1. Podaj definicję i wzór wskaźnika (stopa zwrotu, okres zwrotu, ROI, ROE,

NPV,BCR)

 okres zwrotu: PP=I/Z( I –nakłady inwestycyjne, Z-roczne zyski)- jest to niezbędny okres

aby wpływy wyrównały poniesione nakłady
okres zwrotu w przypadku zmiennych zysków rocznych: PP= t + No(t) / Z(t+1)
[t -ostatni rok, na koniec którego nakłady pozostają nie zwrócone, No(t) -nakłady
niezwrócone na koniec roku t, Z(t+1) -zysk w roku następnym]

 stopa zwrotu: RR = 1/PP = Zśr/I (gdzie: I –nakłady inwestycyjne, Zśr-średnioroczne

zyski)- jest to procentowa zmiana – wzrost lub spadek – wartości inwestycji w
określonym czasie.

 ROI (stopa zwrotu (return on investment): ROI = Z/I [gdzie: Z –roczne zyski I –

nakłady inwestycyjne]- wskaźnik rentowności stosowany w celu zmierzenia efektywności
działania przedsiębiorstwa, niezależnie od struktury jego majątku czy czynników
nadzwyczajnych.

ROI = Z/S * S/I [gdzie: S –sprzedaż]

 ROE (stopa zwrotu (return on equity)):ROE = Z/IE [gdzie: IE–nakłady inwestycyjne

sfinansowane kapitałem własnym]- zwrot z kapitału własnego – wskaźnik rentowności
oznaczający jak wiele zysku udało się wygospodarować spółce z wniesionych kapitałów
własnych.

 Wartość bieżąca netto –NPV-metoda oceny efektywności ekonomicznej inwestycji

rzeczowej

gdzie:

NPV - wartość bieżąca netto, CF

t

- przepływy gotówkowe w okresie t, r - stopa dyskonta,

I

0

- nakłady początkowe, t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji

 Wskaźnik korzyści/koszty(Benefit/CostRatio): BCR =PVB/PVC

PVB –wartość aktualna (zdyskontowana) wpływów (korzyści),
PVC -wartość aktualna (zdyskontowana) wydatków (nakłady i koszty operacyjne)

2. Co to jest IRR?

Wewnętrzna stopa zwrotu (ang. Internal Rate of Return (IRR)) – metoda oceny
efektywności ekonomicznej inwestycji rzeczowej, a także wskaźnik finansowy wyznaczony
w oparciu o tę metodę.

3. Jaka jest różnica pomiędzy ROI oraz ROE?

Oba wskaźniki dotyczą stopy zwrotu jednak w przypadku ROI jest to wskaźnik rentowności
stosowany w celu zmierzenia efektywności działania przedsiębiorstwa, niezależnie od
struktury jego majątku. Natomiast ROE jest to wskaźnik rentowności oznaczający jak wiele
zysku udało się wygospodarować spółce z wniesionych kapitałów własnych.

4. Jaka jest różnica pomiędzy stopą realną a nominalną?

Zależność między stopą realną a nominalną przedstawia równanie Fishera.
Nominalna stopa procentowa to stopa procentowa nie uwzględniająca wzrostu cen, czyli
inflacji (stopa ogłaszana w gazetach lub w witrynach banków). Wskazuje ona ile płaci się za
różne rodzaje depozytów.

Realna stopa procentowa to stopa procentowa nominalna pomniejszona o stopę inflacji,
czyli procent wzrostu średniego poziomu cen. Jest ona miarą wzrostu dochodów z tytułu
depozytów po uwzględnieniu faktu, że w wyniku inflacji wzrastają ceny dóbr, które można
zakupić w ciągu roku.

Aby realna stopa procentowa pozostała stała, nominalna stopa procentowa musi wzrastać w
tempie inflacji

5. Na czym polega analiza kosztów-korzyści?

Celem analizy kosztów i korzyści jest wskazanie i przeliczenie na wartość pieniężną
wszystkich możliwych płaszczyzn, tak aby możliwe było określenie kosztów i korzyści
projektu

1.Analiza finansowa inwestycji (nakłady inwestycyjne, koszty eksploatacji, przychody)

2.Rozszerzenie analizy finansowej -przejście z rachunku inwestycji na rachunek z punktu
widzenia dobrobytu społeczeństwa:

 uwzględnienie efektów zewnętrznych (kosztów i korzyści)

 korekta o elementy fiskalne

 korekta cen

3.Wyznaczenie wskaźników efektywności ekonomicznej

6. Jaka jest różnica pomiędzy analizą finansową a analizą ekonomiczną?

Analiza finansowa to ocena nakładów, kosztów operacyjnych, przychodów.
Analiza ekonomiczna to ocena dodatkowych kosztów i korzyści społecznych i
środowiskowych bezpośrednio i pośrednio związanych z inwestycją.

7. Jakie są metody sporządzania analizy ekonomicznej?

Metody sporządzania analizy ekonomicznej : analiza kosztów-korzyści (AKK – wycena
pieniężna korzyści i kosztów społecznych i środowiskowych ) , ocena kosztów i korzyści
środowiskowych i społecznych bez pieniężnej wyceny (analiza wielokryterialna ; analiza
efektywności kosztowej).

8. Na czym polega analiza efektywności kosztowej?

Analiza efektywności kosztowej (analiza koszty-skuteczność) –nie ma możliwości wyceny
pieniężnej efektów inwestycji oraz nie ma potrzeby wyceny efektów.

9. Jaka jest główna różnica pomiędzy AKK a analizą wielokryterialną?

W analizie wielokryterialnej wycena pieniężna kosztów i korzyści społecznych i
środowiskowych jest trudna/niewiarygodna/niemiarodajna

10. Podaj podział dóbr wg kryterium rzadkości/dysponowania / rywalizacyjności

według rzadkości- wolne oraz ekonomiczne, rzadkie
według dysponowania – prywatne oraz publiczne
według rywalizacyjności – klubowe(także lokalne) oraz publiczne

11. Na czym polega problem „efektu gapowicza” w korzystaniu z dóbr publicznych?

"Gapowicz" to podmiot, który korzysta z dóbr lub usług w stopniu przewyższającym jego
udział w kosztach ich wytworzenia. Problem ten najczęściej dotyczy dóbr publicznych. Jest
istotny z punktu widzenia wpływu na rachunek ekonomiczny i związanej z tym podaży dóbr
publicznych.
Jednak, gdy zbyt wiele osób będzie uchylać się od płacenia za dobra publiczne wtedy może
dojść do takiej sytuacji, że tych dóbr nie starczy dla wszystkich. Efekt gapowicza jest
zrozumiały, ponieważ niewiele osób kupiłoby coś, co można dostać tak naprawdę za darmo,
dlatego gapowicze czekają, aż ktoś inny zapłaci za dobra publiczne, z których będą chcieli
skorzystać.

12. Na czym polega problem „tragedii dóbr wspólnych” w korzystaniu z dóbr

publicznych?

Tragedią takich dóbr jest skłonność do nadmiernego ich wykorzystania – gdy dobro jest
ogólnie dostępne, każdy chce z niego skorzystać i odnieść dla siebie prywatną korzyść, co
może spowodować nadmierną eksploatację dobra. Przy braku odpowiedniego zarządzania
jakość dobra może się znacznie pogorszyć lub to dobro może wręcz zostać zupełnie
zniszczone.

13. Podaj podział zasobów środowiskowych wg kryterium trwałości

-zasoby niewyczerpywalne (niezmienialne przez użycie, zmienialne)
- zasoby wyczerpywane (odnawialne, częściowo odnawialne, nieodnawialne)

14. Podaj przykład zasobów środowiskowych

niewyczerpywanych: powietrze, nasłonecznienie
wyczerpywanych: gleby, mikroklimat i PONIZNSZE:
odnawialnych: zasoby wód powierzchniowych

nieodnawialnych: złoża mineralne, wody wgłębne

15. Podaj przykład zasobów energetycznych

niewyczerpywanych: en. Słoneczna, wiatru, pływów morskich, geotermiczna…
wyczerpywanych:
odnawialnych: drewno opałowe, biogazy, odpady prod.roslinnej,…
nieodnawialnych: ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny…

16. Na podanym wykresie zaznacz opłatę eksploatacyjną i wytłumacz zasadę jej

działania

To opłata płacona między innymi przedsiębiorstwa górnicze na rzecz państwowych lub
innych właścicieli za prawo eksploatacji zasobów mineralnych. Opłata tego rodzaju podlega
odliczeniu przy obliczaniu zysków z działalności.
MEC –krańcowe koszty zewnętrzne MNPB –krańcowe korzyści netto producenta
MAC –krańcowe koszty redukcji zanieczyszczeń
optymalny poziom emisji –przecięcie MEC, MAC i MNPB
optymalna opłata za emisję –T*
gdy opłata < T(T1) to MAC < MNPB bardziej opłacalne pojęcie działań redukujących emisję
gdy opłata > T to MAC >MNPB bardziej opłacalne ograniczenie produkcji

17. Zasada Hotellinga - jak brzmi (podaj również zapis matematyczny) i jaki jest jej

sens?

skoro pieniądz „rośnie” w czasie zgodnie ze stopą procentową to cena zasobów
nieodnawialnych musi rosnąć zgodnie ze stopą procentową (bo jeśli nie, to właściciel sprzeda
cały zasób i zainwestuje pieniądze gdzie indziej)
Cena zasobu nieodnawialnego musi rosnąć w tempie wyznaczonym przez wysokość stopy
procentowej C

t

=C

0

·(1+r)

t

gdzie:
C

t

– cena zasobu w momencie końca okresu t,

C

0

–cena zasobu w momencie początkowym jego eksploatacji,

t –długość okresu, liczona od 0,
r – stopa dyskontowa

18. Jaka jest optymalna zasada gospodarowania zasobami nieodnawialnymi?

Optymalną polityką eksploatowania zasobu nieodnawialnego jest jego sprzedaż po możliwie
maksymalnych cenach, rosnących w czasie tak, by osiągnąć cenę substytutu w momencie
wyczerpania się zasobu

19. Jaka jest optymalna zasada gospodarowania zasobami odnawialnymi?

Eksploatacja powinna odbywać się poziomie, który nie zakłóca procesów odnawiania się
zasobów

20. Zaznacz na rysunku wielkość maksimum zrównoważonego wykorzystania

zasobu MZW i wytłumacz, co oznacza ta wielkość.

MZW –maksimum zrównoważonego
wykorzystania zasobu
MZW = ∆X/ ∆t
∆t– czas odtworzenia zasobu
Xopt – optymalna ilość zasobu

Eksploatacja zasobu, a dążenie do
maksymalizacji zysku. Dochodzimy do
maksymalnej eksploatacji zasobu, ale nie
wyczerpujemy go – Maksimum
zrównoważonego wykorzystania
zasobu (MZW) Punkt ten jest ważny w
nakładaniu limitów np. połowu ryb,
poziomu wyrębu. Jeśli przekroczymy
próg to nastąpi degradacja. Przy małej
intensywności eksploatacji koszty będą
małe, a korzyści duże. Przy dużej

intensywności eksploatacji koszty będą duże, a korzyści mniejsze.

21. Co to jest efekt zewnętrzny?

występuje wtedy, kiedy produkcja lub konsumpcja dobra bezpośrednio oddziałuje na
przedsiębiorstwa lub konsumentów, którzy nie kupują i nie sprzedają tego dobra oraz kiedy
ten wpływ nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w cenach rynkowych

22. Podaj przykład negatywnego/pozytywnego/nieubywalnego/
ubywalnego/jednostronnego/wielostronnego środowiskowego efektu zewnętrznego.

Negatywny –skazenie środowiska, hałas, niedobór zasobów, zatłoczenie

Pozytywny - poprawa stanu środowiska, realizacja obiektów dostępnych powszechnie –
drogi, sieci, ochrona bezpieczeństwa, ochrona przed powodzi

Nieubywalny – zanieczyszczenie środowiska: emisja do atmosfery, do wód
powierzchniowych, hałas

Ubywalny- obecność spalarni odpadów na jednym z osiedli miasta , ule w pobliżu sadu

Jednostronny- huta emituje pyły pyły osiadają na suszących się ubraniach konieczna inna
technika suszenia zwiększone koszty funkcjonowania pralni:

Wielostronny – ???

23. Zaznacz na rysunku kraocowe koszty prywatne i społeczne.

24. Zaznacz na rysunku kraocowy efekt zewnętrzny.

25. Zaznacz na rysunku punkt równowagi rynku efektywnego i rzeczywistego

26. Co oznacza termin internalizacja efektów zewnętrznych?

Internalizacja efektu zewnętrznego –włączenie kosztów efektu zewnętrznego do rachunku
ekonomicznego producenta efektu

27. Zaznacz na rysunku np.: Wartość krańcową efektu zewnętrznego przy zadanym
poziomie produkcji. Wartość podatku Pigou internalizującego efekt zewnętrzny.

28. Jaka jest zasada działania podatku Pigou?

 wysokość powinna być ustalana indywidualnie dla każdego emitenta

 podatek powinien być równy kosztom zewnętrznym w przeliczeniu na jednostkę

produktu

29. Jakie są problemy w zastosowaniu podatku Pigou w praktyce?

 wymaga wielu informacji, monitoringu

 wymaga identyfikacji sprawców oraz efektów ich działalności
 wymaga oceny szkód

 powoduje obniżenie poziomu produkcji

 może powodować wzrost ceny produktu

30. Jak brzmi twierdzenie Coase’a ?

Jeśli są możliwe nic nie kosztujące negocjacje, prawa własności są dobrze zdefiniowane …
to:

 alokacja zasobów będzie identyczna niezależnie od alokacji praw własności

 alokacja będzie efektywna i tym samym problem efektów zewnętrznych będzie

wyeliminowany

31. Jaka jest zasada likwidacji efektów zewnętrznych wg teorii Coase’a?

NIE MOGĘ TEGO ZNALEŹĆ!!!!!! (

32. Jakie są problemy w zastosowaniu teorematu Coase’a w praktyce?

Twierdzenie Coase’a: Jeśli są możliwe nic nie kosztujące

negocjacje, prawa własności są dobrze zdefiniowane … to:

? alokacja zasobów będzie identyczna niezależnie od alokacji praw własności

? alokacja będzie efektywna i tym samym problem efektów zewnętrznych

będzie wyeliminowany

? Założenia podstawowe - zerowe koszty transakcji i dobrze zdefiniowane

prawa własności

? Przy więcej niż dwóch stronach – efekt jazdy na gapę

? Potrzeba ingerencji rządu – przestrzeganie umów, prawa własności

? Wątpliwości moralne - kto powinien płacić ofiara czy sprawca?

rozwiązania oparte na teorii Coase’a

? nadanie praw „własności”

? negocjacje pomiędzy podmiotami →

ustalenie poziomu efektu zewnętrznego na

poziomie max sumaryczne korzyści → spadek

poziomu efektu zewnętrznego

33. Jakie elementy składowe całkowitej wartości środowiska?

Całkowita wartość ekonomiczna środowiska składa się z:
1. Wartości użytkowej, która zawiera:
- wartość wynikającą z bezpośredniego użytkowania
- wartość wynikająca z użytkowania pośredniego
2. Wartość nieużytkowa zawiera w sobie:
- wartość opcjonalną(opcyjna).
- wartość dziedziczoną
- wartość egzystencjalną

34. Co to jest wartość bezpośrednia/pośrednia/opcyjna/dziedziczenia/istnienia
środowiska,

podaj przykład.

35. Jakie znasz metody bezpośrednie/pośrednie wyceny wartości środowiska?

1. Metody wartościowania bezpośredniego:
- eksperyment
- metoda wyceny warunkowej
2. Metody wartościowania pośredniego:
- metody wykorzystujące rynki konwencjonalne, to metody kosztowe

oddziaływanie skutek:



substytucyjna,



odtworzeniowa



prewencyjna



kompensacyjna



kosztów utraconych możliwość



metody wykorzystujące rynki zastępcze



metoda kosztów podróży



metoda cen hedonicznych(cen przyjemności)

Metoda oddziaływanie-skutek-(bezpośredniego rachunku), opiera się na wykorzystaniu
funkcji(lub wskaźników) odziaływanie-skutek i łączeniu ich z cenami rynkowymi

Metoda substytucyjna -może ona mieć zastosowanie wówczas, gdy zanieczyszczone dobro
musimy odtworzyć w inny sposób. Bierze się pod uwagę ceny i koszty dających się
zaakceptować substytutów dóbr i zasobów środowiska, które są zagrożone lub definitywnie
stracone.

Metoda odtworzenia(restytucyjna)- Metoda oparta o koszty przywrócenia stanu
poprzedniego, o ile przywrócenie jest możliwe. Określa koszt działa, które muszą zostać
podjęte żeby odnowić lub zrekultywować zasób środowiska przywracając mu jego pierwotną
wartość.

Metoda prewencyjna- określa koszt działań, które mogą zapobiec zniszczeniu pewnych
wartości środowiska lub przynajmniej osłabić skutki szkodliwych oddziaływań.

Metoda kompensacyjna- bierze za punkt wyjścia określone przez instytucje prawne lub
ubezpieczeniowe rekompensaty pieniężne przyznane z tytułu degradacji środowiska.
Metoda kosztów utraconych możliwości-Przedstawia wartość użytkowanych dóbr i zasobów
środowiska poprzez dochód z alternatywnych, zaniechanych wariantów środowiska.

Metoda kosztów podróży - dotyczy głównie wyceny rekreacyjnych i turystycznych funkcji
środowiska. Jaką wartość przypisują ludzie wartości środowiska na podstawie czasu i kosztu
w celu dotarcia do miejsc atrakcyjnych pod względem ekologicznym. Wartość ekonomiczna
danego dobra środowiska składa się z sumy wartości czasu spędzonego na działalności
rekreacyjnej (np. utracona płaca) kosztu przejazdu oraz opłat za wstęp i innych opłat

poniesionych na miejscu. Początkowe zastosowanie metody do wyceny wartości naturalnych
terenów rekreacyjnych, które były dostępne nieodpłatnie, następnie do wyceny niektórych
usług związanych z rekreacją. Używano tez często do oszacowania wartości poprawy jakości
dóbr środowiska np. jakość wód znajdujących się na terenie rekreacyjnym.

Metoda cen hedonicznych- cena rynkowa pewnych dóbr zależy w pewnym stopniu od cen
nierynkowych w tym również związanych ze środowiskiem. Metoda służy do wartościowania
środowiska w warunkach miejskich



odmiana1- metoda związana z wartością nieruchomości (najczęściej spotykana)-
różnica w cenie za np. widok z okien na piękny krajobraz (różnica w cenie jest ukrytą
ceną krajobrazu), dom położony na obszarze o czystym powietrzu itp.



odmiana2- metoda zróżnicowania zarobków- wycena walorów środowiska za pomocą
różnych płac na rynku pracy, jaki e pojawiają się ze względu na różnice jakości
środowiska w różnych miastach.

36. Co oznacza pojęcie gotowość do zapłaty/ do przyjęcia rekompensaty i jak może być
wykorzystana do wyceny strat ekologicznych/zasobu środowiska?

 Termin gotowości do zapłaty określa maksymalną kwotę, jaką jednostka jest skłonna

zapłacić za dobro zamiast z niego zrezygnować.

 Gotowość do przyjęcia rekompensaty - kwota, którą należy zapłacić jednostce aby

odstąpiła od chęci posiadania danego dobra, czyli określenie minimalnej
rekompensaty jaką zażądałaby za nie jednostka

37. Na czym polega metoda kosztów podróży /metoda kosztów odtworzenia / metoda cen
hedonicznych / metoda prewencyjna / metoda kompensacyjna / metoda substytucyjna
/
metoda oddziaływanie-skutek i jakie może mieć zastosowanie do wyceny środowiska ?

Metoda kosztów podróży

Metoda określa koszty, jakie ponoszą użytkownicy w celu czerpania korzyści
środowiskowych, metoda stosowana głównie do wyceny:

 zasobów środowiska dla potrzeb turystyki i rekreacji

 strat wywołanych zanieczyszczeniem środowiska

Metoda cen hedonicznych

Metoda polega na analizie zależności cen dóbr rynkowych od stanu środowiska, w którym te
dobra istnieją.
Zastosowania metody cen hedonicznych:

 analiza cen mieszkań w Warszawie.

Metoda oddziaływanie-skutek

Metoda opiera się na tworzeniu funkcji odzwierciedlającej zależność wielkości strat
wywoływanych poprzez dane oddziaływania na środowisko.
Najczęściej stosowana do wyceny strat w zdrowotności wywołanej zanieczyszczeniem
konkretnym polutantem

Metoda substytucyjna

Metoda przyporządkowuje koszt substytutu jako wartość danego zasobu lub usługi
środowiskowej.
W ten sposób określano:

 wartość rekreacyjną kąpielisk jako koszt wybudowania basenów lub innych akwenów

 wartość czystej wody pitnej jako koszt wody butelkowanej lub dystrybuowanej na

terenach miast

 wartość źródeł wody jako koszt wybudowania nowych, alternatywnych ujęć

 wartość czystych zasobów jako koszt wybudowania przerzutów wody

Metoda kosztów odtworzenia

Metoda określa koszt rekultywacji, naprawy, odnowienia zniszczonych zasobów środowiska.
W kraju wykorzystywano tą metodę do szacowania:

 strat ekologicznych powodowanych zasoleniem wód powierzchniowych w woj.

krakowskim

 strat w gospodarce komunalnej wynikających z uzdatniania wód nadmiernie

zanieczyszczonych

Metoda prewencyjna

Metoda wykorzystuje informacje o kosztach ponoszonych na działania zapobiegawcze i/lub
łagodzące skutki zanieczyszczenia zasobów środowiska. Metoda zakłada, że skoro
podejmowane są decyzje o wydatkowaniu X zł na ochronę środowiska to oznacza to, że
środowisko to jest warte tych wydatków.

Metoda kompensacyjna

Metoda wykorzystuje informacje na temat rzeczywistych odszkodowań płaconych z tytułu
poniesionych szkód.
W gospodarce wodnej najczęściej wykorzystywana jest do wyceny:

 wartości zabezpieczeń przeciwpowodziowych jako wartości uniknionych strat

powodziowych

 wartości naturalnych ekosystemów niwelujących rozmiar powodzi – ekosystemów

leśnych, terenów podmokłych, naturalnych rozlewisk

38. Jakie znasz instrumenty ekonomiczne ochrony środowiska?

 opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska
 opłaty za ilościową degradację środowiska

 opłaty za zanieczyszczanie środowiska

 podatki ekologiczne

 kary pieniężne
 ubezpieczenia OC od szkód ekologicznych

 systemy depozytowe

 opłaty produktowe

 opłaty użytkowe

 ekologiczny podatek od paliw

 zróżnicowanie podatkowe
 zastawy ekologiczne

 instrumenty pochodne w stosunku do rynku uprawnień zbywalnych

39. Jakie są funkcje instrumentów ekonomicznych ochrony środowiska?

 funkcja bodźcowa (stymulacyjna) – polegająca na zachęcaniu podmiotów (zarówno

przedsiębiorstw jak i gospodarstw domowych) do racjonalnego korzystania z walorów
i zasobów środowiska,

 funkcja dochodotwórcza (transferowa) – polegająca na gromadzeniu, a następnie

wtórnym podziale (transferze) zgromadzonych środków na finansowanie działań
zgodnych z celami polityki ekologicznej.

 funkcja regulacyjna –– polega na internalizacji ekonomicznych efektów zewnętrznych

(głównie kosztów zewnętrznych) i eliminowaniu tzw. błędów rynku

40. Co to jest opłata za korzystanie ze środowiska ?

Opłaty ekologiczne ponoszone są przez korzystających ze środowiska pomimo, że ich

działania w tym zakresie są zgodne z prawem. Jest to bowiem niejako zapłata za to
korzystanie, za zanieczyszczanie środowiska i jego zmienianie.

41. Za jakiego typu korzystanie ze środowiska wnosi się opłaty?
Opłaty ekologiczne:

-za gospodarcze korzystanie ze środowiska
-za ilościową degradację środowiska
-za zanieczyszczanie środowiska

42. Wymień funkcje opłaty za korzystanie ze środowiska?

-funkcja bodźcowa (stymulacyjna) –opłaty muszą być powszechne (bez wyjątków),
egzekwowalne, o istotnym wpływie na koszty i zyski
-funkcja dochodotwórcza (transferowa) –opłaty zasilając budżety publiczne i fundusze celowe
przeznaczane są na finansowanie ochrony środowiska


43. Co to jest opłata podwyższona/ dotacja (w ochronie środowiska)?

Dotacja ekologiczna –bezzwrotna pomoc finansowa udzielana (w różnej formie) przez
państwo, służąca wsparciu przedsięwzięć ekologicznych

W przypadku braku wymaganego pozwolenia na:

1. wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów,
2. pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,

podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłatę podwyższoną (w stosunku do opłaty
zasadniczej) za korzystanie ze środowiska.

44. Na czym polega funkcja bodźcowa/funduszowa instrumentów ekonomicznych?

Bodźcowa jest opisana w 42
funkcja funduszowa - pozwala na gromadzenie środków z różnych źródeł
(pozabudżetowych) związanych z ochroną środowiska jednak te pieniądze trzeba przeznaczyć
na ochronę środowiska


45. Podaj przykład dotacji bezpośredniej/pośredniej

bezpośrednie (jawne)

-z budżetu państwa i gmin
-dotacje z funduszy ekologicznych
-pomoc zagraniczne (ekokonwersja długu)
-dotacje z fundacji ekologicznych

pośrednie (ukryte)

-ulgi podatkowe: zwolnienia i zmniejszenia dot. podatku dochodowego, rolnego, od
nieruchomości, VAT, akcyzy i innych
-preferencje kredytowe i pożyczkowe: obejmujące stopę oprocentowania i czas spłaty, okres
karencji, ułatwienia w zakresie gwarancji i poręczeń
-zachęty amortyzacyjne i ułatwienia inwestycyjne
-preferencje celne
-zróżnicowania podatkowe

46. Jakie są cechy dotacji – wady i zalety

 wady:

o

sprzeczność z zasadą zanieczyszczający płaci

o

zachwianie zasad konkurencji na rynku

 zalety:

o

możliwość szybkiej reakcji i poprawy stanu środowiska (dotowana inwestycja

przekracza możliwości finansowe podmiotu)

o

możliwość realizacji inwestycji finansowo nieefektywnych (np. z punktu widzenia

przedsiębiorstwa,

ale

efektywna

ekonomicznie

z

punktu

widzenia

społeczeństwa/środowiska).

47. Co to jest opłata użytkowa (w ochronie środowiska) / opłata produktowa / depozytowa i
za co jest wnoszona?

o

Opłata depozytowa (depozyty ekologiczne) to obciążenia nakładane na ekologicznie

niebezpieczne produkty, podlegające zwrotowi w momencie przekazania dobra do
recyklingu, neutralizacji lub właściwego składowania.
Za co wnoszona: produkty – akumulatory ołowiowo-kwasowe (na podobnych
zasadach funkcjonuje system kaucji za opakowania szklane po napojach).

o

Opłata produktowa to obciążenia finansowe nakładane na produkty szkodliwe dla

środowiska w produkcji, konsumpcji lub utylizacji.
Za co wnoszona: np. opony, baterie, oleje i smary, sprzęt elektroniczny i elektryczny,
akumulatory Ni-Fe, Nl-Cd i elektryczne, opakowania z tworzyw sztucznych,
aluminium, papieru, tektury, szkła.

Cechy produktów, które mogą być objęte opłatą:

o

używane w wielkich ilościach, ale w rozproszony sposób

o

jednostkowe zużycie nie powoduje istotnych zagrożeń środowiskowych –

dopiero łączne zużycie powoduje znaczące szkody

o

produkty łatwo identyfikowalne, policzalne,

o

produkty o wysokiej elastyczności cenowej popytu

o

produkty, dla których istnieją ekologiczne substytuty

ZUZIA ZDECYDUJ CZY TO TEŻ MA BYĆ W ODPOWIEDZI CZY NIE ; )

o

Opłata użytkowa to opłata wnoszona za korzystanie z urządzeń służących ochronie

środowiska, które mogą być własnością zarówno prywatną jak i państwową.
Wysokość opłat zwykle jest kontrolowana przez państwo (kontrola taryf, stawek,
osiąganych zysków czy stopy zwrotu)

Za co wnoszona:

o

opłaty za dostawę wody

o

opłaty za odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych

o

opłaty za korzystanie z oczyszczalni ścieków i innych urządzeń ograniczających

uciążliwości ścieków

o

opłaty za wywóz odpadów na wysypisko i inne formy ograniczania uciążliwości

odpadów

48. Za co nakładane są kary?

o

naruszenie ustaleń decyzji

o

brak decyzji

o

naruszenie przepisów ustawowych lub wykonawczych

49. Podaj funkcje kar

Funkcje kar pieniężnych:

o

represyjna

o

prewencyjna

o

kompensacyjna

50. Co to są pozwolenia zbywalne (w ochronie środowiska)?

Zbywalne prawa do emisji zanieczyszczeń (pozwolenia, certyfikaty emisyjne, uprawnienia,
kredyty redukcji emisji) to przedmiot obrotu na rynku pozwoleń na emisję.
Ich posiadacz może nie skorzystać z prawa wyemitowania określonej ilości zanieczyszczeń,
ale odsprzedać to prawo innemu podmiotowi.
Pozwolenia mogą być dalej sprzedawane i nabywane na rynku praw emisji.

51. Jakie są cechy pozwoleń niezbywalnych- zalety i wady?

Zalety:

 Niskie koszty dla rządu

 Pewność osiągnięcia celów środowiskowych
 Autoregulacja cen na rynku- bez podwyższania łącznej wielkości emisji

Wady

 Problematyczna początkowa alokacja uprawnień
 Skomplikowany system transakcji

 Ryzyko przeniesienia zanieczyszczeń w jeden region

52. Co to są koszty bieżące/ nakłady inwestycyjne w ochronie środowiska?

Koszty bieżące są to koszty obsługi i utrzymania działalności (technologii, procesu,

wyposażenia) związanej z ochroną środowiska. Ich głównym celem jest zapobieganie,
zmniejszanie, unieszkodliwianie lub eliminowanie zanieczyszczeń i jakichkolwiek strat
wynikających z bieżącej działalności jednostki. Obejmują koszty działań własnych (w tym
koszty związane z utrzymaniem urządzeń oś, oraz koszty działań świadczonych przez
podmioty zewnętrzne, opłaty usługowe, ekologiczne, oraz koszty kontroli, monitoringu,
badań laboratoryjnych itp.

Nakłady inwestycyjne są to nakłady finansowe lub rzeczowe, których celem jest

stworzenie nowych środków trwałych lub ulepszenie (przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja
obiektów majątku trwałego, a także nakłady na tzw. pierwsze wyposażenie inwestycji.

53. Wymień instytucje systemu finansowania ochrony środowiska.

Sektor publiczny:

 Budżet publiczny i budżet jst
 Ekologiczne fundusze celowe: FOŚiGW, FOGR
 EKOfundusz, fundacje ekologiczne
 Banki państwowe
 Przedsiębiorstwa publiczne

Sektor prywatny:

 Przedsiębiorstwa
 BOŚ SA i banki komercyjne
 Tow. Leasingowe i fundusze inwestycyjne
 Fundacje ekologiczne
 Gospodarstwa domowe
 Zagraniczne instytucje finansowe

54. Wymień główne źródła finansowania ochrony środowiska

Źródła publiczne:
Budżety, państwa i jst; ekologiczne fundusze celowe, oraz inne pozabudżetowe instytucje
publiczne oraz dotacje

Źródła prywatne:
Własne środki przedsiębiorstw, kredyty i pożyczki, banków, oraz instytucji pozabankowych,
środki funduszy inwestycyjnych, środki własne osób fizycznych.

Źródła zagraniczne

Konwersja długu publicznego ekofundusz, programy unijne PHARE, ISPA, SAPARD,
Fundusz Spójności i fundusze strukturalne, środki z Banku Światowego, Europejskiego
Banku Inwestycyjnego.

55. Jaka jest rola gospodarstw domowych w finansowaniu OŚ (to nie wiem czy dobrze 
)

Gospodarstwa domowe są specyficzną grupą ostatecznych konsumentów, które z

jednej strony są odbiorcą usług związanych z ochroną środowiska, z drugiej zaś konsumentem
produktów służących ochronie środowiska.

56. Jakie są podstawowe źródła publicznych środków na ochronę środowiska ?

Do publicznych funduszy ochrony środowiska w Polsce zalicza się:
1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)
2. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
3. Powiatowe fundusze ochrony środowiska
4. Gminne fundusze ochrony środowiska
5. Ekofundusz
6. Ministerstwo Środowiska (MŚ)
Budżety czterech pierwszych funduszy są tworzone głównie z:
¨ opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska - wszystkie firmy korzystające
gospodarczo z zasobów środowiska (zużywające wodę, zanieczyszczające powietrze czy
produkujące odpady) płacą za to zgodnie ze stawkami wyznaczanymi przez Ministra
Środowiska). Każda firma otrzymuje pozwolenie na korzystanie z określonej ilości tych
zasobów.
¨ kar za przekroczenie dopuszczalnych norm - płacą je firmy, które korzystają z większych
ilości zasobów środowiska niż im na to zezwolono oraz wszystkie inne instytucje nie
przestrzegające wymogów ochrony środowiska.

57. Z czego pochodzą środki funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (co jest
ich głównym przychodem)?

Kary i opłaty za korzystanie ze środowiska

58. Co to jest ekokonwersja i EKOFUNDUSZ?

Ekokonwersja – przeznaczenie równoważności zadłużenia na sfinansowanie działań
służących ochronie środowiska
EkoFundusz - fundacja powołana w 1992 przez Ministra Finansów w celu wspierania
przedsięwzięć w ochronie środowiska środkami pochodzącymi z części zagranicznego długu
Polski. EkoFundusz wspiera przede wszystkim:



ograniczanie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz

eliminację niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza)



ograniczanie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochronę zasobów wody pitnej

(ochrona wód)



ograniczanie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu)



ochronę różnorodności biologicznej (ochrona przyrody)



racjonalizację gospodarki odpadami i rekultywację gleb zanieczyszczonych –

(gospodarka odpadami)

59. W jaki sposób/w jakiej formie finansowane są przedsięwzięcia ochrony środowiska z
funduszy ośigw/budżetu państwa/zagraniczne instytucje finansowe/banki / podmioty
gospodarcze/jednostki samorządowe?
dotacje, pożyczki i kredyty na przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska