Co dalej z leczeniem cukrzycy,
gdy leki doustne ju˝ nie dzia∏ajà?

Ty i ja, podobnie jak oko∏o 2,6 mln ludzi w Polsce, czyli
niemal 5% spo∏eczeƒstwa, mamy cukrzy c´. Ty i ja mamy
jednak szcz´Êcie, poniewa˝ u mnie i u Ciebie choroba
zosta∏a rozpoznana, a zatem dostaliÊmy szans´ na skutecznà
walk´ z cukrzycà. To, czy jà wygramy, zale˝y od nas...

„

Konieczna jest zmiana tabletek na insulin´” – us∏ysza∏em

podczas jednej z wizyt od swojego lekarza prowadzàcego. Dlaczego,
skoro od wielu lat regularnie stosuj´ tabletki przeciwcukrzycowe
i nic mnie nie boli? – myÊla∏em wówczas. Mia∏em ju˝ pewne
doÊwiadczenia z zastrzykami, mi´dzy innymi przy pobieraniu krwi
i zastrzykach domi´Êniowych. Wydawa∏o mi si´, ˝e moje ˝ycie si´
zmieni, a codzienne wykonywanie wstrzykni´ç z insulinà b´dzie
oznacza∏o koniecznoÊç przyznania si´ przed wszystkimi do tego, ˝e
jestem chory, a tym samym nara˝´ si´ na dyskryminacj´ otoczenia.
W pierwszym odruchu nie zgodzi∏em si´ na nowà terapi´.

Wróci∏em do domu i bi∏em si´ z myÊlami. Od
lekarza dowiedzia∏em si´, ˝e stan cukrzycy
pogarsza si´, a ja chcia∏em ˝yç i czuç si´ zdrowo.
Decyzja by∏a trudna i nale˝a∏a do mnie.
W rezultacie zgodzi∏em si´ na insulin´,
której stosowanie okaza∏o si´ ∏atwe,
i szybko nauczy∏em si´ z nià ˝yç.
Konsekwencjà mojego wyboru jest dobre
samopoczucie, ch´ç do ˝ycia, mniejsze poziomy cukru we krwi
i spokojne myÊli, bo nie panikuj´, ˝e b´d´ mieç wysoki cukier.

Z perspektywy czasu trudno mi racjonalnie wyjaÊniç, dlaczego tak
bardzo si´ ba∏em insuliny, ale teraz wiem, ˝e ka˝dy strach (tak˝e przed
insulinà) mo˝na oswoiç i tylko ten nieoswojony ma wielkie oczy.

Insulina by∏a dla mnie szansà

na normalne ˝ycie

1

JeÊli chcesz dowiedzieç si´, jak poradzi∏em sobie
ze strachem przed insulinà, przeczytaj kolejne strony...

???

Konieczna jest

zmiana tabletek

na insulin´.

W gabinecie lekarskim...

Lekarz proponuje leczenie cukrzycy typu 2 insulinà wówczas,
gdy za pomocà leków doustnych nie mo˝na ju˝ wyrównaç
cukrzycy.

2

Komentarz lekarza

Cukrzyca typu 2 to choroba, która
polega na tym, ˝e trzustka nie
wytwarza insuliny albo insulina nie
dzia∏a tak, jak powinna. Insulina to
substancja (hormon) wytwarzana
w trzustce w komórkach beta.
Insulina jest konieczna, ˝eby komórki
ca∏ego cia∏a mog∏y pobieraç glukoz´
z krwi. W cukrzycy „niespalona”

glukoza gromadzi si´ we krwi, a jej iloÊç ciàgle si´ zwi´ksza.
Nasz organizm potrzebuje odpowiedniej iloÊci
insuliny, aby móg∏ prawid∏owo funkcjonowaç
– tak jak roÊlina, która potrzebuje wody i s∏oƒca,
aby rosnàç i prawid∏owo si´ rozwijaç.
Jest wielu pacjentów z cukrzycà. Ka˝dy z nich ma
inny przebieg choroby i wymaga indywidualnego
leczenia. Leczenie ma na celu utrzymywanie poziomu cukru na
prawid∏owym poziomie. Najcz´Êciej kontroluje si´ cukier we krwi na czczo
oraz po posi∏ku. Poleca si´ równie˝ wykonanie badania hemoglobiny
HbA

1c

,

która jest wskaênikiem d∏ugotrwa∏ego jej wyrównania.

Hemoglobin´ glikowanà powinno si´ mierzyç od 1 do 4 razy w roku
w zale˝noÊci od wyrównania cukrzycy i aktualnego leczenia.

WartoÊç

powy˝ej 7% jest sygna∏em, ˝e cukrzyca jest niew∏aÊciwie
kontrolowana.

Cukrzyca typu 2 ma post´pujàcy charakter. Jest to naturalne
i oznacza, ˝e wraz z up∏ywem czasu zmienia si´ iloÊç
wydzielanej insuliny i sposób leczenia. ˚eby leczenie cukrzycy

Insulina

Zdrowa trzustka wydziela
wystarczajàce iloÊci
insuliny

3

powiod∏o si´, musi byç tak dobrane, by st´˝enie glukozy by∏o podobne
do obserwowanego u osób bez cukrzycy. Leczenie cukrzycy przebiega
kilkuetapowo i jest zale˝ne od iloÊci wydzielanej insuliny.

W czasie etapu I cukrzyca jest leczona odpowiednim od˝ywianiem
i wysi∏kiem fizycznym. W etapie II trzustka jest wspomagana za
pomocà leków doustnych, które „zmuszajà” jà do wi´kszej pracy.
Z czasem jednak trzustka ulega wyczerpaniu i leki doustne ju˝ nie sà
w stanie „zmusiç” jej do pracy. Gdy leki doustne przestajà dzia∏aç,
pacjent przechodzi do III etapu leczenia, który polega na zast´powaniu
naturalnego dzia∏ania trzustki wstrzykiwaniem insuliny z zewnàtrz
w odpowiedniej dawce.

ETAP

przedcukrzycowy

czas

Diagnoza:

cukrzyca

ETAP

III

ETAP

II

ETAP

I

Etapy rozwoju cukrzycy

4

Zwiàzek pomi´dzy hemoglobinà HbA

1c

a Êrednim poziomem glukozy

we krwi w ciàgu 3 miesi´cy

HbA

1c

Âredni poziom glukozy w mg/dl

Âredni poziom glukozy w mmol/l

(%)

mmol/mol

5

31

97

5,4

6

42

126

7,0

7

53

154

8,6

8

64

183

10,2

9

75

212

11,8

Na podstawie:
Nathan D.M., Kuenen J., Borg R. i wsp., Translating the A1C assay into estimated average glucose values, Diabetes Care 2008; 31: 1473-1478.
Zalecenia kliniczne dotyczàce post´powania u chorych na cukrzyc´ 2014. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Etap II

Co z tego wynika?

•

We krwi pojawiajà si´ wysokie st´˝enia cukru (tzw. hiperglikemia).

•

JeÊli cukrzyca jest niedostatecznie kontrolowana, objawy zbyt

wysokiego poziomu cukru we krwi nasilajà si´. Mogà pojawiç si´:
os∏abienie i ogólne z∏e samopoczucie, brak snu, zaburzenia pami´ci,
impotencja, trudno gojàce si´ rany; d∏ugo i trudno leczone sà infekcje.

Leczenie – zalecenia

Co dalej z leczeniem cukrzycy, gdy leki doustne nie dzia∏ajà?

Niewydolna trzustka wydziela
coraz mniej insuliny

Insulina

+

Zdrowy styl ˝ycia:

• zdrowe od˝ywianie
• regularny wysi∏ek fizyczny

Leki doustne

przeciwcukrzycowe

wspomagajàce prac´ trzustki

Poziom cukru

we krwi

5

Co z tego wynika?
Po kilku latach leczenia doustne leki przestajà dzia∏aç. Objawia si´ to
coraz wi´kszym st´˝eniem cukru we krwi. JeÊli wartoÊç hemoglobiny
glikowanej HbA

1c

przekracza 7%, wówczas zaleca si´ leczenie insulinà.

Leczenie – zalecenia

Insulina w po∏àczeniu

z lekami doustnymi

Tylko insulina

LUB

Kontynuacja zdrowego stylu ˝ycia

+

Etap III

Co dalej z leczeniem cukrzycy, gdy leki doustne nie dzia∏ajà?

IloÊç wydzielanej insuliny jest
niewystarczajàca

Insulina

STOP

dla HbA

1c

>7%

7%

Poziom cukru

we krwi

6

Gdy lekarz powiedzia∏ mi: „

Konieczna jest

zmiana tabletek na insulin´”, w moich
myÊlach pojawi∏o si´ kilka kluczowych

dla mnie pytaƒ.

Pyta∏em:
• Dlaczego mam stosowaç insulin´, skoro nic mnie nie boli?
• Czy b´d´ móg∏ prowadziç ˝ycie takie jak dotychczas?
• Czy stosujàc insulin´, b´d´ u˝ywa∏ zwyk∏ych strzykawek?
• Czy wstrzykiwanie insuliny jest bolesne?
• Czy b´d´ móg∏ byç samodzielny?

Lekarz wyjaÊni∏ mi, ˝e u wielu osób cukrzyca typu 2 nie powoduje
niepokojàcych objawów, co zmniejsza naszà czujnoÊç. Tymczasem
nie leczona cukrzyca ma wp∏yw na pogarszanie si´ stanu zdrowia.
Wysoki poziom cukru (na czczo powy˝ej 120 mg/dl, a po posi∏ku
powy˝ej 160 mg/dl) dzia∏a bardzo szkodliwie na organizm
i powoduje: utrat´ wzroku, zawa∏ serca, chorobowe zmiany na stopach
z koniecznoÊcià amputacji w∏àcznie, uszkodzenie nerek czy nawet
impotencj´.
Z cukrzycà typu 2 jest podobnie jak
z rosnàcà w ogródku marchewkà. Ponad
ziemi´ wystaje naç, która z pozoru
wyglàda zdrowo. Dopiero po wyrwaniu
korzenia widaç, ˝e jest on nadgryziony
lub nadgni∏y. I mo˝emy si´ przekonaç, czy
rzeczywiÊcie roÊlina jest zdrowa, czy nie.

Dlaczego mam stosowaç insulin´,

skoro nic mnie nie boli?

7

Czy b´d´ móg∏ prowadziç podobne ˝ycie

jak dotychczas?

OczywiÊcie, ˝e tak. Miliony osób na ca∏ym Êwiecie stosujà insulin´.
Chorujà równie˝ dzieci, które codziennie wykonujà samodzielnie
zastrzyki. Osoby m∏ode z cukrzycà stosujàce insulin´ zak∏adajà
rodziny, a kobiety nawet po wielu latach choroby zachodzà w cià˝´
i rodzà zdrowe dzieci.

Ja robi´ wszystko to, co robi∏em przed

insulinoterapià: co roku wyje˝d˝am na wakacje w góry,
pracuj´ w ogrodzie, je˝d˝´
samochodem i na rowerze, chodz´
na spacery z ˝onà i je˝d˝´ do lasu
na grzyby. Zjadam 3 posi∏ki dziennie,
a insulin´ wstrzykuj´ bezpoÊrednio
przed posi∏kiem, gdy jest on ju˝
gotowy. Insulina nie przeszkodzi∏a mi
w realizacji moich planów. Mam wi´cej
obowiàzków, ale ˝yj´ tak jak dotychczas.

Czy stosujàc insulin´, b´d´ u˝ywa∏

zwyk∏ych strzykawek?

Podczas wizyty, w trakcie której zgodzi∏em si´ na insulin´, otrzyma∏em
wstrzykiwacz do jej podawania. W niczym nie przypomina∏ zwyk∏ej
strzykawki. Mog´ go porównaç do eleganckiego pióra lub d∏ugopisu.
Nawet gdy robi´ zastrzyk w restauracji, nikt nie zwraca na
mnie uwagi. Wstrzykni´cie wykonuj´ szybko i dyskretnie.

śniadanie

obiad

kolacja

8

Czy wstrzykiwanie insuliny jest bolesne?

NIE. Podawanie insuliny to nie seria bolesnych zastrzyków, tylko
delikatne wstrzykni´cie. DoÊwiadczenia, jakie zdoby∏em, stosujàc
inne formy zastrzyków, nie mia∏y nic wspólnego ze wstrzykni´ciami
z insuliny. Obecnie stosuj´ cienkie i krótkie ig∏y o d∏ugoÊci 8 mm.
I musz´ przyznaç, ˝e

uk∏ucie jest ledwo wyczuwalne.

Ig∏a do

pobierania

krwi

Ig∏a do

zastrzyków

domi´Êniowych

Ig∏a do

zastrzyków

przeciwzakrzepowych

Ig∏a do

wstrzykiwania

insuliny

Zobacz, jak wyglàda ig∏a do wstrzykiwania insuliny,
i porównaj jà z innymi ig∏ami.

9

Czy b´d´ móg∏ byç samodzielny?

MyÊla∏em, ˝e insulina to koniec mojej samodzielnoÊci i b´d´ musia∏
prosiç rodzin´ lub piel´gniark´ o pomoc przy wstrzykni´ciach. Po
wykonaniu pierwszego samodzielnego wstrzykni´cia przekona∏em si´,
˝e jednak by∏em w b∏´dzie. To, co wydawa∏o mi si´ skomplikowane,
okaza∏o si´ bardzo proste.

Obs∏uga wstrzykiwacza jest prosta jak u˝ywanie d∏ugopisu.
Z ∏atwoÊcià wymieniam wk∏ad z insulinà. WczeÊniej ba∏em si´,
˝e b´d´ pope∏nia∏ b∏´dy,

ale okaza∏o si´, ˝e wstrzykiwacz posiada

dodatkowe funkcje, które informujà mnie o prawid∏owo
wykonanym wstrzykni´ciu.

Szczególnie ceni´ sobie potwierdzenia dêwi´kowe, np. nastawiam
dawk´ insuliny i wys∏uchuj´ odpowiedniej liczby „klikni´ç”.

To ∏atwe: jedno „klikni´cie” to jedna jednostka insuliny.

Cztery jednostki

insuliny

Cztery „klikni´cia”

Potwierdzenie nastawienia dawki insuliny

10

Warto podjàç leczenie insulinà wówczas,

kiedy jest na to czas!

Skoro przeczyta∏eÊ mojà histori´, zapewne znalaz∏eÊ si´ w podobnej
sytuacji jak ja kilka lat temu.

Ja stosowa∏em przeciwcukrzycowe leki doustne do momentu, a˝
przyszed∏ czas na w∏àczenie insuliny. Choç na poczàtku by∏em zdziwiony,
teraz rozumiem, ˝e taki przebieg choroby jest rzeczà normalnà.
Leczenie rozpoczà∏em od dwóch wstrzykni´ç: rano bezpoÊrednio przed
Êniadaniem i wieczorem bezpoÊrednio przed kolacjà.

Mój kolega by∏ w innej sytuacji – u niego wczeÊniej rozpoznano, ˝e leki
doustne sà nieskuteczne, i wprowadzono insulinoterapi´. Rozpoczà∏
leczenie metodà ma∏ych kroków od jednego wstrzykni´cia na dob´.
Szybko nauczy∏ si´ robiç sobie zastrzyki i obecnie nie stanowià one dla
niego problemu.

W rozmowie z lekarzem przekona∏ si´, ˝e z cukrzycà jest jak z jazdà na
rowerze. ˚eby mo˝na by∏o jechaç, trzeba kontrolowaç stan techniczny
roweru i w razie koniecznoÊci reagowaç na
pojawiajàce si´ usterki, np. dopompowaç ko∏a.
Podobnie w cukrzycy na pewnym etapie nale˝y
„dopompowaç” insuliny, ˝eby organizm móg∏
prawid∏owo funkcjonowaç.

Teraz rozumiem, ˝e warto podjàç leczenie
insulinà wówczas, kiedy jest na to czas.

Opowiedzia∏em Ci, jak

ja poradzi∏em sobie ze

strachem i wàtpliwoÊciami.

Mnie si´ uda∏o, a teraz kolej

na Ciebie, ˝ebyÊ oswoi∏

swój l´k przed nowym

leczeniem. Powodzenia!

11

DIA/26/05-11/12-12