Wydanie II

Przewodnik językowy

©

Apart, Wojciech Czeronko 2005

Lublin 2005

tekst i redakcja:

Wojciech Czeronko

konsultacje językowe:

Pepijn Henderiks, Herman Slangen

pomoc słownikowa:

Franciszek Ostaniewicz, Jan Czeronko

lektorzy:

Saskia de Piere, Krzysztof Adach

nagrań dokonano w Studio Radia Plus w Lublinie

opracowanie techniczne i łamanie, e-book:

APART

[e-mail]

www.jezyki-obce.pl

ISBN 83-919186-3-7

Wszelkie prawa wydawcy zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź

części niniejszej publikacji niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji wymaga

pisemnej zgody wydawcy.

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

Zamiast wstępu

Czy warto się uczyć nowego języka? Czy w ogóle warto uczyć się języków obcych?

Odpowiedź na to pytanie wydaje się być oczywista, zacznijmy jednak od... dowcipu:

Obcokrajowiec w Polsce zatrzymuje swój samochód koło dwóch milicjantów i pyta:

“Do you speak English?” Milicjanci nie odpowiadają. “Sprechen Sie Deutsch?” -

cisza. “Parlez-Vous Français?” - cisza. “Gavaritie pa russki?” - dalej cisza.

Obcokrajowiec odjeżdża, odzywa się jeden z milicjantów: “Ech... trzeba było się

uczyć tych języków” na co drugi: “Po co? Widziałeś, on zna cztery i się z nami nie

umiał dogadać!”

Czy istnieją cudowne metody nauki?

To zadziwiające ale wiele osób nadal wierzy, że istnieją jakieś cudowne, wręcz

magiczne metody nauki języka, że można się czegoś nauczyć nie wkładając w to

wysiłku. Prawda jest niestety inna. Jeśli chcesz mieć mocne mięśnie musisz je

ćwiczyć (możesz chodzić na siłownię lub samodzielnie odlać sobie hantle z ołowiu –

efekt będzie podobny a wydatek mniejszy). Identycznie jest z nauką języka obcego –

jeśli chcesz umieć się posługiwać jakimś językiem, nawet w ograniczonym zakresie,

ale umożliwiającym komunikację musisz ćwiczyć.

Co to znaczy “znać język obcy”?

Kiedy rozmawiam z różnymi ludźmi na tematy związane z nauką języków zazwyczaj

są oni zaskoczeni gdy wymieniam języki, w których potrafię się komunikować. Lecz

zanim to zrobię zazwyczaj pytam rozmówcę – co ma na myśli pytając “znać język” –

w jakim zakresie tematycznym? W jakich sytuacjach? Czy chodzi tylko

o dowiedzenie się gdzie jest najbliższy sklep z pocztówkami i znaczkami czy może

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 4

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

chodzi o rozmowę na temat hodowli egzotycznych roślin? O tym ostatnim niewiele

miałbym do powiedzenia nawet po polsku, więc czy mogę mówić że znam język

polski? A może znam tylko jego część? Idźmy dalej – ważne jest co mój rozmówca

rozumie pod pojęciem “język”, być może brzmi to dziwnie, ale na chwilę i nad tym

musimy się zatrzymać. Nie zastanawiamy się nad tym iż używamy ogólnego

określenia “język angielski” podczas gdy istnieją co najmniej dwa standardy tego

języka – brytyjski (będący jednocześnie standardem jeśli chodzi o nauczanie tego

języka na całym świecie) oraz jego odmiana amerykańska, o wiele szerzej

rozprzestrzeniana na świecie dzięki telewizji (zwłaszcza serialom) i filmom kinowym.

Różnice, choć niewielkie, dotyczą zarówno wymowy jak i słownictwa. O ile przykład

angielskiego możesz uznać za naciągany to przyjrzyjmy się niderlandzkiemu. Czy są

to dwa języki czy jeden? Będąc w Holandii potrafię wymawiać słowa jak Holender

oraz stosować używane tam typowe wyrażenia. (doeeeii, nou...) Natomiast kiedy

jestem w Belgii stosuję wymowę flamandzką i staram się używać wyrażeń typowych

dla tamtego regionu (Ta skuene, tasjoeste dade. Movento!). Używam zatem dwóch

języków czy tego samego w różnych odmianach? Sami Belgowie i Holendrzy

zazwyczaj dość mocno upierają się przy tym, iż nie jest to jeden język.

Następne pytanie – często jestem pytany ile języków znam “płynnie”? To już

najtrudniej jest określić, bo nawet mówiąc w ojczystym języku też czasem zdarza mi

się zacinać, szukać odpowiednich słów, czyli tak naprawdę nie mówię płynnie.

O czym jest ta książka?

Książka, którą czytasz nie jest typowym podręcznikiem językowym, właściwie nie jest

w ogóle podręcznikiem. Nie znajdziesz tu scenek, dialogów, wyczerpującego

teoretycznego wykładu gramatyki (jedynie krótkie wprowadzenie do najważniejszych

i praktycznych zagadnień gramatycznych), nie ma tu ćwiczeń do odrabiania.

Czym więc jest? A raczej – czym może być? Jeśli tylko włożysz odrobinę własnego

zaangażowania może stać się Twoim osobistym przewodnikiem, prowadzącym Cię

do komunikowania się w języku niderlandzkim. Oprócz najczęściej używanych słów

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 5

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

i zwrotów znajdziesz tu przydatne i co najważniejsze – praktyczne wskazówki,

wypróbowane przeze mnie w prawdziwych, życiowych sytuacjach, w których

znajomość języka okazała się przydatna, pomocna a czasem wręcz niezbędna.

Zanim przejdziemy do nauki chciałbym podziękować kilku osobom, bez których

książka ta i nagrania w ogóle by nie powstały, oraz które inspirowały mnie do

poznawania kultury i języka Niderlandów, oto one:

przyjaciele z Roeselare we Flandrii Zachodniej - Astrid i Hendrik, Frits i Christine oraz

ksiądz Andrzej, od którego wszystko w Belgii się zaczęło,

nieżyjący już profesor Michał Kaczmarkowski, twórca Centrum Kultury Niderlandzkiej

w Lublinie,

Frank Pluijmers, wspaniały wykładowca literatury Niderlandzkiej, prowadzący zajęcia

“Creatief schrijven” w czasie kursów językowych w Zeist-Utrecht,

Pepijn Hendriks, który okazał wyjątkową cierpliwość i skrupulatność w poprawianiu

moich błędów (nawet tych w języku polskim),

Nauczyciele akademiccy z Belgii i Holandii prowadzący zajęcia z języka

niderlandzkiego, zwłaszcza Nienke van de Waal i Saskia de Piere, która także

użyczyła głosu w nagraniu,

Marianna van Teeffelen, przedstawicielka na Polskę Samenwerkende Fondsen

Midden- en Oost-Europa, doświadczenie sześciu lat współpracy było czymś

wyjątkowym,

oraz żona Renata, która przygotowywała posiłki i podtrzymywała mnie kiedy już ręce

opadały.

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 6

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

Jak się uczyć

języków obcych?

Być może dopiero zaczynasz się uczyć języka, może też chcesz doszlifować swoją

dotychczasową wiedzę. A może po prostu nie masz nic innego do roboty i chcesz

czymś zająć czas? Niezależnie od sytuacji w jakiej się odnajdujesz ta książka jest

właśnie dla Ciebie. W tym rozdziale znajdziesz wiele cennych a co najważniejsze –

sprawdzonych sposobów opanowywania nowego słownictwa w języku obcym a także

ogólne informacje o samym procesie uczenia się.

Jak się uczyć? Być może co chwila napotykasz rozmaite książki w księgarniach

mówiące o skutecznej metodzie, o superszybkim nauczaniu, o rewelacyjnych

urządzeniach technicznych wspomagających przyswajanie materiału, o uczeniu się

zupełnie bez wysiłku i wkładu własnej pracy... może masz kilka takich książek na

swojej półce. Ja ich nie mam i mam nadzieję nie jestem przez to mniej wiarygodny.

Mam natomiast dla Ciebie dwie wiadomości. Myślę, że obydwie są dobre chociaż

samodzielnie oczywiście ocenisz ich wartość. Pierwsza jest taka: Jesteś w stanie

w krótkim czasie nauczyć się porozumiewać w dowolnym języku świata. Druga:

Musisz się przy tym trochę napracować. Jeśli gdzieś widzisz ofertę mówiącą o tym,

że bez pracy Twojego mózgu opanujesz jakąkolwiek umiejętność to moja rada jest

krótka: uciekaj jak najdalej od takich propozycji, nie mogą one być prawdziwe. Spójrz

na rysunek. Przygotowałem go z myślą o tych osobach, które uważają, że na naukę

języka są za stare, za mało inteligentne, nie mają uzdolnień językowych, nie potrafią

szybko czytać, nie mają dobrego nauczyciela... Jednym słowem znajdują mnóstwo

wymówek by nie uczyć się języków. Może i Ty masz jeszcze takie wątpliwości,

jednak mam nadzieję za chwilę znikną one bezpowrotnie.

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 7

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

Przyjrzyj się dobrze wszystkim czynnikom warunkującym skuteczną naukę

dowolnego języka. Pierwsze co zapewne rzuca się w oczy to ich duża liczba. Być

może dopiero teraz uświadamiasz sobie, że jest ich aż tyle. Właściwie można by

wymienić jeszcze więcej, starałem się jednak skupić na najważniejszych. Część

z nich omówię już za chwilę, chciałbym jednak zwrócić Twoją uwagę na dolną część

tej mapy. Widzisz tam trzy obszary oddzielone nieco od pozostałych grubszą linią.

Czy już wiesz dlaczego stanowią one jakby osobne państwo? Podpowiem, że nie są

to akurat czynniki najważniejsze... Wiesz już co jest ich cechą charakterystyczną?

Otóż to, że na te trzy czynniki nie masz wpływu. Zrozum dobrze – tylko na te trzy

czynniki nie masz wpływu, wszystkie pozostałe możesz kontrolować – już za chwilę

powiem Ci, jak. Widzisz zatem, że ani Twój wiek, ani inteligencja ani jakieś cudowne

zdolności nie mają decydującego wpływu na jakość Twojej nauki. Jej efekt zależy od

wielu innych rzeczy.

W tej części książki zapoznasz się z praktycznymi wskazówkami, które pozwolą Ci

zwiększyć komfort nauki, lepiej wykorzystać drzemiące w Tobie możliwości językowe

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 8

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

a przede wszystkim – uczynić z nauki doświadczenie o wiele bardziej przyjemne niż

do tej pory. Oto przedstawiam Ci moje 8 niezawodnych wskazówek. Dzięki nim to,

czego będziesz się odtąd uczyć może być przyswajane krócej, łatwiej

a najprawdopodobniej również o wiele przyjemniej niż do tej pory. Zapoznaj się

z nimi dokładnie:

1. Sprawdź zasoby

, jakimi dysponujesz. Zrób to dokładnie, być może odkryjesz

więcej możliwości nauki języka niż w tej chwili Ci się wydaje.

Języka litewskiego zacząłem się uczyć mając do dyspozycji jedynie Nowy

Testament. Do literatury, rozmówek, słowników dotarłem nieco później. Jednak to,

czego samodzielnie nauczyłem się porównując polskie i litewskie wersje Biblii

pozwoliło mi opanować na tyle podstawy języka, że mogłem praktycznie bez

problemu porozumieć się z Litewskim kierowcą tira w czasie jednej z podróży

autostopem po Europie i nie rozmawialiśmy wcale o rozmnożeniu chleba czy

pasterzach przy stajence. Musisz uwierzyć w to, że jeśli tylko chcesz zacząć się

uczyć, to już nie możesz mieć takich wymówek: nie mam nauczyciela, nie ma szkoły

językowej, kursów, nie mam internetu, nie mam rodziny za granicą. Tak naprawdę

wszystko zależy od Twojej determinacji, jeśli tylko chcesz samodzielnie dotrzesz do

właściwych miejsc. Oto kilka moich podpowiedzi, jestem pewien, że do poniższej listy

samodzielnie możesz dopisać drugie tyle potencjalnych źródeł pomocnych w nauce

języka:

–

biblioteki. Wszystkie biblioteki publiczne posiadają materiały do nauki języków

obcych, oczywiście najczęściej spotykane to angielski, niemiecki, francuski

i rosyjski, jednak zdarzają się i języki rzadsze, poza tym coraz więcej bibliotek

posiada mniejszy lub większy księgozbiór obcojęzyczny. Istnieją, zwłaszcza

w większych miastach, biblioteki językowe prowadzone przez wyspecjalizowane

instytucje, np. przez British Council lub Alliance Française. Jeśli masz możliwość

dotarcia do jakiejś biblioteki uniwersyteckiej to może się ona stać dla Ciebie

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 9

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

wprost wymarzonym miejscem do zdobywania wiedzy językowej.

–

prasa. W coraz większej ilości miejsc sprzedaży prasy pojawiają się tytuły

obcojęzyczne. Możesz także czasem poprosić kogoś znajomego udającego się

w podróż zagraniczną o przywiezienie kilku gazet w języku, którego się uczysz.

Gazeta nie zajmie wiele miejsca a dla Ciebie stanie się wspaniałym źródłem

współczesnego, żywego języka.

–

telewizja. Praktycznie wszędzie jest już dostępna telewizja satelitarna lub kablowa.

Pomyśl, jak wiele możliwości tkwi w tym medium! Programy dostępne

w dziesiątkach języków, z różnych krajów, poruszające praktycznie wszystkie

tematy – zapewne i te, które Ciebie interesują. Mniej ważne jest tu nawet czy

będziesz oglądać talk-show czy przedstawienie teatralne. Masz tu przede

wszystkim możliwość osłuchania się z brzmieniem języka obcego i sposobność

samodzielnego ćwiczenia wymowy – nawet zwykłe powtarzanie wszystkiego co

mówią osoby na szklanym ekranie przyniesie Ci ogromne korzyści.

–

radio. W dzisiejszych czasach rozkrzyczanych rozgłośni radiowych, w których

prezenterzy mówią jak karabiny maszynowe, spiesząc się nie wiadomo po co, lub

co minutę powtarzając nazwę swojej stacji, wartość radia jako wsparcia nauki

języka może się wydawać wątpliwa. Nic bardziej błędnego! Musisz jedynie

zapomnieć o falach ukf (ultrakrótkich), czyli tych, na których nadawane są stacje

komercyjne i przestawić się na zupełnie inny rodzaj odbioru, może się to nawet

wiązać ze zdobyciem innego odbiornika, takiego który odbiera fale krótkie.

Większość plastikowych odbiorników odlewanych masowo w Chinach

i sprzedawanych u nas z różnymi nalepkami odbiera jedynie ukf i długie

(ewentualnie fale średnie, też nieco przydatne z naszego punktu widzenia). Fale

krótkie mają to do siebie, że bardzo daleko docierają, być może więc uda Ci się

odebrać stację radiową nadającą z Japonii, z serca afrykańskiej dżungli czy

z Ameryki Południowej. Fale ukf charakteryzują się lepszą jakością dźwięku ale

i bardzo krótkim zasięgiem – praktycznie musisz być kilkadziesiąt kilometrów od

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 10

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

nadajnika, fale krótkie natomiast bez problemu rozchodzą się nawet na kilka

tysięcy kilometrów. Poza małymi lokalnymi stacjami nadającymi na falach krótkich

istnieje także możliwość odbioru serwisów informacyjnych prowadzonych przez

światowe agencje informacyjne jak brytyjskie BBC, niemieckie Deutsche Welle,

czy amerykańskie CNN, które oprócz stałego programu w swoich własnych

językach regularnie nadają także serwisy informacyjne w bardzo wielu

egzotycznych językach świata.

–

zasoby ludzkie. Pomyśl o wszystkich swoich znajomych. Może ktoś ze szkoły

podstawowej, średniej lub z rodziny wyjechał na stałe lub na dłużej za granicę?

Odnowienie kontaktu z taką osobą też może być bardzo ważnym elementem

całego przedsięwzięcia jakim jest Twoja nauka. Nie chodzi nawet o jakieś wielkie

pomysły typu poproszę chrzestnego z Ameryki żeby mi sfinansował kurs językowy

w Nowym Jorku. Nawet kontakt korespondencyjny z Twoim “zagranicznym

pomocnikiem” może dać Ci bardzo wiele. Oczywiście należy być tutaj ostrożnym

i nie traktować takiej osoby jak native speakera, ktoś kto nawet dwadzieścia lat

mieszka w obcym kraju może nie do końca mieć poprawną wymowę lub

posługiwać się ubogim słownictwem. Z kolei native speakera możesz poszukać

w swojej okolicy. Przeważnie są to osoby otwarte, chętne do kontaktów z ludźmi

i jeśli spotkasz kogoś takiego na swojej drodze będzie on na pewno zadowolony,

że może Ci pomóc poznawać jego język.

–

internet. To osobny rozdział, można by napisać osobną książkę na temat

wykorzystania sieci jako pomocy w nauce języka. Jeśli dość dobrze posługujesz

się wyszukiwarkami bez trudu odnajdziesz niezbędne źródła do nauki w zasadzie

dowolnego języka świata. Sugeruję tutaj raczej nie posługiwać się polskimi

portalami jeśli chcesz znaleźć coś w języku obcym, zwłaszcza serwisy

umieszczone na zagranicznych serwerach. Poza kursami językowymi, słownikami

i stronami ściśle edukacyjnymi rozważ także następujące miejsca:

- fora dyskusyjne, prowadzone zazwyczaj na internetowych stronach

najpopularniejszych gazet, możesz tam prowadzić dyskusje związane z aktualnie

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 11

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

drukowanymi artykułami, komentować bieżące wydarzenia lub wymieniać opinie

na tematy dowolnie określone przez internautów. Takie fora można nazwać

ogólnymi, nie są one związane z jednym określonym tematem. Druga grupa to

fora tematyczne, zazwyczaj wąsko wyspecjalizowane, np. dotyczące gotowania,

grafiki komputerowej, projektowania ogrodów, prowadzenia działalności

gospodarczej i co tylko jeszcze jesteś w stanie sobie wymyślić. Przekonasz się, że

nawet sporadyczny lecz aktywny udział w tych dyskusjach szybko zaowocuje.

- czaty, czyli rozmowy w czasie rzeczywistym. Możesz z nich korzystać albo

wchodząc na odpowiednie strony www lub też posługując się odpowiednimi

programami, tak zwanymi komunikatorami.

2. Kształtuj otoczenie

, w którym zamierzasz się uczyć. Jest to jeden z tych

elementów efektywności nauki (spójrz jeszcze raz na rysunek na stronie 8), na który

masz realny wpływ! Zastanów się nad następującymi czynnikami i nad tym, co

możesz w nich zmienić:

a) otoczenie. W jakim otoczeniu Twoja nauka przynosi najlepsze wyniki? Nie

będziesz tego wiedzieć, dopóki nie spróbujesz. Być może najlepiej przychodzi Ci

nauka w ciszy, w pustym pokoju, bez żadnych bodźców zewnętrznych. Może

rozkładasz wtedy wszystkie podręczniki na dywanie, leżysz pośród mnóstwa

papierów, notatek, gazet, podręczników, mazaków, ołówków... a może jednak

wychodzisz do parku, nie przeszkadza Ci wtedy krzyk bawiących się dzieci, wiatr,

czasem zbyt mocne słońce. Może też jesteś typem “studenta stadnego” i najłatwiej

przyswajasz sobie wiedzę powtarzając materiał w gronie przyjaciół czy znajomych

nawet jeśli atmosfera nie zawsze jest naukowa. Najważniejsze w tym wszystkim jest

poznać swoje predyspozycje – jeśli do tej pory tego nie wiesz, zrób to jak najszybciej

– sprawdź jakie warunki zewnętrzne sa dla Ciebie najbardziej odpowiednie. Musisz

osobiście się przekonać, jakie tło jest najlepsze dla Ciebie.

b) miejsce. Jak już wspomniałem wcześniej – może to być park, cichy pokoik,

biblioteka uniwersytecka, na kanapie, w łóżku, może w kawiarni lub w autobusie? Nie

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 12

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

dowiesz się tego, dopóki nie sprawdzisz. Oczywiście trudno sobie wyobrazić by ktoś,

kto odkryje, że szczególną moc nabiera jego nauka w pociągu ciągle biegał na

dworzec, kupował bilet i jechać w nieznane tylko po to by się pouczyć. Zachowanie

umiaru jest cechą ludzi mądrych.

c) czas. Jaka pora dnia (a może nocy) Ci sprzyja? Czy rano Twój umysł jest

najbardziej trzeźwy? Może musisz wypić dwie mocne kawy i dopiero na dobre

rozkręcasz się koło południa? Może jesteś „nocnym Markiem”? Może zupełnie inna

pora? Może Twój mózg mógłby pracować najbardziej komfortowo od piątej rano jeśli

będzie po 8 godzinach snu? Oczywiście nie dowiesz się tego jeśli nie spróbujesz na

własnej skórze.

d) dźwięki. Co może Ci pomagać? Odgłosy ulicy, ptaki, radio, telewizor, muzyka

szybka, wolna, instrumentalna, może jakiś konkretny wykonawca? Może jeszcze

jakiś przez Ciebie niedoceniany, pomijany lub wręcz nie odkryty? Jeśli należysz do

zbuntowanej młodzieży pogardliwie prychającej na odgłos muzyki poważnej (tak

jakby istniała jakaś muzyka niepoważna) – pokaż, że jesteś naprawdę osobą

odważną – spróbuj wykorzystać dźwięki “powagi” do swojego sukcesu! Może właśnie

Vivaldi, Corelli lub Bach otworzą przed Twoim umysłem zupełnie nowe obszary

skutecznego uczenia się. Kiedy czytam coś w języku polskim muszę niestety

wyłączyć Staszewskiego, Tymańskiego, Nosowską, którzy są mi bardzo pomocni

podczas pisania czy czytania w dowolnym innym języku. Jestem pewien, że lepiej

przyjmuję wiedzę z delikatnie sączącymi się utworami moich ulubionych

wykonawców – może to być wyciszający Brian Eno, głębokie wschodnie dźwięki

Kairos czy bardziej pobudzający Skandynawowie z Hedningarna. Do nauki słówek –

Dead Can Dance, The Residents albo Na Lua, podczas ćwiczeń fonetycznych Lao

Che, Yello albo czasem Marie Boine... Wierzę, że samodzielnie możesz stworzyć

taką listę wspomagających Cię twórców. Pamiętaj, że nie zawsze cisza jest

najlepsza, najprawdopodobniej całkowita cisza uniemożliwia nawet skuteczne

uczenie się, dlatego musisz odkryć swoją muzykę nauki, która poniesie Cię swoim

nurtem.

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 13

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

e) towarzystwo, może ktoś Ci bliski szczególnie inspirująco działa na twoje szare

komórki? Może jest wręcz przeciwnie, jeśli z nim/ z nią jesteś nie w głowie Ci

nauka... Może w otoczeniu zupełnie obcych ludzi, co daje pewną anonimowość ale

i bezpieczeństwo. Może jednak w pojedynkę? Dopiero wtedy człowiek może poczuć

się sobą we własnych czterech kątach (jeśli takie ma), nie zważać na nikogo, chodzić

w piżamie, nie zmywać naczyń, snuć się z ogromną filiżanką kawy w jednej ręce

i podręcznikiem w drugiej, nie myśleć o przygotowywaniu posiłków, jeść o dowolnej

porze, albo wręcz uczyć się trakcie jedzenia? Może tuż po lub przed? Sprawdź to,

inaczej się nie dowiesz.

Pamiętaj o tym, że tak jak nie ma dwóch takich samych wzorów linii papilarnych tak

też i nie ma dwóch identycznie efektywnych reguł uczenia się dla dwóch różnych

osób. To co jest dobre dla Twojego kolegi, dla Ciebie może być mniej przydatne.

Oczywiście mówię tu także o szkole jako zorganizowanym ale i wymuszonym

systemie nauczania, jego ogromną cechą pozytywną jest regularność,

systematyczność. Jest to jeden z warunków skutecznej nauki omówiony przeze mnie

wśród trzech złotych zasad nauki – poznasz je już wkrótce. Negatywna strona to

pomijanie wszystkich omawianych tu czynników indywidualnych mających ogromny

wpływ na naukę. Nie zrozum mnie źle: w żaden sposób nie zachęcam ani do

bojkotowania szkoły ani do rewolucji w oświacie. Ważne by oprócz nauki szkolnej

mieć własny, osobisty skuteczny system uczenia się.

3. Używaj języka.

Już widzę Twoje powątpiewanie – jak można używać języka,

którego dopiero zaczynam się uczyć? Przecież właśnie po to się go uczysz! Więc

prędzej czy później nadejdzie taki moment kiedy nastąpi konieczność wykorzystania

tego, czego się nauczysz, i wierz mi, ogromna większość osób wydaje się być

zaskoczona, kiedy ten moment nadchodzi. Kiedy do firmy przyjedzie zagraniczna

delegacja, lub kiedy nagle okaże się, że musisz za kogoś wyjechać do innego kraju

albo kiedy od przetłumaczenia kilku zdań będzie zależała Twoja dalsza kariera

zawodowa. Czy zatem nie lepiej mieć całkowitą kontrolę nad tym momentem?

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 14

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

Możesz samodzielnie zdecydować od kiedy używasz języka, dokładniej – tego

zasobu słownictwa i struktur gramatycznych, którymi jesteś w stanie się posługiwać.

Zastanów się, czy nie chcesz od samego początku mieć kontroli nad stresem, jakim

jest rozpoczęcie porozumiewania się w języku obcym, zwłaszcza w początkowym

etapie nauki – jeśli Twoja odpowiedź brzmi “TAK”, to właśnie teraz podejmij decyzję:

“Chcę używać mojego nowego języka właśnie od teraz. moja nauka nawet

w początkowym okresie nie będzie oderwana od rzeczywistości. Będę posługiwać

się językiem.”

Już wcześniej pisałem o możliwościach jakie może Ci dać internet. Oprócz

wymienionych tam źródeł tutaj mogę zasugerować jeszcze jedną możliwość jaką

daje wirtualna rzeczywistość. Jest to prowadzenie własnej strony. Nie, nie przerażaj

się, wcale nie mówię tu o projektowaniu, programowaniu, tym wszystkim co może

Cię odsunąć od właściwej aktywności, czyli używania języka obcego. W internecie

jest bardzo wiele możliwości prowadzenia własnej strony przez osoby całkowicie nie

interesujące się programowaniem lub nie potrafiących tego robić. Jedną

z ciekawszych form prowadzenia takiej strony jest blog, jest to skrót od angielskiego

web log, co pobieżnie można by przetłumaczyć jako “pamiętnik internetowy”,

jednakże takie rozumienie bloga wypacza nieco jego sens i może też zniechęcać.

Blog możesz traktować właśnie jako swoją osobistą codzienną pracę domową

z języka obcego. To co najważniejsze w blogu, to możliwość umieszczania

komentarzy przez inne osoby wchodzące na Twoją stronę. Jeśli zatem przyjmiesz

zasadę, że raz w tygodniu wpisujesz kilka swoich myśli, kilka zdań z nowo

poznanymi słówkami to zapewne znajdą się osoby władające danym językiem, które

chętnie dodadzą coś od siebie, podadzą Ci nowe znaczenia słów, poprawią błędy lub

po prostu dadzą znak życia. Możliwości tkwiące w tym narzędziu są naprawdę

ogromne. Ważne aby być wytrwałym – staraj się pisać bez sprawdzania co chwila w

słowniku czy dobrze piszesz, niech to będzie pisanie zupełnie od Ciebie, na tyle na

ile Cię stać. Ważne jest to, by każdego nowego słowa starać się używać

w konstrukcjach, jeśli nie masz z kim rozmawiać w języku, którego się uczysz to pisz

i mów do siebie. Nie bój się, że otoczenie będzie postrzegać Cię jako osobę “dziwną”

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 15

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

w końcu nie będziesz wychodzić na środek ulicy i wygłaszać do siebie przemówień.

Chodzi o to, by Twój umysł i narządy mowy w miarę sprawnie mogły się przestawiać

na obce słowa, głoski, konstrukcje gramatyczne a to możesz osiągnąć tylko

i wyłącznie ćwicząc.

Istnieją cztery bardzo proste lecz nie dość uświadamiane zasady dotyczące

umiejętności posługiwania się językiem obcym:

Jeśli chcesz mówić w języku obcym – mów w nim,

jeśli chcesz czytać – musisz czytać,

jeśli chcesz rozumieć co mówią inni – dużo słuchaj,

jeśli chcesz pisać – pisz.

Wygląda to jak masło maślane, ale zupełnie nie wiem skąd się bierze oczekiwanie

uczniów, iż jeśli będą dużo czytać i wkuwać słówek w domowym zaciszu i cicho

siedzieć to nastąpi moment kiedy będą doskonale mówić w języku obcym. Nie będą

jeśli nie będą tego ćwiczyć.

4. Rozwijaj swoje zainteresowania.

Być może i ten fakt zdziwi Cię, ale tak właśnie

jest – jeśli czymś się wyjątkowo interesujesz, niezależnie od tego czy są to motyle

południowoamerykańskie, wczesny okres twórczości Leonardo da Vinci czy

zaawansowane techniki szyfrowania danych, to Twoje zainteresowania mają istotny

wpływ na to, jak skutecznie jesteś w stanie nauczyć się nowego języka. Ma to wpływ

również na zasób słownictwa, który jest Ci szczególnie bliski a to już prosto

przekłada się na słownictwo w języku obcym, które chcesz poznać ze swojej

“branży”. Oczywiście nie ma sensu w tym momencie zastanawiać się – zająć się

majsterkowaniem czy może lepiej wyszywaniem makatek haftem krzyżykowym? Jeśli

nie jesteś w stanie w tej chwili podać żadnego swojego sensownego hobby to

zastanów się chwilę, co kiedyś sprawiało Ci największą radość? Rysowanie na

wolnym powietrzu a może przyglądanie się życiu mrowiska? Budowanie modeli

kartonowych czy może śpiew w szkolnym chórze? Nie bój się wrócić wspomnieniami

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 16

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

do lat dzieciństwa, nie ma „dziecinnych” zainteresowań, wszystko może być dla

Ciebie pożyteczne, jeśli tylko będziesz traktować to z pasją ale i poważnie. Znów

dostęp do internetu może okazać się bardzo pożyteczny – wymiana doświadczeń

i uwag z pasjonatami z całego świata odnośnie waszych wspólnych zainteresowań

przyniesie Ci podwójną korzyść – wiedzę językową oraz jeszcze większy poziom

kompetencji w Twojej ulubionej dziedzinie.

5. Kojarz!

W początkowym etapie nauki języka obcego osoba ucząca się ma zazwyczaj

sporo problemów z zapamiętywaniem nowych słówek. Tradycyjne “kucie”, czyli

wielokrotne i zazwyczaj bezmyślne powtarzanie może i przynosi efekty, jednak wiedza

w ten sposób zdobyta jest bardzo nietrwała. Nie jest drzewem o głębokich i rozległych

korzeniach, można ją raczej porównać do delikatnej choinki, na której drżą kruche

bombki – to strach przed egzaminem, przed wykorzystaniem zdobytej wiedzy. Sukces

skutecznego i długotrwałego uczenia się leży w zrozumieniu i skojarzeniu. Zapytasz

pewnie – jak mogę rozumieć słowo w języku obcym, skoro jest zupełnie niepodobne do

mojego ojczystego? Zanim odpowiem na to pytanie zapraszam Cię do wykonania

pewnego ćwiczenia pomocnego przy zapamiętywaniu nowych słówek. Być może jego

wynik Cię zaskoczy, być może pokaże, jak wielkie możliwości tkwią w Tobie, choć

możesz nie zdawać sobie z tego sprawy. Zatem przeczytaj dokładnie poniższą

historyjkę – zrób to tylko jeden raz:

W drużynie Mieszka służył sobie woj imieniem Lach. Dzielnym wojem

był, jednakże miał kompleks ogromny – był bardzo niski.

Kiedy Mieszko ze swą drużyną wyruszał na podboje okolicznych krajów

i zdobywał złote hałdy, Lach w smutku wielkim pozostawał. Nawet gdy mu
towarzysze podsuwali ulubione warzywo mówiąc: „Lachu, rzodkiewką raduj
się” on odtrącał ich pomoc.

W końcu postanowił wybrać się do leśnej baby którą zwano Jagą.

Pojechał do niej na swym upartym koniu z naręczem miedzianego kopru,
którym Jaga się żywiła. Drzwi jej domu strzegło jedenastu elfów i jeden goj,
Jeden z elfów podszedł do Lacha spojrzał na przyniesiony dar i szybko
orzekł: Ta natka jest zupełnie mokra! Lach zdenerwował się okrutnie,

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 17

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

odepchnął elfa, chwycił goja i rzucił nim co sił. Nerwy puściły w woju,
rozpędził pozostałe elfy i zaczął gonić Jagę. Gdy ją dopadł bezbronna
wyjęczała:

– Oszczędź mnie, rozdzielę moją schedę, oddam ci co tylko zechcesz!
Woj jednak darów żadnych nie chciał prócz wzrostu słusznego, Jaga

więc rzekła:

– Potrafisz znaleźć kwiat topoli?
– O tak, w naszym kraju topola jest bardzo popularna – odpowiedział

Lach.

– Pójdź zatem o północy w najdalszy kąt lasu topolowego i uczyń wiele

huku, gdy powrócisz do obozu wzrost ci wielki dany będzie.

Skończone? Zamknij teraz oczy, parę sekund myśl jeszcze o tej historii. Za chwilę

odpowiesz na kilka pytań, bez wracania do tekstu, pomagaj sobie jedynie tym,
co pamiętasz po jednorazowym przeczytaniu. Uwaga, zaczynamy:

Jaki wzrost miał Lach?

jakie hałdy zdobywał Mieszko?

czym się radował Lach zazwyczaj?

jaki był koń Lacha?

jaki koper niósł Lach babie?

ile elfów pilnowało chaty?

jaka okazała się natka?

kim rzucił Lach?

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 18

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

kogo potem gonił?

co chciała rozdzielić Jaga?

jakie drzewo jest popularne w kraju Lacha?

co miał Lach uczynić w kącie?

Właściwe odpowiedzi znajdziesz na stronie 21, zajrzyj tam teraz a następnie wróć by

poznać kolejną radę językową.

6. Powtarzaj!

Nawet najcenniejsze wiadomości, które posiądziesz, staną się

bezużyteczne, jeśli nie będziesz z nich regularnie korzystać. Bardzo ważna rzecz,

może trywialna, ale zadziwiająco często pomijana przez osoby uczące się języka,

zwłaszcza te, które zabierają się do tego samodzielnie: musisz wiedzieć co wiesz

a czego jeszcze nie. Brzmi to dość śmiesznie, ale nie zaniedbuj tego. Jeśli chcesz

naprawdę dobrze poznać słownictwo nowego języka, zwłaszcza na początkowym

etapie, musisz mieć świadomość swoich mocnych stron, np.: mam nieźle

opanowane słownictwo związane z roślinami, ale i braków: nie bardzo radzę sobie

mówiąc o wyposażeniu wnętrz. Jeśli wiesz, jakiego słownictwa najbardziej Ci brakuje

tym łatwiej możesz nadrobić braki a jednocześnie nie będziesz przeżywać stresu

w sytuacji gdy pojawi się konieczność użycia języka obcego a przez Twoją głowę

galopować będą nerwowe myśli: czy dam radę? a jeśli będą słowa których nie

znam? ale czego jeszcze nie wiem? nie wiem! na pewno umiem bardzo mało i na

pewno trafię na coś czego akurat nie znam... Jeśli takie odczucia są Ci bliskie to jest

to właśnie objaw braku pewności siebie oraz czegoś co można by nazwać

niedokładnym “remanentem” słownictwa. Jeśli samodzielnie, tylko i wyłącznie dla

siebie, nie będziesz od czasu do czasu przeprowadzać czegoś w rodzaju klasówki,

to nawet przy najbardziej intensywnym “wkuwaniu” efekty mogą być mierne. Tak

więc powtarzanie musi być procesem po pierwsze dynamicznym – nie powtarzaj w

kółko tego samego znanego już materiału – do każdej powtórki dokładaj trochę

materiału nowszego. Po drugie – procesem systemowym to znaczy nie można

traktować poszczególnych powtarzanych partii materiału jako zamknięte całości

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 19

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

(choćby nawet to były wyrazy pokrewne) lecz zawsze miej na uwadze, że są to

elementy większego systemu, w którym mogą pełnić różne funkcje.

Sposoby na słówka. Jeśli już uczyłeś się jakiegokolwiek języka to zapewne masz

jakiś swój sposób zmagania się z nauką słówek. Być może wśród moich sugestii nie

znajdziesz niczego nowego a może jednak którąś z opisanych niżej metod odkryjesz

po raz pierwszy i uznasz za najlepszą dla siebie, spróbuj!

a) karteczki. Zrób niewielkie “fiszki”, czyli karteczki o rozmiarze typowej wizytówki to

jest około 5x9 centymetrów. Najlepiej by materiałem był karton lub nie prześwitujący

papier. Na jednej stronie piszesz po polsku na odwrocie w języku obcym. Taki

zestaw ćwiczebny jest poręczny na przykład w podróży – można go zapakować do

niewielkiego pudełeczka i w czasie długiej podróży wielokrotnie przetasowywać

i przypominać sobie znaczenie poszczególnych słówek.

b) karteczki – wersja kolorowa. Słowa można wstępnie podzielić zgodnie ze

znaczeniem lub funkcją gramatyczną i wpisywać na karteczkach o różnych kolorach.

W ten sposób możesz łatwiej wyłowić z całej ławicy fiszki z jednej grupy.

c) lewo-prawo. System zbliżony do zastosowanego w niniejszej publikacji –

wypisujesz słowa w dwóch nie zachodzących na siebie kolumnach, najpierw uczysz

się na przemian a następnie zasłaniasz jedną kolumnę i samodzielnie odpowiadasz

jakie zakryte słowo obce odpowiada widocznemu polskiemu i odwrotnie. Na

początkowym etapie możesz ułatwić sobie zadanie i odsłaniać pierwsze litery

odgadywanych słówek.

d) „listy przebojów”. Wersja z kolumnami ale rozwinięta. Na etapie tworzenia

kolumny słówek dzielisz je zgodnie z dowolnie ustalonymi regułami, np. lista słów

związanych z ogrodnictwem, lista słów trzyliterowych, lista przymiotników opisujących

mojego sąsiada, lista słów których nie wiem czemu od dawna już nie mogę

zapamiętać, lista słówek o pięknym brzmieniu itd... Tytuły i zawartość

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 20

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

poszczególnych list mają tylko jedno ograniczenie – to Twoja wyobraźnia.

Korzystając z tak ułożonej listy zauważysz, że uczysz się efektywniej niż na przykład

z tradycyjnego słownika. Zauważ, że w podobny sposób ułożone są słówka

niderlandzkie w dalszej części książki – są podzielone na 61 grup tematycznych ale

w ramach każdej grupy można zauważyć też podgrupy. Taki podział z jednej strony

ułatwia odnalezienie słówka gdy chcesz potraktować listę jako normalny słownik

alfabetyczny, z drugiej zwiększa efektywność przyswajania w ramach

poszczególnych tematów.

To tylko kilka z wielu możliwych sposobów opanowywania nowego materiału

słownikowego. Objętość tej publikacji nie pozwala na dalsze zgłębianie tego

ciekawego tematu. Wierzę że samodzielnie potrafisz stworzyć system najbardziej

skuteczny dla Twojej nauki.

Oto właściwe odpowiedzi na pytania ze strony 18:

Jaki wzrost miał Lach?

niski

jakie hałdy zdobywał Mieszko?

złote

czym się radował Lach zazwyczaj?

rzodkiewką

jaki był koń Lacha?

uparty

jaki koper niósł Lach babie?

miedziany

Ile elfów pilnowało chaty?

jedenaście

jaka okazała się natka?

mokra

kim rzucił Lach?

gojem

kogo potem gonił?

Jagę

co chciała rozdzielić Jaga?

schedę

jakie drzewo jest popularne w tym kraju? topola

co miał Lach uczynić w kącie?

huk

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 21

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

Jeśli Twoje odpowiedzi w większości pokrywają się z przedstawionymi powyżej

(a wierzę, że tak właśnie jest) to gratuluję, właśnie nauczyłeś się kilkunastu nowych

niderlandzkich słówek, ponieważ:

niski = laag [wym. lach]

złote = gouden [wym. chałden]

rzodkiewka = radijsje [wym. radejsie]

koń = paard [wym. paart]

miedź = koper

jedenaście = elf

mokra = nat

rzucać = gooien

gonić = jagen

rozdzielić = scheden

topola = populier

kąt = hoek [wym. huk]

Zapewne rozumiesz już sens tego ćwiczenia – im bardziej niezwykła czy wręcz

niedorzeczna wydaje się taka historyjka tym lepiej zapamiętujesz szczegóły. Twórz

zatem swoje własne skojarzenia słówek, które trudno Ci zapamiętać. Przekonasz się

szybko, że to bardzo skuteczna metoda.

7. Wykorzystuj i twórz sytuacje.

Wiele osób, zwłaszcza uczących się języków

“niszowych” czyli rzadziej spotykanych w szkołach językowych czy kursach, narzeka

na brak możliwości bieżącego wykorzystania swojej nauki. To prawda, że trudno

byłoby Ci znaleźć w średniej wielkości mieście osobę mówiącą po maltańsku (piękny

język, brzmiący jak połączenie włoskiego i arabskiego) a najprawdopodobniej

również po niderlandzku czy choćby szwedzku. Jeśli jednak jesteś w tej szczęśliwej

sytuacji, że masz jakikolwiek dostęp do internetu, nawet jeśli tylko raz w tygodniu a i

to nieregularnie – to wykorzystaj to! Nie marnuj czasu spędzanego w sieci na coś co

nie przynosi Ci nic dobrego, wykorzystuj go na pogłębianie znajomości języków. Do

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 22

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

dzisiaj pamiętam moje pierwsze kroki w cyberprzestrzeni – gdy już z grubsza

zapoznałem się z poleceniami irca (taki starutki przodek dzisiejszych czatów, ale

wcale nie zamierzający zaginąć) zalogowałem się na kanał #iceland jako, że zawsze

mnie ciągnęło do lodowatych gejzerów i kilka godzin spędziłem rozmawiając na

temat krajobrazów Islandii, jej mieszkańców, temperatury, oraz oczywiście języka

i jego pułapek fonetycznych. Jeśli więc jesteś osobą obeznaną z internetem bez

trudności znajdziesz właściwe miejsca, które w znaczny sposób wesprą Twoje wysiłki

językowe.

Obecnie w publikacjach jest moda na dołączanie spisu “przydatnych” adresów

internetowych, ja jednak postanowiłem pisać wskazówki dla ludzi samodzielnych,

którzy są w stanie odszukać najwłaściwsze adresy w sieci bez prowadzenia za

rączkę.

Jak już zasygnalizowałem większa część uczących się języka drży na samą myśl, że

kiedyś nadejdzie ta wielka chwila w której zaczną oni się posługiwać językiem,

którego się uczą. Niestety wyobrażenie tej chwili jest dość fałszywe – po pierwsze, że

nastąpi w raczej nieokreślonej przyszłości (oby jak najpóźniej) oraz, że nastąpi

zapewne wtedy kiedy już osobnik pozna na tyle dany język, że będzie mógł odłożyć

wszystkie podręczniki, opaść swobodnie w wygodnym fotelu i z uznaniem mruknąć

do siebie: “no kurczę, niezły jestem! znam już caaały język!” I jeszcze może samego

siebie poklepać po ramieniu. Jako osoba, która też miała kiedyś takie wizje czuję się

w obowiązku poinformować Cię, szanowny Czytelniku, że myśli takie są po pierwsze

zgubne po drugie nieprawdziwe. Zgubne gdyż tak naprawdę osłabiają motywację do

nauki. Jeśli myślisz, że wielki moment jest raczej dalej niż bliżej, to normalną ludzką

tendencją jest co? Odpocząć! Przecież mam jeszcze tyyyle czasu (no, tak dokładnie

to nie wiem ile, ale chyba raczej sporo). Nieprawdziwe jest natomiast dlatego, że

moment użycia swojej wiedzy zapewne nastąpi szybciej niż się spodziewasz. Co zaś

tyczy się znajomości “całego” języka, czyli zupełnie swobodnego posługiwania się

nim, to i tu nie mam dobrych wiadomości (no chyba, że jesteś robotem który w swej

pamięci zawiera wszystkie do tej pory opublikowane słowniki) – taki moment

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 23

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

najprawdopodobniej nie nastąpi nigdy. Czy nie masz czasem wrażenia, że w swoim

ojczystym języku brakuje Ci jakiegoś słowa? Masz je na końcu języka ale... gdzie

ono się podziało? A może to słowo, o którym myślę ma jednak trochę inne znaczenie

i lepiej szukać jeszcze innego? Mi coś takiego zdarza się prawie codziennie. Język

jest żywym organizmem, powoli ale nieustannie zmienia się, przyjmuje i tworzy nowe

słowa. Czasami następują w nim na tyle poważne zmiany, że konieczne stają się

zmiany w ortografii, tak właśnie było w roku 1996 z językiem niderlandzkim –

wprowadzono sporo nowych reguł, zwłaszcza dotyczących pisowni słów złożonych.

Nie można zatem powiedzieć, że nauka języka jest procesem, który można

definitywnie zakończyć, można oczywiście zbliżyć się do doskonałości i do tego

właśnie Cię zachęcam.

Jeśli zaś sieć jest poza Twoim zasięgiem to istnieje przecież jeszcze tradycyjna

poczta. Znalezienie kogoś na świecie, kto chciałby podzielić się znajomością

swojego ojczystego języka jest wbrew pozorom prostsze niż myślisz. Zresztą nie

musi to być akurat rodowity użytkownik danego języka. Kiedyś dawno temu

zaczynając się samodzielnie uczyć angielskiego korespondowałem z pewną

Słowaczką (Andrea – Nazdar!), do dziś utrzymujemy ze sobą kontakty, zdążyliśmy

założyć rodziny, firmy i zdarza nam się pisać do siebie po angielsku, niemiecku, był

też i rosyjski, czasem dodajemy parę słów po słowacku czy polsku. Jak więc widzisz

internet wcale nie był potrzebny by zacząć uczyć się angielskiego i zaznajamiać się

z kilkoma innymi językami. W tym miejscu adresów intenetowych nie podaję

z odmiennego powodu – osobom bez dostępu do sieci na nic by się one nie zdały.

Zatrzymajmy się jeszcze na chwilkę przy owym mistycznym wielkim momencie. Być

może Ty też drżysz na samą myśl, że w końcu on nastąpi, czai się teraz gdzieś

w gąszczach niezrozumiałych słów i struktur gramatycznych ale w chwili najbardziej

nieoczekiwanej wyskoczy wprost przed Ciebie i każe się rozliczyć z dotychczasowej

nauki. Zastanów się, czy naprawdę tak chcesz czekać na tę chwilę? Oddalać ją od

siebie? A może lepiej byłoby zdecydować się na krok zupełnie odwrotny? Nie

oczekiwać z niepewnością lecz wyjść mu na spotkanie, osobiście wybrać termin, to

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 24

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

właśnie niech on drży bo oto Ty, jego pogromca nadchodzisz! Najprościej to zrobić

gdy już jesteś w otoczeniu ludzi mówiących w obcym języku. Pierwszym ćwiczeniem

(językowym i na odwagę) może być pytanie o godzinę – idziesz sobie ulicą i pytasz

co dwudziestą osobę o godzinę. Nie traktuj tego jak śmiesznej zabawy dla

przedszkolaków! Potraktuj to jak najbardziej serio a zobaczysz, że nie dość iż Twój

strach przed kontaktowaniem się minie (wszak masz pełną kontrolę nad pytaniem jak

i sporą szansę zrozumienia odpowiedzi) to jeszcze z tak prosto zadanego pytania

mogą wyniknąć ciekawe rozmowy a może nawet i znajomości. Na dalszym etapie

możesz zacząć pytać o miejsca, znane budynki, ulice, historię miasta. Spróbuj, nie

pożałujesz!

Poza tym możesz także wykorzystywać nudne sytuacje. Jeśli jesteś gdzieś, gdzie nie

chcesz a musisz być to i ten czas możesz spożytkować dla własnej korzyści. Może to

być np. kolejka w sklepie (w dzisiejszych czasach to raczej rzadkość, jedyne kolejki

są już chyba tylko do kas w supermarketach), poczekalnia u dentysty, nudna

konferencja na którą Cię wysłano jako reprezentację firmy bo szefostwo miało

pilniejsze rzeczy na głowie, czekanie na narzeczoną pod kinem... Wszystko to są

sytuacje, w których zapewne wydaje Ci się, że czas ciągnie się jak guma, masz

męczące poczucie bezowocnie uciekających sekund, minut może nawet godzin, ale

tak być nie musi. Jeśli słuchasz kogoś wygłaszającego usypiające przemówienie

spróbuj zabawić się w jego tłumacza – tłumacz w swojej głowie słowo po słowie na

tyle na ile wystarcza Ci słownictwa, jeśli jesteś już troszkę dalej z nauką możesz

próbować tłumaczyć całe zdania, nic Cię w tym ćwiczeniu nie będzie stresować bo

nikt Cię nie pogania z tłumaczeniem a każda taka “sesja” translatorska będzie

poprawiać Twoją umiejętność tłumaczenia. Nawet jeśli w tym czasie nie nauczysz się

żadnego nowego słowa w języku obcym to jednak zobaczysz, że oprócz słownictwa

ważna też jest umiejętność szybkiego przestawiania się z języka ojczystego na obcy

i z powrotem a taką właśnie da ci zaproponowane przeze mnie ćwiczenie.

W poczekalniach, w kolejce możesz czytać szyldy, wywieszki, reklamy – wszystko co

nadaje się do przetłumaczenia lub odczytania. Bardzo dobrym ćwiczeniem jest

szybkie odczytywanie cyfr na tablicach rejestracyjnych samochodów kiedy czekasz

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 25

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

na swój autobus na przystanku. Tutaj liczy się czas, bo nim odjedzie jeden pojazd

przyjeżdża już następny. Możesz jeszcze opisywać ich kolory, wygląd kierowców,

kierunek i szybkość jazdy... Od Twojej wyobraźni zależy jak rozbudujesz te ćwiczenia

w wykorzystywaniu nudnych okazji. Spróbuj a odkryjesz ich wyjątkowość

i różnorodność jaką wprowadzają w nauce.

8. Nie bój się.

Nie bój się używać języka, ale także nie bój się wracać do nauki.

Wiele osób uważa, że kiedyś już się uczyło gdzieś tam, w szkole i przynosiło to

marne efekty, że jak się nie używa języka to umiera on w naszym mózgu i znowu

trzeba się męczyć od początku a efekt i tak będzie niewiadomy. Pozwól, że

przedstawię Ci w tym miejscu moją teorię hibernowanej żaby. Otóż żaba jest takim

stworzeniem, które w ujemnych temperaturach może bez szkody dla organizmu po

prostu zamarznąć. Używając różnych języków doszedłem do wniosku, że to jest

właśnie lepsze podobieństwo niż stwierdzenie, że zarzucona nauka języka powoduje

całkowite usunięcie go z pamięci. Moje osobiste doświadczenie jest takie, że przez

rok mogłem w praktyce nie używać jakiegoś języka a przynajmniej nie mieć okazji

używania go w mowie, wystarczyło jednak kilka godzin intensywnych rozmów i brak

możliwości pomagania sobie językiem polskim by język ten wyszedł ze stanu

uśpienia i mógł niemalże w pełni wrócić do swojej dawnej kondycji.

Na koniec przedstawię Ci trzy najważniejsze zasady, których przestrzeganie jest

niezbędne jeśli poważnie myślisz o nauce jakiegokolwiek języka. Co ciekawe nie są

one bezpośrednio związane z językami, odnoszą się raczej do procesu nauki jako

całości. Może trochę górnolotnie, ale nazwałem je trzema złotymi zasadami., Jeśli

zaczniesz je stosować, na pewno docenisz ich wartość i uznasz, że są warte wiele

więcej niż trzy złote. Zapewne widzisz, że na rysunku na stronie 8 są one

umieszczone centralnie oraz wyróżnione grubszą obwódką. W ten sposób

podkreśliłem ich szczególne znaczenie. Przestrzeganie tych zasad zapewni Ci

sukces w nauce języka.

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 26

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

Trzy złote zasady

nauki języków

1. ustal cele

2. poświęć co najmniej 1,5 % swojego czasu

3. nigdy nie rezygnuj.

Pozwolisz, że krótko je omówię. Zasada pierwsza mówi, że jeśli podejmiesz naukę
bez określonego celu to jej efektywność będzie mierna a z czasem zacznie zbliżać
się do zera. Co to właściwie znaczy określanie celów? Pomyśl, po co chcesz się
uczyć języka holenderskiego? Podoba Ci się jego brzmienie? A może chcesz mieć
możliwość przeczytania listów Vincenta van Gogha do brata? A może wybierasz się
do pracy w Holandii i chciałbyś wiedzieć co twój szef mówi o Tobie? A może ruszasz
na wyprawę autostopem i być może zatrzymasz się z namiotem na jakiejś wysepce
na północy Holandii, gdzie już trudniej dogadać z rdzennymi mieszkańcami po
angielsku lub niemiecku? Jedna z bardzo bliskich mi osób uczy się niderlandzkiego
ponieważ jest zachwycona malarstwem Vermeera. Czy są to cele? No, niezupełnie,
wszystko to są powody, z jakich być może zaczynasz naukę. Jednakże można je
łatwo zamienić w cele, które wielokrotnie zwiększą skuteczność Twojej nauki. Dobrze
określony cel zawsze będzie zwiększać motywację do dalszych zmagań z materią
językową. Jak zatem ustalić dobre cele? Otóż mają one kilka prostych do określenia
cech, takich jak: mierzalność, realność osiągnięcia oraz aspekt osobisty. Zatem
postaraj się ustalić taki cel, który będzie miał aspekt osobisty i dawał się osiągnąć
w realnym, możliwym do określenia czasie. Na przykład: do jesieni nauczyć się
opowiadać o mojej pracy, albo: w przyszłym roku samodzielnie pisać listy biznesowe,
lub: podjąć pracę w znanym wydawnictwie w Amsterdamie. Określenie celu jest
także bezpośrednio związane z poszczególnymi umiejętnościami językowymi. Wiesz
już zapewne, że są cztery takie umiejętności: pisanie, czytanie, mówienie i słuchanie.
W zależności od tego do czego chcesz wykorzystywać język holenderski musisz

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 27

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

zwrócić szczególną uwagę na jedną lub kilka z wymienionych umiejętności pomijając
(lecz nie zaniedbując) nieco pozostałe. Jeśli zatem jesteś globtroterem to najbardziej
przydatna dla Ciebie będzie umiejętność mówienia i rozumienia co do Ciebie mówią.
Możesz także mniejszy nacisk położyć na naukę gramatyki a skupić się na
słownictwie. Jeśli wybierasz się do Holandii w celu podjęcia pracy to wskazanym
byłaby dla Ciebie umiejętność przejścia przez rozmowę kwalifikacyjną w tym języku
(oczywiście w większej ilości firm bez problemu możesz rozmawiać po angielsku,
jednak na Holendrach robi duże wrażenie to, że ktoś stara się posługiwać ich
językiem). Pamiętaj także, że mówienie i pisanie, mimo pozornie większej trudności
od słuchania i czytania daje Ci pełną kontrolę nad treścią wypowiedzi, możesz więc
mimo skromnego zasobu słownictwa dać sobie radę.

Zasada druga – doba ma 24 godziny a minut w godzinie 60, razem to daje 1440
minut. Jeśli podejmiesz decyzję, że codziennie będziesz poświęcać 22 minuty na
naukę w sumie da to półtora procent Twojego czasu. Uważasz, że to dużo? Pomyśl
o bankach, które biorą kilka procent więcej i żadnej nauki z tego nie masz (no, może
poza tą, by nie otwierać nowych kont...) a są i takie, które całkiem bezwstydnie biorą
kilkadziesiąt procent i jeszcze Ci grożą, że nigdy nie śpią i czuwają nad Tobą.
Pomyśl również o tym, że przesypiasz 25% swojego życia, czy więc owe 1,5% nie
jest warte pewnego wysiłku skoro może przynieść bardzo konkretne efekty? Jeśli
nawet nie będziesz w stanie regularnie codziennie całkowicie oddać się studiowaniu
języka przez te dwadzieścia minut to mimo wszystko zachęcam Cię do podjęcia
jakiejkolwiek stałej decyzji odnośnie czasu nauki. Niech to będzie nawet 20 minut
tygodniowo, nie jest to zapewne czas wystarczający do opanowania podstaw języka
nawet w ciągu pół roku, ale niech to będzie Twoje stałe zobowiązanie wobec samego
siebie. Uczyń z nauki coś w rodzaju rytuału, nie dlatego by trzymać się jakichś
przesądów, ale dlatego by Twój organizm, Twój umysł był przygotowany a z czasem
nawet niejako domagał się tej codziennej (oby!) lub ostatecznie cotygodniowej dawki
wiedzy.

Rzecz ostatnia tak prosta – może wydawać się najtrudniejsza. Trzecia zasada mówi:
Nie rezygnuj nawet kiedy się okaże, że już nie możesz lub nie musisz wyjeżdżać za
granicę. Nie rezygnuj nawet gdy zajdzie diametralna zmiana w twoich celach (np.

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 28

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

koleżanka, przed którą chciałeś się popisać znajomością języka wyjechała za wielką
wodę...) Jeśli masz trudności w nauce, kryzys, który jest nieunikniony i bywa
elementem procesu uczenia każdego człowieka – nie rezygnuj. Po prostu nigdy nie
rzucaj nauki w kąt. Pamiętaj, że z umiejętnością języka możesz jedynie wygrać,
nigdy nie będzie Ci ona przeszkodą w czymkolwiek.

Życzę Ci Powodzenia!

Veel Succes!

Wojciech Czeronko

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 29

To jest płatny e-book. Proszę nie rozpowszechniać.

www.jezyki-obce.pl

[e-mail]

www.jezyki-obce.pl

Czas na język niderlandzki. PRZEWODNIK JĘZYKOWY

s 30