Protokół dyplomatyczny

ORGANIZACJA SŁUŻBY ZAGRANICZNEJ

CENTRALNE ORGANY PAŃSTWOWE DLA STOSUNKÓW

Z ZAGRANICĄ

GŁOWA PAŃSTWA

MINISTER SPRAW

ZAGRANICZNYCH

ORGANY ZAGRANICZNE

MINISTERSTWO SPRAW

ZAGRANICZNYCH

PRZEDSTAWICIELSTWA DYPLOMATYCZNE



AMBASADY



POSELSTWA



MISJE PRZY ORGANIZACJACH MIĘDZYNARODOWYCH



INNE PLACÓWKI O UZNANYM STATUSIE DYPLOMATYCZNYM

URZĘDY KONSULARNE



KONSULATY GENERALNE



KONSULATY



WICEKONSULATY



AGENCJE KONSULARNE

POZOSTAŁE PRZEDSTAWICIELSTWA I PLACÓWKI

ZAGRANICZNE



BIURA RADCY (ATTACHE) HANDLOWEGO



BIURA KONSULA HANDLOWEGO (ŻEGLUGOWEGO)



ATASZATY WOJSKOWE



PLACÓWKI INFORMACYJNO – KULTURALNE

RZĄD

Protokół dyplomatyczny:

1. Ceremoniał dyplomatyczny regulujący formy

obcowania

2. Reguły stosowane w korespondencji

dyplomatycznej (protocole de chancelleries)

Wyznaczniki etykiety biznesu

– zasada precedencji

– zasada dostosowania się

– szacunek dla innych

Kultury ekspresyjne i powściągliwe



sposób wypowiadania się



stopień akceptacji kontaktu dotykowego



uścisk dłoni



kontakt wzrokowy



dystans przestrzenny

ZASADY PIERWSZEŃSTWA

 GOŚĆ PRZED GOSPODARZEM

 GOŚĆ Z ZAGRANICY PRZED GOŚCIEM Z

KRAJU

 KOBIETA PRZED MĘŻCZYZNĄ

 STARSZY RANGĄ PRZED MŁODSZYM

RANGĄ

KLASY SZEFÓW MISJI

I. AMBASADOROWIE I NUNCJUSZE

II. POSŁOWIE I NUNCJUSZE

III. CHARGÉ D’AFFAIRES (EN PIED, AD INTERIM)

STOPNIE DYPLOMATYCZNE

W POLSKIEJ SŁUŻBIE ZAGRANICZNEJ

1. ambasador tytularny

2. radca – minister

3. I radca

4. radca

5. I sekretarz

6. II sekretarz

7. III sekretarz

8. attache

KLASY KONSULÓW

1. KONSUL GENERALNY

2. KONSUL

3. WICEKONSUL

4. AGENT KONSULARNY

Precedencja stanowisk w Polsce

1. Prezydent RP

2. Marszałek Sejmu
3. Marszałek Senatu

4. Prezes Rady Ministrów

5. Kardynał – Przewodniczący Konferencji

Episkopatu

6. Wicemarszałek Sejmu

7. Wicemarszałek Senatu

8. Wiceprezesi Rady Ministrów

9. Minister Kancelarii Prezydenta

10. Minister Rady Ministrów

11. Arcybiskup (katolicki, protestancki,

prawosławny), rabin, imam

12. Ambasador

13. Poseł

14. Senator

15. Biskup

16. Konsul

17. Wojewoda

18. Marszałek Sejmiku Wojewódzkiego

19. Wicewojewoda

20. Wicemarszałek Sejmiku Wojewódzkiego

21. Prezydent Miasta

22. Przewodniczący Rady Miasta

23. Konsul Honorowy

24. Wiceprezydent Miasta

25. Wiceprzewodniczący Rady Miasta

26. Członek Zarządu Miasta

27. Członek Rady Miasta

28. Rektor Uczelni

29. Prezes Firmy

30. Dyrektor Firmy

HIERARCHIA MIEJSC

PRZY STOLE PREZYDIALNYM

4 2 X 1 3

Usytuowanie miejsca honorowego

X - miejsce honorowe

główne

wejście

okna

główne wejście

ZASADY WYWIESZANIA FLAGI



POWÓD WYWIESZANIA FLAGI



GODZINY WYWIESZANIA



ZASADY TRAKTOWANIA FLAGI



WYWIESZANIE NA KILKA DNI



ŻAŁOBA



UMIESZCZANIE NA SAMOCHODZIE



UMIESZCZANIE NA BUDYNKU



WYWIESZANIE FLAGI WŁASNEJ I GOŚCIA



WYWIESZANIE FLAG WIĘKSZEJ ILOŚCI PAŃSTW

Hierarchia umieszczania flag

1. Flaga RP

2. Flaga innego państwa

3. Flaga województwa

4. Flaga powiatu

5. Flaga gminy

6. Flaga UE

7. Flaga organizacji ogólnopolskiej

8. Flaga organizacji międzynarodowej

9. Flaga służbowa (policja, poczta, itp.)

10. Flaga firmowa (instytucji, uczelni, klubu

sportowego itp.)

11. Flaga okolicznościowa

ZASADY PIERWSZEŃSTWA PRZY

PODPISYWANIU UMÓW

BILATERALNYCH

 nazwy umawiających się stron, instytucji,

nazwiska itp.,

 język umowy

 łączenie stron

 pieczęcie

 podpisy

POWODY ODMOWY AGREMENT



PERSONA TURPIS



PERSONA INGRATA



STOSUNKI RODZINNE

ZAKOŃCZENIE MISJI DYPLOMATYCZNEJ



ZMIANY USTROJOWE



ZMIANY OSOBY MONARCHY



UTRATA NIEPODLEGŁOŚCI



PERSONA „NON GRATA”



OSOBA „NIE DO PRZYJĘCIA”



WYBUCH KONFLIKTU ZBROJNEGO



ZERWANIE, ZAWIESZENIE STOSUNKÓW

DYPLOMATYCZNYCH



ODWOŁANIE SZEFA MISJI (CZŁONKA

PERSONELU DYPLOMATYCZNEGO)

PISMA CEREMONIALNE

1. PISMA KANCELARYJNE

np. listy uwierzytelniające, listy odwołujące, listy uroczyste

2. PISMA GABINETOWE

np. listy komisyjne, exequatur

3. LISTY ODRĘCZNE

4. ORĘDZIA

PISMA URZĘDOWE

A. PISMA O RÓŻNYCH FORMACH

NOTA PODPISANA

NOTA SŁOWNA

MEMORANDUM

AIDE-MEMOIRE

B. PISMA O RÓŻNYM PRZEZNACZENIU

NOTA ZBIOROWA

NOTY IDENTYCZNE

NOTA OKÓLNA

NOTA POUFNA I TAJNA

NOTA AD REFERENDUM

TYTUŁY WYSTĘPUJĄCE W KORESPONDENCJI

DYPLOMATYCZNEJ



TYTUŁY GODNOŚCI



TYTUŁY POSIADANIA

a). tytuły pełne

b). tytuły niepełne

c) tytuły skrócone



EPITETY



TYTUŁY POKREWIEŃSTWA



TYTUŁY RODOWE



TYTUŁY KURTUAZYJNE

DORĘCZANIE I PRZESYŁANIE

KORESPONDENCJI DYPLOMATYCZNEJ

DORĘCZANIE PISM



NA AUDIENCJI CEREMONIALNEJ



NA AUDIENCJACH NIEUROCZYSTYCH



ZA POŚREDNICTWEM LUB NA TERENIE

PAŃSTWA TRZECIEGO

PRZESYŁANIE PISM



ZA POŚREDNICTWEM GOŃCA-POSŁAŃCA



ZA POŚREDNICTWEM KURIERA

DYPLOMATYCZNEGO



ZA POŚREDNICTWEM POCZTY

SPOSOBY REAKCJI NA OTRZYMANE

PISMO DYPLOMATYCZNE

1. Przyjęcie pisma dyplomatycznego

2. Odrzucenie pisma dyplomatycznego

3. Zwrot pisma dyplomatycznego

4. Nieprzyjęcie pisma dyplomatycznego

5. Zignorowanie otrzymanego pisma

TYPY ROZMÓW PRZEDSTAWICIELI

DYPLOMATYCZNYCH

1. ROZMOWA NEGOCJACYJNA

2. ROZMOWA INFORMACYJNA

3. DEMARCHE (PROTEST DYPLOMATYCZNY)

4. INTERWENCJA DYPLOMATYCZNA

ABC ROZMOWY TELEFONICZNEJ

1. Nie mamrocz pod nosem

2. Mów powoli

3. Nie mów monotonnie

4. Staraj się, żeby twój głos tchnął energia

5. Uśmiechaj się od czasu do czasu

6. Mikrofon – około 3 cm od ust

7. Kontroluj swój akcent

8. Żadnej konsumpcji w trakcie rozmowy

Wizyty zagraniczne

najważniejszych osobistości państwowych

─ wizyta państwowa

─ wizyta oficjalna

─ wizyta robocza

WIZYTY DYPLOMATYCZNE

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CEL I FORMĘ:



WIZYTY UROCZYSTE



WIZYTY KURTUAZYJNE



WIZYTY ROBOCZE (ROBOCZE KONTAKTY OSOBISTE)



WIZYTY PRYWATNE (TOWARZYSKIE KONTAKTY DYPLOMATYCZNE)

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA MIEJSCE WIZYTY:



WIZYTY U PRZEDSTAWICIELI WŁADZ CENTRALNYCH



WIZYTY U PRZEDSTAWICIELI WŁADZ TERENOWYCH



WIZYTY W KORPUSIE DYPLOMATYCZNYM

PROCEDURA SKŁADANIA WIZYT

KOLEJNOŚĆ SKŁADANIA WIZYT

WIZYTY ZE WSPÓŁMAŁŻONKIEM CZY ODDZIELNIE

ROZKŁAD WIZYT W CZASIE

CZAS I MIEJSCE WIZYT

UZGADNIANIE WIZYT

PRZEBIEG WIZYTY

ZASADY UKŁADANIA PROGRAMU



priorytet

–

załatwianie

problemów

merytorycznych



czas na kontakty towarzyskie, zwiedzanie



prywatność podczas weekendu



skład delegacji witającej

RODZAJE BILETÓW WIZYTOWYCH



URZĘDOWE



PRYWATNE



WSPÓLNE

Bilet wizytowy dyplomatyczny



zasady pisania na bilecie



skróty korespondencyjne



zasady stosowania skrótów korespondencyjnych



zasady wręczania/przesyłania

UMOWNE INICJAŁY STOSOWANE NA

KARTACH WIZYTOWYCH

p.f.



gratulacje, powinszowania

p.r.



podziękowanie

p.p.



przedstawienie osoby,
której kartę załączamy

p.f.c.



dla zawarcia znajomości

p.c.



kondolencje

p.p.c.



pożegnanie

p.f.N.A.



życzenia z okazji Nowego
Roku

p.f.F.N.



życzenia z okazji święta
narodowego

WRĘCZANIE BILETÓW WIZYTOWYCH



moment wręczania



spotkanie umówione



spotkanie przypadkowe



wręczanie starszej osobie



zmiana pracy



sposób wręczania



tylko raz tej samej osobie



indywidualnie (między dwiema
osobami)



nie wręczać podczas posiłku



wygląd wizytówki

ZASTOSOWANIE BILETÓW WIZYTOWYCH

1. ZAMIAST WIZYTY

2. ZAMIAST LISTU

3. PRZEDSTAWIANIE

ZAPROSZENIE – TREŚĆ

Informacje podstawowe



kto zaprasza



kogo zaprasza



na kiedy



na co (cocktail, obiad, lunch itp.)



na którą godzinę



w jakim miejscu



z jakiej okazji

Informacje dodatkowe



przewidywany ubiór



potwierdzenie obecności

s. t. – sine tempore

c. t. – cum tempore

STRÓJ OBOWIĄZUJĄCY

1. STRÓJ GALOWY

FRAK:

WHITE TIE
CRAVATE BLANCHE
HABIT
FULL DRESS

2. STRÓJ WIECZOROWY

SMOKING:

BLACK TIE
CRAVATE NOIR

3. STRÓJ WIZYTOWY

STRÓJ CIEMNY:

DARK SUIT
INFORMAL
TENUE DE VILLE

4. STRÓJ WEDŁUG UZNANIA OSOBY

ZAPRASZANEJ

STRÓJ SWOBODNY: TENUE DE FÊTE

(STRÓJ NIEZOBOWIĄZUJĄCY)

śniadanie/lunch

ubranie wizytowe (jaśniejsze odcienie)

ubranie spacerowe

suknie wizytowe, kostium

obiad, przyjęcia bufetowe (bankiety)

ubranie wizytowe, smoking, frak

lampka wina, koktajle

ubranie wizytowe lub spacerowe

PORY WYDAWANIA PRZYJĘĆ

1. PRZYJĘCIA ODBYWAJĄCE SIĘ NA SIEDZĄCO



ŚNIADANIE (ŚNIADANIE BUFETOWE)

– 12.30 – 14.30 (POCZĄTEK)



OBIAD (OBIAD BUFETOWY)

– 19.00 – 20.30 (POCZĄTEK)

(KRAJE POŁUDNIOWE – 19.00 – 21.00)



KAWY, HERBATKI

– POCZĄTEK 16.00
– KONIEC 18.30

2. PRZYJĘCIA ODBYWAJĄCE SIĘ NA STOJĄCO



LAMPKA WINA

– 12.00 – 13.00 (POCZĄTEK)



COCKTAILE

– POCZĄTEK 16.00
– KONIEC 20.00



PRZYJĘCIA Z BUFETEM

– 19.00 –20.30 (POCZĄTEK)

podaje się czas trwania

BIZNES LUNCH I OBIAD BIZNESOWY



uzgodnienie terminu i miejsca



przybycie do lokalu i wybór stolika



ubiór



dobór dań



tematyka rozmów



płacenie rachunku

Typy stołów



stół kwadratowy (square table)



stół okrągły (circular table)



stół prostokątny (rectangular table)



impériale



stół owalny (oval table)



stół w podkowę (U-shaped table)



stół w grzebień (E-shaped table)

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _



stół główny (head table)

Kolejność dań

1. Przystawka

2. Zupa

3. Danie rybne

4. Danie mięsne

5. Sery

6. Deser

7. Owoce

8. Kawa

gdy menu przewiduje dwie przystawki: zimną i gorącą, to

zimna – przed zupą, a gorąca – po zupie.

Dobór napojów do poszczególnych dań

przystawki

– wódki, wina

wytrawne

ryby,

dania

jaj,

ostrygi, raki

– białe wytrawne

potrawy z grzybów

– czerwone wytrawne

mięso

– czerwone wytrawne
(w Polsce do drobiu
często białe)

sery

– czerwone wytrawne

deser

– szampan, miód,
portwajn, portugalska
madera, wina słodkie
i półsłodkie

kawa

– koniak, winiak, likiery

Dobór menu

Zasady ogólne



punkt wyjścia: danie główne; pora roku,

pogoda



wewnętrzne zharmonizowanie menu



zróżnicowanie menu



kolorystyka dań

Podejmowanie gości zagranicznych



upodobania i uprzedzenia narodowe



zakazy religijne



częste podejmowanie tych samych gości

(zmiana menu)

ZAKOŃCZENIE PRZYJĘCIA



Sygnalizowanie końca posiłku (kiedy,

kto, jak)



Podawanie kawy w osobnym saloniku



Opuszczanie domu gospodarza



Podziękowanie za przyjęcie

KWIATY



KOLORYSTYKA



ILOŚĆ



SPOSOBY PRZEKAZYWANIA



UWAGI DODATKOWE

UPOMINKI



OKAZJE



DOBÓR UPOMINKÓW



WRĘCZANIE UPOMINKÓW



PRZYJMOWANIE UPOMINKÓW

Precedencja stanowisk w Polsce

Kraj

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
2.

Marszałek Sejmu

Marszałek Senatu

4. Prezes Rady Ministr

ów

Kardynał – Przewodniczący Konferencji Episkopatu

Wicemarszałek Sejmu

Wicemarszałek Senatu

Wiceprezesi Rady Ministrów

9. Minister Kancelarii Prezydenta
10. Minister

– członek Prezydium Rządu

11.

Minister Rady Ministrów

12.

Prezes Trybunału Konstytucyjnego

13.

Prezes Sądu Najwyższego

14. Arcybiskup
15. Ambasador
16. Prezes Narodowego Banku Polskiego
17.

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego

18.

Prezes Najwyższej Izby Kontroli

19. Rzecznik Praw Obywatelskich
20.

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej

21.

Przewodniczący Komisji Sejmowej

22.

Przewodniczący Komisji Senackiej

23.

Poseł

24. Senator
25. Biskup
26. Szef Kancelarii Prezydenta
27. Szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu
28.

Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów

29. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
30. Sekretarz stanu
31. Podsekretarz stanu
32.

Kierownik urzędu centralnego

33. Konsul

Województwo

Wojewoda i prezydent miasta stopnia wojewódzkiego

Marszałek Województwa

Przewodniczący Sejmiku Województwa

Wicewojewoda i wiceprezydent miasta w stopnia wojewódzkiego

5. Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej
6.

Przewodniczący Samorządowego Kolegium Odwoławczego

Wicemarszałek Województwa

Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa

Członek Zarządu Województwa

10.

Radny Sejmiku Województwa

11.

Dyrektor generalny Urzędu Wojewódzkiego

12.

Skarbnik Województwa

13.

Szef rządowej administracji zespolonej (wojewódzki komendant, kurator, inspektor)

Powiat

1. Prezydent Miasta (miasto na prawach powiatu)
2. Starosta Powiatu
3.

Przewodniczący Rady Miasta (miasto na prawach powiatu)

Przewodniczący Rady Powiatu

5. Konsul Honorowy
6. Z-ca Prezydenta Miasta (miasto na prawach powiatu)
7. Wicestarosta
8. Wiceprz

ewodniczący Rady Powiatu

Członek Zarządu Powiatu

10.

Członek Rady Powiatu

11. Sekretarz Powiatu
12. Skarbnik Powiatu
13. Szef administracji zespolonej (powiatowy komendant, inspektor)

Gmina

1. Burmistrz Gminy (gm. miejska lub miejsko-

wiejska z siedzibą w mieście) / Wójt Gminy

(gm. wiejska lub miejsko-

wiejska z siedzibą poza miastem)

Przewodniczący Rady Miasta/Miejskiej/Gminy (w zależności od typu gminy: miejska,
miejsko-wiejska, wiejska)

3. Z-

ca Burmistrza/Wójta

Wiceprzewodniczący Rady Miasta/Miejskiej/Gminy

Członek Rady Gminy

6. Sekretarz Gminy
7. Skarbnik Gminy
8.

Sołtys/Przewodniczący zarządu dzielnicy (osiedla)

Przewodniczący Rady Osiedla

10.

Członek Rady Osiedla

UWAGA: Zasada ogólna powyższego brzmi: władza świecka przed duchowną,
ustawodawcza przed wykonawczą w obrębie danego szczebla (centralny, wojewódzki,
powiatowy, gminny), szef zawsze przed zastępcą, ale wiceszef wyższego szczebla
terytorialnego (np. województwa) lub organizacyjnego (np. Sejmu) przed szefem szczebla
niższego. Od tej listy istnieje szereg wyjątków dotyczących np. tego czy wita gości
gospodarz, czy też wita ich występujący na otwarciu główny mówca (np. referent wykładu
inauguracyjnego, który winien zacząć zawsze od powitania gospodarza niezależnie od jego
miejsca na drabinie ważności protokolarnej). Ponadto, jeżeli w ramach danego szczebla np.
Prezydent Miasta, wśród zaproszonych gości znajduje się (znajdują się) prezydent
(prezydenci) innego miasta, to w pierwszej kolejności witamy miejscowego.

Należy też dodać, że w Polsce nie ma oficjalnie ustalonej precedencji stanowisk.

Niektóre zasady wynikają z tradycji i kurtuazji. Np. w Polsce istnieje tradycja honorowego
pierwszeństwa stanu duchownego przed świeckim.

W przypadku, gdy osoba zajmująca wysokie stanowisko deleguje w swoim imieniu

przedstawiciela, to nie korzy

sta on z precedencji osoby, która go delegowała. Obowiązuje

wówczas osobista precedencja osoby delegowanej.