nowotworzenia

małych naczyń

tętniczych i włosowatych, to drobne

czerwone guzki, zwykle są liczne i

rozchodzą się od nich promieniście

poszerzone naczynia włosowate;

zmiany występują u ludzi starszych



Naczyniaki chłonne zwykłe –

pęcherzyki wypełnione surowiczym

przejrzystym płynem, umiejscowione

przeważnie na twarzy i błonach

śluzowych



Naczyniaki chłonne jamiste –

guzki, na których powierzchni

pojawiają się czasem drobne

pęcherzyki, które mogą być

wypełnione treścią surowiczą lub

krwistą

N

A

C

ZY

N

IA

K

K

R

W

ION

OŚ

N

Y

GW

IA

ŹD

ZI

S

T

Y

N

A

C

ZY

N

IA

K

C

H

ŁON

N

Y

J

A

M

IS

T

Y