ADMINISTRACJA PUBLICZNA

Zagadnienia:

1. Wprowadzenie do nauki administracji publicznej.
2. Administracja publiczna- przegląd stanowisk teoretycznych.
3. Rodowód i ewolucja administracji.
4. Kształtowanie się narodowych modeli administracji publicznej.
5.

Struktury organizacyjne administracji.

6. Ewolucja funkcji i zadań administracji publicznej.
7. System kontroli nad administracją.
8. Kadry administracji.
9. Patologie administracji.
10.

Ustrój administracji publicznej.

Literatura przedmiotowa:

1.

E. Zieliński „Administracja rządowa w Polsce”, Warszawa 2001.

2. E.   Radziszewski   „Zadania   i   kompetencje   organów   administracji

publicznej po reformie ustrojowej państwa”, Warszawa 2002.

3. E. i E. Ura „Prawo administracyjne”, Warszawa 2001.

Administracja   publiczna   budzi   szerokie   zainteresowanie   w   różnych
kręgach.   Często   jednak   zauważa   się   złą   administrację,   jej   błędy.   W
podobny sposób jest to postrzegane przez media.
Problematyka   administracji   przedstawiana   jest   również   przez   pryzmat
wypowiedzi osób, które pełnią w tej administracji jakieś funkcje. 
Również środowisko naukowe dość długo zajmuje się tymi zagadnieniami.
Jest wiele książek, artykułów, publikacji dotyczących administracji. Pojawia
się coraz częściej w programach studiów.

Przyczyny zainteresowania administracją:

1.

Zmiany cywilizacyjne w których uczestniczymy. Wzrost tempa zmian
cywilizacyjnych   powoduje   wzrost   znaczenia   systemów
zorganizowanych jakim jest administracja.

2. Silne   uzależnienie   indywidualnej   i   zbiorowej   aktywności   od   woli   i

działań   podejmowanych   przez   struktury   administracyjne.
Administracja   jest   wszechobecna,   bez   niej   praktycznie   nie   da   się
funkcjonować.   Zwiększają   się   potrzeby,   zmienia   się   sposób   ich
zaspokajania.

3. Istotny   wzrost   liczby   pracowników   sektora   publicznego

zatrudnionych w administracji.

4. W   mechanizmach   funkcjonowania   współczesnych   systemów

politycznych   występuje   tendencja   do   wzrostu   znaczenia   władzy
wykonawczej. Automatycznie powoduje to wzrost administracji.

5. Względna   autonomizacja   administracji.   Administracja   staje   się

bardziej samodzielna.

6. Rzeczywistość   zbyt   szybko   się   zmienia   i   między   stanem

rzeczywistym a pożądanym istnieje rozdźwięk. Administracja nie jest

1

w   stanie   zmieniać   się   tak   szybko,   ale   stale   się   zmienia,
charakteryzuje się dynamiką.

W chwili obecnej dominują 4 grupy podejść do administracji:

a) ujecie prawnicze
b)

ujecie socjologiczne

c) ujęcie związane z naukami o zarządzaniu
d) ujecie politologiczne

Ad. a Ujęcie prawnicze: administracja cechuje się podejściem normatywno-
instytucjonalno-   proceduralnym.   Prawnicy   opisują   administrację   przez
pryzmat   obowiązujących   norm   pranych.   Jedną   z   gałęzi   jest   prawo
administracyjne. Dzielimy je na:
- prawo ustrojowe: organy administracji, kompetencje, zadania.
- prawo proceduralne: procedury postępowania administracyjnego.
- prawo materialne: reguluje sferę w której administracja jest aktywna.
Ujęcie prawnicze jest najstarsze.

Ad.   b   Ujęcie   socjologiczne:   administracja   publiczna   to   pewien   produkt
wytworzony   przez   ludzi,   przez   zbiorowość,   społeczeństwo.   Socjologia
administracji-   Tening,   Weber,   który   stworzył   koncepcję   biurokracji.
Socjolog   interesuje   się   funkcjonalnością   i   dysfunkcjonalnością
administracji.

Ad.   c   Ujecie   związane   z   naukami   o   zarządzaniu:   administracją   trzeba
kierować,   zarządzać.   Pochodnym   problemem   jest   jak   zrobić,   aby   dana
struktura   administracyjna   była   efektywna.   Jaki   musi   być   klimat   by
urzędnicy pracowali efektywniej, profesjonalniej.

Ad.   d   Ujęcie   politologiczne:   nacisk   na   kompleks   polityczny,
interdyscyplinarność,   równoległe   patrzenie   na   administrację   publiczną.
Politolodzy takie organizacje jak kościół   także zaliczają do administracji.
Traktują   ją   jako   przedłużenie   władzy,   nie   ma   administracji   bez   polityki.
Administracja jest dopełnieniem systemu politycznego.
Ujęcia te uzupełniają się, bo administracja jest nauką interdyscyplinarną.

Definicje i konteksty znaczeniowe administracji publicznej
Definicja   etymologiczna:   administracja   pochodzi   z   łac.   administro,
ministrare.   Administro   znaczy   kierować,   zarządzać,   zawiadywać,   służyć.
Ministrare to usługiwanie, posługiwanie, służenie. Administracja to szeroka
działalność   polegająca   służeniu   m.in.   ludziom,   ale   i   władzy.   W   Rzymie
administracja   oznaczała   m.in.   wprowadzenie   w  życie   decyzji   władczych,
służyła władzy.
Publiczny z łac. publicus  oznacza zbiorowy, społeczny, dotyczący ogółu,
służący ogółowi, nie prywatny.
Przykładowe definicje:

1. Hilarowicz   1917r.-   administracja   publiczna   to   wszystkie   czynności

ustroju publicznego.

2. Wasiutyński   1936r.-   administracja   publiczna   to   planowa   i   stała

działalność służąca zaspakajaniu potrzeb.

2

3. Peretiatkiewicz-   trwała   działalność   państwa   i   innych   związków

publiczno- prawnych służąca zaspakajaniu potrzeb.

Definicje   te   nie   satysfakcjonowały   wszystkich.   Pojawiły   się   definicje
negatywne mówiące co nie jest administracją:

1. Kasznica- administracja publiczna to zakres działania tych organów

publicznych, które nie są organami ustawodawczymi ani sadowymi.

2. Tadeusz   Bigo   1948r.-   przez   administrację   publiczną   rozumiemy

planową   działalność   państwa   lub   innych   podmiotów   publicznych
służącą   zaspakajaniu   potrzeb   zbiorowych,   publicznych   nie   będące
ustawodawstwem ani sądownictwem.

Definicje współczesnej literatury:
- Dawidowicz
- Zbigniew Leoński
- Łędowski

Administracji nie da się w sposób jednoznaczny zdefiniować. Najczęściej
pojawia się definicja Bocia: administracja publiczna jest to przejęte przez
państwo i realizowane przez jego zawisłe organy samorządu terytorialnego
zaspokajanie indywidualnych i zbiorowych potrzeb obywateli wynikających
ze współżycia ludzi w zbiorowościach.
Nie ma jednak powszechnie obowiązujących pojęć administracji publicznej,
bo obejmuje ona tak wiele różnorodnych podmiotów. W takim przypadku
tworzy się opis danego zjawiska zwracając uwagę na charakterystyczne
cechy. 
Prof. Antoszewski wyjaśnia:

1. administracja   publiczna   to   ogół   organów   i   instytucji   organizujący

proces zaspokajania potrzeb zbiorowych.

2. administracja   to   ogół   działań   i   czynności     nakierowanych   na

zaspokajanie potrzeb zbiorowych.

Pkt.   1   wskazuje   kto   tworzy   administrację-   podmiotowe   ujęcie,   a   pkt.   2
czym się zajmuje administracja- przedmiotowe ujęcie.

Administracja publiczna w ujęciu przedmiotowym:

1. Działania administracji zmierzają do realizacji interesu publicznego

tzn. zaspokajania zbiorowych i indywidualnych potrzeb wynikających
ze współżycia ludzi w zbiorowościach. Potrzeb, których zaspokojenie
zostało przejęte przez państwo i inne związki publiczno- prawne.

2. Działania administracji podejmowane są na podstawie i w granicach

prawa.   Administracja   musi   działać   legalnie.   Jest   pewien   margines
swobody działania administracyjnego.

3. Działania   administracji   prowadzone   są   w   imieniu   i   na   rachunek

państwa lub innego związku publiczno- prawnego. Administracja nie
działa na własny rachunek.

4. Działania administracji mają charakter polityczny. Sfera aktywności

administracji publicznej jest uwarunkowana układem politycznym.

5. Działania administracji mają charakter wykonawczy w stosunku do

ustaw. Nie zawsze jest to pasywne i bierne wykonywanie ustaw.

6. Działania administracji są niezarobkowe.

3

KWWSQRWDWHNSODGPLQLVWUDFMDSXEOLF]QDOLWHUDWXUD"QRWDWND