Choroby zawodowe koni sportowych

Czynniki ryzyka
Najbardziej narażonymi na urazy strukturami są poszczególne elementy aparatu ruchu – kości, ścięgna, więzadła.
Każda z dyscyplin jeździeckich charakteryzuje się specyficznymi przeciążeniami na konkretne struktury. Jednak
trzeba pamiętać że nie możemy zupełnie wykluczyć danej jednostki chorobowej tylko na podstawie faktu, że koń
jest trenowany w innej dyscyplinie. Ponadto wiele problemów może pojawić się u różnych koni nie będąc
wynikiem konkretnego programu treningowego. Tu możemy zaliczyć wszelkie urazy wynikające z wypadków,
poślizgnięć, urazy na padoku do powstania których mógł się przyczynić inny koń.
Ogromną rolę odgrywa również dopasowanie planu treningowego do danego konia, umiejętności jeźdźca,
warunki utrzymania, podłoże i oczywiście odpowiednie kucie (lub rozczyszczanie)

Dyscypliny jeździeckie
Istnieje wiele sportów konnych. Wśród najpopularniejszych należy wymienić:
- skoki przez przeszkody
- ujeżdżenie
- WKKW
- rajdy
- powożenie
- wyścigi – gonitwy płaskie i płotowe, kłusaki
- styl western – m.in. reining (jedyna konkurencja uznana przez FEI), barrel racing, roping, cutting, trail, pleasure

Skoki przez przeszkody – konkursy tygo typu wymagają od konia siły i szybkości. Podczas odbicia część energii
pochodzi ze zmagazynowania na dojeździe oraz obniżenia środka ciężkości, po uniesieniu przednich kończyn
praca zadu warunkuje odpowiednią siłę odbicia. Największe przeciążenie ma miejsce podczas lądowania – cała
siła w momencie kontaktu z podłożem musi zostać zabsorbowana przez struktury przednich kończyn. Do tych sił
należy dołączyć naprężenia związane z ciasnymi szybkimi skrętami.

Problemy głównie – kończyny piersiowe
Palmar foot pain/podotrochleoza
Uszkodzenia gałęzi mięśnia międzykostnego
Uszkodzenia ścięgna m zginacza powierzchownego
Zapalenie ścięgna m zginacza głębokiego kończyn miednicznych – głównie wałachy w średnim wieku w mocnym
treningu.
Szpat
Nakostniaki
Uszkodzenia stawów palca, głównie kończyn piersiowych.
Uszkodzenia stawu kolanowego
Złamania kości kopytowej
Złamania kości rysikowych
Problemy z grzbietem

Ujeżdżenie – dyscyplina wymagająca od konia całkowitego posłuszeństwa, zbalansowania oraz wręcz
niewiarygodnej momentami elastyczności ciała. Od konia wymagana jest umiejętność różnicowania tempa,
długości wykroku oraz wykonywania specyficznych elementów takich jak piruety, piaff, pasaż. Większe
przeciążenia dotyczą kończyn miednicznych, ponieważ całe energia konieczna do wykonania poszczególnych
elementów powinna „iść od zadu”, przód lekki umożliwiający efektowną fazę wykroku lub zawieszenia.

Problemy dot. głównie kończyn miednicznych
Zapalenie głowy dodatkowej ścięgna zginacza powierzchownego palców - najczęstsza choroba ścięgien u koni
ujeżdżeniowych.
Uszkodzenia mięśnia międzykostnego (trzon, przyczep bliższy)
Zapalenia ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego
Szpat
Podotrochleoza
Nakostniaki
Zapalenie błony maziowej i/lub stawu nadgarstkowego
Zapalenie więzadła pierścieniowego
Stress fracture kości kopytowej
Grzbiet

WKKW – dyscyplina koronna jeździectwa w stylu angielskim. Składa się z trzech prób – ujeżdżenia, skoków i
crossu. Wymaga od konia wybitnej wytrzymałości fizycznej i odporności psychicznej. Wraz ze zmianami
przepisów na przestrzeni ostatnich lat zmienia się typ konia do WKKW.

Problemy zdrowotne bardzo zróżnicowane wynikające z różnorodności w treningu oraz w podłożu
Uszkodzenia kopyt
Zapalenie ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego
Uszkodzenie gałęzi mięśnia międzykostnego
Urazy zewnętrzne
Złamania
Rabdomioliza

Rajdy długodystansowe – konkurencja rozgrywana na dystansach 20-480km ale zazwyczaj 40-160km.
Wymaga odpowiedniego treningu wytrzymałościowego, ponieważ nie wystarczy przebyć określonego dystansu.
Na trasie znajdują się tzw. bramki weterynaryjne w których lekarz weterynarii ocenia stan konia na podstawie
podstawowych parametrów i decyduje czy para może kontynuować rywalizację. Ponadto na mecie również
znajduje się stanowisko lek. wet. i dopiero po potwierdzeniu dobrego stanu zdrowia konia para jest klasyfikowana
w konkurencji.

U koni rajdowych dużą wagę przykłada się do problemów metabolicznych i stanu ogólnego konia tj.
wyczerpanie, przegrzanie, często kolki
Ponadto:
Mięśniochwat porażenny
Bóle mięśni
Ból kopyta – nagnioty, uszkodzenia podeszwy, ściany, ból piętek co wynika głownie z trudnego podłoża i
wymaga odpowiedniej opieki nad kopytami zwierzęcia
Urazy ścięgien – groźne dla dalszej kariery konia, bardzo często mimo wyleczenia zwierzę nie wraca już na
najdłuższe dystanse
Zapalenie ścięgna mięśnia zginacza głębokiego, powierzchownego, mięśnia międzykostnego

Powożenie – również wszechstronna konkurencja (ujeżdżenie, maraton, zręcznościówka). Wymaga od konia
precyzji, posłuszeństwa, siły oraz często umiejętności pracy z innymi końmi.

Urazy ścięgna mięśnia zginacza głębokiego palców
Palmar foot pain,
Rabdomioliza
Zapalenie pochewki ścięgnowej
Zapalenia stawów palca,
Zapalenie głowy dodatkowej ścięgna mięśnia zginacza głębokiego
Urazy, stress fracture

Wyścigi
Gonitwy płaskie
xx (od 2 roku życia), oo od 3 r.ż., konie szlachetnej półkrwi, dystans 1000-3200m

uszkodzenia ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego
uszkodzenia gałęzi mięśnia międzykostnego
zapalenie okostnej III kości śródręcza, bukszyny
złamania III kości śródręcza – złamanie z wklinowania
złamania kości kopytowej

Gonitwy płotowe
xx i półkrew, dystans 2400-4200m, na trasie płoty (65cm) z hyrdą (35cm)
Gonitwy przeszkodowe
xx i półkrew, dystans nie krótszy niż 2600m, na trasie stałe przeszkody, gonitwy lekkie i ciężkie, np. Wielka
Pardubicka

Zapalenia ścięgna zginacza powierzchownego
uszkodzenia gałęzi mięśnia międzykostnego
stress fracture (gł. kość ramienna, kość piszczelowa, miednica)

Złamania trzeszczek pęcinowych
Urazy, złamania otwarte

Kłusaki – wyścig odbywa się w kłusie

Wiele uszkodzeń powstaje w wyniku biomechaniki ekstremalnie wydłużonego chodu.
Ściganie - kontakt kończyny piersiowej z miedniczną (z ang. W zależności od miejsca uderzenia):
- scalping (okolica korony)
- speed-cutting (pęcina, staw pęcinowy)
- shin-hitting (nadpęcie)
- hock-hitting (staw skokowy)
Strychowanie - kontakt między kończynami piersiowymi, uderzenie kopytem o:
- staw pęcinowy
- śródręcze
- staw nadgarstkowy
- przyśrodkowa okolica przedramienia
Stress fractures
Złamania kości rysikowych

Western
Barrel racing – wyścig wokół 3 beczek, charakteryzuje się szybkością, ostrymi nawrotami, nagłymi ruszeniami.
Uszkodzenia ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego
Złamania kości koronowej (kończyny miedniczne)

Cutting (praca z bydłem, odcinanie od stada), reining (polega na pokazaniu określonego schematu w skład
którego wchodzą koła małe-wolne, duże-szybkie, lotne zmiany nogi, spin, sliding stop)

Podotrochleoza
Uszkodzenie mięśnia międzykostnego
Szpat
Urazy stawów kolanowych
Problemy z grzbietem

Polo – gra drużynowa (2 drużyny po 4 osoby), zawodnik posiada zwykle cztery konie, polega na wbiciu piłki do
bramki przeciwnika. Gra odbywa się w kilkuminutowych seriach z przerwami na zmianę koni.

Urazy mechaniczne
Uszkodzenia więzadeł trzeszczek pęcinowych
Uszkodzenia mięśnia międzykostnego
Uszkodzenie ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego w części proksymalnej
Podotrochleoza
Rabdomioliza

Malwina Słowikowska gr. 3A

Bibliografia:

• Diagnosis and Management of Lameness in the Horse, Michael Ross, Sue Dyson
• Equine Sports Medicine and Surgery, Kenneth W Hinchcliff, Andris Kaneps, Raymond Geor, Kenneth

Hinchcliff, Raymond Geor, Andris Kaneps

• Problemy ścięgnowe u koni, Olga Kalisiak
• Skutecznosc echografii w diagnostyce i kontroli gojenia sciegien koni, R. Henklewski
• http://www.konie.biz/modules.php?name=News&file=article&sid=198