Opracowała: Mirosława Dr g

TEST RYSUNKU RODZINY

Podr czniki:

• Frydrychowicz Anna (1984). Rysunek Rodziny.

Projekcyjna metoda badania stosunków
rodzinnych. Pozna : Wydawnictwo naukowe
UAM.

• Braun – Gałkowska (2001). Metody poznawania

sytemu rodzinnego. Lublin: KUL.

• Lachowska B., Łaguna M. (2004). Rysunek

projekcyjny jako metoda bada psychologicznych.
Lublin: TN KUL

Zało enia teoretyczne

Rysunku Projekcyjnego:

• jest to metoda projekcyjna
• materiał jest najmniej strukturalizowany, osoba

badana kreuje własn wizj

• zadaniem osoby badanej jest wykonanie rysunku

na okre lony temat.

• rysunek jest graficzn reprezentacj

emocjonalnego, poznawczego do wiadczenia
jednostki

• pozwala na przedstawienie własnej osoby bez

konieczno ci posługiwania si słowami, docieramy
do nie nara onego na naciski zewn trzne poziomu
obrazu własnej osoby i wiata

• stosowany zwłaszcza w badaniu dzieci

RÓ NE TEMATY RYSUNKÓW

-

Temat dowolny

-

„Narysuje rodzin ”

L. Corman,

A. Frydrychowicz, M. Braun-Gałkowska

-

„Dom–Drzewo-Człowiek” („House-Tree-

Person” HTP)

F. L. Goudenough

-

„Narysuj drzewo

” Ch. Koch

-

„Narysuj człowieka” („Draw a Person” DAP)

M. Harrower

-

„Narysuj grup ”

A. Abraham

-

„Ja w ród ludzi”

M. Łaguna, A. Gałkowska

-

Genogram

M. McGoldrick

RYSUNEK RODZINY

Technika badania

1.

Nawi zanie kontaktu

2.

Podanie instrukcji, kartka z bloku

rysunkowego A4, kredki „ wiecowe”

3.

Obserwacja w czasie badania

4.

Rozmowa o rysunku

5.

Wywiad o faktycznym składzie rodziny

I

NTERPRETACJA RYSUNKÓW

(Stasiakiewicz, 2000)

1.

Lokalizacja rysunku w przestrzeni kartki i

relacje mi dzy jego elementami

2.

Charakterystyki postaci lub obiektów

3.

Sposób rysowania

4.

Symbole i znaki

Analiza aspektów formalnych

Analiza tre ci

RYSUNEK RODZINY

Kategorie interpretacyjne

(Braun – Gałkowska, 2002)

A. Analiza aspektów formalnych rysunku

1.

Poziom formalny rysunku

2.

Typ rysunku – sensoryczny, racjonalny

3.

Elementy graficzne – rozmach kreski i siła nacisku

4.

Symbolika barw

5.

Rozmieszczenie rysunku na kartce

Ad. 1 Poziom formalny

Okres przedschematu
2 - 3 r. . - bazgroty
3 - 4 r. . - pojawiaj si postacie ludzkie, wi kszo z nich to
głowonogi
5 - 6 r. . - okres schematu uproszczonego, pojawia si ubiór
Okres schematu
7 - 11 r. . - głowa zaczyna przyjmowa kształt owalu, usta z
kreski przechodz w owal
9 r. - zaznaczenie stawów, wci cie w pasie
10 r. . - ro nie liczba postaci rysowanych z profilu
Okres realizmu
12 - 15 r. . - znikaj postacie b d ce tylko schematem bez
ubrania. Realistyczne ukazanie tułowia. W tym okresie rysunki
trac najcz ciej swój wdzi k i dzieci rysuj coraz mniej ch tnie.
Rysunki osób dorosłych
bywaj bardzo ró ne, czasem s to schematy, czasem uj cia
symboliczne, czasem realistyczne. Je eli jest to realizm typu
dzieci cego, wiadcz o infantylizmie autora.

Ad 2. Typ rysunku
F.Minkowska (1950) wyró niła dwa typy rysunku:
• sensoryczny

(emocjonalny).

Rysunek

emocjonalny daj osoby spontaniczne, witalne, dla
których w grupie rodzinnej najwa niejsze jest
ciepło powi za . W rysunkach tych linie s
krzywe, zaokr glone, dynamiczne, a postacie na
rysunku uj te s w jakim działaniu i interakcjach.

• Racjonalny - wyra a si w liniach prostych i

sztywnych. Postacie s nieruchome i wyizolowane,
nieraz stereotypowo reprodukowane, ale cz sto z
dbało ci o szczegóły. Rysunki takie daj osoby
zahamowane przez wewn trzn cenzur , poddaj ce
si regułom.

Ad. 3 Elementy graficzne: siła i rozmach

• Kreska "rozmachowa", długa, powstaj ca od jednego

poci gni cia, zajmuj ca znaczn cz

kartki, mówi o

rozmachu, energii, odwadze i łatwo ci uzewn trzniania
swoich tendencji.

• kreska krótka, wahaj ca si , lub przy liniach

dłu szych zło ona z krótkich elementów, wskazuje na
zahamowanie.

• Silny nacisk kredki ujawniaj cy si w grubo ci kreski

i nacisku na papier, powoduj cym czasem a
odci ni cie na drug stron , mówi o silnym napi ciu,
odwadze, czasem gwałtowno ci

• Słaby nacisk kredki mówi o nie miało ci, łagodno ci,

czasami nerwicy i wysokim niepokoju.

• jedna posta lub jeden przedmiot, narysowany jest

specjalnie mocno - napi cie emocjonalne.

Ad 4. Symbolika barw

Barwy u yte w rysunku mówi przede

wszystkim o

emocjonalno ci badanego

• liczne wyst powanie kolorów mówi o

bogatej emocjonalno ci

• brak kolorów, posłu enie si jedn tylko

kredk , zwłaszcza szar , wskazuje na

zahamowanie emocjonalne i niepokój

Kategorie interpretacyjne

(Braun – Gałkowska, 2002)

B. Analiza tre ci

1.

Przedstawienie osób znacz cych –

waloryzacja, dewaloryzacja

2.

Osoby dodane, pomini te

3.

Relacje odległo ci mi dzy postaciami

4.

Zmiany w stosunku do rodziny realnej

5.

Identyfikacja autora – wiadoma,

nie wiadoma

Kategorie interpretacyjne

(Braun – Gałkowska, 2002)

C. Konflikty wyra one w rysunku

1.

Jawne – wyra one poprzez pomini cie,

dewaloryzacj , ujawnione tak e w rozmowie o
rysunku

2.

Maskowane

–

tendencja do agresji,

–

niepokój,

–

reakcje depresywne,

–

identyfikacja z agresorem,

–

zwrot narcystyczny,

–

nieprawidłowa identyfikacja z własn płci

1.

Dewaloryzacja

siebie - do

tej

kategorii

kwalifikowane były rysunki zawieraj ce 2 lub wi cej
z poni szych wska ników (Braun-Gałkowska
2002a):

− osoba rysowana z brzegu, w k cie, oddalona od

innych postaci, inne bywaj odwrócone do niej
tyłem,

− osoba mniejsza ni inne,

− osoba narysowana niestarannie, z mniejsz liczb

szczegółów, czasem pozbawiona niektórych cz ci
ciała,

− osoba w stosunku do której u yto mniejszej liczby

kolorów,

− osoba wykre lona po narysowaniu.

2.

Waloryzacja siebie - stwierdzenie wyst powania tej
kategorii w rysunku nast powało je li mo na było
wyró ni w nim 3 lub wi cej z poni szych wska ników
(Braun-Gałkowska 2002a):

− umieszczenie osoby w centrum kartki,

− miejsce na kartce sugeruj ce, i od tej postaci

rozpocz to rysowanie (zwykle z lewej strony, ale nie na
samym brzegu),

− najlepsza pozycja autora na rysunku - inni s do niego

zwróceni albo on stoi góruj c nad innymi, b d np.
siedzi na fotelu gdy inni stoj ,

− posta wi ksza ni inne, czasem rysowana wy ej,

− posta rysowana najstaranniej, z najwi ksz liczb

szczegółów, najlepiej ubrana, uczesana itp.,

− osoba rysowana z u yciem najwi kszej liczby kolorów,

osoba z najwi ksz liczb przedmiotów dodanych (torebka,

parasol, fajka, kwiat itp.).

Wska niki niepokoju:

1)

Du e, białe przestrzenie.

2)

Rysunek mało barwny.

3)

Brak ruchu.

4)

Małe postacie

5)

Przesuni cie w lewo.

6)

Brak podstawy.

7)

Ciało niepełne.

8)

Brak elementów dodanych.

9)

Tre wskazuj ca na l k.

RYSUNEK „JA W RÓD LUDZI”

Kategorie interpretacyjne

(Łaguna, Gałkowska, 2003)

I. Przedstawienie siebie:

Dewaloryzacja siebie

Waloryzacja siebie

„Ja” tak jak inni

II. Relacje ja-inni ludzie:

„Ja” osobno

„Ja” w grupie

„Ja” w tłumie

III. Ujmowanie wiata społecznego:

Rozró nienie stopni blisko ci

Wyodr bnienie podgrup

Pełne ciała