Choroby zawodowe koni sportowych 

 
Czynniki ryzyka 
Najbardziej naraŜonymi na urazy strukturami są poszczególne elementy aparatu ruchu – kości, ścięgna, więzadła. 
KaŜda z dyscyplin jeździeckich charakteryzuje się specyficznymi przeciąŜeniami na konkretne struktury. Jednak 
trzeba pamiętać Ŝe nie moŜemy zupełnie wykluczyć danej jednostki chorobowej tylko na podstawie faktu, Ŝe koń 
jest trenowany w innej dyscyplinie. Ponadto wiele problemów moŜe pojawić się u róŜnych koni nie będąc 
wynikiem konkretnego programu treningowego. Tu moŜemy zaliczyć wszelkie urazy wynikające z wypadków, 
poślizgnięć, urazy na padoku do powstania których mógł się przyczynić inny koń. 
Ogromną rolę odgrywa równieŜ dopasowanie planu treningowego do danego konia, umiejętności jeźdźca, 
warunki utrzymania, podłoŜe i oczywiście odpowiednie kucie (lub rozczyszczanie)  
 
Dyscypliny jeździeckie 
Istnieje wiele sportów konnych. Wśród najpopularniejszych naleŜy wymienić:  
- skoki przez przeszkody 
- ujeŜdŜenie 
- WKKW 
- rajdy 
- powoŜenie  
- wyścigi – gonitwy płaskie i płotowe, kłusaki 
- styl western – m.in. reining (jedyna konkurencja uznana przez FEI), barrel racing, roping, cutting, trail, pleasure 
 
Skoki przez przeszkody – konkursy tygo typu wymagają od konia siły i szybkości. Podczas odbicia część energii 
pochodzi ze zmagazynowania na dojeździe oraz obniŜenia środka cięŜkości, po uniesieniu przednich kończyn 
praca zadu warunkuje odpowiednią siłę odbicia. Największe przeciąŜenie ma miejsce podczas lądowania – cała 
siła w momencie kontaktu z podłoŜem musi zostać zabsorbowana przez struktury przednich kończyn. Do tych sił 
naleŜy dołączyć napręŜenia związane z ciasnymi szybkimi skrętami. 
 
Problemy głównie – kończyny piersiowe 
Palmar foot pain/podotrochleoza 
Uszkodzenia gałęzi mięśnia międzykostnego  
Uszkodzenia ścięgna m zginacza powierzchownego 
Zapalenie ścięgna m zginacza głębokiego kończyn miednicznych – głównie wałachy w średnim wieku w mocnym 
treningu. 
Szpat 
Nakostniaki 
Uszkodzenia stawów palca, głównie kończyn piersiowych. 
Uszkodzenia stawu kolanowego 
Złamania kości kopytowej 
Złamania kości rysikowych 
Problemy z grzbietem 
 
UjeŜdŜenie – dyscyplina wymagająca od konia całkowitego posłuszeństwa, zbalansowania oraz wręcz 
niewiarygodnej momentami  elastyczności ciała. Od konia wymagana jest umiejętność róŜnicowania tempa, 
długości wykroku oraz wykonywania specyficznych elementów takich jak piruety, piaff, pasaŜ. Większe 
przeciąŜenia dotyczą kończyn miednicznych, poniewaŜ całe energia konieczna do wykonania poszczególnych 
elementów powinna „iść od zadu”, przód lekki umoŜliwiający efektowną fazę wykroku lub zawieszenia. 
 
Problemy dot. głównie kończyn miednicznych 
Zapalenie głowy dodatkowej ścięgna zginacza powierzchownego palców - najczęstsza choroba ścięgien u koni 
ujeŜdŜeniowych. 
Uszkodzenia mięśnia międzykostnego (trzon, przyczep bliŜszy) 
Zapalenia ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego 
Szpat 
Podotrochleoza 
Nakostniaki 
Zapalenie błony maziowej i/lub stawu nadgarstkowego 
Zapalenie więzadła pierścieniowego 
Stress fracture kości kopytowej 
Grzbiet 

WKKW – dyscyplina koronna jeździectwa w stylu angielskim. Składa się z trzech prób – ujeŜdŜenia, skoków i 
crossu. Wymaga od konia wybitnej wytrzymałości fizycznej i odporności psychicznej. Wraz ze zmianami 
przepisów na przestrzeni ostatnich lat zmienia się typ konia do WKKW.  
 
Problemy zdrowotne bardzo zróŜnicowane wynikające z róŜnorodności w treningu oraz w podłoŜu 
Uszkodzenia kopyt 
Zapalenie ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego 
Uszkodzenie gałęzi mięśnia międzykostnego 
Urazy zewnętrzne 
Złamania 
Rabdomioliza 
 
Rajdy długodystansowe – konkurencja rozgrywana na dystansach 20-480km ale zazwyczaj 40-160km. 
Wymaga odpowiedniego treningu wytrzymałościowego, poniewaŜ nie wystarczy przebyć określonego dystansu. 
Na trasie znajdują się tzw. bramki weterynaryjne w których lekarz weterynarii ocenia stan konia na podstawie 
podstawowych parametrów i decyduje czy para moŜe kontynuować  rywalizację. Ponadto na mecie równieŜ 
znajduje się stanowisko lek. wet. i dopiero po potwierdzeniu dobrego stanu zdrowia konia para jest klasyfikowana 
w konkurencji. 
 
U koni rajdowych duŜą wagę przykłada się do problemów metabolicznych i stanu ogólnego konia tj. 
wyczerpanie, przegrzanie, często kolki 
Ponadto: 
Mięśniochwat poraŜenny 
Bóle mięśni 
Ból kopyta – nagnioty, uszkodzenia podeszwy, ściany, ból piętek co wynika głownie z trudnego podłoŜa i 
wymaga odpowiedniej opieki nad kopytami zwierzęcia 
Urazy ścięgien – groźne dla dalszej kariery konia, bardzo często mimo wyleczenia zwierzę nie wraca juŜ na 
najdłuŜsze dystanse 
Zapalenie ścięgna mięśnia zginacza głębokiego, powierzchownego, mięśnia międzykostnego 
 
PowoŜenie – równieŜ wszechstronna konkurencja (ujeŜdŜenie, maraton, zręcznościówka). Wymaga od konia 
precyzji, posłuszeństwa, siły oraz często umiejętności pracy z innymi końmi.  
 
Urazy ścięgna mięśnia zginacza głębokiego palców 
Palmar foot pain,  
Rabdomioliza 
Zapalenie pochewki ścięgnowej 
Zapalenia stawów palca,  
Zapalenie głowy dodatkowej ścięgna mięśnia zginacza głębokiego 
Urazy, stress fracture 
 
Wyścigi 
Gonitwy płaskie 
xx (od 2 roku Ŝycia), oo od 3 r.Ŝ., konie szlachetnej półkrwi, dystans 1000-3200m 
 
uszkodzenia ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego 
uszkodzenia gałęzi mięśnia międzykostnego 
zapalenie okostnej III kości śródręcza, bukszyny 
złamania III kości śródręcza – złamanie z wklinowania 
złamania kości kopytowej 
 
Gonitwy płotowe 
xx i półkrew, dystans 2400-4200m, na trasie płoty (65cm) z hyrdą (35cm) 
Gonitwy przeszkodowe 
xx i półkrew, dystans nie krótszy niŜ 2600m, na trasie stałe przeszkody, gonitwy lekkie i cięŜkie, np. Wielka 
Pardubicka 
 
Zapalenia ścięgna zginacza powierzchownego  
uszkodzenia gałęzi mięśnia międzykostnego 
stress fracture (gł. kość ramienna, kość piszczelowa, miednica) 

Złamania trzeszczek pęcinowych 
Urazy, złamania otwarte  
 
Kłusaki – wyścig odbywa się w kłusie 
 
Wiele uszkodzeń powstaje w wyniku biomechaniki ekstremalnie wydłuŜonego chodu.  
Ściganie - kontakt kończyny piersiowej z miedniczną (z ang. W zaleŜności od miejsca uderzenia): 
- scalping (okolica korony) 
- speed-cutting (pęcina, staw pęcinowy) 
- shin-hitting (nadpęcie) 
- hock-hitting (staw skokowy) 
Strychowanie - kontakt między kończynami piersiowymi, uderzenie kopytem o: 
- staw pęcinowy 
- śródręcze 
- staw nadgarstkowy 
- przyśrodkowa okolica przedramienia 
Stress fractures  
Złamania kości rysikowych 
 
Western 
Barrel racing – wyścig wokół 3 beczek, charakteryzuje się szybkością, ostrymi nawrotami, nagłymi ruszeniami. 
Uszkodzenia ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego 
Złamania kości koronowej (kończyny miedniczne) 
 
Cutting (praca z bydłem, odcinanie od stada), reining (polega na pokazaniu określonego schematu w skład 
którego wchodzą koła małe-wolne, duŜe-szybkie, lotne zmiany nogi, spin, sliding stop) 
 
Podotrochleoza 
Uszkodzenie mięśnia międzykostnego 
Szpat 
Urazy stawów kolanowych 
Problemy z grzbietem 
 
Polo – gra druŜynowa (2 druŜyny po 4 osoby), zawodnik posiada zwykle cztery konie, polega na wbiciu piłki do 
bramki przeciwnika. Gra odbywa się w kilkuminutowych seriach z przerwami na zmianę koni. 
 
Urazy mechaniczne 
Uszkodzenia więzadeł trzeszczek pęcinowych 
Uszkodzenia mięśnia międzykostnego 
Uszkodzenie ścięgna mięśnia zginacza powierzchownego w części proksymalnej 
Podotrochleoza 
Rabdomioliza 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Malwina Słowikowska gr. 3A 

Bibliografia: 

•  Diagnosis and Management of Lameness in the Horse, Michael Ross, Sue Dyson 
•  Equine Sports Medicine and Surgery, Kenneth W Hinchcliff, Andris Kaneps, Raymond Geor, Kenneth 

Hinchcliff, Raymond Geor, Andris Kaneps 

•  Problemy ścięgnowe u koni, Olga Kalisiak 
•  Skutecznosc echografii w diagnostyce i kontroli gojenia sciegien koni, R. Henklewski 
•  http://www.konie.biz/modules.php?name=News&file=article&sid=198