„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Krzysztof Król

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części
maszyn 711[03].O1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Andrzej Figiel
dr inż. Marek Młyńczak



Opracowanie redakcyjne:
mgr Janusz Górny



Konsultacja:
mgr inż. Teresa Myszor










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[03].O1.06
„Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części maszyn”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Oznaczanie tolerancji, pasowania i chropowatości części maszyn

11

5.1.1.

Ć

wiczenia

11

5.2.

Pomiary warsztatowe

14

5.2.1.

Ć

wiczenia

14

5.3.

Podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej

16

5.3.1.

Ć

wiczenia

16

5.4.

Podstawowe operacje obróbki skrawaniem

20

5.4.1.

Ć

wiczenia

20

5.5.

Techniki spajania metali

24

5.5.1.

Ć

wiczenia

24

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

27

7.

Literatura

41

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie górnik odkrywkowej eksploatacji złóż
711[03].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ć

wiczeń.

Formy

organizacyjne

pracy

uczniów

mogą

być

zróżnicowane,

począwszy

od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

711[03].O1

Techniczne podstawy zawodu

711[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

711[03].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

711[03].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

i eksploatacyjnych

711[03].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

711[03].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i automatyki przemysłowej

711[03].O1.06

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania

części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać zagrożenia i zapobiegać im,

−

stosować jednostki układu SI,

−

wyjaśnić oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową, normami
i katalogami,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

korzystać z komputera,

−

współpracować w grupie,

−

organizować stanowisko pracy, zgodnie z wymogami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić istotę tolerancji, pasowania i chropowatości powierzchni,

−

zastosować układ tolerancji i pasowań,

−

sklasyfikować przyrządy pomiarowe,

−

określić właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych,

−

dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn,

−

wykonać podstawowe pomiary wielkości geometrycznych,

−

wykorzystać technikę komputerową podczas pomiarów warsztatowych,

−

zinterpretować wyniki pomiarów,

−

dobrać narzędzia i przyrządy do wykonywanych zadań,

−

wykonać trasowanie na płaszczyźnie,

−

wykonać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej,

−

określić cechy charakterystyczne obróbki skrawaniem,

−

wyjaśnić budowę narzędzi do obróbki skrawaniem,

−

wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki skrawaniem,

−

scharakteryzować metody i techniki łączenia metali i materiałów niemetalowych,

−

wykonać typowe połączenia nierozłączne: spawane, zgrzewane, lutowane i klejone,

−

odczytać dokumentację technologiczną,

−

sprawdzić jakość wykonanej pracy,

−

posłużyć się normami technicznymi i katalogami,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas wykonywania pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.711[03]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 711[03].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania
części maszyn 711[03].O1.06

Temat: Charakteryzowanie połączeń spajanych.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności rozróżniania i charakteryzowania połączeń

spajanych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić istotę połączeń spajanych,

−

rozróżnić rodzaje połączeń spajanych,

−

omówić istotę powstawania poszczególnych rodzajów połączeń spajanych,

−

scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa pracy.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

komunikowania się,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−−−−

metoda tekstu przewodniego,

−−−−

ć

wiczenie praktyczne,

−−−−

dyskusja w grupie.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

rysunki połączeń spajanych,

−

próbki połączeń spajanych,

−

prezentacje multimedialne wykonywania połączeń spajanych

−

dokumentacja technologiczna wykonywania połączeń nierozłącznych,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach do 15 osób.

Zadanie dla ucznia

Scharakteryzuj połączenia spajane.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Na czym polega istota połączeń nierozłącznych?

2.

Czym charakteryzują się połączenia spajane?

3.

Jakie rodzaje połączeń spajanych można wyróżnić?

Faza II. Planowanie
1.

W jaki sposób powstaje połączenie o fizycznej ciągłości materiałowej w połączeniach
spajanych?

2.

Jakie cechy charakterystyczne posiadają poszczególne odmiany połączeń?

Faza III. Ustalenie
1.

Uczniowie pracując w zespołach ustalają, na czym polega wykonywanie połączeń
nierozłącznych.

2.

Uczniowie wymieniają rodzaje połączeń nierozłącznych.

3.

Uczniowie wskazują, które rodzaje połączeń nierozłącznych należą do połączeń
spajanych.

4.

Uczniowie zastanawiają się nad wadami i zaletami połączeń spajanych.

5.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność rozumowania.

Faza IV. Wykonanie
1.

Uczniowie odczytują schematy połączeń spajanych.

2.

Uczniowie charakteryzują rodzaje połączeń spajanych.

Faza V. Sprawdzanie
1.

Uczniowie przygotowują się zaprezentowania wyników swojej pracy. Zespoły uczniów
wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji zadania.

2.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych ćwiczeń. Nauczyciel
sprawdza poprawność rozumowania.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel

powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie wiadomości były poznawane, jakie
wystąpiły błędy i jak ich unikać w przyszłości.

Faza końcowa

Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz ocena aktywności

uczniów.

Praca domowa

Wypisz zasady, jakie obowiązują podczas wykonywania połączeń spajanych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i opanowanych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.711[03]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 711[03].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części
maszyn 711[03].O1.06

Temat: Piłowanie powierzchni kształtowych.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności piłowania powierzchni kształtowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do piłowania zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy,

−

odczytać zapisy w dokumentacji technicznej,

−

dobrać pilniki do rodzaju pracy i wymagań technicznych,

−

dobrać materiał do wykonywania wyrobu,

−

kontrolować jakość swojej pracy,

−

scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa pracy na swoim stanowisku.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

sumienności i odpowiedzialności,

−

pracy w zespole,

−

komunikowania się,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

dyskusja w grupie.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna,

−

stoły z imadłami

−

zestaw narzędzi ślusarskich,

−

zestaw narzędzi i przyrządów pomiarowych,

−

materiały do ćwiczeń,

−

instrukcje bhp i ochrony ppoż.,

−

literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w małych zespołach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Przebieg zajęć:
1.

Wprowadzenie.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.

3.

Planowanie czynności związanych z piłowaniem powierzchni kształtowych:

−

omówienie przepisów bhp,

−

powtórzenie zasad piłowania powierzchni płaskich,

−

analiza rysunku wykonawczego,

−

sporządzenie planu działania.

4.

Organizacja stanowiska pracy.

5.

Wykonanie zaplanowanych czynności:

−

organizacja stanowiska do piłowania,

−

przygotowanie narzędzi,

−

piłowanie powierzchni kształtowych zgodnie z rysunkiem,

−

bieżąca kontrola wykonywanych zabiegów.

6.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni on postępy,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Praca domowa

Opracuj plan działania do zajęć z tematu piłowanie powierzchni kształtowych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe pisemne wypowiedzi uczniów, dotyczące sposobu prowadzenia zajęć
i opanowanych umiejętności .

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1. Oznaczanie tolerancji, pasowania i chropowatości części

maszyn

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla tolerowanego otworu

φ

40H8 odczytaj odchyłki, oblicz wymiary graniczne otworu

i narysuj położenie pola tolerancji.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie

prezentują swoją pracę. Czas wykonania 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

odszukać wymiar nominalny i odczytać odchyłki z obowiązującej normy,

3)

obliczyć wymiary graniczne,

4)

narysować położenie pola tolerancji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tolerancje i pasowania – obowiązująca norma,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Jaki rodzaj pasowania przedstawia zapis

φ

80H7/m6

?

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie lub w parach. Uczniowie zapoznają się z odpowiednim

fragmentem Materiału nauczania. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją
pracę. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

odszukać wymiar nominalny i odczytać odchyłki dla otworu i wałka z obowiązującej normy,

3)

obliczyć wymiary graniczne,

4)

obliczyć luzy lub wciski,

5)

narysować położenie pola tolerancji otworu i wałka,

6)

omówić wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

tolerancje i pasowania – obowiązująca norma,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Odczytaj na rysunku koła walcowego o zębach prostych chropowatość powierzchni

przedmiotu, wymiary tolerowane i zinterpretuj.

Rysunek do ćwiczenia 3 [4, s. 286]

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach 2–3-osobowych. Uczniowie zapoznają się z odpowiednim

fragmentem Materiału nauczania. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją
pracę. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

omówić przedstawioną część maszyny,

3)

odczytać chropowatość powierzchni,

4)

odczytać wymiary tolerowane,

5)

omówić wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

PN – chropowatość powierzchni,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Pomiary warsztatowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla tulei z otworem stopniowym dobierz przyrządy kontrolno-pomiarowe dla pomiarów

wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

sprawdzić wskazania zerowe przyrządów,

3)

zmierzyć średnice zewnętrzne w dwu płaszczyznach i trzech różnych przekrojach
suwmiarkami o różnych dokładnościach i mikrometrem,

4)

zmierzyć średnice wewnętrzne w dwu płaszczyznach i trzech różnych przekrojach
suwmiarkami o różnych dokładnościach, mikrometrem do otworów i średnicówką
mikrometryczną,

5)

wyniki pomiarów wpisać do karty pomiarowej,

6)

narysować tulejkę i zwymiarować,

7)

omówić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

przedmioty mierzone,

−−−−

przyrządy kontrolno-pomiarowe: suwmiarki, mikrometry, średnicówka mikrometryczna,

−−−−

podstawki, uchwyty do przyrządów pomiarowych, pryzmy,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Sprawdź wymiary wałka stopniowego, szlifowanego z określoną tolerancją

i chropowatością. Porównaj otrzymane wyniki z rysunkiem wykonawczym przedmiotu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

2)

przygotować narzędzia kontrolno-pomiarowe,

3)

odszukać odchyłki wymiarów tolerowanych,

4)

dokonać pomiary jednej średnicy; na końcach, w środku, a następnie uśrednić wielkości,

5)

zmierzyć chropowatość powierzchni,

6)

wielkości zmierzone porównać z wymiarami na rysunku wykonawczym,

7)

zapisać wyniki pomiarów w notatniku,

8)

omówić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

przedmiot mierzony i jego rysunek wykonawczy,

−−−−

przyrządy pomiarowe: suwmiarka, mikrometry o różnych zakresach, profilometr
chropowatości lub wzorce chropowatości, uchwyty do przyrządów pomiarowych,
pryzmy,

−−−−

PN – odchyłki wymiarów liniowych i chropowatość powierzchni,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj pomiary kątów płytki stalowej skośnie ściętej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

przygotować płytę pomiarową z kolumną i zaciskiem,

3)

przygotować kątomierz uniwersalny lub optyczny,

4)

podczas wykonywania pomiarów zwrócić uwagę na dobre przyleganie ramion
kątomierza do krawędzi przedmiotu,

5)

zmierzyć wszystkie kąty skośnie ścięte płyty kątomierzem optycznym,

6)

wyniki pomiarów wpisać do notatnika,

7)

zapisać własne wnioski z wykonanych pomiarów,

8)

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

przedmiot mierzony płytka stalowa skośnie ścięta,

−−−−

kątomierz uniwersalny, lub optyczny,

−−−−

płyta pomiarowa z kolumną i zaciskiem,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wytrasuj krawędzie oraz środki otworów i łuków na podstawie rysunku technicznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

sprawdzić gabaryty pobranej blachy,

3)

określić rodzaje i położenie baz traserskich,

4)

wytrasować konieczne linie przy pomocy rysika i cyrkla,

5)

napunktować linie oraz środki otworów i łuków,

6)

zaprezentować efekt wykonanej pracy,

7)

uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

stół warsztatowy,

−−−−

materiał do trasowania,

−−−−

narzędzia pomiarowe i traserskie (suwmiarka, przymiar kreskowy, rysik, punktak,
młotek, cyrkiel),

−−−−

rysunek techniczny,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wytrasuj krawędzie pięciokąta foremnego zgodnie z dokumentacją rysunkową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

dobrać narzędzia traserskie i pomiarowe do wykonania ćwiczenia,

3)

sprawdzić stan techniczny narzędzi przez ich wzrokowe oględziny,

4)

wytrasować krawędzie pięciokąta foremnego zgodnie z dokumentacją,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5)

napunktować krawędzie pięciokąta,

6)

uporządkować stanowisko pracy,

7)

zaprezentować efekt wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

stół warsztatowy,

−−−−

materiał do trasowania,

−−−−

narzędzia pomiarowe i traserskie (suwmiarka, przymiar kreskowy, rysik, punktak,
młotek, cyrkiel),

−−−−

rysunek techniczny,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Na podstawie rysunku wykonawczego przedmiotu wykonaj operację trasowania na

płaszczyźnie obrabianej blachy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z rysunkiem wykonawczym wyrobu,

2)

zorganizować stanowisko pracy,

3)

określić charakterystyczne punkty do trasowania,

4)

zgromadzić narzędzia i przyrządy,

5)

dokonać oględzin materiału przeznaczonego do trasowania,

6)

oczyścić i odtłuścić materiał,

7)

usunąć pilnikiem ewentualne zgrubienia,

8)

sprawdzić wymiary gabarytowe,

9)

przyjąć bazy traserskie,

10)

wykreślić osie symetrii,

11)

zastosować zasady bezpiecznej pracy na stanowisku traserskim,

12)

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przyrządy i narzędzia traserskie,

−

rysunek wykonawczy przedmiotu,

−

odzież robocza i sprzęt ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 4

Wykonaj operację wiercenia otworów w płytce stalowej, a następnie zabieg pogłębiania

według wymiarów podanych na rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

dobrać narzędzia i przyrządy mocujące,

3)

wykonać wiercenie i pogłębianie,

4)

wykonać pracę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bhp,

5)

omówić sposób wykonania operacji wiercenia i rozwiercania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

stanowisko do wiercenia,

−

narzędzia i przyrządy do operacji wiercenia,

−

odzież robocza i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 5

Dobierz i nazwij narzędzia do nacinania gwintów na zewnętrznej powierzchni walcowej

materiału oraz do gwintowania otworów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wybrany
przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

określić średnicę zewnętrzną trzpienia i wewnętrzną otworu do elementów
gwintowanych,

3)

dobrać narzędzia do wykonywania gwintów,

4)

omówić sposób doboru narzędzi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

stanowisko ślusarskie do gwintowania,

−−−−

tabele z wymiarami gwintów,

−−−−

narzędzia i przyrządy do operacji gwintowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Podstawowe operacje obróbki skrawaniem

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij wyszczególnione zespoły tokarki. Wskaż je na udostępnionej przez nauczyciela

tokarce.

Rysunek do ćwiczenia 1 [2, s. 234]

1.

14.

2.

15.

3.

16.

4.

17.

5.

18.

6.

19.

7.

20.

8.

21.

9.

22.

10.

23.

11.

24.

12.

25.

13.

26.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Czas
wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową tokarki,

2)

przeanalizować rysunek tokarki,

3)

odszukać wskazane części w tokarce,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

4)

zapisać nazwy wskazanych części,

5)

zaprezentować rozwiązanie zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

tokarka pociągowa lub jej model,

−−−−

DTR tokarki,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Przygotuj tokarkę uniwersalną do toczenia tulei ze stali S235JR, materiał wyjściowy: pręt

walcowany.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać instrukcję

obsługi tokarki. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

dokonać analizy wyposażenia stanowiska tokarskiego,

3)

dobrać narzędzia robocze, przyrządy pomiarowe i wzorce,

4)

zamocować narzędzia robocze, przyrządy pomiarowe i wzorce,

5)

omówić sposób zamocowania uchwytów i narzędzi,

6)

zachować zasady bhp podczas mocowania materiału i narzędzi,

7)

omówić przebieg prac przygotowawczych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

stanowisko tokarki uniwersalnej,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

oprzyrządowanie stanowiska tokarskiego,

−

odzież robocza i sprzęt ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Przygotuj frezarkę pionową do frezowania rowka wpustowego na wpust pryzmatyczny,

na wale ze stali S255JR w zakresie mocowania przedmiotu, narzędzia roboczego, przyrządów
pomiarowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać instrukcję

obsługi tokarki. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy,

2)

dobrać narzędzia robocze, przyrządy pomiarowe,

3)

zamocować narzędzia robocze,

4)

omówić sposób zamocowania uchwytów i narzędzi,

5)

zachować zasady bhp podczas mocowania materiału i narzędzi,

6)

omówić przebieg prac przygotowawczych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

stanowisko frezarki pionowej,

−

wyposażenie stanowiska frezarskiego z podzielnicą,

−

frezy do rowków,

−

narzędzia kontrolno-pomiarowe,

−

odzież robocza i sprzęt ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Na podstawie przedstawionego rysunku zabiegowego przedmiotu dobierz szlifierkę do

szlifowania wałków, narzędzia robocze i przyrządy mocujące.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

fragmentem Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30
minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować instrukcję obsługi szlifierek,

2)

dokonać analizy wyposażenia stanowiska szlifierskiego,

3)

dobrać narzędzia robocze, przyrządy mocujące przedmiot obrabiany,

4)

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

stanowisko szlifierskie,

−

instrukcja obsługi szlifierek,

−

wyposażenie stanowiska szlifierskiego,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Ćwiczenie 5

Wykonaj ostrzenie wiertła, korygując zarys ostrza na szlifierce ostrzarce z użyciem tulei

ostrzarki do wierteł o małej średnicy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

fragmentem Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 30
minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

oczyścić wiertło szmatką,

2)

zamocować wiertło w przyrządzie,

3)

sprawdzić czy stożkowa powierzchnia przyłożenia wiertła przylega do ściernicy,

4)

szlifować powierzchnię przyłożenia wiertła,

5)

sprawdzić za pomocą szablonu pochyłość powierzchni tnącej oraz kąt pochylenia ścinu,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

wiertła do naostrzenia,

−

szmatka do czyszczenia,

−

szlifierka ostrzarka,

−

tuleja ostrzarki do wierteł o małej średnicy,

−

szablon do sprawdzania pochyłości powierzchni tnącej oraz kąt pochylenia ścinu,

−

odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

5.5. Techniki spajania metali

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Połącz spoiną czołową dwie blachy o grubości 2 mm ze stali S235JR

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy
zwrócić uwagę na stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Czas wykonania
ć

wiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp,

2)

zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej,

3)

przygotować i sprawdzić sprzęt do spawania elektrycznego,

4)

oczyścić krawędzie przed spawaniem,

5)

ustawić blachy z zachowaniem jednolitej szczeliny między łączonymi krawędziami,

6)

wykonać wstępne spawanie sczepiające,

7)

wykonać spoiny łączące,

8)

usunąć zgorzelinę,

9)

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przewoźne stanowisko do spawania i cięcia elektrycznego wraz z osprzętem,

−

przyrządy ślusarskie,

−

kątownik,

−

młotek spawalniczy,

−

szczotka druciana,

−

odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj uszczelnienie lutem twardym połączenia dwóch części korpusu zaworu ze stali

4H13.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy
zwrócić uwagę na umiejętność wyszukiwania informacji w dokumentacji technicznej,
normach i poradniku. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp,

2)

dobrać dla materiału lutowanego lut i topnik,

3)

wytrasować miejsce lutowania,

4)

pokryć powierzchnie w miejscu lutowania topnikiem,

5)

umieścić blaszki lutu pomiędzy łączone powierzchnie,

6)

zamocować elementy w przyrządzie dobrze dopasować i związać drutem,

7)

nagrzewać w płomieniu palnika gazowego,

8)

sprawdzić stan techniczny palnika acetylenowo-tlenowego,

9)

rozpalić i wyregulować płomień palnika,

10)

ogrzać elementy lutowane na całym obwodzie palnikiem do temperatury topnienia lutu,

11)

sprawdzić poprawność wykonania złącza.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przyrządy do zamocowania elementów,

−

palnik acetylenowo-tlenowy z oprzyrządowaniem,

−

luty, topniki,

−

przyrządy pomiarowe i do trasowania,

−

ś

rodki czyszczące i do wytrawiania,

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj połączenie klejone aluminiowej tabliczki znamionowej z żeliwnym korpusem

wiertarki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Przed przystąpieniem do realizacji
ć

wiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i techniki wykonania. Uczniowie pracują

samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją
pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 min.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp,

2)

zastosować środki ochrony indywidualnej,

3)

przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia,

4)

dobrać na podstawie charakterystyki odpowiedni klej,

5)

przygotować klej zgodnie z instrukcją na opakowaniu,

6)

oczyścić powierzchnie klejone,

7)

nałożyć klej na powierzchnię obu klejonych części i dokładnie docisnąć,

8)

odczekać czas potrzebny na utwardzenie kleju,

9)

oczyścić skleiny,

10)

sprawdzić poprawność wykonania złącza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przyrządy do zamocowania części klejonych,

−

instrukcja klejenia,

−

zestaw klejów do tworzyw sztucznych,

−

ś

rodki do oczyszczania sklein: tkanina, skrobaki,

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie podstawowych
technik wytwarzania części maszyn”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. b, 4. a, 5. c, 6. a, 7. a, 8. a, 9. b, 10. d, 11. c,

12. a, 13. b, 14. c, 15. d, 16. d, 17. b, 18. c, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać sposób przygotowanie materiału do
trasowania

B

P

b

2

Wyjaśnić pojęcie trasowania

A

P

a

3

Wyjaśnić przeznaczenie narzędzi traserskich

B

P

b

4

Określić dokładność pomiaru mikrometrem

B

P

a

5

Odczytać wskazanie mikrometru

C

P

c

6

Odczytać zapis wymiaru tolerowanego

B

P

a

7

Wskazać poprawny zapis pasowania otworu
i wałka

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

8

Rozpoznać sprawdziany

A

P

a

9

Rozpoznać suwmiarkę

A

P

b

10 Dobrać przyrząd pomiarowy

B

P

d

11 Określić przeznaczenie przyrządu pomiarowego

B

P

c

12

Rozpoznać elementy zapisu tolerancji
i pasowania

B

P

a

13 Określić technologię wykonania tulei

C

P

b

14

Określić technologię wykonania łączenia części
skrawającej

C

P

c

15 Rozpoznać rodzaj połączenia

C

P

d

16 Rozpoznać operację spęczniania

C

PP

d

17 Określić operację dziurkowania

C

PP

b

18 Dobrać przyrząd pomiarowy

C

PP

c

19 Określić rodzaj spoiny

C

PP

c

20

Określić zagrożenia występujące podczas
spawania

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

8.

Czas trwania testu – 30 minut.

9.

Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu
wynosi 20.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Malowanie materiału do trasowania ma na celu
a)

zabezpieczenie przed korozją.

b)

zwiększenie widoczności trasowanych linii.

c)

nadanie przedmiotowi estetycznego wyglądu.

d)

rozróżnienie części składowych przedmiotu.

2.

Trasowanie polega na
a)

wyznaczaniu i rysowaniu linii na przedmiocie przewidzianym do obróbki.

b)

doborze technologii wykonania przedmiotu.

c)

wyznaczeniu sposobu utylizacji.

d)

zabezpieczeniu przedmiotu przed niepowołanym użyciem.

3.

Punktak traserski jest stosowany
a)

tylko do wykreślania linii.

b)

tylko do punktowania wyznaczonych linii.

c)

do wykreślanie i punktowania wyznaczonej linii.

d)

do rysowania linii obrysu.

4.

Mikrometr mierzy z dokładnością do
a)

0,01 mm.

b)

0,02 mm.

c)

0,05 mm.

d)

0,1 mm.

5.

Prawidłowy odczyt wskazań mikrometru to
a)

21,14 mm.

b)

21,14 cm.

c)

21,64 mm.

d)

21,64 cm.

6.

Wymiar tolerowany, to wymiar, którego odchyłki graniczne są podane
a)

bezpośrednio za wymiarem nominalnym.

b)

pośrednio za wymiarem nominalnym.

c)

zamiast wymiaru granicznego.

d)

za wymiarem rzeczywistym.

7.

Poprawny zapis pasowania otworu i wałka to
a)

φ

50H8/g7.

b)

R50H8/g7.

c)

50h8/g7.

d)

50H8/G7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

8.

Przyrząd przedstawiony na rysunku to
a)

sprawdzian do gwintów.

b)

liniał krawędziowy.

c)

kątomierz.

d)

płytki wzorcowe.

9.

Przedstawiony przyrząd to
a)

mikrometr do pomiarów zewnętrznych.

b)

suwmiarka.

c)

liniał krawędziowy.

d)

kątomierz uniwersalny.

10.

Wskaż przyrząd pomiarowy do sprawdzenia wymiaru wałka

15

,

0

50

+

φ

a)

ś

rednicówka mikrometryczna.

b)

przymiar kreskowy.

c)

suwmiarka z dokładnością wskazań 0,02.

d)

mikrometr zewnętrzny.

11.

Rysunek przedstawia sprawdzian do
a)

wałków.

b)

otworów.

c)

gwintów wewnętrznych.

d)

gwintów zewnętrznych.

12.

Na przedstawionym zapisie strzałką oznaczono
a)

tolerancję wałka.

b)

tolerancję otworu.

c)

wymiar nominalny.

d)

wymiar rzeczywisty.

13.

Wybierz technologię wykonania tulei metodą odlewania
a)

spawanie gazowe.

b)

wytaczanie i toczenie.

c)

wykonanie rdzenia.

d)

klejenie.

14.

Technologia łączenia części skrawającej narzędzia ze stali narzędziowej z trzonkiem
wykonanym ze stali węglowej odbywa się przez
a)

spawanie.

b)

zgrzewanie.

c)

lutowanie.

d)

klejenie.

15.

Rysunek przedstawia zgrzewanie
a)

łukowe.

b)

garbowe.

c)

liniowe.

d)

punktowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

16.

Rysunek przedstawia operację kucia ręcznego, nazywaną
a)

wydłużaniem.

b)

zgrzewaniem.

c)

przecinaniem.

d)

spęczaniem.

17.

Rysunek przedstawia operację cięcia, nazywaną
a)

wycinaniem.

b)

dziurkowaniem.

c)

okrawaniem.

d)

nacinaniem.

18.

Do pomiaru bicia osiowego używa się
a)

ś

rednicówki mikrometrycznej.

b)

wzorca prostopadłości.

c)

czujnika zegarowego.

d)

płytek interferencyjnych.

19.

Rysunek przedstawia spoinę
a)

pachwinową.

b)

grzbietową.

c)

czołową.

d)

otworową.

20.

W czasie spawania elektrycznego koniecznie należy stosować okulary ochronne, ze
względu na szkodliwe działanie na oczy promieni
a)

cieplnych.

b)

ś

wietlnych.

c)

ultrafioletowych.

d)

jonizujących.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie podstawowych
technik wytwarzania części maszyn”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. a, 4. d, 5. a, 6. b, 7. d, 8. b, 9. c, 10. d, 11. c,

12. b, 13. a, 14. a, 15. a, 16. d, 17. b, 18. b, 19. a, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wyjaśnić proces cięcia

B

P

b

2

Rozróżnić zapis pasowania otworu i wałka

C

P

b

3

Rozpoznać narzędzie do trasowania

B

P

a

4

Określić przeznaczenie elementów
pomiarowych

C

P

d

5

Rozróżnić imadła

C

P

a

6

Dobrać topniki do lutowania miękkiego

B

P

b

7

Określić proces zgrzewania metalu

B

P

d

8

Rozróżnić metody spawania

B

P

b

9

Rozpoznać operację pogłębiania

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

10 Określić trasowanie przestrzenne

B

P

d

11 Określić sposób przecięcia cienkiej blachy

C

P

c

12 Wymienić parametry skrawania

C

P

b

13 Rozpoznać spoinę

B

P

a

14 Określić technologię wykonania ścinania

B

P

a

15 Rozróżnić rodzaj złącza

B

P

a

16 Rozróżnić operacje prostowania

B

P

d

17 Rozpoznać operacje frezowanie

C

PP

b

18 Określić proces prostowania blach

C

PP

b

19 Określić rodzaje tolerowania

C

PP

a

20 Rozpoznać znak chropowatości

C

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań dotyczących odwzorowywania elementów maszyn. Zadania są
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Czas trwania testu – 30 minut.

9.

Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu
wynosi 20 pkt.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Podczas cięcia materiału nożycami pracują dwa noże nożyc, które wciskając się
w materiał początkowo tną, a następnie
a)

przerywają.

b)

przecinają.

c)

skręcają.

d)

zginają.

2.

Pasowanie według zasady stałego wałka przedstawia zapis
a)

H8/g7.

b)

G5/h4.

c)

H7/m6.

d)

A5/k6.

3.

Narzędzie przedstawione na rysunku używane często podczas trasowania to
a)

pryzma.

b)

ś

rodkownik.

c)

kątownik.

d)

znacznik traserski.

4.

Wysuwka służy w suwmiarce do
a)

blokady zacisku.

b)

pomiaru wymiarów zewnętrznych.

c)

pomiaru wymiarów wewnętrznych.

d)

pomiaru głębokości

5.

Przyrząd przedstawiony na rysunku to imadło
a)

zawiasowe.

b)

obrotowe.

c)

maszynowe.

d)

równoległe.

6.

Topnikiem do lutowania miękkiego jest
a)

mieszanina Ar/CO

2

.

b)

kalafonia.

c)

mieszanina Ar/H

2

.

d)

mieszanina Ar/O

2

.

7.

Zgrzewanie polega na
a)

wykorzystaniu metody TIG.

b)

połączeniu metali spoiwem o zbliżonych właściwościach.

c)

zwilżania części lutem oraz dyfuzji cząsteczek.

d)

miejscowym doprowadzeniu metali do stanu plastycznego i silnym dociśnięciu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

8.

Metoda TIG polega na spawaniu:
a)

łukowym w osłonie gazów obojętnych z użyciem elektrody topliwej.

b)

łukowym w osłonie gazów obojętnych z użyciem elektrody nietopliwej.

c)

łukowym w osłonie gazów aktywnych z użyciem elektrody topliwej.

d)

gazowym.

9.

Rysunek przedstawia
a)

wiercenie.

b)

pogłębianie czołowe.

c)

pogłębianie walcowe.

d)

pogłębianie stożkowe.

10.

Trasowanie przestrzenne rozpoczyna się od wyznaczania
a)

ś

rodka symetrii przedmiotu.

b)

krawędzi podstawy.

c)

krawędzi bocznych.

d)

głównych osi przedmiotu.

11.

W celu przecięcia cienkiej blachy stosujemy
a)

brzeszczot zamocowany w oprawce pionowo.

b)

nożyce dźwigniowe.

c)

nożyce ręczne.

d)

gilotynę.

12.

Podstawowe parametry skrawania to
a)

prędkość skrawania, posuw, prędkość obrotowa.

b)

prędkość skrawania, głębokość skrawania, posuw.

c)

prędkość skrawania, posuw, prędkość obrotowa.

d)

prędkość liniowa, posuw, przesunięcie.

13.

Rysunek przedstawia spoinę
a)

teową.

b)

narożną.

c)

zakładkową.

d)

krzyżową.

14.

Na rysunku przedstawiono operacją
a)

ś

cinania.

b)

przecinania.

c)

odcinania.

d)

cięcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

15.

Rysunek przedstawia zgrzewanie
a)

liniowe.

b)

garbowe.

c)

punktowe.

d)

nierównomierne

16.

Cyfry na rysunku przedstawiającym prostowanie pręta oznaczają
a)

wielkość odkształcenia w mm.

b)

wielkości naprężeń.

c)

promień krzywizny w cm.

d)

kolejność uderzeń podczas prostowania.

17.

Rysunek przedstawia frezowanie
a)

współbieżne.

b)

przeciwbieżne.

c)

zabieżne.

d)

nabieżne

18.

Rysunek przedstawia
a)

zgrzewanie liniowe.

b)

prostowanie blach.

c)

szlifowanie wałków.

d)

trasowanie.

19.

Na rysunku przedstawiono tolerowanie
a)

asymetryczne dwustronne.

b)

asymetryczne jednostronne.

c)

asymetryczne.

d)

symetryczne.

20.

Przedstawiony znak oznacza
a)

symbol podstawowy – bez żadnych opisów.

b)

znak chropowatości oznaczający że jest to obojętne czy uzyska się chropowatość
Ra = 6,3 bez zdjęcia warstwy metalu lub ze zdjęciem.

c)

znak chropowatości oznaczający że uzyskanie żądanej chropowatości Ra = 6,3
odbędzie się ze zdjęciem warstwy metalu.

d)

znak chropowatości oznaczający że uzyskanie żądanej chropowatości Ra = 6,3
odbędzie się bez zdjęcia warstwy metalu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

7. LITERATURA

1.

Górecki A., Grzegórski Z.: Montaż, naprawa i eksploatacja maszyn i urządzeń
przemysłowych. WSiP, Warszawa 2005

2.

Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,
Warszawa 1984

3.

Hillary J., Jarmoszuk S.: Ślusarstwo i spawalnictwo. WSiP, Warszawa 1991

4.

Lewandowski T.: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 1995

5.

Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1999

6.

Malinowski J.: Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1993

7.

Mistur L.: Spawanie gazowe w pytaniach i odpowiedziach. WN–T, Warszawa 1989

8.

Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1999

9.

Poradnik spawalniczy. WN–T, Warszawa 1970

10.

Poradnik Warsztatowca Mechanika. WN–T, Warszawa 1969

11.

Rączkowski B.: BHP w praktyce. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk
2005

12.

Sell L.: Ślusarstwo w pytaniach i odpowiedziach. WN–T, Warszawa 1987

13.

Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

14.

www.home.agh.edu.pl

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004