1.Biologiczna a społeczna koncepcja człowieka

Człowiek jest częścią przyrody, zatem środowisko biologiczne wywiera wpływ na życie

społeczne człowieka. Środowisko biologiczne a przede wszystkim wyposażenie biologiczne jest inne niż u innych gatunków i dlatego umożliwia i wpływa na życie społeczne. Środowisko biologiczne człowieka to pewne dziedziczne cechy organizmu, które wpływają nie tylko na życie społeczne ale i kulturalne. Te cechy to: wzrost, budowa ciała, kolor oczu, włosów skóry. Są przekazywane dziedzicznie, nie mamy na nie wpływu. Determinują osobowość człowieka.

2.Co to jest socjometria i w jaki sposób należy ją wykorzystywać?

SOCJOMETRIA-zajmuje się wzajemnymi oddziaływaniami między ludźmi zachodzącymi we wszelkich grupach. W obrębie nauk społecznych socjometria zyskała pewną autonomię jako specyficzna metodologia badań oraz dziedzina wiedzy.

Badania socjometryczne prowadzone są za pomocą prostego kwestionariusza. Polegają na pytaniu każdego członka badanej zbiorowości, kogo chciałby mieć do towarzystwa w toku jakiejś czynności, a kogo nie. W przypadku badania klasy szkolnej bywa to np. pytanie każdego dziecka, z kim chciałby siedzieć w jednej ławce, a z kim nie. Kierowane do ludzi dorosłych pytanie może dotyczyć tego, z kim respondent chciałby spędzić urlop, a z kim nie, albo z kim pracować, a z kim nie itp. Niekiedy liczba tych wyborów jest dowolna, czasami zaś ograniczona do jednej lub dwóch osób.

Wybory i odrzucenia pozwalają na sporządzenie graficznych obrazów relacji interpersonalnych, które najczęściej przybierają postać tzw. socjogramów . Dane uzyskane dzięki kwestionariuszowi socjometrycznemu są także poddawane analizom statystycznym. W obu rodzajach analiz bywają brane pod uwagę bądź jedynie wybory pozytywne, bądź też łącznie z odrzuceniami. Analizy statystyczne, posługując się odpowiednimi wskaźnikami, pozwalają określić stopień ekspansywności grupy, spoistości grupy, zwartości grupy itp. Analiza danych socjometrycznych dostarcza również informacji o pozycji każdej jednostki w grupie i podziałach na podgrupy, nazywane czasami klikami.

Za klikę w tym przypadku uważa się taki zespół członków zbiorowości, których średnia wzajemna sympatia jest większa niż ich średnia sympatia do pozostałych członków tejże zbiorowości.

W sumie test socjometryczny pozwala badać zarówno stosunki interpersonalne, jak i układ pozycji w grupie. Można spotkać pogląd, że powstanie struktury socjometrycznej jest tym, co przekształca luźny zbiór jednostek w grupę społeczną. Uważa się także, że to właśnie struktura socjometryczna jest czynnikiem wyznaczającym granicę liczebności małej grupy. Oznacza to, że o jakiejś grupie możemy mówić jako o grupie małej tak długo, jak długo jednostki wchodzące w jej skład mogą się znać na tyle, aby mieć do siebie określony, pozytywny bądź negatywny stosunek

3. Czym jest grupa socjologii.

- Stanowisko obiektywistyczne - wywodzi się od Allbina Small.

Mówi o tym, że grupa społeczna to pewna grupa osób, którą łączą stosunki społeczne. Stosunki mogą mieć charakter:

- osobowy np. opinie np. opinie na temat filmu

- rzeczowy, przedmiot np. pożycza długopis

- Stanowisko subiektywistyczne - wywodzi się od Mc Dougall.

Mówi o tym, że grupa społeczna to pewna grupa osób połączona wizjom społeczną. Członkowie grupy są przekonani że tworzą pewną całość z punktu widzenia członka grupy. Jest to całość która różni się od innych grup. Jest to subiektywacja.

Cechy grupy:

- istnieje zasada odrębności

- organizacja wewnętrzna

- świadomość MY

- wartość grupy

Kiedy można mówić o więzi społecznej:

1. Jeżeli istnieje w grupie świadomość istnienia innych osób jako tłum

2. Kiedy zainteresowanie społeczne innymi ludźmi pobudza określoną reakcję

3. Kiedy pomiędzy członkami grupy zachodzą stosunki społeczne o charakterze osobowym lub rzeczowym

4. Kiedy występuje uczycie wspólnoty wyrażającej się w używaniu zaimka „MY”

4. Czym jest idealny model biurokracji?

TYP IDEALNY-abstrakcyjny model, skonstruowany z cech istotnych jakiegoś zjawiska, w tak czystej postaci nigdzie niewystępującego (np. demokracja-znamy idealną demokrację, ale wiemy, że w rzeczywistości ona nie występuje).

Typ idealnej biurokracji przedstawił Weber przy okazji rozważań dotyczących podstaw prawomocności władzy. Przez biurokrację rozumiał władzę legalną, opartą na normach prawnych i kompetencji osób sprawujących władzę na mocy tych norm. Pod wpływem Webera przyjęło się w naukach społecznych używanie słowa ”biurokracja” na określenie specyficznej formy organizacji i wg nich:

BIUROKRACJA-scentralizowany system organizacyjny, w którym władza związana jest z zajmowanym w ramach hierarchii urzędem.

Typowi idealnemu biurokracji Weber przypisywał następujące cechy:

• podporządkowanie zachowania bezosobowym przepisom,

• struktura hierarchiczna ustalona przez przepisy,

• urzędnicy są profesjonalistami; zajmują stanowiska stosownie do kwalifikacji potwierdzonych dyplomami i awansują w hierarchii zgodnie z ustanowionymi regułami,

• wszystkie stosunki mają charakter bezosobowy; są stosunkami między stanowiskami, a nie osobami; nie podlegają wpływom uczuć i cech osobowościowych, nie ma w nich miejsca na kaprys i samowolę,

• urzędnicy są pracownikami najemnymi; nie są właścicielami żadnej części organizacji i nie mogą używać jej do własnych celów; sfera zawodowa jest ściśle oddzielona od sfery prywatnej,

• komunikacja i wymiana informacji dokonuje się w formie pisemnej, przez przepływ dokumentów „drogą służbową”, którą określają przepisy,

• gromadzona jest dokumentacja pisana, co daje możliwość wykorzystania doświadczeń i jednakowe postępowanie w podobnych sytuacjach.

Zalety biurokracji: sprawność i racjonalność

Wady biurokracji: w biurokratycznej organizacji człowiek traci swoją osobowość zostaje sprowadzony do roli trybika bezdusznej maszyny oraz może ona doprowadzić do dehumanizacji stosunków społecznych.

5. Czym jest konformizm.

Konformizm - to zmiana zachowania lub opinii wywołana rzeczywistością lub wyobrażanym naciskiem ze strony grupy lub jednostki.

6. Czym jest kontrola społeczna w sensie socjologicznym.

Kontrola społeczna - to wszystkie mechanizmy uruchamiające, a niekiedy i wymuszające współdziałanie, które utrzymuje porządek społeczny.

W tworzeniu tego porządku zasadniczą rolę odgrywa:

- proces instytucjonalizacji (instytucje i instutucjonalizacje). Instytucje kontrolują ludzkie działania narzucając wzory postępowania, które każą zachowywać się w taki a nie inny sposób i określają jako obowiązujący jeden z wielu możliwych kierunków działania.

- proces socjalizacji - mechanizm ten działa tym skuteczniej, im głębiej zostaną zinternalizowane przekazywane wartości, normy i wzory zachowań. W tym przypadku kontrola społeczna zostaje wprowadzona do wnętrza człowieka i powstaje mechanizm kontroli wew.

Kontrola społeczna zarówno wew. jak i zew. działa na wszystkich poziomach życia zbiorowego. W rodzinach i małych grupach koleżeńskich oraz w wielkich zbiorowościach społecznych. Jednakże w poszczególnych rodzajach zbiorowości niezależnie od wszelkich różnic mechanizmów kontrolnych i rodzajów stosowanych sankcji inny jest zakres zachowań podlegających kontroli wew.

Na szeroko rozumianą kontrolę społeczną we wszystkich zbiorowościach składają się zarówno działania podejmowane z zamiarem kontroli zachowań, jak i takie, które niezależnie od intencji działających wpływają, na zachowania i tym samym pełnią funkcje kontrolne. Dobrym przykładem takiego dwoistego zamierzonego i niezamierzonego oddziaływania kontroli jest proces socjalizacyjny.

Kontrolę społeczną możemy ponadto podzielić na:

- kontrolę nieformalną

- kontrolę formalną

Kontrola nieformalna - to wszystkie wzory zachowań przekazane w stosunkach osobistych i wszystkie reakcje i sankcje stosowane spontanicznie i na zasadzie zwyczaju.

Kontrola formalna - to wszystko co zapisane jest w regulaminach poszcz. organizacji i stowarzyszeń, a przede wszystkim w państwowych kodeksach prawnych. Kontrola formalna jest zawsze zamierzona, podczas gdy kontrola nieformalna może być zarówno zamierzona jak i niezamierzona.

7. Czym jest mikrostruktura społeczna?

MIKROSTRUKTURA SPOŁECZNA - to mała struktura, której podstawowymi elementami są jednostki lub pełnione przez nie role społeczne. Zasadniczą cechą mikrostruktury są relacje bezpośrednie (face-to-face) między jej członkami (np. rodzina, grupy rówieśnicze, towarzyskie, pracownicze).

W obrębie mikrostruktur dokonują się procesy socjalizacji, transmisji kulturowej, kontroli społecznej kształtowania osób i wzorów zachowań. Przez to zjawiska zachodzące w mikrostrukturze wywierają istotny wpływ na cały system społeczny.

8. Czym jest osobowość w sensie socjologicznym.

Przedstawiciel psychoanalizy Freud uważał, że osobowość społeczna to zespół sił regulujących postępowanie człowieka. Składa się z :

ID - popędu

EGO - świadomości Normy wartości tkwiące w ludzkim umyśle

SUPER EGO - nadjaźni

ID - to instynktowna część naszej osobowości. Jak pisał Freud to nagromadzona energia poprzednich pokoleń. Przy normalnej osobowości ID jest na co dzień niewidoczne.

Gdyby człowiek posiadał tylko ten poziom osobowości to jego zachowanie w żaden sposób nie różniłoby się od zachowania zwierząt. ID jest spychane w niebyt przez EGO i EUPEREGO. Zdaniem Freuda są 3 sytuacje w których ID się ujawnia:

- to są marzenia senne

- osobowość małego dziecka

- osobowość części osób chorych psychicznie

W swoim działaniu ID kieruje się zasadą przyjemności, przy czym dąży do tego by tę przyjemność zrealizować niezależnie od tego czy istnieją ku temu warunki; i jakie mogą być ewentualne konsekwencje działania.

EGO - to świadoma część naszej osobowości i jest to umiejętność do wnioskowania, syntetyzowania, abstrahowania czyli inaczej umiejętności racjonalnej oceny sytuacji w której żeśmy się znaleźli. EGO w swoim działaniu kieruje się zasadą rzeczywistości, przy czym nie oznacza to negowania przyjemności a jedynie jest to poszukiwanie sytuacji, w których ta przyjemność może być zrealizowana bez narażenia się na naganę ze strony grupy. Zadaniem EGO jest również represjonowanie ID, po to aby nie narazić się za jego istnienie i działanie na naganę ze strony grupy.

SUPER EGO - jest to kulturowa część naszej osobowości i najmocniej jest ona przyswajana przez jednostkę w okresie dzieciństwa i jest nad świadomość efektem naśladowania zachowania rodziców bądź opiekunów. Na SUPER EGO składają się normy i wartości grupy w której zostaliśmy wychowani.

W praktyce SUPER EGO działa w 2 wymiarach:

- jest to nasze sumienie

- jest to nasza moralność

Moralność - to szablon (wzorzec) składający się z podstawowych wartości i norm kulturowych, charakterystycznych dla konkretnej grupy.

Sumienie - „rodzaj wagi” za pomocą, której jest „ważone” nasze konkretne zachowanie. Jeżeli to zachowanie odbiega od wzorca utrwalonego w moralności to zazwyczaj odczuwamy poczucie winy i najczęściej wracamy do zachowań zgodnych z naszą moralności.

Socjologowie mówiąc o osobowości społecznej, zwracają uwagę na cechy wspólne wielu jednostek.

Według Szczepańskiego jest to zespół trwałych cech jednostki wpływających na jej postępowanie wyrastających na podstawie cech biogennych i psychologicznych a pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości w których jednostka uczestniczy

Cechy biogenne - cechy wrodzone człowieka, jest to działalność systemu nerwowego, procesy przemiany materii, popęd, impulsy skłaniające nas do danego zachowania

Cechy psychogenne - pamięć, inteligencja, wola, wyobrażenie.

9. Czym jest patologia społeczna z socjologicznego punktu widzenia.

To co pewnej społeczności uważane jest za zjawisko patologiczne w innej może być postrzegane jako zjawisko pożądane, jest to powodowane tym iż każde społeczeństwo wykształca swoje wzorce kulturowe w obrębie których ocenia dane zachowania. Patologia to odchylenie od wartości wzorów norm społecznych powszechnie niemal uznanych w danym społeczeństwie (odchylenie od przyjętego lub wytworzonego w danej społeczności wzorca). O przyczynach powstania patologii mówi teoria dezorganizacji społecznej W. Ogburna, stwierdzając iż właściwym funkcjonowania społeczeństwa jest równomierność zmian w sferze technologicznej i kulturowej. Jeżeli natomiast zmiany w technologii (cywilizacja) wyprzedzają znacznie zmiany w sferze kulturowej, występuje zjawisko opóźnienia kulturowego sprzyjające procesom załamywania się (dekulturyzacji) wartości, wzorów i norm społecznych, które dotąd zapewniały w pewnym stopniu równowagę społeczną.

10.Czym jest społeczeństwo globalne

Globalizacja „jest stopniowym rozszerzeniem się na skalę całego globu ziemskiego terytorialnego zasięgu społecznego podziału i wymiany rynkowej, powiązań i oddziaływań wzajemnych między zbiorowościami ludzkimi we wszystkich sferach życia. Oznacza wzrastające tempo ogólnoświatowego przepływu techniki, dóbr usług, kapitału, siły roboczej, środków konsumpcji, informacji, idei. Obejmuje rozwój ponadnarodowych instytucji i organizacji technicznych, ekonomicznych, socjalnych, politycznych, kulturalnych, naukowych i artystycznych. Globalizacja kładzie kres izolacji poszczególnych społeczeństw i powoduje nasilenie się wewnętrznych wpływów na wszystkie sfery ich życia z każdym dniem świat się kurczy w naszych oczach i coraz wyraźniej uświadamiamy sobie zależności w skali całego globu.

Społeczeństwo globalne ujmowane jest bardzo szeroko obejmuje zarówno instytucje polityczne, administracyjne składające się na państwo jak i grupy etniczne, narodowości, ukształtowane zbiorowości i grupy społeczne. W podobny sposób pojęcie to rozumie Jolanta Kuplińska „zespół instytucji, zbiorowości, więzi i stosunków społecznych składa się na społeczeństwo. Tak szeroki zakres tego pojęcia pozwala mówić o społeczeństwie globalnym lub wg innych terminologii o społeczeństwie kompleksowym, ogólnym, narodowo państwowym. W jego obrębie sytuują się różnego typu konkretne (lub empiryczne) „społeczeństwa”.

11.Czym jest teoria grup odniesienia?

Określenie grupy odniesienia bywa używane w dwojakim sensie:

1)na oznaczenie grupy, która jest dla danej jednostki źródłem norm i wartości, a także wzorów zachowań, wedle których modeluje własne postępowanie.

2)może oznaczać grupę, która jest dla jednostki tłem oceny przez nią bądź własnej sytuacji, bądź postępowania.

Ocena własnej sytuacji na tle innych dokonywana jest z perspektywy rozdziału kar i nagród. Tak, np. student, którego praca roczna została oceniona na trzy plus, będzie bardzo niezadowolony z siebie, jeżeli oceny reszty grupy to cztery i pięć, natomiast będzie miał powody do zadowolenia, jeżeli większość grupy otrzyma oceny niedostateczne, a tylko jedna osoba zostanie oceniona wyżej od niego.

Ocenić własne postępowanie można zarówno przez zestawienie z normą uznawaną w grupie, która jest dla nas grupą odniesienia, jak i z zachowaniem się innych członków tej grupy. Uzasadnieniem własnego postępowania staje się wówczas powołanie na to, że „inni tak robią” czy też „inni tak nie robią”.

Z funkcjonowaniem grup odniesienia jako tła oceny własnej sytuacji łączy się pojecie względnego upośledzenia (oznacza ono, że poczucie upośledzenia wiąże się nie tyle z umiejscowieniem na obiektywnej skali posiadanych dóbr, ile z postrzeganiem własnego usytuowania stosunku do innych osób o podobnych cechach, czyli zależy od subiektywnej skali ich pozycji, np. asystent w państwowej uczelni nie będzie się czuł upośledzony, kiedy jego profesor będzie zarabiał więcej od niego, natomiast poczuje się upośledzony na wieść, że jego kolega, który jest asystentem w innej uczelni, zarabia dwa razy tyle co on).

Grupy odniesienia bywają zarówno grupami odniesienia pozytywnego jak i negatywnego. Ponadto jednostka ma zazwyczaj więcej niż jedną grupę odniesienia. W różnych momentach swego życia, a także w stosunku do różnych celów różne grupy stają się dla niej grupami odniesienia.

Wybór przez jednostkę grup odniesienia.

Jest rzeczą wiadomą, że grupa odniesienia może być zarówno grupą, której jednostka jest uczestnikiem, jak i taka, do której nie należy. Natomiast nie do końca wiadomo, jakie są mechanizmy wyboru grup odniesienia:

• w społeczeństwach mobilnych, otwartych, w których zmiany pozycji i przynależności grupowych są nie tylko możliwe, ale i łatwe, jednostka może orientować się nie na grupy, do których należy, ale do których aspiruje - takie zainteresowanie może być użyteczne jako rodzaj socjalizacji przygotowującej do członkostwa w nowej grupie, czy tez do przynależności do nowej, np. zawodowej kategorii;

• w społeczeństwach zamkniętych, nie mobilnych, orientacja na standardy grupy, w której nie tylko się nie uczestniczy, ale i nie ma żadnych możliwości spełnienia warunków uczestnictwa, może mieć szkodliwe skutki - jednostka, która uczestnicząc w jednej grupie, żyje wedle norm i standardów innej, takiej, do której nie ma żadnych szans należeć, staje się dziwolągiem i zostaje uznana za dewianta bądź zostaje wyłączona z tej pierwszej i nigdzie nie przynależąc, staje się człowiekiem marginesu

12. Czym jest w socjologii problem kultury zaufania i nieufności?

Historia i postępowanie ludzi dowiodło, że daleko szybciej i łatwiej można zawieść się w wyrażanym zaufaniu, niż przełamać zakładaną nieufność. Nawet pojedyncze działanie sprzeczne z naszymi oczekiwaniami może doprowadzić do załamania się zaufania, potrzebujemy natomiast wielu konsekwentnych dowodów , żeby uznać, że nasza nieufność była bezzasadna. Mówiąc inaczej: daleko łatwiej jest utracić zaufanie niż je zdobyć.

„ Rozbierając” każde społeczeństwo na czynniki pierwsze zaufania i nieufności zacznijmy od grupy zaufania osobistego. Dotyczy ono konkretnych, znajomych osób. Naszym polem działania jest najbliższa rodzina, znajomi i przyjaciele. Nieco bardziej abstrakcyjny charakter ma zaufanie pozycyjne, kierowane do określonych ról społecznych, zawodów, stanowisk, urzędów, bez względu na to, kto je konkretnie zajmuje. Każdy, kto pełni rolę obdarzoną społecznym zaufaniem (np. lekarz, adwokat, duchowny) posiada z tego tytułu pewien wstępny „kredyt zaufania” niezależny od jego przymiotów osobistych. Podejmując „zakłady” wyrażające zaufanie lub nieufności wobec określonych osób lub obiektów, motywowani jesteśmy przez różne okoliczności. Najczęściej bierzemy pod uwagę pewne właściwości adresatów zaufania. Kryteria immanentne, jakie bierzemy pod uwagę , są trojakiego rodzaju.

Pierwsze stosunkowo niezawodne, to reputacja , a więc znana nam historia działań wcześniejszych, konsekwentnie i w rozmaitych sytuacjach przejawiających oczekiwane przez nas walory. Drugie, bardziej już zawodne kryterium to aktualne osiągnięcia, które nie muszą reprezentować starego profilu działań , mogą być sporadyczne lub przypadkowe. Wreszcie trzecie, nader już niepewne kryterium to fizjonomia, różne rekwizyty zewnętrzne i symbole statusu stosowane przez osoby czy instytucje. Niezależnie od cech adresata czy partnera, istotnym czynnikiem decydującym o zaufaniu lub nieufności, jest nasza własna skłonność do udzielania lub odmowy zaufania, osobista ufność lub nieufność. Są to skłonności indywidualne, psychologiczne. Ale tendencja do obdarzania zaufaniem lub odwrotnie - odmawiania zaufania, może przybrać charakter zbiorowy, społeczny. Ufności lub podejrzliwość mogą stać się „faktami społecznymi”. Docieramy tu do trzeciego wymiaru zaufania - wymiaru kulturowego. Reguły kulturowe dotyczące zaufania to skumulowane historyczne efekty doświadczeń zbiorowych. Przedstawiona teoria zaufania pozwala zarysować kierunek możliwych działań praktycznych, czyli jak w naszym społeczeństwie przeszłe losy pozostawiły głęboko zakodowany odruch nieufności. Jednego zmienić się nie da - historii. Dziedzictwo historyczne, niosące tradycje zaufania lub nieufności, musi być traktowane jako dane. Przedmiotem oddziaływań mogą być tylko składniki teraźniejszości. Konsekwentna aktywność normotwórcza i porządkowanie istniejącego prawa, odsłanianie tajników organizacji społecznej - mechanizmów funkcjonowania gospodarki i polityki, wytwarzanie poczucia stabilności i ciągłości procesów gospodarczych oraz przedsięwzięć politycznych, rzędy prawa i odpowiedzialności władzy wszystkich szczebli, pełną realizację praw i rygorystyczne egzekwowanie obowiązków - oto niektóre strategie, jakie implikuje przedstawiony model. Jednym słowem kultura zaufania ma tym większe szanse, im społeczeństwo staje się zasobniejsze, a ludzie uczciwsi. Kultura nieufności charakteryzuje się rozpowszechnioną i uogólnioną podejrzliwością w stosunku do osób i instytucji, nakazującą nieustannie monitorować i kontrolować ich działania w obawie przed oszustwami, nadużyciami, kłamstwami, nierzetelnością, spiskami i konspiracją. Nieufność dostarcza nam bariery obronnej przeciwko możliwym przyszłym zagrożeniom ze strony innych. Domniemanie, że inni będą działać na naszą niekorzyść skłania nas do powstrzymywania się od działań, zachowania dystansu i ciągłej czujności. Redukujemy w ten sposób niebezpieczeństwo, ale kosztem pasywności i utraty korzyści płynących z interakcji.

13. Czym jest władza w organizacji i w jaki sposób można ją legitymizować.

Władza - jest to możliwość podejmowania wiążących decyzji dotyczących podziału dóbr będących przedmiotem konfliktów: (dobrem jest coś co posiada wartość, mieszkanie,) władzę ma ten co może dzielić, tego co dla wszystkich nie starcza i co jest traktowane jako dobro.

Weber wyróżnił 3 źródła władzy

1. Władza oparta na powszechnych tradycjach: zawsze tak było syn króla zostanie królem

2. Władza oparta na źródłach charyzmatycznych oznacza to że o kimś myśli się że jest mężem opatrzności, ma spełnić jakąś misję, jest kimś ponad przeciętnym.

3. Władza oparta na źródłach legalnych: władzę ma ten kto w sposób określony prawem uznawanym w danym układzie społecznym tą władzę zdobył: wybory nominacje

WYRÓŻNIAMY 3 ŚRODKI WŁADZY (sprawowanie władzy):

- Władza oparta na przymusie: uczestnik organizacji zachowuje się zgodnie z dyrektywami przełożonego bojąc się sankcji

- Władza oparta na autorytecie: podwładni uznają kompetencje przełożonego

- Władza oparta o manipulacje: wykorzystuje napięcie wewnętrzne lub ich prowokuje, nagradzanie jednych kosztem drugich.

Zdaniem Webera władza może być legitymizowana (uzasadniona) w trojaki sposób:

- władza tradycyjna - jest uzasadniona mocą zwyczajów nie pisanej tradycji

- władza legalna - uzasadniona istniejącym prawem

• - władza charyzmatyczna - jest uzasadniona szczególnymi predyspozycjami osoby ją sprawującej.

• 14. Czynniki zwiększające konformizm człowieka

*brak zaangażowania jednostki w swoją pierwotną ocenę

*niskie mniemanie osoby. Osoby łatwiej ulegają naciskowi grupy

*skład grupy. Grupa skuteczniej skłania do konformizmu gdy:

• składa się ze specjalistów

• jej członkowie są dla danej jednostki osobami znaczącymi

• członkowie grupy są pod pewnym względem podobni do tej jednostki

*obawa przed kasej, braku akceptacji

*ludzie są skłonni bardziej dostosować się do osoby noszącej mendum.

15. DYFUZJA ODPOWIEDZIALNOŚCI:

Jeśli ludzie zdają sobie sprawę, że świadkami jakiegoś zdarzenia są też inni ludzie to:

Każdy świadek może mieć poczucie, że odpowiedzialność nie spoczywa jedynie na nim - inni również widzą to samo.

16.Istota socjologicznego systemu A. Comte'a było:

Stworzenie klasyfikacji nauk:

-wg złożoności

-wg malejącej abstrakcyjności

Całą wiedza człowieka da się sprowadzić do 6 nauk: socjologia, fizyka, chemia, biologia, astronomia, matematyka.

Definiuje on socjologie jako naukę o procesach statyki i dynamiki społecznej.

Statyka społeczna:

-analiza rodziny

-państwo

-własność

-instytucje obrzędowe

-instytucje związkowe i religia

• Dynamika społeczna

3 stadia rozwoju społeczeństw

1)stadium teologiczne

2)stadium metafizyczne

3)stadium pozytywne

17. Jaka jest różnica między podziałem na warstwy i klasy społeczne.

Klasy społeczne są podzielone na różne warstwy. Klasy są rzeczywistością społeczną obiektywną, jakiekolwiek zdanie czy opinia społeczna nie może jej tworzyć ani zmieniać natomiast warstwy mogą być wyrażone na podstawie tego co ludzie sądzą. Klasy są zbiorowościami powstającymi wraz z własnością prywatną środków produkcji i posiadania lub nie posiadania tych środków produkcji. Jest zasadniczą cechą różnicującą ludzi. Warstwy zaś wyróżnia się na podstawie stylu życia, obyczajów, pewnego poziomu dochodów oraz barier oddzielających je od innych zwłaszcza niższych zbiorowości. Mają poczucie więzi wewnętrznej. Zasady odrębności, styl życia oddzielają je od warstw niższych niż czy wyższych.

18. Jakie mogą być przyczyny nowych podziałów społecznych w erze ponowoczesnosci.

Przemiany przeobrażające społeczeństwa przemysłowe w tak wielkim stopniu, ze zaczyna się je postrzegać jako społeczeństwa nowego typu „ponowoczesnego” dotyczą zróżnicowania społecznego.

W wyniku zmian na rynkach pracy wywołanych przez rozwój techniki oraz procesy globalizacji zmienia się ich charakter.

• Zmierzch tradycyjnego przemysłu wydobywczego i ciężkiego oraz zamieranie wielkich zakładów produkcyjnych przy jednoczesnym wzroście sektora usług powoduje zmniejszenie liczebności klasy robotników.

• Własność środków produkcji w tym kapitału oddziela się od jego zarządzania. Rozrasta się wewnętrznie zróżnicowana kategoria menedżerów, którzy nie sa właścicielami, ale zarządcami przedsiębiorstw, korporacji i kapitałów.

• Zróżnicowanie społeczne w wymiarze władzy staje się ważniejsze od zróżnicowania w wymiarze własności. W rezultacie istotnymi podziałami społecznymi staja się podziały na tych, którzy są mniej i tych, którzy są bardziej elastyczni w dostosowywaniu się do potrzeb rynku, a także na tych, którzy mają mniejsze i tych którzy mają większe możliwości uzyskania stałego w przynajmniej długotrwałego zatrudnienia.

• W społeczeństwie ponowoczesnym następuje przekształcenie wielu umiejętności w zawody kwalifikowane oznacza to profesjonalizacje zawodów, poświadczonych formalnymi świadectwami i dyplomami. Dlatego istotnym wymiarem zróżnicowania społecznego staje się poziom wykształcenia.

• Podstawową rolę w podziałach społecznych przestaje odgrywać gospodarka, a zaczyna kultura. Do opisu nowej sytuacji stosuje się pojęcie:

-kapitału kulturowego -idee, wiedze, umiejętności

-kapitał społeczny- rozumiany jako sieć towarzyskich znajomości, społecznych kontaktów i powiązań jednostek.

• W społeczeństwie ponowoczesnym zwraca się uwagę na znaczenie pozycji przypisanych, określonych przez przynależność etniczną, kolor skóry, preferencje seksualne, a także płeć, która zaczyna być postrzegana jako wyznacznik różnic społecznych.

• Rozwój najrozmaitszych regulacji prawnych chroniących przedstawicieli różnego rodzaju mniejszości, ma taki skutek, że szanse życiowe jednostek zaczynają bardziej zależeć od „politycznie zdefiniowanych i prawem gwarantowanych uprawnień”.

• Odrębną kategorie społeczną tworzą ludzie z tzw. "marginesu społecznego”. Członków tej grupy łączy podobieństwo strategii przetrwania. W śród czynników wyrzucających ludzi na margines społeczny największe znaczenie ma bezrobocie i ubóstwo.

• Panorama społeczna ponowoczesnych społeczeństw to zawiła mozaika subkultur gustu, niesformalizowanych zrzeszeń, buntowniczych grup etnicznych i religijnych, internetowych grup dyskusyjnych, stowarzyszeń zawodowych. Wiele z nich ma żywot efemeryczny, inne trwają długo. Łączą one i mobilizują do wspólnych działań lub różniących się pozycją ekonomiczną i usytuowaniem w podziale sceny politycznej.

W erze ponwoczesnosći trzy dobra- bogactwo, władza i prestiż- dzielą ludzi najbardziej, są najważniejsze przy generowaniu nierówności społecznych. Ale ludzie cenią sobie jeszcze inne wartości, które sa w społeczeństwu nierówno rozdzielone

19. Jakie są efekty socjalizacji

Socjalizacja - to złożony wielostronny proces uczenia się dzięki któremu człowiek istota biologiczna, staje się istotą społeczną, członkiem określonego społeczeństwa i reprezentantem, określonej kultury .

Socjalizacja jest rezultatem zarówno wpływów zamierzonych określanych mianem „wychowania'' jak i nie zamierzonych. Na człowieka wpływają zarówno instytucje które wychowanie stawiają sobie za jeden z celów np. kościół ,rodzina , szkoła oraz wszyscy ludzie z którymi człowiek styka się w swoim otoczeniu np. rówieśnicy , przyjaciele ,członkowie organizacji do których należy , ale również to co czyta i ogląda na ekranie.

• 19.Efekty socjalizacji :

• człowiek w procesie socj. poznaje i przyswaja sobie :

• Umiejętności , które leżą u podstaw wszelkich interakcji społecznych np. znajomość społecznie konstruowanych systemów znaczeń , zdolności rozumienia znaków w tym języka oraz symboli i także umiejętność posługiwania się nimi , oraz poznanie procedur interpretacyjnych zachowań innych ludzi .

• Normy i wzory zachowań , zarówno społeczne akceptowane i kulturowo określone wzory zaspokajania biologicznych potrzeb, popędów ( głód popęd seksualny ) jak i wzory reakcji emocjonalnych . Uczy się jak zachowywać w określonych sytuacjach i jak je rozpoznać .

• Wartości

• Umiejętności posługiwania się rozmaitymi przedmiotami , która jest konieczna do sprawnego funkcjonowania w danej cywilizacji a nawet do przeżycia . ( w społeczeństwie zbieracko myśliwskim to np. umiejętność polowania w dzisiejszy społeczeństwie np. posługiwanie się Internetem ).

• Człowiek w procesie socjalizacji ponadto określa swoją osobowość i tożsamość .

Uczenie się tych umiejętności opiera się na 3 mechanizmach

• Wzmacnianiu (zachowania właściwe są nagradzane i kojarzą się z czymś miłym , zachowania niepożądane są karane i kojarzą się z przykrością

• Naśladownictwa

• 3 mechanizm właściwy jest tylko człowiekowi przekaz symboliczny (człowiek znaczna część wiedzy o tym co dobre a co złe i jak należy się zachowywać w różnych sytuacjach uzyskuje przez pouczenia słowne ze strony innych ludzi bądź teksty pisane .

Socjalizacja jest procesem który trwa tak długo jak życie człowieka. Każdy z nas w toku swojego życia uczy się nowych ról społecznych np. uczeń , student , mąż ,emeryt .

20. Jakie są kryteria klasyfikacji grup społecznych?

1. Charakter więzi łączących członków grupy

2. Stopień trwałości tej więzi

3. Ze względu na wielkość grup

4. Charakter członkostwa w grupie

5. Typ solidarności członkostwa grupy

6. Trudności przystąpienia do danej grupy

21. jakie znasz rodzaje grup społecznych ?

1. Ze względu na charakter więzi łączących członków grupy.

Grupy formalne - więź ma charakter bez osobowy, są powoływane przez szereg grupy społ., działalność grup jest określona przepisami, przynależność jest przymusowa np. zakład pracy;

Grupy nieformalne - więź o charakterze osobistym powstaje samorzutnie, przynależność jest dobrowolna np. przyjaciele

2. Ze względu na stopień trwałości.

Krótkotrwałe (sporadyczne) - są to grupy, które trwają przez okres jednego wydarzenia.

Ciągłe (trwałe) - grupy , w których występuje ciągła realizacja zadań, ciągłość form

organizacyjnych i ciągłość więzi.

3. Ze względu na wielkość grup

Małe - przeważają bezpośrednie stosunki społeczne, są niesamoistne (stanowią skład grup dużych), nie zaspokajają wszystkich potrzeb członków.

Duże - przeważają stosunki pośrednie są samoistne, zaspokajają wszystkie potrzeby wszystkich członków.

4. Ze względu na charakter członkostwa.

Naturalny - rodzina, naród

Dobrowolny - zrzeszenie

5. Ze względu na typ solidarności członków grupy

zewnętrznych - są to grupy nam obce

wewnętrznych - są to grupy do których należymy

6. Ze względu na trudności przystąpienia do danej grupy.

Ekskluzywne - grupy, które wymagają od swoich członków spełnienia wygórowanych kryteriów np. Związek Literacki

Inkluzywne - grupy charakteryzujące się łatwą przystępnością, nie wymagają spełnienia wygórowanych kryteriów, większość osób może do nich należeć np.: związki zawodowe.

22. Kultura masowa jako przejaw współczesności.

Kultura masowa - obejmuje zjawiska intelektualnej, estetycznej, etycznej, rozrywkowej działalności ludzkiej związane z oddziaływaniem tzw. środków masowego przekazu, a więc są to wszystkie treści przekazane tą drogą za pomocą tych środków. Jest to ogół treści ww. charakterystycznych dla współczesnych uprzemysłowionych zurbanizowanych społeczeństw docierający do mas głównie poprzez środki masowego przekazu, masowej komunikacji. Kultura masowa jako pewien szczególny sposób komunikowania jest ściśle powiązana z przekształceniami struktury społecznej. Zjawiska związane z kulturą masową mają konsekwencje dla całości życia społecznego w tym także dla kultury.

Kultura masowa:

- upowszechnia elementy kultury

- standaryzuje elementy kultury (ujednolicenie homogenizacja treści kultury)

Kultura masową jako swoisty obszar kultury wpływa znacząco na życie społeczne i kulturę modyfikując niektóre jej elementy, zmienia pewne jej wartości, narzuca nowe, modeluje style zachowania się. Kultura masowa ma zatem poważny wpływ na zachowanie się i działalność ludzi w wielu dziedzinach życia społecznego. Pod wpływem kultury masowej pojawiają się nowe potrzeby, są przez nie zaspokajane i w mniejszym lub większym stopniu przez środki masowego przekazu kształtowana Kultura masowa - środki masowego przekazu przejmują rolę instytucji kształtujących, wpływających na jednostki i ich kulturę (instytucje socjalizacyjne) np. programy edukacyjne w TV, czasopisma i książki naukowe. Poprzez środki masowego przekazu kształtowane są nowe wzory zachowań wzniecane są potrzeby, sugerowany jest styl życia, ubioru, zachowania się, kształtowanie są pewne elementy składające się na kulturę. :)

23. Na czym polega idea stratyfikacji społecznej.

Stratyfikacja społeczna jest warunkiem uwarstwienia społeczeństwa a co za tym idzie podziału społeczeństwa na klasy i warstwy podział ten związany jest przede wszystkim z rozdziałem dóbr społecznych.

Dwa główne systemy stratyfikacji czyli systemy uwarstwienia:

- System klasowy „otwarty” system stratyfikacyjny w którym można zmienić pozycje określoną przez urodzenie poprzez pomnażanie dóbr społecznych.

- System kastowy „zamknięty” system stratyfikacyjny nie można zmienić swojej pozycji np. człowiek urodzony w kaście biedaków nigdy nie może stać się bogatym czy też człowiekiem cieszącym się poważaniem ludzi z wyższych kast.

Stratyfikacja społeczna jest cechą społeczeństw a nie poszczególnych ich członków. Stratyfikacja wiąże się z nierównym podziałem dóbr społecznych najczęściej dotyczy to dóbr ekonomicznych i usług.

23'. Na czym polega idea stratyfikacji społecznej

Stratyfikacja społeczna jest wynikiem uwarstwienia społeczeństwa a co za tym idzie podziału społeczeństwa na klasy i warstwy podział ten związany jest przede wszystkim z rozdziałem dóbr społecznych . Dwa główne systemy stratyfikacji czyli systemy uwarstwienia

1) system klasowy „otwarty'' System stratyfikacyjny w którym można zmienić pozycje określoną przez urodzenie poprzez pomnażanie dóbr społecznych

2) System kastowy „zamknięty `' Człowiek nie można tu zmienić swojej pozycji np. człowiek urodzony w kaście biedaków nigdy nie może stać się bogatym czy też człowiekiem cieszącym się poważaniem ludzi z wyższych kast.

Stratyfikacja - hierarchiczny układ struktury społecznej, której zasadniczym elementem są warstwy społeczne. Podział społeczeństwa na warstwy zakłada występowanie nierówności społecznych pod względem poziomu uzyskiwanych dochodów, pozycji społecznej, wykształcenia, stylu życia, prestiżu itp. .

Problemem tym zajmowali się W. Lloyd Warner i Paul Lunt W swych podziałach brali pod uwagę nie tylko kryteria ekonomiczne (dochód) lecz także styl życia(liczy się zarówno sposób uzyskiwania pieniędzy, jak i styl ich wydawania.)

Kingsley Davis i Wilbert Moorew ramach tzw. Funkcjonalnej teorii stratyfikacji starają się wyjaśnić konieczność występowania nierówności w dostępie do różnych pożądanych dóbr w każdym społeczeństwie Stwierdzają że Istnienie nierówności jest czynnikiem motywującym jednostki do zajmowania tych pozycji społecznych, które są szczególnie ważne, a zarazem wymagają trudu, przygotowania lub specjalnych umiejętności. Aby znaleźli się chętni do zajmowania tych pozycji społeczeństwo musi ustanowić specjalne gratyfikacje, będące swoistą rekompensatą za podjęty wysiłek. Są nimi nie tylko korzyści materialne lecz także prestiż społeczny. Nierówności społeczne pełnią więc - w tym ujęciu - pozytywne funkcje. Zapewniają dobór kompetentnych i właściwie przygotowanych osób do zajmowania najwyższych pozycji społecznych. Krytykę tej koncepcji przedstawił Melvin Tumin.

Njeil J. Smelser wskazuje dwa typy problemów związanych z zagadnieniem stratyfikacji: 1)na ile podstawą hierarchizacji jednostek są cechy przypisane, 2) w jakim stopniu cechy przypisane osób decydują o ich pozycji społecznej. Pewien stopień przypisania występuje w każdym społeczeństwie, gdyż dziecko przejmuje początkowo status rodziców. W społeczeństwach o decydującym nastawieniu egalitarnym dużą wagę przywiązuje się do niezależności zajmowanej pozycji społecznej od cech przypisanych - nacisk położony jest na osiąganie pozycji własnym wysiłkiem i pracą. W praktyce jednak związek między pozycją a cechami przypisanymi jest zwykle silniejszy, niż się sądzi. Uniezależnienie zajmowanej pozycji społecznej od cech przypisanych świadczy o stopni „otwartości” danego systemu społecznego, a zarazem o występującej ruchliwości społecznej.

• 24. Na czym polega nowy model komunikacji?

1. preferowana modalność sensodyczna- dominujący u nas kanał odbioru komunikatów.

Są 3 źródła odbioru:

*słuch

*wzrok

*kanał pozawerbalny (kinestetyczny)

2. preferowany styl myślenia

Jest ot charakterystyczny dla nas sposób wewnętrznej organizacji komunikatów (charakterystyczny sposób myślenia)

Dwa typy myślenia:

1. myślenie seryjne

*koncentracja na szczegółach

*wykonaniu czynności krok po kroku

*wykonaniu jednej czynności powoduje rozpoczęcie następnej i dążenie do przeanalizowania wszystkich przypadków.

2. myślenie równoległe

*brak zwracania uwagi na szczegóły

*wykonanie wielu czynności równocześnie

*dążenie do znalezienia optymalnego jednego rozwiązania

*dążenie do syntezy

25. Na czym polegał eksperyment Asha.

Doświadczenie Asha

I grupa - pomocnicy (odcinek C) - celowo źle odpowiadali

II grupa - nie wiedzieli, że biorą udział w doświadczeniu

X A B C

Druga grupa odpowiadała podobnie jak pierwsza, gdyż bała się odrzucenia, chcieli uzyskać nagrodę np. akceptacja;

• chęć uzyskania nagrody i uniknięcia kary ;

• postawa przeciwna konformizmowi jest nonkonformizmem;

• egzaminator jest autorytetem;

• mówienie czego oczekuje grupa (nie co się myśli);

II Grupa doszła do przekonania, wobec jednomyślnego poglądu większości, że ich własne opinie były niezgodne z prawdą, albo też „poszli za tłumem” dla uzyskania sympatii większości lub uniknięcia nieprzychylności grupy.

26. Na jakich poziomach można analizować problem konformizmu?

1. uleganie - zachowanie się osoby, która jest motywowana pragnieniem uzyskania nagrody lub uniknięcia kary. Najmniej trwała.

2. identyfikacja - jest to reakcja na wpływ społeczny wywołany pragnieniem danej jednostki, aby być podobną do osoby od której pochodzi to oddziaływanie. Jednostka rzeczywiście zaczyna wierzyć w opinie i wartości, które przyjmuje, chociaż nie wierzy zbyt mocno „efekt ???????????

3. Internalizacja - jakieś wartości i przekonania jest najtrwalsza, najgłębiej zakorzenioną reakcją na wpływ społeczny. Motywem jest pragnienie aby mieć słuszność. Jest ona najbardziej trwałą reakcją na wpływ społeczny, dlatego że motyw dążenia do samotności jest potężną i samopodtrzymującą się siłą, niezależną od stałego nadzoru ze strony czynników dysponujących nagrodami lub karami.

27. Najtrwalszym efektem konformizmu jest :

• Internalizacja

28. Cechy kultury społeczeństwa masowego

W społeczeństwie masowym wraz z pojawieniem się szerokiego kręgu rozporządzających wolnym czasem odbiorców oraz środków technicznych pozwalających na kierowanie do nich przekazów powstaje specyficzny rodzaj kultury - kultura masowa.

Społeczeństwo masowe pod względem psychospołecznym jednoczy w znacznym stopniu oddziaływanie środków masowego przekazu.

Kultura społeczeństwa masowego jest rezultatem przemian zachodzących w społeczeństwie, kształtuje się wraz z rozwojem oświaty i uprzemysłowienia.

Kultura społeczeństwa masowego charakteryzuje się tym, że:

• Odbiorcy tworzą anonimową publiczność, pozostającą w rozproszeniu, ale sa połączni jednoczesnym odbiorem tych samych przekazów

• Masowi odbiorcy poszukują treści, których odbiór nie wymaga wysiłku i pozwala oderwać się od codziennosci. Tak, więc kultura masowa nastawiona jest na rozrywkę i relaks

• Jest efektem ogólnego wzostu zamożności społeczeństwa

• Treści przekazywane są wielkiej liczbie odbiorców za pośrednictwem technicznych środków przekazu

• Kształt współczesnej kultury masowej zależy od technicznych możliwości ograniczeń stwarzanych przez aktualnie dostępne środki przekazu

• Dominuje w niej kontakt pośredni

• Istnieje wysoki stopień komercjalizacji- kultura masowa jest kulturą popularną tworzoną przez masową technikę przemysłową i sprzedawaną dla zysku masowej publiczności konsumentów

Kultura masowa ma poważny wpływ na zachowanie się i działalność ludzi w wielu dziedzinach życia społecznego. Kształtuje nowe wzory zachowań, wzniecane są potrzeby, sugerowany jest styl życia, ubioru, zachowania się, kształtowane są pewne elementy składające się na kulturę.

Sceptycy twierdzą, że kultura masowa narzucana jest społeczeństwu przez żadnych zysków producentów, którzy karmią masy trywialnymi treściami, pozbawiając je możliwości uczestnictwa w kulturze wyższego rzędu.

29. Jaka jest istota bohawioryzmu.

Wg behawiorystów nie jest możliwe stworzenie koncepcji opisującej człowieka od strony jego wnętrza, czyli jego struktury. Nie jest możliwa metoda introspekcyjna. To co jest dostępne do opisu to zachowanie się człowieka. Behawioryści dążyli do odtworzenia uniwersalnych praw, które ich zdaniem rządzą ludzkim zachowaniem, przy czym zdaniem Watsona to uniwersalne prawo powinno odnosić się zarówno do ludzi jak i do zwierząt. Tym prawem zdaniem Wastona jest rachunek, kar i nagród.- Jego zdaniem podejmujemy te działania, które dla nas są nagradzające bądź oczekujemy na podstawie naszego dotychczasowego doświadczenia, że będzie po ich wykonaniu nagroda i unikamy tych działań, które dla nas są karzące, przy czym każdy z nas indywidualnie określa co stanowi dla niego nagrodę i karę, stąd ludzie przejawiają tak wiele zachowań.

To podejście a jedności zachowania ludzi i zwierząt spotkało z krytyką zarzuconą Watsonowi że człowiek i zwierzęta działają inaczej ze względu na umiejętności abstrakcyjnego myślenia przez człowieka i wymyślony przez niego świat kultury.

Współcześnie: neobehawioryzm.

30. Omów znane Ci koncepcje osobowości.

1. Hipokrates stworzył typy osób

• Flegmatyk - reaguje powoli „ jest mało pobudliwy” konsekwentny i wytrwały w działaniu;

• Choleryk - pobudliwy, reaguje bardzo impulsywnie czas reakcji krótki, szybko o wszystkim zapomina;

• Sangwinik - to człowiek o żywym i zmiennym usposobieniu, reaguje impulsywnie, urazy zapamiętuje i długo pamięta;

• Melancholik - mało pobudliwy, żyje życiem wewnętrznym.

2. E Kretschmer - uzależnił typ osobowości od budowy ciała

Pyknik - osoba niska o okrągłych kształtach i łagodnym usposobieniu,

Astenik - wysoki, szczupły o twórczym charakterze, mało życzliwy dla ludzi,

Atletyk - dobrze zbudowany fizycznie i zrównoważony psychicznie,

Dysplastyk - człowiek o anomaliach w budowie fizycznej, niezrównoważony psychicznie.

3. Yang tworząc typy przyjął kierunek działań aktywności ludzkiej

Ekstrawertyk - ukierunkowuje swoją działalność na zewnątrz, łatwo nawiązuje kontakty, żyje sprawami innych

Intrwaertyk - żyje życiem wewnętrznym, ukierunkowuje własne działania na siebie, oszczędny w uzewnętrznianiu uczuć.

4. Riesman „Samotny tłum”

• Człowiek kierowany tradycją - działa ta jak jego ojciec

• Człowiek kierowany od wewnątrz posiada wewnętrzne przekonanie, że chce coś zmienić. Charakterystyczne dla przełomu, rewolucji

• Człowiek kierowany od zewnątrz dla rozwoju społecznego czerpiący wzory ze środków masowego przekazu

5. Reykowski mówi o osobowości

• Egocentryczna - łączy swoje interesy z najbliższą rodziną

• Socjocentryczna - łączy swoje interesy z zakładem pracy

6. F Znaniecki uzależnił typ osobowości od tego pod czyim wpływem znajdowała się jednostka w dzieciństwie i wczesnej młodości:

Ludzie dobrze wychowani - osoba została ukształtowana przez wychowawców i instytucje wychowawcze - środowiska inteligencji;

Ludzie pracy - osoby ukształtowane przez warsztat pracowników i funkcjonujące zespoły pracownicze np. : środowisko robotnicze i chłopskie;

Zboczeńcy - osoby, które znajdowały się w dzieciństwie pod wpływem różnych środowisk.

Dzielą się na:

• nadnormalni kwestionują istniejące w społeczeństwie normy i wartości, ale w zamian proponują własne (twórcy, artyści).

• Podnormalni - kwestionują istniejące normy i wartości nie proponując innych np. ludzie marginesu społecznego.

31. Omów znane ci koncepcje podziałów społeczeństwa.

W socjologii występują 3 postawy uważane za klasyczne ujęcia podziałów społecznych. Są to:

1. koncepcja klas Karola Marksa

2. koncepcja trzech wymiarów podziałów społecznych Maxa Webera

3. koncep. stratyfikacji (...arstwienia)

Ad.1

- Marks uważał że podstawowe podziały w społeczeństwie są związane z różnicą stosunku do środków produkcji.

- między klasami istnieje stały konflikt - walka toczy sie na trzech poziomach - ekonomicznym, politycznym i ideowym. Walki klas nie były wg Marksa traktowane jako naturalny składnik życia społecz., który dynamizuje i prowadzi do zmian.

- klasy nie były dla Marksa wyłącznie kategoriami ekonomicznymi. Potencjalnie były grupami społecznymi tj. zbiorowościami połączonymi więzią społeczną, której wyrazem była „świadomość klasowa”.

- w pracach M. istnieją 2 modele struktury społecznej jako struktury klasowej:

1. model biegunowy:

- klasa kapitalistów (burżuazja, właścicieli środków produkcji)

- proletariat (klasa pozbawiona środków produkcji)

2. model, w którym pojawiają się podziały wew. Klas podstawowych oraz klasy „pośrednie” miedzy tymi biegunami.

- Marks był przekonany o pogłębiającej się polaryzacji społeczeństwa kapitalistycznego, dlatego też w kontekście walki politycznej posługiwał się modelem biegunowym. Był to model użyteczny gdyż pozwalał zdiagnozować podstawowy konflikt społeczny i wskazać siłę społ. zdolna dokonać rewolucyjnej zmiany (w realnie istniejącym społeczeństwie).

- 2 model bardziej złożonej struktury społ. występuje w pracach Marksa poświeconych analizie współczesnych mu wydarzeń historycznych (zwłaszcza zamach stanu Ludwika Bonapartego)

- źródła między grupowych antagonizmów znajdują się w sprzeczności interesów ekonomicznych, która może występować również miedzy odłamami tej samej klasy.

- podstawowy konflikt jest miedzy proletariatem a kapitalistami

- Marks zawsze postrzegał klasy w kontekście struktury społeczeństwa które jest dla niego dynamiczną całością podlegającą stałemu procesowi rozwoju.

- klasy nie są kategoriami klasyfikacyjnymi

- teoria Marksa jest doskonałym przykładem rozpatrywania podziałów społecznych z perspektywy strukturalnej

- K.M. widział strukturę społeczna jako jednowymiarową.

Ad.2.

- Weberowska teoria podziałów społecznych wyrasta z przekonania, że nie jest możliwe uszeregowanie wszelkich nierówności społecznych w jedną hierarchię. Nierówności społ. są rezultatem walki o różnego rodzaju skąpych zasobów dóbr zarówno materialnych jak i nie materialnych tj. uznanie społeczne i władza.

- Te trzy rodzaje dóbr Weber widział jako podstawę 3 zasadniczych płaszczyzn zróżnicowania społecznego.

Były nimi:

- płaszczyzna ekonomiczna - podział na klasy

- płaszczyzna prestiżu - podział na stany

- płaszczyzna polityczna - podział na partie

klasy:

- źródła podziału na klasy widział Weber w gospodarce

- klasę tworzą wyłącznie interesy ekonomiczne i to związane z istnieniem rynku

- podział na klasy wyznacza nie stosunek do środków produkcji (jak u Marksa), ale rodzaj szans na rynku, które zależą nie tylko od posiadania własności, ale i kwalifikacji. Szanse na rynku wyznacza dysponowanie dobrami lub umiejętnościami pozwalającymi na osiągnięcie dochodów.

- także posiadacze dzielą się tu na klasy, ponieważ inaczej usytuowany na rynku jest ............, właściciel kapitału a inaczej właściciel przedsiębiorstwa produkcyjnego.

- klasy nie były ani realnie, ani potencjalnie zbiorowościami o poczuciu wspólnoty.

stany:

- stany mają poczucie wspólnoty w przeciwieństwie do klas, aczkolwiek często słabo wykształcone.

- sytuację klasową wyznacza „godność” społeczna, która wiąże się z jakąś cechą wspólną pewnej liczby osób (często zamiast określenia godności stosuje się „prestiż”). Od każdego, kto chce należeć do danego stanu, oczekuje się określonego stylu życia.

- podział na stany wiąże się ze sferą konsumpcji, podczas gdy podział na klasy jest związany ze sferą produkcji.

- z „godnością” stanową łączy się do zachowania dystansów wobec osób spoza danego stanu i skłonności do odgrodzenia się od nich.

partie:

- wg Webera partie to nie tylko takie organizacje, które współcześnie określane są mianem partii politycznych. Partie to wszystkie grupy, które stanowią sobie za cel wpływanie na aparat władzy i budowanie go w miarę możności ze swoich stronników.

- partie występują jedynie w zbiorowości o charakterze stowarzyszeń, w których istnieje jakiś racjonalny porządek oraz aparat służący jego utrzymaniu.

- Weber zdecydowanie odrzuca pogląd że władza polityczna jest w rękach klasy kapitalistów i służy tylko ich interesom.

Ad.3.

- stratyfikacja termin opisujący społeczeństwa, w których istnieje nierówny podział dochodów, władzy, prestiżu oraz innych pożądanych dóbr i oznacza hierarchiczny układ poziomów połażenia społecznego, które różni udział w podziale tych dóbr.

- tak rozumiana stratyfikacja obrazuje rozmieszczenie jednostek na pewnej skali, nie jest natomiast opisem społecz. jako strukturalnie powiązanej całości, stąd koncepcja klas jest doskonałym przykładem podejścia gradacyjnego, czyli stratywikacyjnego.

- Warner interesując się zróżnicowaniem społecznym amerykańskiego miasteczka stwierdził, że o pozycji zajmowanej przez jednostkę w badanej społeczności decyduje nie tylko wysokość dochodów ale i szacunek i poważanie ze względu na walory moralne. Stwierdził istnienie 6 klas (poziomów pozycji społecznych): „wyższą - wyższą” „wyższą - niższą” „średnią- wyższą” „średnią- niższą” „niższą - wyższą” „niższą - niższą”

- Davis i Moore sformułował z kolei funkcjonalną teorię stratyfikacji, którą rozumieli jako nierówność poziomu udziału w dobrach (gł. materialnych) i prestiżu. Wykazywali funkcjonalną niezależności użyteczność tych nierówności. Argumentowali, że zapewnia ona zajmowanie najważniejszych pozycji przez najbardziej kwalifikowane osoby. Kwalifikacja wymaga nakładów i wiąże się z wyrzeczeniami.

- wskaźniki pozwalają na określenie warstw to cechy mierzalne takie jak: dochód, wykształcenie mierzone liczbą lat nauki i prestiż zawodowy

- badania tak rozumianej stratyfikacji społecznej pokazują nierówny rozdział takich dóbr jak formalne wykształcenie, ranga zawodu, dochód. W wyniku tego nierównego rozdziału tworzą się hierarchie.

- za podstawowy element określający pozycję jednostek w układzie stratyfikacyjnym jest zawód jako czynnik wiążący wykształcenie z dochodem.

- stratyfikację więc pojmuje się jako hierarchiczne uszeregowanie rozmaitego rodzaju grup ze względu na zakres posiadanej przez ich członków władzy, prestiżu i bogactwa.

- w polskiej socjologii ogólnym terminem stratyfikacji jest zazwyczaj struktura społeczna.

32. Omów znane ci koncepcje rozwoju społeczeństw (marksizm, ewolucjonizm)

MARKSIZM - teoretyczne rozważania Marksa wynikały z potrzeby znalezienia sposobu zmiany współczesnego mu społeczeństwa, nazywanego przez niego kapitalistycznym lub burżuazyjnym. Marks, z pasją krytykuje istniejącą rzeczywistość, stwierdził, że krzywdy i cierpienia ludzi i w ogóle całe zło, jakie niesie ze sobą kapitalizm, nie są niczym przypadkowym i przejściowym, ale należą do jego niezbywalnych cech. Wynikał z tego prosty wniosek, że nie należy myśleć o poprawieniu istniejących stosunków, ale z całą mocą dążyć do ich całkowitej zmiany. Teorię Marksa charakteryzowała scjentystyczna i makrospołeczna perspektywa oraz holizm [???].

Z takiej perspektywy teoretycznej społeczeństwo ukazywało mu się jako obiektywnie istniejąca całość, której wszystkie części są ze sobą powiązane, a zainteresowanie jego zmianą prowadziło do koncentrowania uwagi na procesie historycznym[???]. Marks uznał, że proces ten, podobnie jak procesy przyrodnicze, poddany jest rządom praw i przebiega w sposób konieczny. Marksistowska teoria zmiany stała się teorią rozwoju społecznego. Doprowadziło to Marksa do sformułowania teorii formacji społecznych. Formacje społeczne były przez niego traktowane zarówno jako typy społeczeństw, jak i etapy rozwoju społecznego. Wyróżnił formację: azjatycką, antyczną, feudalną, i burżuazyjną. Z czasem dodano do nich formację wspólnoty

pierwotnej, której nieznana była własność, oraz przyszłą, końcowa, formację komunistyczną, w której własność zostanie zniesiona.

Marks uważał, że charakter informacji określa istniejący w niej charakter formacji uwarunkowanej poziomem materialnych sił wyborczych, czyli środków technicznych technicznych umiejętności posługiwania się nimi.

Dla Marksa istotne było wykazanie na podstawie praw rozwoju społecznego, że koniec kapitalizmu jest koniecznością historyczną. Kres kapitalizmu miał zapoczątkować prawdziwa historie ludzkości. Dotychczasowe dzieje są tylko prehistorią. Teoria formacji i rozwoju społ. Marksa była w późniejszych czasach różnie interpretowana i stanowiła przedmiot gorących sporów w środowiskach marksistowskich.

EWOLUCJONIZM - prekursor Herbert Spencer. Podstawia założenia ewolucjonizmu - cechuje perspektywa makro-społeczna i scjentystyczna oraz holizm i przekonanie, ze rozwojem społecznym rządzą prawa. W tym podobna jest do założeń marksizmu, jednako zasadniczej odmienności decydują 2 rzeczy:

-odmienne pojmowanie praw rządzących rozwojem społecznym (dla Marksa prawa te były tymi samymi prawami, które rządzą w świecie przyrody. Za podstawowe ogólne prawo ewolucji uznawali integrację materii i rozproszenie ruchu.

Zgodnie z tym prawem przebiega zarówno rozwój cywilizacji jako całości, jak i rozwój jednego plemienia czy narodu

- odmienna orientacja czasowa, która u ewolucjonistów jest orientacja przeszłościową. Za główne zadanie uważają wykreślenie ogólnej linii rozwoju, której mniej lub bardziej utożsamiają z postępem.

Ewolucjonizm zyskał znaczący wpływ w antropologii. Ewolucjonistycznie zorientowani antropolodzy, badają rozmaite społeczeństwa poza europejskie, za jedno z głównych zadań uważali określenie ich etapu rozwojowego.

Poza kręgiem swoich zwolenników ewolucjonizm wywarł wpływ na socjologię, rozbudzając u jej przedstawiciele świadomość rozmaitości Społeczeństw, a bym samym istnienia różnych dróg wiodących do społeczeństwa przemysłowego oraz specyficznych dla różnych typów społeczeństw barier i skutków uprzemysłowienia.

33.Opisz teorie globalizacji kultury

Globalizacja w sferze kultury uchodzi za bardziej zaawansowaną niż w sferze gospodarki.

W przypadku kultury popularnej globalizacja w znacznej mierze oznacza amerykanizację. Jest tak co najmniej z dwóch powodów:

1)z racji swojej potęgi ekonomicznej Stanów Zjednoczonych mają większą niż inne kraje możliwości szybkiego wykorzystania najnowocześniejszych środków przekazu, a tym samym propagowania własnej kultury popularnej

2) ogromna liczba odbiorców w tym wielkim kraju sprzyja wynajdywaniu form przekazów odpowiadających zapotrzebowaniom i gustom masowego odbiorcy. Ich formy są następnie wykorzystywane w innych krajach, wypełnione rodzimymi treściami i dostosowane do miejscowych warunków.

W przypadku telewizji są to np. programy typu „Talk show”, „Koło fortuny” czy „Milionerów”, seriale komediowe zwane „sitkomami”. Dobrym przykładem jest także „Wielki Brat”. Globalizacja kultury popularnej, w znacznym stopniu zamerykanizowanej, często bywa postrzegana jako zagrożenie rodzinnej kultury poszczególnych krajów, a także tożsamości narodowej. Zagrożenie to odczuwane jest zwłaszcza w krajach uboższych, których nie stać na własną ofertę programową, konkurencyjną wobec napływających z zewnątrz przekazów. Łatwiej jest zakupić obcy serial, niż wyprodukować własny. Nie stać ich także na promowanie własnej kultury i uczynienie jej elementów składnikami globalnej mieszanki.

34. OSOBY O NISKIEJ SAMOOCENIE MOGĄ:

• znacznie łatwiej ulegać naciskowi grupy niż osoby o wysokiej samoocenie - jest to związane ze zjawiskiem konformizmu. Dzieje się tak ponieważ, jeśli ktoś jest przekonany, że ma niewielkie zdolności lub, że nie ma ich wcale to jego skłonność do konformizmu wzrasta.

• być bardziej skłonne do bezczynności w przypadku wzbudzenia u nich silnego strachu. Do takich wniosków dochodzimy na podstawie doświadczenia przeprowadzonego przez Howarda Lewenthela wraz ze swymi współpracownikami. W swoim eksperymencie starał się on nakłonić ludzi do rzucenia palenia i aby zgłosili się na prześwietlenie klatki piersiowej. W tym celu zastosował sposoby nakłaniania:
  - słaby strach; słowne zalecenie, aby przestali palić i zgłosili się na prześwietlenie klatki piersiowej.
  - umiarkowany strach; wyemitowanie im filmu o młodym człowieku, u którego prześwietlenie wykazało raka płuc,
  - silny strach; wyświetlenie im dość krwawego filmu przedstawiającego operację raka płuc.
  Badanie wykazało, że ludzie poddania najsilniejszemu strachowi byli najbardziej skłonni rzucić palenie. Wyjątek stanowiły osoby o niskiej samoocenie, które pod wpływem silnego strachu powstrzymują się od jakichkolwiek działań. Jednak po upływie pewnego czasu także oni zachowują się bardzo podobnie do badanych wysoko oceniających samych siebie.

• popełnić jakiś niemoralny czyn i nie będzie to czymś strasznie trudnym, ponieważ nie pozostaje to w dysonansie z jego opinią o sobie. Teoretycznie jeśli człowiek ten popełni jakiś czyn głupi, niemoralny, to nie powinien odczuwać silnego dysonansu, jego element poznawczy „popełniłem czyn niemoralny” jest w zgodzie z elementem poznawczym „jestem podły”.
  Twierdzenie to sprawdził Aronson i Mette. W eksperymencie modyfikowali samoocenę studentów, podając im fałszywe informacje o ich osobowości. Po wypełnieniu testu osobowości:
  1/3 osób otrzymała pozytywną informację o sobie,
  1/3 osób otrzymała negatywną informację o sobie,
  1/3 osób nie otrzymała żadnej informację o sobie.
  Bezpośrednio po tym, ci sami uczestnicy brali udział w doświadczeniu polegającym na tym, że badani grali w karty ze swoimi kolegami. W trakcie gry dawano badanym kilka okazji do oszustwa. Rezultaty badania pokazały, że ci studenci, którzy poprzednio otrzymali informację mająca na celu obniżyć ich samoocenę, oszukiwali o wiele częściej niż ci, którzy otrzymali informację podnoszącą ich samoocenę.

łatwiej ulegają argumentom mającym ich przekonać do zmiany poglądów, niż jednostki, które mają wysokie o sobie wyobrażenie.

35. Posłuszeństwo człowieka wzrasta gdy:

*osoba wydająca polecenia jest dla nas autorytetem czyli np., ma tytuł naukowy

*osoba wydająca polecenie posiada pewnego rodzaju prestiż np. naukowiec pracujący na tal

*posiada osoba wydająca polecenia ma do tego uprawnienia

*osoba wydająca polecenia jest obecna przy wykonywaniu czynności

*polecenie jest wydawane „twarzą w twarz”

*do końca nie jesteśmy świadomi konsekwencji związanych z wykonaniem polecenia

36. POSTAWA SKŁADA SIĘ Z:

• elementu poznawczego - wiedza o czymś i przekonanie ( np. lubimy te osoby, które posiadają godne podziwu cechy),

• elementu emocjonalnego - nastawienie uczuciowe pozytywne lub negatywne, ( np. lubimy te osoby, które nas lubią),

elementu zachowawczego - dyspozycja do określonego działania i idące za nią odpowiednie zachowanie, rodzaj reakcij słownej

37. Prawdopodobieństwo wystąpienia konformizmu zależy od:

- zachowania innych (one często informują nas, jak należy postępować, aby poradzić sobie w najrozmaitszych sytuacjach np. jak chcemy wejść do gmachu i nie wiemy gdzie jest do niego wejście i żaden napis o tym nie mówi zwracamy uwagę którędy wchodzą inni i idziemy za nimi.)

- Obawy kary - strach przed karą za zachowania odmienne od obowiązujących bywa niekiedy silnie zinternalizowany.

- Obawy kary - strach przed karą za zachowania odmienne od obowiązkowych obawa niekiedy silnie zinternalizowana.

- Potrzeby akceptacji - odbywają się w oczach innych, kształtujemy swój obraz. Brak akceptacji dodaje czarnych barw do tego obrazu i każe nam źle myśleć o sobie, co jest rzeczą przykrą.

- zachowanie życzliwości innych, chęć uczestnictwa w zbiorowości i „bycia razem” - brak tej akceptacji i życzliwości zagrażający pełnemu uczestnictwu w zbiorowości można interpretować jako rodzaj nieformalnej kary.

38. Przykładowe mnemotechniki to:

Mnemotechniki- to sposoby za pomocą których usprawniamy nasz proces zapamiętywania, działając sobie na wyobraźnie.

1. zapamiętywanie nowego poprzez kojarzenie ze starym:

nowe komunikaty przyswajamy sobie poprzez łączenie je ze starym dobrze znanymi na zasadzie znalezienia pomiędzy nimi logicznego dla nas związku.

2. kształtowanie wyobraźni liczbowej:

polega na tym, że cyfrom od 0 do 9 przypisujemy stałe obrazy, które przy zapamiętywanych konkretnych licz, przyswajamy sobie tworząc z tych obrazów konkretne historyjki.

3. szukanie algorytmów:

Polega na tym, że poszukujemy stałych sposobów postępowania, które możemy zastosować w podanych sytuacjach

4. pokój rzymski:

nowe komunikaty przystrajamy sobie poprzez łączenie ich z przedmiotami, będącymi na wyposażeniu konkretnego pomieszczenia.

39. Przełamywanie krzywej zapominania może być realizowane następująco:

40%

30%

10%

30 min. 1 dzień 30 dni t

Krzywa zapominania Hilgard i Hunter

1. doskonalenie pamięci to doskonalenie metod nauczania się

2. materiał nowy, uczymy się w pojemnych jednostkach łączonych logicznie

3. materiał mały uczymy się w całości

4. materiał duży uczymy się dzieląc go na części

5. sposób podziału każdy ustala samodzielnie

6. nauka logiczna a nie mechaniczna.

40. Psychologia behawioralna zakłada:

1. zachowanie jest poddającą się pomiarowi, odpowiedzią ma bodźce, które można zidentyfikować, których siłę można zmierzyć. Bodźce te są przyjemne lub przykre.

2. prawa rządzące zachowaniem są ogólnymi prawami odnoszącymi się jednakowo do wszystkich istot żywych.

ważne jest obserwowanie zachowań człowieka

41. Regularne nagradzanie

Regularne nagradzanie osłabia wartość nagrody, regularne karanie osłabia wartość kary.

• 42. Rozumienie ewolucji przez K. Spencera

Jest on zwolennikiem ewolucjonizmu. Jego zdaniem ewolucja odnosi się do poziomów:

*ewolucja nieorganiczna (przyroda)

*rewolucja organiczna (organizm żywy)

*rewolucja ponadorganiczna (do człowieka)

Przede wszystkim interesowała go ewolucja ponadorganiczna, bo ona odnosiła się do społeczeństwa, a samo społeczeństwo traktował jako organizm biologiczny (organizm ewolucjonistyczny), który ma podobieństwa i różn0ice w stosunku do społeczeństw.

Podobieństwa:

-wzrost

-zróżnicowanie funkcji

-przystosowanie do otaczających warunków

-ciągłość w czasie

Różnice:

-organizm stanowi całość zintegrowaną a społeczeństwo jest bytem rozproszonym

-w organizmie istnieją jego części, które są wyspecjalizowane w społeczeństwie, takich społeczności nie zawsze doświadczamy.

Jego zdaniem ewolucja społeczna jest dwufazowa:

1) społeczeństwo militarne

2) społeczeństwo industralne (czynnik ekonomiczny)

Jego zdaniem rozwój społeczeństwa odbywa się wg opracowanego przez niego prawa dysolucji.

Rozwój odbywa się ze stanu różnorodności do stanu względnej jedności po czym następuje rozpad różnorodności i kolejne dążenie do jedności.

43: Scharakteryzuj koncepcję osobowości wg F. Znanieckiego.

1. osobowość społeczna- jest to konstrukt teoretyczny, realnie nie występuje i jest opisem sumy istniejących osobowości.

Wg Znanieckiego biografie społeczne realnie istnieją i są to konkretnie istniejące. Każda biografia jest efektem tego, że uczestniczy w konkretnych społecznych.

Krąg społeczny jest to pewna wielkość osób, która oddziałuje na biografię człowieka w dłuższym okresie czasu i wg podanych wartości.

Są trzy rodzaje kręgów:

1. kręgi zabawy  człowiek zabawny

2. kręgi wychowawcze  człowiek dobrze wychowany

3. kręgi pracy  człowiek pracy

Człowiek w swoim życiu uczestniczy w poszczególnych kręgach w różnym natężeniu. Gdyby tak się stało, że został zdominowany przez uczestnictwo w jednym kręgu to wówczas stworzyłoby osobowość jednostronną.

W kręgach społecznych każdy z nich pełni rolę społeczną (jest to pewien zespół praw i obowiązków, które są związane z pełnieniem przez jednostkę określonych zadań.

Role społeczne każdy z nas wypełnia wg:

1.Jedni z nas mają dążność przystosowania osobistego

2.Jedni mają dążność do zmiany społecznej.

Dążność przystosowania osobistego:

Jest to chęć pełnego podporządkowania siebie do przypisanych norm, nakazów i zakazów związanych z pełnieniem funkcji społecznej.

Dążność do zmiany społecznej:

Jest to chęć wypełnienia sobą i swoimi wartościami zadań realizowanych w takcie konkretnych funkcji.

Normalność cywilizacyjna oznacza, że tworzone w ten sposób biografie społeczne są kalkami dotyczącymi zachowań.

Ludzie zboczeńcy - ludzie, którzy odchodzą od norm moralności cywilizacyjnej.

Pochodzenie ludzi zboczeńców:

*braki w procesie socjalizacji

*niemożność sprostaniu zadaniom wynikających z normalności cywilizacyjnej

*programowa negacja dla dotychczasowej wartości

*spotkanie innego zboczeńca

Rodzaje ludzi zboczeńców:

a)zboczeńcy podnormalni:

to są ci, którzy nie realizują wartości uznanych za cywilizacyjnie normalne, ale jednocześnie nie stworzyli wartości alternatywnych.

b)zboczeńcy nadnormalni:

to ci, którzy zanegowali dotychczasowe wartości i jednocześnie stworzyli wartości konkurencyjne dla dotychczasowych np., Norwid, 8letni

Zboczeńców nadnormalnych Znaniecki nazywa NOWATORAMI LUDZKOŚCI, dzięki nim jest możliwy postęp społeczny. Przy czym nowatorom ludzkości zazwyczaj się wiedzie ze względu na względu na brak rozumienia dla ich idei.

Osobowość społeczna

Biografia społeczna

Kręgi społeczne

Moralność

cywilizacyjna Zabawa wychowanie praca

Role społeczne

Dążność przystosowania osobistego Dążność do zmiany społecznej

44. Scharakteryzuj łańcuch komunikacyjny.

Najprostszy akt komunikacji składa się z komunikatu oraz nadawcy i odbiorcy tego komunikatu. Łańcuch komunikacyjny składa się z kilku etapów, oto one:

nadawca

intencja  informacja  kodowanie  sygnał  przekazywanie sygnału

nadawanie

odbiorca

 odbiór sygnałuodkodowanieinformacja odtworzona interpretacja

odbieranie

Między nadawca a odbiorcą zachodzi nadawanie i odbieranie komunikatu. Nadawca ma swój cel, dla którego podejmuje rozmowę. Nazywamy go intencją. To, co nadawca i odbiorca chcą sobie powiedzieć, jest informacją - komunikatem. Przekazanie informacji wymaga przygotowania wypowiedzi w postaci tekstu złożonego ze słów, zdań. Takie przekładanie wiadomości na słowa nazywamy kodowaniem. Nadawca wypowiadając słowa ,przekazuje odbiorcy sygnały, znaki - zaś odbiorca odbiera je. Usłyszana wypowiedz wymaga ze strony odbiorcy odkodowania informacji. Odbiorca próbuje również zrozumieć intencje nadawcy , czyli dokonuje interpretacji , wypowiedzi nadawcy.

Komunikat może być przedstawiony za pomocą kodu mówionego bądź kodu pisanego. Przełożenie wiadomości na sygnały, czyli kodowanie polega na wyborze właściwego kodu, w jakim ma zostać wyrażona treść komunikatu. Kodom werbalnym (wypowiedzi mówione, lub pisane) towarzyszą zwykle kody niewerbalne. W wypowiedziach pisanych są to np. Cyfry, w mówionych : gesty, mimika, ton, barw i natężenie głosu. Bogatym źródłem sygnałów spośród kodów niewerbalnych jest tzw. Język ciała. Zaliczamy do niego postawę człowieka, sposób patrzenia na rozmówcę, kręcenie głową, gestykulacje rękami i inne. Sygnały te towarzyszą nam w codziennej komunikacji, zastępując nieraz składnik werbalny. W czasie porozumiewania się między nadawcą a odbiorcą występuje kontakt wzrokowo-słuchowy, wzrokowy lub słuchowy.

Aby ludzie mogli się porozumiewać, muszą mieć określony obszar wiedzy, który podpowiada, kiedy i w jakich okolicznościach informacje mogą być przekazane, z kim należy rozmawiać i którego języka używać, co wypada, a czego nie wypada mówić, w jaki sposób należy prowadzić rozmowę. Znajomość zasad komunikacji jest wic podstawą do podejmowania przez człowieka określonych działań w czasie nadawania i odbierania komunikatów.

Bardzo ważną cechą w łańcuchu komunikacyjnym jest to, aby akty komunikacyjne były wyrażane otwarcie i bezpośrednio. Czasami jednak otwartość może ludziom sprawiać przykrość, dlatego w takich sytuacjach należy wyrażać się w taki sposób, by wyrządzić jak najmniej przykrości. Postępując wg tych zasad, możemy otrzymać natychmiastowe sprzężenie zwrotne, tzn. informację o tym, jak odbiorca interpretuje nasze słowa i zachowanie. Dzięki natychmiastowemu sprzężeniu zwrotnemu jesteśmy w stanie lepie je poznać, wpływ , jaki nasze czynności i wypowiedzi wywierają na odbiorcę, i zastanowić się, jakie mamy możliwości wyboru takiego postępowania, które zaspokoiłoby zarówno nasze, jak i odbiorcy potrzeby. Ludzie często nie wiedzą, jak dostarczać innym konstruktywnego sprzężenia zwrotnego. Nieraz czynimy to w taki sposób, że denerwujemy lub doprowadzamy do gniewu odbiorcę, stwarzając w ten sposób więcej problemów, niż ich rozwiązujemy.

45.Scharakteryzuj problem uprzedzeń u człowieka.

Uprzedzenie - formalnie istnieją uprzedzenia pozytywne i negatywne; można być uprzedzonym przeciw nowoczesnym artystom lub być uprzedzonym na korzyść nowoczesnych artystów.

Definicja uprzedzenia wg Aronsona dotyczy wyłącznie postaw negatywnych. Definiuje uprzedzenie jako wrogą lub negatywną postawę wobec pewnej dającej się wyróżnić grupy, opartą na uogólnieniach wyprowadzanych z nieprawdziwych lub niekompetentnych informacji. Gdy więc mówimy, że ktoś jest uprzedzony do Murzynów , to mamy na myśli, że jest on skłonny zachowywać się wrogo wobec Murzynów; sądzi, że wszyscy Murzyni są niemal tacy sami.

Osoba głęboko uprzedzona jest praktycznie niewrażliwa na informację. Można przyjąć, że wszyscy mamy jakieś uprzedzenia - naprzeciw jakiejś grupie etnicznej, narodowej lub rasowej, przeciw określonym rejonom geograficznym jako miejscom zamieszkania, czy też przeciw pewnym rodzajom pożywienia (np., owady).

Gdy wychowujemy się w społeczeństwie pełnym uprzedzeń, często akceptujemy te uprzedzenia bezkrytycznie. W przypadku uprzedzeń ważną rolę odgrywają środki masowego przekazu.

Przyczyny uprzedzeń:

-potrzeba uzasadnienia własnego postępowania

-potrzeba władzy

-potrzeba posiadania odpowiedniej pozycji społecznej

Ponadto wyróżniamy 4 podstawowe przyczyny uprzedzeń :

1. ekonomiczna i polityczna rywalizacja bądź konflikt

2. przemieszczona agresja

3. potrzeby osobowościowe

4. konformizm w stosunku do istniejących norm społecznych

Powyższe przyczyny nie wykluczają się nawzajem - wszystkie mogą działać równocześnie.

Stereotyp - przypisywanie identycznych cech każdej osobie należącej do danej grupy, bez uwzględnienia istniejących rzeczywistości różnic między członkami tej grupy (np. wszyscy Murzyni czują rytm, wszyscy Żydzi zabiegają wokół gromadzenia majątku.

Atrybucja - kiedy zachodzi jakieś zdarzenie, ludzie są skłonni przypisać mu jakąś przyczynę. Szczególnie jeśli człowiek wykonuje jakąś czynność obserwatorzy będą wyciągać wnioski co do przyczyny tego zachowania. Takie wnioski dotyczące przyczyny noszą nazwę atrybucji.

46. SCHARAKTERYZUJ TEORIĘ MODERNIZACJI SPOŁECZNEJ.

Modernizacja oznacza proces zmian prowadzących do powstania nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego. Odnosi się do szerokiego zakresu zjawisk, w najróżniejszy sposób i w rozmaitym stopniu powiązanych z uprzemysłowieniem. Należy do nich między innymi upowszechnienie umiejętności czytania i pisania, rozwój oświaty, miast, dróg, wodociągów i kanalizacji, systemów komunikacji, opieki medycznej, a także poszerzeniu zakresu uczestnictwa obywatelskiego w życiu politycznym. Za przejaw modernizmu uważa się także zmiany w sposobie patrzenia na świat i systemach wartości.

Modernizm budził szczególnie duże zainteresowanie w latach pięćdziesiątych i na początku lat sześćdziesiątych XX w. Powstały wtedy bloki polityczno - militarne, w których panowały odmienne typy gospodarki. Był to: „Pierwszy świat” - USA i Europa Zachodnia, „Drugi świat” - główną rolę odgrywał Związek Radziecki i kraje „Trzeciego świata”. Podstawową przyczyną rozkwitu zainteresowania problematyką modernizacji było w znacznej mierze to, że problemy związane z wysiłkami modernizacyjnymi krajów Trzeciego Świata były dla przedstawicieli nauk społecznych kuszącym wyzwaniem intelektualnym. Istniał bowiem docelowy wzór przemian, ale nie wiadomo było w jaki sposób go zrealizować. Kraje Trzeciego Świata modernizacji musiały dokonać w krótkim czasie, rozpoczynając od różnych punktów wyjścia, jakim były poziomy rozwoju gospodarczego.

47. Scharakteryzuj typologię dewiacji według R.K.Mertona.

Najsłynniejsza teorią wiążącą występowanie dewiacji z anatomią jest teoria Roberta Mertona. Interesowało go, w jaki sposób pewne struktury społeczne wywierają wyraźną presję na niektóre jednostki w społeczeństwie, skłaniając je do podjęcia zachowań raczej nonkonformistycznych niż zgodnych z przyjętymi wzorcami postępowania. Podstawowe źródło dewiacji widział w braku spójności między uznawanymi w społeczeństwie wartościami określającymi cele dążeń a wzorami aprobowanych zachowań zapewniających realizację tych celów.

Z natury rzeczy relacji między uznawanymi wartościami a aprobowanymi zachowaniami, tak jak między każdymi dwoma zmiennymi dychotomicznymi, mogą przybierać cztery postacie. Na tej podstawie Merton zbudował swoje słynne typologie dewiacji, wyróżniając następujące typy:

KONFORMIZM.W tym przypadku oznacza aprobowanie wartości uznawanych w danej zbiorowości i stosowanie się do obowiązujących wzorów zachowań. Tak rozumiany konformizm może mieć różne postacie, gdyż różne mogą być motywy skłaniające do postępowania zgodnego z normami. Postępowanie takie może wynikać z tego, że dane normy uznawane są za słuszne, sprawiedliwe i dobre. Kiedy indziej normy mogą być przestrzegane, ponieważ za właściwe uznawane jest samo ich przestrzeganie. I wreszcie konformizm może występować w postaci przestrzegania norm wyłącznie dla świętego spokoju i z lęku przed karą, co często nosi miano oportunizmu.

INNOWACJA. Jest to aprobowanie wartości przy jednoczesnym nie stosowaniu się do uznawanych wzorów zachowań, zmierzanie do realizacji uznawanych przez zbiorowość celów innymi drogami niż powszechnie przyjęte i aprobowane. Nie trudno, zauważyć, że takie rozumienie innowacji wykracza poza jej potoczne pojmowanie zbiorowości, która ceni bogactwo, a aprobowaną drogą do jego zdobycia widzi w pracy, zgodnej z prawem działalności gospodarczej, zdobywanie go na drodze oszustw, bandyckich napadów wbrew potocznemu odczuciu mieściłaby się w Mertonowskiej kategorii innowacji.

RYTUALIZM. Polega na nie aprobowaniu uznanego w zbiorowości systemu wartości, ale stosowaniu się do obowiązujących wzorów zachowań. Rytualizm uważany przez Mertona za jedną z postaci dewiacji, bywa przez innych socjologów uznawany za oportunizm będący formą konformizmu.

BUNT I UCIECZKA. Są to dwie postacie, czynna i bierna, w jakich występuje takie samo całkowite odrzucenie zarówno obowiązującemu systemu wartości, jak i wzorów zachowań. Bunt, jeśli ogarnie dostatecznie wiele osób, może doprowadzić do dogłębnego przekształcenia całego ładu społecznego.

48. Scharakteryzuj układ M.Vebera do socjologii ...........

Jest reprezentantem socjologii hemonistycznej. Jego zdaniem socjologia jest nauką specyficzną w obrębie nauk humanistycznych i przedmiotem jej zaintersowań jest działanie człowieka. Metoda realizacji badań socjologicznych powinna być obserwacją działań, przy czym działanie składa się z dwóch elementów:

1)zachowanie - realizujemy w oparciu o obserwacje

2)znaczenie - realizujemy metodą rozumienia. To rozumienie jest podstawowym zadaniem dla socjologa. Jest ono realizowane z wykorzystaniem współczynnika humanistycznego.

Odtworzenie znaczeń i opis konkretnych form życia społecznego dokonywał Veber metodą konstrukcji typów idealnych.

Stworzył on modele biurokracji:

-każdej roli jest przypisany określony rodzaj władzy

-każdej roli jest przypisany określony rodzaj prestiżu

-to organizacja, gdzie wszystkie zadania są realizowane w oparciu o spisane procedury i istnieje ścisła hierarchia pionowa.

49. Scharakteryzuj znane ci koncepcje zmiany społecznej.

1)

Marksizm- twórcą marksizmu był Karol Marks. Uznawał on, że relacje gospodarcze i ekonomiczne określają wszystkie dziedziny życia człowieka. Sytuacja ekonomiczna warunkuje światopogląd, sztukę, filozofię. Marks uważał, że źródłem konfliktów społecznych jest rozbieżność interesów klas społecznych. Marksizm staś na gruncie marksinizmu, czyli założenia, że materia, przedmioty, rzeczy istnieją w sposób niezależny i nie są wytworem myśli. Materia ulega ciągłym zmianom, wszystko podlega rozwojowi. Absolut nie istnieje, stąd też marksiści nazywali swoją filozofie materializmem diaektycznym.

2)(szacka) Marksizm teorie marksizku charakteryzowała scjentyczną i makrospołeczna perspektywa oraz holizmu. Społeczeństwo ukazywało się jako obiektywnie istniejąca całość której wszystkie części są ze sobą powiązane, a zainteresowane jego zmianą prowadziło do koncentrowania uwagi na procesie historycznym. Proces ten podobnie jak procesy przyrodnicze, poddany jest rządom praw i przebiega w sposób konieczny.

2)(szacka) Ewolucjonizmem cechuje perspektywa makrospołeczna i scjentyczn, ......... przekonanie że rozwojem społecznym rządzą prawa. Prawa rządzące ewolucją społeczeństw były tymi samymi prawami, które rządzą ewolucją w świecie przyrody. Orientacja czasowa u ewolucjonistów to orientacja przeszłościowa. Uwagę ich przyciąga droga jaką ludzkość kroczyła i kroczy w kierunku nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego będącego w ich oczach zwieńczeniem dziejów i poniekąd ich kresem. Za główne zadania uważają wykreślenie głównej lini rozwoju, której mniej lub bardziej utożsamiają z postępem.

Ewolucjonizm - prekursor H. Spencer. Powstał w Anglii, Przeniesienie teorii ewolucjonizmu z przyrody do socjoligii. Uważa że jest jeden ciągły nieregularny rozwój traktowany w kategoriach postępu. Uważano, że rzeczywistość społeczna, ludzka nie jest wyróżniona ze świata przyrody, my ludzie funkcjonujemy jako pewnego rodzaju stado, funkcjonujemy w podobny sposób. Konsekwencją było zakwestjonowanie .....i religii. Odkryto że cywilizacje są na równym stopniu rozwoju. Nauka zajmuje się dwoma rodzajami zjawisk:

-współwystępowanie i przynależność

-strukturą i funkcją

Neoewolucja - sposób rozumowania nawiązujący do dawniejszych prób ustalania szczebli rozwojowych społeczenstwa, w których to próbach zakładano, że w dziejach każdego społeczeństwa można wyznaczyć stadia rozwoju tak, aby każde następne stadium dało się ujmować jako dalszy ciąg i wyższy szczebel ewolucji w porównaniu z poprzednim. Zakłada się, że pomiędzy różnymi dziedzinami istnieje współzależność, osiągnięcie określonego szczebla w jednej dziedzinie nie jest możliwe bez osiągnięcia odpowiedniego poziomu w innych dziedzinach i odwrotnie - rozwój jednych dziedzin pociąga za sobą rozwój innych.

Modernizacja oznacza proces zmian prowadzących do powstania nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego. Odniesienie się do szerszego zakresu zjawisk, w najróżnijszy sposób i w rozmaitym stopniu powiązanych uprzemysłowieniem/ Za przejaw modernzacji uważa się także zmiany w stopniu patrzenia na świat i system wartości, które towarzyszą rozwojowi społeczeństwa przemysłowego. Teoria konwergencji kwestionująca przeciwstawność socjalizmu i kapitalizmu była ze względów ideologicznych surowo krytykowana w krajach bloku socjalistycznego.

Teoria zależności i systemu światowego- powstała w latach 70-tych. Dotycząca charakteru zmian powodowanych procesami globalizacji. Głosili że globalizacja prowadzi do wzajenmego uzależnienia się wszystkich krajów, w wyniku czego powstaje jeden system światowy. System ten wywiera znaczący wpływ na całość życia poszczególnych krajów. Główną jej tezą było że światowy system gospodarczy obszarem nierówności i wyzysku. Rozdział bogactw, władzy i zasobów jest w świecie nierówny. Pozwala to krajom najoficiej w nie zaopatrzonym i najbardziej rozwiniętym oraz będących potęgami przemysłowymi wyzyskiwać gospodarczo kraje słabiej rozwinięte i podporządkowywać je sobie politycznie, a także traktować wyłącznie jako źródło surowców i taniej siły roboczej, co hamuje ich rozwój i utrwala biedę.

50. Sposób rozumienia kultury w socjologii.

Kultura - jako system jednorodny , wew. spójny, logicznie i funkcjonalnie powiązany wyznacza przebieg zjawisk i procesów społecznych - wpływa zasadniczo na życie społeczne jak i osobiste jednostek. Człowiek przychodzący na świat jest tylko organizmem biologicznym „pełnym” wrodzonych popędów i skłonności, które ulegają w każdej kulturze uregulowaniu. Ich zaspokojenie zostaje „skanalizowane” ułożone w nawyki, zwyczaje, obyczaje. Czasem ustalone religią, prawem. Jednostka przychodząca na świat jej pierwotna biologiczna natura zostaje „wchłonięta” przez społeczeństwo i mocno zmodyfikowana pod wpływem jego kultury. Natura człowieka jego biologiczny organizm zmienia się w istotę społeczną. Sama natura jest tylko podstawą, bazą, zespołem możliwości, niejako warunkiem powstania „uformowania” istoty społecznej. Kultura w ujęciu socjologicznym była też traktowana jako system komunikowania {??}

51. U odbiorcy przekazu istotne jest:

1)Samoocena - jednostka, która uważa się za osobę mało wartościową, łatwiej ulega argumentom mającym ją przekonać niż jednostka, która ma wysokie o sobie wyobrażenie.

2)Uprzedzenie doświadczeń - ważnym czynnikiem jest nastrój czy stan umysłu ludzi tuż przed otrzymaniem przekazu. Audytorium można uczynić podatnym na wpływ komunikatów, jeśli słuchacze będą dobrze nakarmieni, odprężeni i szczęśliwi.

52. W jaki sposób cechy grupy wpływają na konformizm? (Wpływ grupy społecznej na zachowanie jednostki)

Na zachowanie konformistyczne wpływają cechy grupy, która wywiera nacisk na jednostkę. Istotna jest jednomyślność grupy, która ma decydujący wpływ na prawdopodobieństwo, że jednostka dostosuje swoją ocenę do tej opinii grupy. Tendencja do podporządkowania się naciskowi grupy jest mniej więcej tak samo wielka wtedy, gdy jednomyślna większość składa się tylko z 3 osób, jak i wtedy, gdy składa się ona z 16 osób.

Bardzo ważną rolę odgrywają także cechy osobowości jednostek, na które wywierany jest nacisk. Ludzie, których cechuje twórcze myślenie, wysoka samoocena i znacząca pozycja w grupie, rzadko zachowują się konformistycznie. Natomiast, jeżeli ktoś jest przekonany, że ma niewielkie zdolności do wykonania otrzymanego zadania lub, że nie ma ich wcale (czyli ma niską samoocenę), a także poszukuje kontaktu z innymi ludźmi oraz oczekuje pomocy, to jego skłonność do konformizmu wzrasta.

Grupa skuteczniej skłania do konformizmu, jeśli:

• składa się ze specjalistów,

• jej członkowie są dla danej jednostki osobami znaczącymi (gdy jednostka jest pewna, że znajomi ją lubią i akceptują, to jest bardziej skłonna wyrazić odmienny pogląd niż w sytuacji niepewności),

• członkowie grupy są pod pewnymi względami podobni do tej jednostki (dostosowujemy się do zachowań lub opinii jednostki, która jest do nas podobna, ma dla nas duże znaczenie lub jest ekspertem czy autorytetem w danej sytuacji).

Powodem konformizmu u jednostki może być również:

1. zachowanie innych, które przekonało ją, że pierwotne poglądy były błędne,

2. może ona chcieć uniknąć kary, takiej jak odrzucenie czy wyśmianie przez grupę lub uzyskać nagrodę w postaci przyjaźni czy akceptacji ze strony grupy,

3. może dostosowywać się ona do zachowania innych, ponieważ ich zachowanie jest dla niej jedyną wskazówką co do właściwego sposobu postępowania (konformizm ten ma zwykle poważniejsze następstwa niż konformizm zmierzający do uzyskania akceptacji lub do uniknięcia kary, ponieważ jednostka będzie powielać podpatrzone zachowanie dopóty, dopóki nie uzyska wyraźnych dowodów, że jej działania były niewłaściwe czy niesłuszne).

53 W jaki sposób z punktu widzenia socjologii możemy opisać problem tworzenia się klasy średniej w Polsce

Każda dogłębna zmiana , zwłaszcza polegająca nie tylko na zmianie ustroju politycznego ,ale i przebudowie modelu gospodarki , jednych czyni wygranymi , a drugich przegranymi . Dość szybko uwidoczniło się że przegranymi polskich przemian , są rolnicy i i robotnicy zwłaszcza zatrudnieni w wielkich zakładach przemysłowych , które zaczęły upadać . Za wygranych byli natomiast uznawani drobni i średni właściciele spoza rolnictwa oraz różnego rodzaju prywatni przedsiębiorcy , których zaczęto utożsamiać z polska klasą średnią .Temat polskiej klasy średniej podjęli także socjolodzy ,którzy jednak bardzo krytycznie odnieśli się do wyobrażeń jakie o współczesnej polskiej klasie średniej mieli politycy i publicyści . Wysunęli wobec nich dwa podstawowe zarzuty. Wskazywali że po pierwsze na anachroniczność utożsamiania klasy średniej z drobnymi i średnimi właścicielami . Jeden z socjologów stwierdził wręcz , że jest to koncepcja klasy średniej sięgająca czasów manifestu komunistycznego . Po drugie wykazali ,że w Polsce pierwszej połowy lat 90 nie istnieje klasa średnia ani w anachronicznej ani tym bardziej nowoczesnej postaci że w wypowiedziach polityków i publicystów jest ona `'artefaktem” , ideologiczną kreacją , tworzoną w poszukiwaniu siły społecznej , której bieżące interesy były zgodne z kierunkiem reform i które stanowiłyby naturalna bazę polityczną reformatorów . w oczach socj. Rozwój drobnych przedsiębiorstw nie był wystarczającym dowodem istnienia czy też tworzenia się klasy średniej , nawet starego typu . Wielu ludzi zaczęło prowadzić działalność gospodarczą nie z powodu ożywienia ich ducha przedsiębiorczości i nie w dążeniu do niezależności ,ale z lęku przed degradacją materialną czy wręcz utratą środków do życia . Skoro klasa średnia w rzeczywistości nie istniała , mogła ona być jedynie wykreowana . Jednakże socj. Zgodni byli co do tego że kreowanie jej w staroświeckiej XIX wiecznej postaci jest nieporozumieniem . Wyrażali pogląd , że tego typu klasa średnia wprawdzie może osłaniać reformy i stabilizować kapitalizm drobnych właścicieli ale nie jest forpocztą nowoczesnej gospodarki rynkowej , lecz grupą , która w gruncie rzeczy przyczynia się do petryfikacji swoiste transformacyjnej prowizorki. Z perspektywy wiedzy socj. O współczesnym świecie ponowoczesnych społeczeństw kapitalistycznych Polska chcą sprostać jego wyzwania , musi wytworzyć nową klasę średnią , której częścią składową mogą bć właściciele i przedsiębiorcy , ale oni powinni stanowić jej trzon i decydować o jej obliczu . Zalążkiem nowej klasy średniej musi się stać kategoria społeczna tradycyjnie określana jako inteligencja . W niej ze względu na posiadane wykształcenie , ruchliwość zawodowa , kontakty międzynarodowe , tkwią potencjalne możliwości stworzenia nowoczesnej klasy średniej .W sumie istnienie nowoczesnej klasy średniej w Polsce jest kwestą otwartą . Dobrą wróżbą jest jak pokazują badania w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych Xxwjest to że większy wpływ na usytuowanie zaczyna wywierać kapitał profesjonalnych kwalifikacji niż kapitał własności . Do klasy średniej obejmującej tych , którzy są ani biedni , ani bogaci , zalicza się około 40% Polaków podczas gdy w krajach gospodarczo rozwiniętych odsetek ten wynosi ponad 50%.

• 54. Wg Maslowa można wyróżnić potrzeby

Można wyróżnić potrzeby:

*pierwotne albo podstawowe i są to potrzeby bezpieczeństwa i fizjologiczne

*wtórne (wiedzy, estetyczne, samorealizacji, uznania społecznego albo afirmacji)

• 55. Wpływ społeczny funkcjonuje na 3 poziomach. Proszę wymienić z jakich powodów te poziomy są możliwe.

WPŁYW - władza oparta na argumentach, perswazji, autorytecie osobistym, uznanych przez druga osobę.

I poziom - władza jaką dysponuje osoba oddziaływująca, jeśli chodzi o przydzielanie nagród za uległość i wymierzanie kar za brak uległości, jest możliwy ponieważ:

- ludzie ulegają naciskowi po to, aby uzyskać nagrodę lub uniknąć kary. Jest to jednak poziom najmniej trwały. Zazwyczaj zachowanie to trwa tylko tak długo, jak długo stosuje się obietnicę nagrody lub groźbę kary. Osoba podporządkowująca się zdaje sobie sprawę z presji okoliczności i łatwo może zmienić swe zachowanie, gdy zmienią się okoliczności. Ktoś, trzymając mnie na muszce pistoletu, może mnie skłonić do wygłoszenia omalże każdego stwierdzenia; jednakże, gdy tylko groźba śmierci zniknie, zapewne odrzuciłbym te stwierdzenia i wynikające z nich konsekwencje.

II poziom - atrakcyjność osoby, z którą się identyfikujemy, jest możliwy, gdyż:

- jeśli ktoś uważa jakąś osobę czy grupę za atrakcyjną pod pewnym względem, to będzie skłonny zaakceptować ich wpływ oraz przyjąć podobne wartości i postawy po to, aby upodobnić się do tej osoby. Ten poziom też nie jest dość trwały gdyż jeśli ktoś przyjął jakiś pogląd droga identyfikacji, a następnie zapozna się z kontrargumentami przedstawionymi przez osobę godną zaufania i znającą się na rzeczy, to prawdopodobnie zmieni ów podgląd.

III poziom - wiarygodność osoby, która dostarcza informacji, jest możliwy gdyż:

- jeśli osobę wywierającą wpływ uważamy za godną zaufania i mającą właściwy sąd o rzeczywistości, to głoszone przez nią przekonanie akceptujemy i włączamy w nasz system wartości. Przekonanie to, skoro tylko stanie się częścią naszego własnego systemu, uniezależnia się od swego źródła i staje się niezwykle odporne na zmianę. Jest więc to najtrwalszy poziom wpływu społecznego. Motywem posiadania tu określonego przekonania jest pragnienie, aby mieć słuszność. Np. jeśli czytamy wypowiedz osoby, o której wiarygodności jesteśmy przekonani - tzn. osoby, która naszym zdaniem zna się na rzeczy i jest prawdomówna - to będziemy skłonni poddać się jej wpływowi, ze względu na nasze pragnienie, by mieć słuszność.

56. Wskaż na najczęstsze przyczyny nierówności społecznych:

Wszystkie zbiorowości ludzkie składają się z jednostek, które różnią się między sobą . Różnią się wzrostem, kolorem skóry i barwą włosów i oczu, a także tuszą i stopniem podatności na choroby, różnią się płcią , wiekiem, zdolnościami i umiejętnościami , także rozmiarami majątku, zakresem władzy i poziomem wykształcenia. Jedne z tych różnic mają pochodzenie biologiczne (płeć , wiek , kolor oczu), inne zaś - społeczne (wykształcenie, władza i majątek). Wśród różnic, których źródłem jest biologia, przedmiotem zainteresowania socjologii są wyłącznie te, które mają konsekwencje społeczne, to jest określają pozycje społeczne oraz wyznaczają role społeczne i są podstawą niektórych podziałów społecznych i zróżnicowania społecznego. W nowoczesnych społeczeństwach takie społeczne konsekwencje mają na przykład różnice płci, natomiast nie mają różnice koloru oczy, czy wzrostu.

Socjologowie, zajmując się zróżnicowaniem społecznym, główną uwagę poświęcają tym różnicom, które są podstawą nierówności społecznej ludzi. Co prawda, trudno jest znaleźć różnice, które nie przekształciłyby się w nierówności chociażby w postaci podziału na „lepszych” i „gorszych”. Dotyczy to nawet tak neutralnej cech jak kolor włosów. Wszak dowcipy o kobietach idiotkach opowiada się o blondynkach, wyłączając z tej kategorii brunetki. Można mniemać, że istnieje ogólnoludzka skłonność do postrzegania różności w kategoriach nierówności, a co za tym idzie - stała tendencja do przeistaczania się różnic występujących między członkami zbiorowości w hierarchie nierówności.

57. Wymień główne cechy etapu prenaukowego socjologii

Wiedza w etapie prenaukowym oparta była na wiedzy ludowej jak też na refleksjach mędrców.

Cechy etapu prenaukowego socjologii:

• wiedza o społeczeństwie była częścią wiedzy filozoficznej

• wiedza o społeczeństwie miała charakter normatywny tj. że wiedza ta stawiała pewne postulaty jakie społeczeństwo powinno być, ale nie opisywała jakie ono jest

• wiedza o społeczeństwie miała charakter zdroworozsądkowy nie była popart faktycznymi badaniami empirycznymi

etap ten bazował na wiedzy opartej o rozum

58. ŹRÓDŁA SOCJOLOGII NAUKOWEJ SĄ NASTĘPUJĄCE:

-nowy sposób myślenia o społeczeństwie

-dynamika społeczeństwa

-struktura społeczeństwa

-odrębność społeczeństwa

-źródła historyczne: wyprawy handlowe, rewolucja francuska, rewolucja przemysłowa

-poznawanie innych społeczeństw

-poznawanie historii, wiedzy i myśli społecznych- poznawanie społeczeństwa

-kumulacja nabywanej wiedzy

-zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi

-filozofia pozytywna

59. Źródłem ludzkiej aktywności wg Maslowa jest:

Źródłem ludzkiej aktywności są niezaspokojone potrzeby, które w każdym systemie kulturowym są inaczej wyznaczone.

60. ŹRÓDŁO PRZEKAZU JEST TYM LEPSZE IM:

-jest bardziej wiarygodne

-nie stara się wpływać na odbiorców

-jest atrakcyjne

-jest godne zaufania

-wzbudza sympatię

-jest fachowe

4

---