Kryzys kąsa przyszłych emerytów

Marcin Bojanowski

2009-01-03, ostatnia aktualizacja 2009-01-02 21:11:06.0

To był najgorszy rok w historii funduszy emerytalnych. Przez giełdową bessę z kont
przyszłych emerytów wyparowało ponad 22,5 mld zł

"Bessa zjada emerytury", "Fundusze emerytalne pod kreską", "OFE dalej na minusie" - to tylko niektóre nagłówki
gazet z ostatnich miesięcy. Od początku roku kryzys finansowy zjadł już połowę zysków wypracowanych dla nas
przez fundusze emerytalne w ciągu dziewięciu lat ich działalności.

Na pozór nie wygląda to jeszcze tak źle. Do końca grudnia w funduszach emerytalnych odłożyliśmy ponad 138
mld zł. Rok temu było to przeszło 140 mld zł. Ale przecież w ciągu roku ZUS przekazał funduszom 20,5 mld zł
naszych składek. Z naszych kont emerytalnych wyparowało więc w ciągu roku aż 22,5 mld zł.

Sprawdziliśmy, o ile stopniały nasze emerytalne oszczędności przez ten rok. Zakładając, że od sierpnia 1999 r.,
czyli początku reformy emerytalnej, wpłacalibyśmy 100 zł miesięcznie, w grudniu 2008 r. na naszym koncie
emerytalnym byłoby średnio o 1,4 tys. zł mniej niż przed rokiem.

Najbardziej po kieszeni dostali klienci malutkiego Polsatu - na ich kontach jest średnio o 2 tys. zł mniej niż przed
rokiem. Nie lepiej szło emerytalnym gigantom. Klienci trzech największych funduszy - Commercial Union, ING i
PZU "Złota Jesień" stracili po ok. 1,6 tys. zł.

Najlepiej z giełdową bessą poradził sobie Allianz. Z kont jego członków wyparowało najmniej, bo nieco ponad 1
tys. zł. Jego klienci mają powody do zadowolenia, zwłaszcza że Allianz jako jedyny z funduszy pobiera 4-proc.
opłatę od składki. Wszystkie pozostałe OFE biorą aż 7 proc. ("Gazeta" od kwietnia ubiegłego roku prowadzi akcję
"Bój o wyższą emeryturę", w której zachęcamy fundusze do obniżenia emerytalnych prowizji).

Winna spadkom jest dołująca giełda. Ceny akcji na warszawskim parkiecie, gdzie fundusze emerytalne mogą
inwestować do 40 proc. naszych oszczędności, w ciągu roku spadły o połowę. OFE nie miały jednak dużego
wyboru. Ustawa zezwala im jeszcze na inwestycje w obligacje, ale dla nich też większość tego roku nie była
łaskawa.

Zarządzający naszymi emerytalnymi oszczędnościami w ostatnich miesiącach starali się minimalizować straty. O
ile jeszcze przed kilkoma miesiącami inwestowali na giełdzie ponad jedną trzecią naszych oszczędności, o tyle w
listopadzie w akcjach trzymali już tylko co piątą powierzoną im złotówkę.

Czy przyszli emeryci mają się czego obawiać? - Nie ma powodów do paniki - uspokaja Grzegorz Chłopek,
wiceprezes funduszu ING. - Po gorszym okresie znowu wrócą wzrosty - przekonuje.

Trzeba też pamiętać, że dla osób, którym do przejścia na emeryturę pozostało jeszcze sporo czasu, obecne
straty OFE są czysto papierowe. - Dla nich dzisiejsza wycena aktywów funduszy nie ma większego znaczenia,
ważna będzie wartość środków na ich kontach w momencie przechodzenia na emeryturę - tłumaczy Ewa
Lewicka, szefowa Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych (IGTE).

W gorszej sytuacji są kobiety, które już od tego miesiąca zaczną przechodzić na emeryturę. To one jako pierwsze
dostaną świadczenia z funduszy emerytalnych. Dotyczy to ok. 2,6 tys. kobiet urodzonych w 1949 r. Według
szacunków resortu pracy w latach 2009-11 będzie to ok. 19,2 tys. kobiet.

Do tej pory na kontach w OFE uzbierały od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych (rekordzistka w funduszu ING
nawet ponad 70 tys. zł). Jednak z OFE dostaną jedynie kilkanaście złotych miesięcznie. - Większość emerytury i
tak wypłaci im ZUS - uspokaja Chłopek. Jednak gdyby nie bessa, mogłyby liczyć na więcej - z OFE nawet o
kilkadziesiąt procent.

Część z nich w ogóle nie dostanie emerytury z OFE, bo na swoich kontach nie uzbierały wymaganych 3263 zł
(czyli 20-krotności dodatku pielęgnacyjnego). Ich pieniądze z II filara trafią do ZUS i zwiększą świadczenia z I
filara. Według IGTE tego warunku nie spełnia ok. 40 proc. uprawnionych do emerytury kobiet. W większości
przypadków wynika to z niskich pensji albo przerwania pracy. Bessa "zjadła" emerytury z OFE tylko ok. 60
kobietom.

Marcin Bojanowski