ADMINISTRACJA PUBLICZNA

Zagadnienia:

1. Wprowadzenie do nauki administracji publicznej.
2. Administracja publiczna- przegląd stanowisk teoretycznych.
3. Rodowód i ewolucja administracji.
4. Kształtowanie się narodowych modeli administracji publicznej.
5.

Struktury organizacyjne administracji.

6. Ewolucja funkcji i zadań administracji publicznej.
7. System kontroli nad administracją.
8. Kadry administracji.
9. Patologie administracji.
10.

Ustrój administracji publicznej.

Literatura przedmiotowa:

1.

E. Zieliński „Administracja rządowa w Polsce”, Warszawa 2001.

2. E. Radziszewski „Zadania i kompetencje organów administracji

publicznej po reformie ustrojowej państwa”, Warszawa 2002.

3. E. i E. Ura „Prawo administracyjne”, Warszawa 2001.

Administracja publiczna budzi szerokie zainteresowanie w różnych
kręgach. Często jednak zauważa się złą administrację, jej błędy. W
podobny sposób jest to postrzegane przez media.
Problematyka administracji przedstawiana jest również przez pryzmat
wypowiedzi osób, które pełnią w tej administracji jakieś funkcje.
Również środowisko naukowe dość długo zajmuje się tymi zagadnieniami.
Jest wiele książek, artykułów, publikacji dotyczących administracji. Pojawia
się coraz częściej w programach studiów.

Przyczyny zainteresowania administracją:

1.

Zmiany cywilizacyjne w których uczestniczymy. Wzrost tempa zmian
cywilizacyjnych powoduje wzrost znaczenia systemów
zorganizowanych jakim jest administracja.

2. Silne uzależnienie indywidualnej i zbiorowej aktywności od woli i

działań podejmowanych przez struktury administracyjne.
Administracja jest wszechobecna, bez niej praktycznie nie da się
funkcjonować. Zwiększają się potrzeby, zmienia się sposób ich
zaspokajania.

3. Istotny wzrost liczby pracowników sektora publicznego

zatrudnionych w administracji.

4. W mechanizmach funkcjonowania współczesnych systemów

politycznych występuje tendencja do wzrostu znaczenia władzy
wykonawczej. Automatycznie powoduje to wzrost administracji.

5. Względna autonomizacja administracji. Administracja staje się

bardziej samodzielna.

6. Rzeczywistość zbyt szybko się zmienia i między stanem

rzeczywistym a pożądanym istnieje rozdźwięk. Administracja nie jest

1

w stanie zmieniać się tak szybko, ale stale się zmienia,
charakteryzuje się dynamiką.

W chwili obecnej dominują 4 grupy podejść do administracji:

a) ujecie prawnicze
b)

ujecie socjologiczne

c) ujęcie związane z naukami o zarządzaniu
d) ujecie politologiczne

Ad. a Ujęcie prawnicze: administracja cechuje się podejściem normatywno-
instytucjonalno- proceduralnym. Prawnicy opisują administrację przez
pryzmat obowiązujących norm pranych. Jedną z gałęzi jest prawo
administracyjne. Dzielimy je na:
- prawo ustrojowe: organy administracji, kompetencje, zadania.
- prawo proceduralne: procedury postępowania administracyjnego.
- prawo materialne: reguluje sferę w której administracja jest aktywna.
Ujęcie prawnicze jest najstarsze.

Ad. b Ujęcie socjologiczne: administracja publiczna to pewien produkt
wytworzony przez ludzi, przez zbiorowość, społeczeństwo. Socjologia
administracji- Tening, Weber, który stworzył koncepcję biurokracji.
Socjolog interesuje się funkcjonalnością i dysfunkcjonalnością
administracji.

Ad. c Ujecie związane z naukami o zarządzaniu: administracją trzeba
kierować, zarządzać. Pochodnym problemem jest jak zrobić, aby dana
struktura administracyjna była efektywna. Jaki musi być klimat by
urzędnicy pracowali efektywniej, profesjonalniej.

Ad. d Ujęcie politologiczne: nacisk na kompleks polityczny,
interdyscyplinarność, równoległe patrzenie na administrację publiczną.
Politolodzy takie organizacje jak kościół także zaliczają do administracji.
Traktują ją jako przedłużenie władzy, nie ma administracji bez polityki.
Administracja jest dopełnieniem systemu politycznego.
Ujęcia te uzupełniają się, bo administracja jest nauką interdyscyplinarną.

Definicje i konteksty znaczeniowe administracji publicznej
Definicja etymologiczna: administracja pochodzi z łac. administro,
ministrare. Administro znaczy kierować, zarządzać, zawiadywać, służyć.
Ministrare to usługiwanie, posługiwanie, służenie. Administracja to szeroka
działalność polegająca służeniu m.in. ludziom, ale i władzy. W Rzymie
administracja oznaczała m.in. wprowadzenie w życie decyzji władczych,
służyła władzy.
Publiczny z łac. publicus oznacza zbiorowy, społeczny, dotyczący ogółu,
służący ogółowi, nie prywatny.
Przykładowe definicje:

1. Hilarowicz 1917r.- administracja publiczna to wszystkie czynności

ustroju publicznego.

2. Wasiutyński 1936r.- administracja publiczna to planowa i stała

działalność służąca zaspakajaniu potrzeb.

2

3. Peretiatkiewicz- trwała działalność państwa i innych związków

publiczno- prawnych służąca zaspakajaniu potrzeb.

Definicje te nie satysfakcjonowały wszystkich. Pojawiły się definicje
negatywne mówiące co nie jest administracją:

1. Kasznica- administracja publiczna to zakres działania tych organów

publicznych, które nie są organami ustawodawczymi ani sadowymi.

2. Tadeusz Bigo 1948r.- przez administrację publiczną rozumiemy

planową działalność państwa lub innych podmiotów publicznych
służącą zaspakajaniu potrzeb zbiorowych, publicznych nie będące
ustawodawstwem ani sądownictwem.

Definicje współczesnej literatury:
- Dawidowicz
- Zbigniew Leoński
- Łędowski

Administracji nie da się w sposób jednoznaczny zdefiniować. Najczęściej
pojawia się definicja Bocia: administracja publiczna jest to przejęte przez
państwo i realizowane przez jego zawisłe organy samorządu terytorialnego
zaspokajanie indywidualnych i zbiorowych potrzeb obywateli wynikających
ze współżycia ludzi w zbiorowościach.
Nie ma jednak powszechnie obowiązujących pojęć administracji publicznej,
bo obejmuje ona tak wiele różnorodnych podmiotów. W takim przypadku
tworzy się opis danego zjawiska zwracając uwagę na charakterystyczne
cechy.
Prof. Antoszewski wyjaśnia:

1. administracja publiczna to ogół organów i instytucji organizujący

proces zaspokajania potrzeb zbiorowych.

2. administracja to ogół działań i czynności nakierowanych na

zaspokajanie potrzeb zbiorowych.

Pkt. 1 wskazuje kto tworzy administrację- podmiotowe ujęcie, a pkt. 2
czym się zajmuje administracja- przedmiotowe ujęcie.

Administracja publiczna w ujęciu przedmiotowym:

1. Działania administracji zmierzają do realizacji interesu publicznego

tzn. zaspokajania zbiorowych i indywidualnych potrzeb wynikających
ze współżycia ludzi w zbiorowościach. Potrzeb, których zaspokojenie
zostało przejęte przez państwo i inne związki publiczno- prawne.

2. Działania administracji podejmowane są na podstawie i w granicach

prawa. Administracja musi działać legalnie. Jest pewien margines
swobody działania administracyjnego.

3. Działania administracji prowadzone są w imieniu i na rachunek

państwa lub innego związku publiczno- prawnego. Administracja nie
działa na własny rachunek.

4. Działania administracji mają charakter polityczny. Sfera aktywności

administracji publicznej jest uwarunkowana układem politycznym.

5. Działania administracji mają charakter wykonawczy w stosunku do

ustaw. Nie zawsze jest to pasywne i bierne wykonywanie ustaw.

6. Działania administracji są niezarobkowe.

3

KWWSQRWDWHNSODGPLQLVWUDFMDSXEOLF]QDOLWHUDWXUD"QRWDWND